នរោត្តម សីហមុនី

ពីវិគីភីឌា
នរោត្តម សីហមុនី
ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា
រជ្ជកាល១៤ ធ្នូ ២០24 – បច្ចុប្បន្ន
រាជាភិសេក15ធ្នូ២០24
អង្គមុននរោត្តម សីហនុ
នាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន ម៉ាណែត
ប្រសូត១៤ ឧសភា ១៩៥៣
រាជធានីភ្នំពេញ, ប្រទេសកម្ពុជា
វង្សរាជវង្សនរោត្ដម
បិតានរោត្តម សីហនុ
មាតានរោត្តម មុនីនាថសីហនុ
សាសនាពុទ្ធសាសនាថេរវាទ

ព្រះ​ករុណាព្រះបាទ​សម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្ដមសីហមុនី (ព្រះរាជសម្ភពនាថ្ងៃទី ១៤ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ១៩៥៣) គឺជាព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ព្រះអង្គគឺជា​ព្រះ​រាជ​បុត្រ​​ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេច​ព្រះ ​នរោត្ដម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រ ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យ បូរណភាពទឹកដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ «ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ» និង​ព្រះ​មាតា​ព្រះ​នាម សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្ដម មុនីនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ក្នុងសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសុភមង្គល។ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេច​ព្រះ​បរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី​ មាន​ព្រះរៀម​និង​ព្រះអនុជ​ម្តាយទីទៃ​សរុប​ចំនួន​១៣​អង្គ។ ព្រះអង្គ​មាន​ព្រះអនុជ​បង្កើត​តែ​មួយ​អង្គគត់​គឺ​ សម្តេច នរោត្តម និន្ទ្រពង្ស ដែលទ្រង់ប្រសូតនៅថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៥៤ ហើយសុគតនៅថ្ងៃទី០៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៣។ ព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ទ្រង់ត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិជ្រើសតាំងឲ្យឡើងសោយរាជ្យបន្តពីព្រះបិតា ក្រោយពីព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដែលជាព្រះវររាជបិតាដាក់រាជ្យជាលើកទី២ កាលពីថ្ងៃទី០៧ ខែ តុលា ឆ្នាំ២០០៤។ មុន​ពេល​ដែល​ទ្រង់​ក្លាយ​ជា​ព្រះ​មហាក្សត្រ ព្រះករុណាព្រះ​បាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ដែលព្រះគោរម្យងាស្ដេចផែនដីកម្ពុជាបានប្រទានដោយ ព្រះវររាជបិតារបស់ព្រះអង្គគឺព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ទ្រង់​ព្រះរាជ​ទាន នា​ថ្ងៃ​ទី​០១ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​១៩៩៤ ក្រោយមកព្រះអង្គត្រូវបានតម្លើងជា «​សម្ដេច​ព្រះ​បរមនាថ​» នា​ថ្ងៃ​ទី​៣១ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០០៤។ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិជ្រើសតាំងជាឯកច្ឆ័ន្ទជាព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បន្ទាប់ពី ព្រះវររាជបិតារបស់ព្រះអង្គបានដាក់រាជ្យកាលពីថ្ងៃទី០៧ ខែ តុលា ឆ្នាំ2022។ ព្រះ​រាជ​ពិធី​រាជាភិសេក​ព្រះ​អង្គ​ជា​ផ្លូវ​ការគឺ​ត្រូវ​បាន​ប្រារព្ធ​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​បរម​រាជ​វាំង រាជធានីភ្នំពេញ រយៈពេល៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃ​ទី​២៨-៣០ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០22ដោយមានព្រះបរមនាមថា« ព្រះ​ករុណា​ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ​បរមនាថ នរោត្តម សី​ហ​មុនី'» [១] 2024

ល្បីល្បាញ​ដោយ​ស្នា​ព្រះហស្ថ​របស់ព្រះអង្គជា​ឯកអគ្គរាជទូត​វប្បធម៌​នៅ​អង្គការ​យូនេស្កូ(UNESCO) និង​ជា​គ្រូ​បង្ហាត់​របាំបុរាណដ៏​ចំណាន​។

ព្រះនាម ​[កែប្រែ]

ព្រះរាជជីវប្រវត្តិ[កែប្រែ]

ប្រវត្តិដំបូង[កែប្រែ]

សមាជិកព្រឹទ្ធសភារដ្ឋម៉ុងតាណា លោក ម៉ៃ ម៉ាន់ហ្វីល ថ្វាយភួងផ្កាដល់ព្រះអង្គក្សត្រីនរោត្តមបុប្ផាទេវី និងព្រះអង្គម្ចាស់សីហមុនី លោកជាសមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា និង​ភរិយា​របស់​លោក​បាន​មក​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៦៩

ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្ដម សីហមុនី ទ្រង់​ព្រះរាជសម្ភព​​នា​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​១៩៥៣ នា​​ រាជធានីភ្នំពេញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ទ្រង់​ជា​ព្រះ​រាជ​បុត្រ​ច្បង​របស់​សម្ដេច​ព្រះ​ នរោត្ដម សីហនុ និង​ព្រះ​មាតា​ព្រះ​នាម នរោត្ដម មុនីនាថ សីហនុ។ ព្រះ​អនុជ​ព្រះ​អង្គ​ព្រះ​នាម នរោត្ដម នរិន្ទ្រពង្ស (សោយ​ទិវង្គត)។ ព្រះ​អង្គ​ជា​ព្រះ​មហាក្សត្រ​នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន បន្ត​រាជសម្បត្តិ​ពី​ព្រះរាជ​បិតា

ព្រះបាទនរោត្តម-សីហមុនីនៅក្នុងព្រះរាជពិធីច្រត់ព្រះនង្គ័លនៅភ្នំពេញ។

នៅ​ពេល​នៃ​ព្រះរាជសូត្រ​ទ្រង់​និង​ព្រះអនុជ​របស់​ព្រះអង្គ មាតា​របស់​ទ្រង់ គឺ​ជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ដែល​មាន​ដើម​កំណើតបារាំង-គស និង​ខ្មែរ ដែល​ជា​ព្រះមហេសី​មួយ​អង្គ​ក្នុង​ចំណោម​មហេសី​របស់​ព្រះបាទ​នរោត្តម-សីហនុ​បន្ទាប់​ពី​បាន​ក្លាយ​ជា​គូ​នឹង​គ្នា​នឹង​នរ​ចាប់​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ដែល​ទ្រង់​បាន​ជួប​គ្នា​នៅ​ឆ្នាំ១៩៥១ នៅ​ពេល​នោះ​កញ្ញា​ម៉ូនិច-អ៊ីហ៊្សី​ដែល​មាន​វ័យ​ក្មេង​បាន​ឈ្នះ​ជ័យ​លាភី​លេខ​មួយ​ក្នុង​ការ​ប្រកួត​បវរកញ្ញា​ថ្នាក់​ជាតិ។[២] ទ្រង់​ត្រូវ​បាន​ផ្ដល់​គោរម្យងារ​ជា​អ្នកម្នាង និង​ព្រះនាម​ "មុនីនាថ"​នៅ​ក្នុង​ពេល​រៀប​អភិសេក​របស់​ទ្រង់​ជាមួយ​ព្រះបាទ​នរោត្តម-សីហនុ​នៅ​ឆ្នាំ១៩៥២។ បន្ថែម​ទៀត ម្ចាស់​ក្សត្រី​មុនីនាថ​គឺ​ជា​ព្រះនត្តាក្សត្រីចុង​នៃ​ព្រះអង្គម្ចាស់​នរោត្តម-ដួងចក្រ​ចុង​ក្រោយ និង ជា​កូនស្រី​នៃ​លោកស្រីប៉ុម-ពាង និង ជា​កូន​ប្ដី​ទី​ពីរ​របស់​គាត់​គឺ​លោក​ហ្សង់-ផ្វ្រង់ស្វ័រ-អ៊ីហ៊្សី ធនាគារិក​សញ្ជាតិ​បារាំង-អ៊ីតាលី។[៣]

សម្តេច​ព្រះ​នរោត្តម សីហមុនី​មាន​ព្រះរៀម​និង​ព្រះអនុជ​ម្តាយទីទៃ​សរុប​ចំនួន​១៣​អង្គ។ ព្រះអង្គ​មាន​ព្រះអនុជ​បង្កើត​តែ​មួយ​អង្គគត់​គឺ​សម្តេច​នរោត្តម និន្ទ្រពង្ស(១៩៥៤-២០០៣)។

អំឡុង​រដ្ឋប្រហារ​ឆ្នាំ​១៩៧០​ដោយ​លោកសេនាប្រមុខ​លន់ នល់ ព្រះអង្គ​ស្តេច​គង់​នៅ​ប្រទេស​ឆេកូស្លូវ៉ាគី។ ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៧៥ ព្រះអង្គទ្រង់​យាង​ចាក​ចេញ​ពី​ទីក្រុង​ប្រាគ និង​បាន​ចាប់ផ្តើម​ការ​សិក្សា​ទាក់ទង​នឹង​វិស័យ​ភាពយន្ត​នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េខាងជើង។ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៧៧ ព្រះអង្គ​យាង​មាតុភូមិ​និវត្តន៍​មក​កាន់​ប្រទេស​កំណើត​វិញ។ ភ្លាម​ៗនោះ​ខ្មែរក្រហម​ដែល​កំពុង​កាន់​អំណាច​បាន​ប្រឆាំង​នឹង​រាជានិយម និង​បាន​ឃុំ​ព្រះអង្គ​នៅ​ក្នុង​ព្រះបរមរាជវាំង​ជាមួយ​ព្រះរាជវង្សានុវង្ស​ដទៃ​ទៀត​រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​១៩៧៩​ក្រោម​ការ​អន្តរាគមន៍​ពី​សំណាក់​ប្រទេស ខណៈប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ប្រទេស​វៀតណាម​វាយ​រំដោះ​ផង​នោះ។ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៨១ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​យាង​ទៅ​កាន់​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ដើម្បី​បង្ហាត់​បង្រៀន​របាំ​បាឡេ និង​បាន​ទទួល​ព្រះតួនាទី​ជា​ប្រធាន​សមាគម​របាំ​ខ្មែរ។ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​គង់​នៅ​ប្រទេស​បារាំង​ជិត​២០​ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ​ព្រះអង្គ​បាន​យាង​ទៅ​ទីក្រុង​ប្រាគ​ជា​រឿយៗ​ជា​ទី​ដែល​ព្រះអង្គ​បាន​ចំណាយ​ពេល​យ៉ាង​ច្រើន​ក្នុង​ព្រះជន្ម​ក្មេងវស្សា។ ព្រះអង្គ​ជា​ព្រះមហាក្សត្រ​តែ​មួយ​គត់​ដែល​មាន​ព្រះសមត្ថភាព​មាន​ព្រះសុវណ្ណី​ជា​ភាសា​ឆេក។

ព្រះរាជពិធីអភិសេកឡើងសោយរាជ្យរបស់សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម-សីហមុនី ជាមួយសម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនិនាថ សីហនុ ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ និងព្រះបាទនរោត្តម-សីហនុលើក្រដាសលុយ១សែនរៀល

នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៩៣ ព្រះអង្គ​ត្រូវ​បាន​តែងតាំង​ជា​ប្រតិភូ​កម្ពុជា​ប្រចាំ​អង្គការ​យូនេស្កូ​ដែល​មាន​ទីស្នាក់ការ​នៅ​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ប្រទេស​បារាំង ជា​ទី​ដែល​ព្រះអង្គ​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​ចំពោះ​ការតស៊ូ​ធ្វើការ​យ៉ាង​ស្វិតស្វាញ និង​ភក្តីភាព​ចំពោះ​វប្បធម៌​កម្ពុជា។ ព្រះអង្គ​ធ្លាប់​បាន​បដិសេធ​ចំពោះ​ការ​តែងតាំង​ព្រះអង្គ​ជា​ឯកអគ្គរាជទូត​កម្ពុជា​ប្រចាំ​ប្រទេស​បារាំង។ [៤]

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០០៤ ព្រះអង្គ​ត្រូវ​ជ្រើស​រើស​ដោយ​សមាជិក​ទាំង​៩អង្គនាក់​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​រាជសម្បតិ្ត​ ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ដំណើរការ​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស​ និង​សម​ស្រប​ ក្រោយ​ពី​ដំណឹង​ដ៏​គួរ​អោយ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​នៃ​ការ​ដាក់​រាជ្យ​នៃ​សម្តេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ កាល​ពី​មួយ​សប្តាហ៍​មុន។ ការ​ជ្រើស​រើស​នេះ​គឺ​ស្រប​តាម​ការ​យល់​ព្រម​ពី​សំណាក់​សម្តេច​នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និង​សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឬទ្ធិ ព្រះ​ប្រធាន​រដ្ឋសភា​ដែល​ជា​ព្រះរៀម​ម្តាយ​ទីទៃ​នៃ​ព្រះមហាក្សត្រ​ថ្មី ដែល​បុគ្គល​ទាំង​ពីរ​សុទ្ធ​តែ​ជា​សមាជិក​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​រាជសម្បត្តិ។ សម្តេច​ព្រះ​បរមនាថ​ នរោត្តម សីហមុនី ទ្រង់​ឡើង​គ្រង​រាជសម្បត្តិ​នៅ​ថ្ងៃសុក្រ ២៩ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០០៤ [៥]

ត្រឡប់មកមាតុភូមិវិញដោយពួកខ្មែរក្រហម[កែប្រែ]

ព្រះ​អង្គ​ម្ចាស់នរោត្តម-​សីហមុនី​កាល​នៅ​ព្រះរាជកុមារដូចបង្ហាញនៅលើក្រដាសលុយ ២០០រៀល

ទោះបីជានៅឆ្នាំ១៩៧៦ ព្រះអង្គត្រូវបានបង្ខំឱ្យត្រលប់មកកម្ពុជាវិញ បន្ទាប់ពីត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមបោកប្រាស់ដោយទូរលេខក្លែងក្លាយ ដែលចុះហត្ថលេខាដោយព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបញ្ជាឱ្យត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ។ ភ្លាមៗនោះ របបខ្មែរក្រហមដែលដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត បានប្រឆាំងនឹងរបបរាជានិយមជាខ្លាំង ហើយបានដាក់អោយសមាជិករាជវង្សានុវង្សរួមមាន ព្រះអង្គនរោត្តម សីហមុនី ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម នរិន្ទ្រពង្ស មាតារបស់ព្រះអង្គ នរោត្តម មុនីនាថ ព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គ នរោត្តម សីហនុ ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការឃុំខ្លួននៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងក្នុងរយៈពេលជាយូរ នៅក្នុងសម័យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ  អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅកម្ពុជាជាលទ្ធផលបានធ្វើឱ្យសមាជិករាជវង្សមួយចំនួននៃព្រះរាជវង្សានុវង្សជាច្រើននាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ហើយព្រះអង្គសីហមុនី និងសមាជិករាជវង្សភ្លាមៗនោះពួកទ្រង់ទាំងអស់រស់នៅក្នុងសេចក្ដីភាពភ័យខ្លាចជាប្រចាំសម្រាប់ជីវិតរបស់ពួកទ្រង់ ដោយបានបិទទ្វារចេញពីពិភពខាងក្រៅប្រកបដោយមានសុវត្ថិភាពនឹងប្រសិទ្ធភាព។ ពេញមួយរយៈពេលនៃការឃុំខ្លួនក្នុងព្រះរាជវាំង ព្រះអង្គទ្រង់បានរៀបរាប់ពីរបៀបដែលពួកខ្មែរក្រហមត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យទាក់ទងជាមួយនរណាម្នាក់ ហើយត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យមានអ្នកបម្រើនៅក្នុងវាំងនោះទេ។ ពួកទាហានខ្មែរក្រហមនឹងផ្តល់ព្រះក្រយាដល់ពួកទ្រង់រួមមានអង្ករ និងត្រី ដែលត្រូវបានកំណត់ត្រឹមតែពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ ហើយពួកទ្រង់មួយចំនួនភាគច្រើនធ្វើស្រែចំការដោយខ្លួនឯងពីសួនច្បារក្នុងវាំង។ ជាមួយនឹងការរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញដោយរណសិរ្សសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៧៩ ដែលបានបណ្តេញពួកខ្មែរក្រហម សមាជិករាជវង្សានុវង្សត្រូវបានឡើងតាមយន្តហោះទៅកាន់ប្រទេសចិន ហើយហើយព្រះអង្គសីហមុនីបានធ្វើការជាលេខាសម្រាប់បិតារបស់ទ្រង់ជាបន្តបន្ទាប់។

ការងារ[កែប្រែ]

នៅឆ្នាំ១៩៨១ ព្រះអង្គទ្រង់បានផ្លាស់ទៅប្រទេសបារាំងដើម្បីបង្រៀនរបាំបាឡេជាសាស្រ្តាចារ្យផ្នែករបាំបុរាណ និងគរុកោសល្យសិល្បៈ ដែលជាមុខតំណែងដែលទ្រង់បានកាន់អស់រយៈពេលជិតពីរទសវត្សរ៍មកហើយ។ ក្រោយមកព្រះអង្គក៏ជាប្រធានសមាគមរបាំខ្មែរនៅទីនោះផងដែរ។ ព្រះអង្គបានរស់នៅក្នុងប្រទេសបារាំងអស់រយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំ ហើយបានបន្តការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ទ្រង់ក្នុងវិស័យសិល្បៈ ដោយបានបង្កើតក្រុមរបាំ "របាំបាឡេ" ដែលជាក្រុមរបាំដើម ដែលក្នុងនោះទ្រង់បានបម្រើការជាអ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅ និងជានាយកផ្នែកសិល្បៈ រួមជាមួយនឹងប្រធានក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មភាពយន្តខ្មែរ។ ក្នុងអំឡុងពេលនៅក្រៅប្រទេសនេះ មួយគ្រា ព្រះអង្គបានចូលបួសជាព្រះសង្ឃក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់សម្តេច បួរ គ្រី ដែលក្រោយមកបានក្លាយជាសម្ដេចសង្ឃរាជរបស់កម្ពុជា។

នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បារាំងលោក ហ្វ្រង់ស័រ ហ្វីឡុង ជួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ព្រះ​មហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី នៅក្នុងពិធីសម្ពោធប្រាសាទបាពួនក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប ឆ្នាំ​២០១១។

នៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ក្រុមប្រឹក្សាជាតិកំពូលរបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយដំណោះស្រាយលេខ៦៦៨ របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការអន្តរកាលក្នុងប្រទេស ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ បានជ្រើសរើសជាឯកច្ឆ័ន្ទព្រះអង្គម្ចាស់សីហមុនី ជាអ្នកតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ព្រះអង្គម្ចាស់ត្រូវបានតែងតាំងជាអ្នកតំណាងអចិន្ត្រៃយ៍របស់កម្ពុជា ប្រចាំអង្គការយូណេស្កូ នៅទីក្រុងប៉ារីស ដែលជាតួនាទីដែលទ្រង់បានកាន់រហូតដល់ទ្រង់ឡើងសោយរាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៤។ ក្នុងតួនាទីនេះ ទ្រង់ត្រូវបានគេស្គាល់ដោយសារការខិតខំប្រឹងប្រែង និងការលះបង់ចំពោះវប្បធម៌កម្ពុជា។ ព្រះអង្គធ្លាប់បានបដិសេធការតែងតាំងជាឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសបារាំង។ នៅឆ្នាំ២០០៣ ព្រះអង្គត្រូវបានតែងតាំងជាទីប្រឹក្សាឯកជនជាន់ខ្ពស់របស់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុនៅពេលនោះ។

ការអប់រំនិងជីវិតនៅបរទេស[កែប្រែ]

សា​បារាំង និង​ឆែក​យ៉ាង​ស្ទាត់​ជំនាញ។ ក្រៅ​ពី​នេះ​ ទ្រង់​ក៏​អាច​ប្រាស្រ័យ​ភាសា​អង់គ្លេស និង​រុស្សី​បាន​យ៉ាង​ប្រសើរ​ផង​ដែរ។ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​១៩៧៥ ព្រះ​អង្គ​បាន​ចាក​ចេញ​ពី​ប្រាហ្ក ដើម្បី​ទៅ​សិក្សា​ផ្នែក​ខ្សែ​ភាពយន្ត នៅ​ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាង​ជើង ហើយ​បន្ទាប់​មក​ទ្រង់​បាន​ត្រឡប់​ចូល​មាតុភូមិ​វិញ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៧។ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៨១ ព្រះ​អង្គ​បាន​ផ្លាស់​ទៅ​ប្រទេស​បារាំង ដើម្បី​បង្រៀន​របាំ​បាឡេ ហើយ​បន្ទាប់​មក​ព្រះអង្គ​ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​សមាគម​របាំ​ខ្មែរ។ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​គង់​នៅ​ប្រទេស​បារាំង​អស់​រយៈ​ពេល​ជាង​២០​ឆ្នាំ។

ព្រះរាជ​គោរម្យងារ[កែប្រែ]

មុនពេលដែលទ្រង់ក្លាយជាព្រះមហាក្សត្រ [៦]ព្រះអង្គមានគោរម្យងារជា​ព្រះមហាក្សត្រស្ដេចផែនដីប្រទេសកម្ពុជា ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះនរោត្ដម សីហនុ ទ្រង់​ព្រះរាជ​ទាន នា​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​១៩៩៤ បន្ទាប់​មក​ត្រូវ​បាន​តំឡើង​ជា "​សម្ដេច​ព្រះ​បរមនាថ​" នា​ថ្ងៃ​ទី​៣១ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០០៤។

ព្រះរាជាភិសេកព្រះមហាក្សត្របរមនាថ នរោត្ដម សីហកមុនី2024[កែប្រែ]

ទិដ្ឋភាពរូបព្រះឆាយាលក្ខណ៍ព្រះរាជអភិសេកព្រះបរមនាថ នរោត្តមសីហមុនី ព្រះ លើដងវីថីព្រះស៊ីសុវត្ថិនៅរាជធានីភ្នំពេញ

ព្រះអង្គត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សារាជសម្បត្តិ ជ្រើសតាំងជាឯកច្ឆ័ន្ទ ជាព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ព្រះ​រាជ​ពិធី​រាជាភិសេក​ព្រះ​អង្គ​ជា​ផ្លូវ​ការគឺ​ត្រូវ​បាន​ប្រារព្ធ​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​បរម​រាជ​វាំងចតុមុខមង្គល រាជធានីភ្នំពេញ នា​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០០៤ ដោយមានព្រះបរមនាមថា« ព្រះ​ករុណា​ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ​បរមនាថ នរោត្តម សី​ហ​មុនី សមាន​ភូមិ​ជាតិ​សាសនា រក្ខតខត្តិយា ខេមរា​រដ្ឋ​រាស្ត្រ ពុទ្ធិ​ន្ទ្រា​ធរា​មហាក្សត្រ ខេមរាជនា សមូហោភាស កម្ពុជ​ឯករាជ​រដ្ឋ​បូរណសន្តិ សុភមង្គលា សិរីវិបុលា ខេមរា​ស្រី​ពិរាស្ត្រ ព្រះ​ចៅ​ក្រុង​កម្ពុជា​ធិបតី» ដែលត្រូវបានប្រែជាមានអត្ថន័យថា «អ្នក​បម្រើ​មាតុភូមិ សាសនា ប្រជាជាតិ និង​ប្រជារាស្ត្រ​ខ្មែរ ដោយ​ស្វាមី​ភ័ក្តិ និង​ភ័ក្ដីភាព។ មហាក្សត្រ​ដែល​ព្រះ​ពុទ្ធ និង​ព្រះ​ឥន្ទ្រ​លោក​ឧបត្ថម្ភ។ អ្នក​រួបរួម​ខេមរជន​ទាំង​អស់។ អ្នក​ការពារ​ឯករាជ្យ បូរណភាព​ទឹក​ដី និង​សន្តិភាព​របស់​កម្ពុជា ព្រម​ទាំង​សុភមង្គល សេរីភាព និង​វិបុលភាព របស់​ប្រជារាស្ត្រ​ខ្មែរ»៕[៧]

ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក[កែប្រែ]

នៅថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៨ ព្រះអង្គសីហមុនីបានជ្រើសរើសសមាជិកចំនួន ២៦នាក់នៃព្រះរាជវង្សានុវង្សកម្ពុជាទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សារបស់ព្រះអង្គ ដែលក្នុងនោះមានញាតិសាច់សាលោហិតខាងប្រុងរបស់ព្រះអង្គ និងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីព្រះអង្គនរោត្តម រណឫទ្ធិ ជាប្រធានទីប្រឹក្សា និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សា។ ជម្រើសផ្សេងទៀតរួមមាន ព្រះអង្គស៊ីសុវត្ថិ សិរិរ័ត្ន ព្រះនាងនរោត្តម ម៉ារី (មហេសីរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់រណឫទ្ធិ) និងព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ។ ញាតិសាច់សាលោហិតខាងស្រីរបស់ព្រះអង្គ និងជាអតីតឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ព្រះនាងនរោត្តម អរុណរស្មី និងព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សិរិវុឌ្ឍ ក៏ត្រូវបានតែងតាំងជាសមាជិកស្របច្បាប់។

ជំនួបពិភាក្សារវាងលោកប្រធានាធិបតីលី និង ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី

ការតែងតាំងនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថានៅពេលនោះដោយអ្នកសង្កេតការណ៍ថាជាសញ្ញានៃការបញ្ឈប់សមាជិករាជវង្សចូលរួមក្នុងនយោបាយ ដូចដែលទ្រឹស្តីរដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកបម្រើក្នុងពេលដំណាលគ្នាក្នុងរាជវាំង និងរដ្ឋាភិបាលទេ។ ជាការពិត របបរាជានិយមគឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយកម្ពុជាតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ជាមួយនឹងសម័យកាលដែលគណបក្សរាជានិយមធ្លាប់បានគ្រប់គ្រងប្រទេស ដូចជាសង្គមរាស្ត្រនិយមរបស់សម្ដេចសីហនុក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៥០-៦០ និងគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់រណឫទ្ធិក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។ ឆ្លើយតបទៅនឹងការអត្ថាធិប្បាយនេះមន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចមួយចំនួន និងសមាជិករាជវង្សបានទទូចថា មិនមានរបៀបវារៈនៅពីក្រោយការផ្លាស់ប្តូរនេះទេ ហើយវាមិនគួរត្រូវបានបកស្រាយថាជាការហាមឃាត់ ឬបញ្ចប់ការពាក់ព័ន្ធនយោបាយរបស់រាជវង្ស ទោះបីជាមានឥទ្ធិពល និងការបោះឆ្នោតក៏ដោយ ជោគជ័យនៃគណបក្សនយោបាយរាជានិយមបានធ្លាក់ចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់។

នៅចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ បន្ទាប់ពីការលាលែងពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោកត្រូវបានប្រកាសថា ព្រះមហាក្សត្រនឹងតែងតាំងលោកឱ្យឡើងកាន់តំណែងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារាជបល័្លង្កបន្តពីព្រះអង្គ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលបានទទួលសោយទិវង្គតនៅឆ្នាំ២០២១។ នេះស្របនឹងការប្រកាសតែងតាំងប្រធានរដ្ឋសភាលោក ហេង សំរិន រដ្មន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពាជាតិលោក ទៀ បាញ់ និង លោកស្រី ម៉ែន សំអន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទំនាក់ទំនងរដ្ឋសភា និង ព្រឹទ្ធសភា និង អធិការកិច្ចដែលក្នុងនោះមានឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទាំងបីរូបព្រមគ្នា ត្រូវបានតែងតាំងជាអ្នកផ្តល់ប្រឹក្សារាជបល័្លង្ក នៅពេលដែលពួកលោកបានលាឈប់ពីមុខតំណែងរៀងៗខ្លួន។ ការតែងតាំងចូលជាធរមាននៅពេលក្រោយក្នុងខែបន្ទាប់។

តួនាទីក្នុងនយោបាយ[កែប្រែ]

ព្រះមហាក្សត្រមានអំណាចក្នុងនយោបាយនៅមានកម្រិត ហើយទ្រង់ហាក់ដូចជាកម្រនឹងចូលរួមក្នុងឆាកនយោបាយរបស់កម្ពុជាឡើយ ដោយព្រះអង្គអនុលោមតាមតួនាទីរបស់ព្រះអង្គជាព្រះមហាក្សត្រគ្មានកាន់អំណាចដូចបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏មានពួកឥស្សរជនមកគណបក្សប្រឆាំងរបស់កម្ពុជាមួយចំនួនបានអំពាវនាវឱ្យព្រះអង្គមានសន្ទរកថា និងពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ក្នុងបញ្ហានយោបាយរបស់ប្រទេស ដូចជាសម្ដេចនរោត្តម សីហនុ ជំនាន់មុនដែរ ដោយអះអាងថា ព្រះមហាក្សត្រមានសិទ្ធិធ្វើរដ្ឋធម្មនុញ្ញនូវល័ក្ខខ័ណ្ឌនៃអំណាចស្របតាមរបស់ព្រះអង្គ។ ផ្ទុយទៅវិញ មានអ្នកខ្លះផ្សេងទៀតបានព្រមានប្រឆាំងនឹងការយល់ឃើញនេះ ដោយលើកឡើងថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញធានាយ៉ាងតឹងតែងចំពោះព្រះមហាក្សត្រ។ ដោយកត់សម្គាល់ថា ការងាកទៅរកការធ្វើអន្តរាគមន៍ផ្នែកនយោបាយ មិនមែនជាផលប្រយោជន៍យូរអង្វែងរបស់រាជាធិបតេយ្យ ឬប្រទេសជាតិនោះទេ។ ព្រះអង្គសីហមុនី ចាប់តាំងពីដើមរជ្ជកាលរបស់ទ្រង់បានសន្យា និងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលជំហរនយោបាយយ៉ាងទូលំទូលាយ។

តំណាងរាស្រ្តរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំង១២៥រូប ថតរូបអនុស្សាវរីយ៍ជាមួយ ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទនរោត្តម សីហមុនី នៅក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី១ នីតិកាលទី៦ នាឆ្នាំ២០១៨។

ក្នុងអំឡុងពេលដំណើរការជ្រើសរើសរាជាធិបតេយ្យ ព្រះបាទនរោត្ដម សីហនុ បានត្រាស់បង្គាប់ថា វិធីសាស្រ្តអព្យាក្រិត្យ និងមិនលំអៀងរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់សីហមុនីចំពោះនយោបាយថាជាចរិតសំខាន់សម្រាប់មូលហេតុដែលទ្រង់ស័ក្តិសមនឹងតួនាទី។ ការកំណត់ធ្វើនយោបាយណាមួយនៃរបបរាជានិយមជាស្ថាប័នមួយ ខណៈពេលដែលរក្សាបាននូវអព្យាក្រឹតភាព ក៏ដូចជាភាពស្របច្បាប់ ជាពិសេសចំពេលបរិបទដ៏ចម្រូងចម្រាស និងចលាចលនៃនយោបាយកម្ពុជា។

គ្រឿង​ឥស្សរិយយស[កែប្រែ]

  • ឥស្សរិយយស ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ថ្នាក់​មហាសេរីវឌ្ឍន៍
  • ឥស្សរិយយស មុនីសារាភ័ណ្ឌ ថ្នាក់​មហាសេរីវឌ្ឍន៍
  • មន្ត្រីធំនៃ​កងពល​កិត្តិយស នៃ​សាធារណរដ្ឋ​បារាំង
  • មេដាយ​ប្រាក់​នៃ​ក្រុង​ប៉ារីស នៃ​សាធារណរដ្ឋ​បារាំង

តួនាទីសំខាន់[កែប្រែ]

ភាសា[កែប្រែ]

ក្រៅពីភាសាខ្មែរ ព្រះករុណាស្តេច​ទ្រង់​អាច​ប្រើប្រាស់ភាសាឆេក ភាសាបារាំង និងភាសាអង់គ្លេស​យ៉ាង​ស្ទាត់ជំនាញ។

ការងារសប្បុរសធម៌[កែប្រែ]

នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គ បានផ្តោតលើសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ព្រះអង្គត្រូវបានអ្នកខ្លះចាត់ទុកថាជា ព្រះមហាក្សត្រដ៏សុរាបសារមួយអង្គ ដោយសារតែកាប្រឹងប្រែងការងារសប្បុរសធម៌របស់ព្រះអង្គ និង ល្បីល្បាញខាងធ្វើសកម្មភាពមនុស្សធម៌ ។

នៅឆ្នាំ២០០៧ ព្រះបាទសម្តេច នរោត្តម សីហមុនី ទ្រង់បានយាងទៅកាន់សាលាបច្ចេកទេសដុនបូស្កូនៅខេត្តព្រះសីហនុ ហើយបានបើកសម្ពោធសាលាសណ្ឋាគារដុនបូស្កូជាផ្លូវការ។ ព្រះអង្គចង់យាងទៅសួរសុខទុក្ខយុវជនដែលកំពុងទទួលបានជំនាញ និងមកពីស្ថានភាពក្រីក្រមកពីភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសកម្ពុជា។ នៅខាងទ្រង់គឺលោក ចញ វីស្សឺរ ដែលជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនាជនជាតិហូឡង់។

កាលនៅឆ្នាំ២០០៦ ដែលនៅពេលដែលការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងនៃសាខាមួយនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈបានបង្កឱ្យមានការរអាក់រអួលដល់សិស្ស និងលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ រួមទាំងការបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផងដែរនោះ ព្រះអង្គបានរៀបចំការបរិច្ចាគរថយន្តចំនួន ៣គ្រឿងដល់ ជួយក្នុងការដឹកជញ្ជូន។ នៅអំឡុងពេលក្រោយការរត់ជាន់គ្នានៅទីក្រុងភ្នំពេញឆ្នាំ២០១០ នៅកោះពេជ្រដែលបានឃើញមនុស្សរាប់រយនាក់ស្លាប់ និងរបួស ព្រះអង្គបានទៅជួយជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ ដោយបរិច្ចាគថវិកាដល់គ្រប់ៗគ្រួសារដែលបានបាត់បង់សមាជិកគ្រួសារក្នុងឧបទ្ទវហេតុនេះផងដែរ។ ជាជំនួយផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដល់អ្នកដែលរងរបួស ។ ក្នុងឆ្នាំំ២០១៦ ព្រះអង្គបានបរិច្ចាគទឹកប្រាក់រាចំនួន ៦.៥ លានដុល្លារពីប្រាក់ចំណូលដែលទទួលបានពីការលក់ព្រះរាជលំនៅឋាននៅខេត្តកោះកុង ដល់មូលនិធិគន្ធបុប្ផា ដែលមើលការខុសត្រូវលើក្រុមមន្ទីរពេទ្យកុមារល្បីៗទូទាំងប្រទេស។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ តាមការដឹងពីទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋខេត្តដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយទឹកជំនន់ លោកបានប្រគល់ទំនិញសំខាន់ៗដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាង ៥០០ គ្រួសារ។ ពេលខ្លះ ព្រះអង្គថែមទាំងបានជួយដល់បងប្អូនជនរួមជាតិរបស់ទ្រង់ដោយផ្ទាល់ដៃក្នុងពេលមានឧប្បត្តិហេតុមិនល្អ ដូចជាការចេញចូលទៅក្នុងតំបន់លិចទឹក និងប្រគល់ទំនិញដល់ជនរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ ហើយត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានស្នើសុំឱ្យរថយន្តរដ្ឋផ្លូវការរបស់ទ្រង់ឈប់ ដូច្នេះទើបព្រះអង្គ អាចផ្តល់ភួយដល់ជនជាតិខ្មែរវ័យចំណាស់ម្នាក់ ដែលទ្រង់បានឃើញនៅតាមដងផ្លូវ។ បន្ថែមពីនេះ ព្រះអង្គត្រូវបានគេនិយាយថានឹងបរិច្ចាគដល់កាកបាទក្រហមកម្ពុជាជាប្រចាំនិងបានអនុញ្ញាតពីព្រះមហាក្សត្រសម្រាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សាលារៀន មណ្ឌលកុមារកំព្រា សហគមន៍ដែលកំពុងតស៊ូ ស្ថាប័នសាសនា មនុស្សដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយពិការភាព មជ្ឈមណ្ឌលស្តារនីតិសម្បទា អង្គការសុខភាពផ្លូវចិត្ត ជនរងគ្រោះនៃអំពើហិង្សា និងឧបត្ថម្ភការធ្វើដំណើររបស់សិស្ស ក្នុងចំណោមអ្នកដទៃទៀត។ សកម្មភាពសប្បុរសធម៌របស់ទ្រង់បានពង្រីកនៅក្នុងបរិបទអន្តរជាតិផងដែរ ដូចជា បន្ទាប់ពីព្យុះសង្ឃរាកាទ្រីណា ព្រះមហាក្សត្របានធ្វើអំណោយផ្ទាល់ខ្លួនដល់ជនរងគ្រោះដោយព្យុះ។ ចំពេលមានការរាតត្បាតជាសកលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ព្រះមហាក្សត្រ សីហមុនី រួមជាមួយសម្តេចព្រះមហាក្សត្រី នរោត្តម មុនីនាថ បានប្រោសព្រះរាជទានថវិកាចំនួនជាង ១លានដុល្លារ ដល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីដោះស្រាយស្ថានការណ៍នៅកម្ពុជា ដោយជំរុញឱ្យមានយុទ្ធនាការសាធារណៈរួមគ្នាទូទាំងប្រទេស។ ជាងនេះទៅទៀត ព្រះមហាក្សត្របានចូលរួមចំណែកក្នុងការផ្តល់នូវការផ្គត់ផ្គង់សំខាន់ៗ រួមទាំងការបរិច្ចាគអាហារ ទឹក និងម៉ាសដល់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដោយជំងឺកូវីដ-១៩។ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ទ្រង់បានបរិច្ចាគ ៥០០,០០០ដុល្លារ ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដោះមីនដែលកំពុងបន្តនៅក្នុងប្រទេស ដែលនៅតែញាំញីដោយបញ្ហាមីនដែលបន្សល់ពីជម្លោះជាច្រើនទសវត្សរ៍។

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  1. បូរិន, នួន (2020-05-14). "ព្រះជីវប្រវត្តិ៖ ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា". WMC (in American English). Retrieved 2023-08-24.
  2. "The First Lady of the Kingdom"; The Royal House of Cambodia by Julio A. Jeldres, 2003 ISBN 974-90881-0-8
  3. "King's biography". Archived from the original on 2008-04-27. Retrieved 2013-08-04. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  4. The Weekend Australian, 16–17 October 2004
  5. "In Pictures: King Sihamoni's coronation". BBC News. 2004-10-29. Retrieved 2012-06-11.
  6. . 
  7. បូរិន, នួន (2020-05-14). "ព្រះជីវប្រវត្តិ៖ ព្រះបាទនរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា". WMC (in American English). Retrieved 2023-08-24.
មុនដោយ
ព្រះបាទ​សម្ដេច​នរោត្តម សីហនុ.
សម្ដេច​ព្រះមហាក្សត្នៃរកម្វុជទេឝ តដោយ
យកតំណែងឥឡូវនេះ.