ប្រវត្តិអាចារ្យ ហែម ចៀវ (កំណាព្យ)

ពីវិគីភីឌា

ប្រវត្តិអាចារ្យ ហែម ចៀវ គឺជាចំណងជើងកំណាព្យមួយ និពន្ធដោយ វ៉ា ប៊ុណ្ណនី ជាបទពាក្យ៧ធម្មតា ដែលមានខ្លឹមសារឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីប្រវត្តិ ក៏ដូចជាវិរភាពរបស់អាចារ្យ ហែម ចៀវ

អត្ថបទកំណាព្យ[កែប្រែ]

១-សូមលើកម្រាមដប់ប្រសព្វផ្គុំ            ចំណោមជំនុំរូតរ៉ាយរ៉ាប់            លើកយកប្រវត្តិដែលមានស្រាប់            សង្ខេបឱ្យឆាប់បទកំណាព្យ។
២-ឆ្នាំចិតសិបពីរលោកគុយ ឡូត            ចរិតស្លូតបូតបែកញើសដាប សរសេរចងក្រងរៀងដរាប ថ្នាលសាបសម្រាប់ជនប្រុសស្រី។
៣-រហូតដល់ឆ្នាំពីរពាន់ដប់ ពីរស្រាយកំណប់សាជាថ្មី ត្មាត វ៉ា ប៊ុណ្ណនីប្រញាប់ខ្មី សរុបសេចក្តីចងចុងចួន។
៤-ភាសាបេះដូងពាក្យប្រាំពីរ តាំងចិត្តសំភីដូនតាក្បួន តាំងចិត្តមោះមុតរឹងមាំមួន ជំងឺគុំកួនកើតខិតខំ។
៥-សូមថ្លែងរៀបរាប់ពីតួអង្គ ពាក្យសត្យពាក្យសង្ឃឱ្យស័ក្តិសម គ្រួសារខ្សត់ខ្សោយតែងលត់ដំ បើពោលឱ្យចំព្យាយាមខ្លាំង។
៦-ត្រកូលជនបទក្បែរភ្នំពេញ គ្មានចិត្តទោម្នេញប្រើកម្លាំង ចិញ្ចឹមកូនចៅស្រែចម្បាំង តតាំងប្រឹថពីក្រតែមាន។
៧-កុមារហែម ចៀវ បឋមវ័យ ជីវិតមានន័យដ្បិតរស់រាន ឃុំទំនប់ធំកំណើតស្ពាន ស្រូវស្រែកល់លានពញាឮ។
៨-បុរាណសម័យខេត្តកណ្តាល កុមារស្រួចស្រាលនឹងជំងឺ ស្រឡាញ់វត្តវ៉ាទោះបីឈឺ រន្ទឺទេសនាត្រងត្រាប់ស្តាប់។
៩-លោកពុកនាមហែមចិត្តជ្រះថ្លា ស្រឡាញ់សាសនាជាក្បួនច្បាប់ កូនប្រុសគ្រប់វ័យបញ្ជូនឆាប់ សូមថ្លែងសាសព្ទផ្ញើអាចារ្យ។
១០-ព្រះគ្រូសត្ថា ជួន ណាតខ្ពស់ មានកិត្តិយសដីខេមរា ទទួលបង្ហាត់យកអាសា ក្លាយពីកូនស្វាមកជាមនុស្ស។
១១-វត្តឧណ្ណាលោមលោកគង់នៅ រាក់ជ្រៅស្អុះក្តៅជួយបក់មូស ចូលវត្តលោកតាដាំបាយពុះ ចិន្តាសែនលុះការសិក្សា។
១២-ព្រះគ្រូពេញចិត្តនឹងសិស្សថ្មី ទេសនាធិបតីផ្តងម្តេចម្តា ប្រើស្ពាយថង់យាមមានដាក់ស្លា ឱ្យរៀនធម៌អាថ៌បួសថ្ងៃមុខ។
១៣-ដល់ពេលវេលាបួសសាមណេរ ខំប្រឹងសរសេររកទំនុក មិនភ្លចបណ្តាំអ្នកម៉ែពុក ពុះពាររានរុកឱ្យចាំស្ទាត់។
១៤-កូននេនអង្គនេះសែនឆ្លាតវៃ អារម្មណ៍រំពៃមិនភ្លាំងភ្លាត់ មិនចេះលេងសើចចេញពីវត្ត គ្មានចិត្តរាយរាត់ឆ្ងាយរៀនសូត្រ។
១៥-ឆ្នាំ១៧ -វ័យម្ភៃឆ្នាំ បំពេញសកម្មរៀងរហូត បួសជាភិក្ខុចរិតស្លូត ព្រះឧបជ្ឈាសូត្រនាមល្វី ឯម។
១៦-បំបួសនៅទីវត្តលង្កា មានព្រះមហា ថោង ផ្អែមល្ហែម ព្រះគ្រូសត្ថា ជួន ណាត ថែម គ្រូសូត្របន្ថែមបំពេញច្បាប់។
១៧-នាមព្រះឆាយវង្សជាបវរ ភិក្ខុសែនល្អហើយចំណាប់ រៀនសូត្រឧស្សាហ៍ក្នុងពេលឆាប់ ត្រងត្រាប់ប្រឡងសញ្ញាបត្រ។
១៨-សាលាបាលីផងជាន់ខ្ពស់ សែនល្បីល្បាញឈ្មោះប្រសើរក្តាត់ រាជការបារាំងបញ្ជូនស្ងាត់ កំពតរសាត់ជួយបង្រៀន។
១៩-លោករ៉េស៊ីដង់រកអ្នកចេះ ដែលមានតម្រឹះប្រាជ្ញរបៀន គរុកោសល្យដែលបានរៀន សាលាវត្តកៀនភាគនិរតី។
២០-បង្រៀនធម៌អាថ៌សមណសិស្ស ចាប់ផ្តើមប្រើសៗនាទឹកដី នាវត្តក្រាំងដូងមិនអប្រិយ សិរីបន្ទាយមាស(កំពត)។
២១-នាទីអារាមខំប្រឹងប្រែង សម្តែងបម្រើមាំមិនល្វត ជូនរាស្រ្តថ្វាយហ្លួងប្រមើលទត ទើសរតផ្លូវធម៌និងផ្លូវលោក។
២២-ភិក្ខុត្រូវបានឧបាសក ពោលមិនកុហកពិតមានជោគ ចាស់ទុំចូលចិត្តដ្បិតទេសព្រោក យល់យោគសន្តោសនិងមេត្តា។
២៣-ឆ្នាំ៣១ជម្រើសថ្មី សាលាបាលីសាស្ត្រាចារ្យ ចម្រាញ់ពីររូបមិនធម្មតា តើបានអ្នកណាជាប់លេខទៅ?។
២៤-ភិក្ខុអ៊ុច រស់ជាប់លេខមួយ ប៉ែន សុខគ្មានព្រួយនាមនិត្យនៅ ពិតជាប់លេខពីរគ្រប់រាងរៅ ហែម ចៀវនៅព្រៅជាប់លេខបី។
២៥-ក្រោយមកឧកញ្ញា កង បានស្លាប់ ក្រមការចំណាប់នាលោកិយ ជុំ ម៉ៅជើងចាស់ជំនុំខ្មី អធិបតីរាជបណ្ណាល័យ។
២៦-ពិគ្រោះបារាំងកាប៊ីឡែស ស្រួយស្រែសកញ្ញានាសម័យ វិបុលមលធម្មថោងប្រាស្រ័យ ចក្រីប៉ុណ្ណថ្លៃ រដ្ឋមន្រ្តី។
២៧-ចែងចាត់ភិក្ខុនាមហែម ចៀវ ស្រួចស្រៀវឃើញមានជាសក្ខី ឆ្នាំ៣២នោះវិញថ្មី គ្រូប្រៀនបាលីរាជធានី។
២៨-លោកសាស្ត្រាចារ្យងារមួយទៀត បុរាណបញ្ជ្រៀតមាននាទី សមាជិកក្រុមតែងសំភី ប្រឹថពីជំនុំត្រៃបិតក។
២៩-អាចារ្យហែម ចៀវទស្សនៈខ្ពស់ គំនិតមួយឆ្ពោះមិនកុហក គំនិតជឿនលឿនមិនដំអក់ វិទ្យាត្រួយល្ហក់ពិភពលោក។
៣០-អានសារព័ត៌មានជាប្រចាំ ចរិតសកម្មទាំងប្រាជ្ញព្រោក ទស្សនាវដ្តី ថៃរងោក មិនចូលចិត្តឈ្ងោកឱបបារាំង។
៣១-ខ្មែរមានកាសែតតែមួយគត់ នគរវត្តពត់មតិខ្មាំង លោកសឹង ង៉ុកថាញ់ក្រោកតតាំង ព្រមទាំងជើងខ្លាំងនាមស៊ឹម វ៉ា។
៣២-មានលោកប៉ាច ឈឺន ជាមន្ត្រី ដែលអ្នកទាំងបីជួយរដ្ឋា ដឹកនាំកាសែតមិនធម្មតា ខ្មែរគ្មានទស្សនាវដ្តីទេ។
៣៣-ពិភពអារ៉ាប់និងអាហ្រ្វិក បារាំងជាន់ខ្ទេចនាបុព្វេ អាណានិគមគ្មានចិត្តរេ រួមនឹងដែនក្មេរមួយផងដែរ។
៣៤-អាចារ្យហែម ចៀវបានដំណឹង ផុះឡើងកំហឹងពីរឿងខ្មែរ ស្ម័គ្រក្រោកសត៊ូមិនប្រួលប្រែ មាសស្នេហ៍សម្ងាត់នឹងស្បែកស។
៣៥-ហែម ចៀវមានមិត្តម៉ានីពូ ជំនុំរអ៊ូចិត្តស្មោះសរ ផ្នែកបដិវត្តន៍ពិតបវរ បំភ្លឺមិនក្រឱ្យក្រោកឈរ។
៣៦-ពេលនោះបារាំងជាន់ទ្វីបច្រើន កំណើនអ៊ឺរ៉ុបតែលឹបល ចាញ់អាឡឺម៉ង់ស្លាប់ជើងគរ ហៀម ចៀវ ស្ម័គ្រឈរអាឡឺម៉ង់។
៣៧-កាលគ្រាសម័យខ្មែរជ្រកស្លាប បារាំងសំយ៉ាបមិនអែអង់ តែលោកអាចារ្យនិយមសង្ឃ ចង់ពត់តម្រង់ដល់សិស្សគណ។
៣៨-ចង់ពត់ចរិតដល់ផងខ្មែរ ទោះកូនអ្នកស្រែចិត្តមិនទន់ ក្រោកឡើងប្រឆាំងចោរលោភលន់ មិនត្រូវទម្រន់ការប្រទេស។
៣៩-អាចារ្យប៉ែន សុខ ជាមិត្តភក្តិ ពោលមិនដែលលាក់ខ្លាចនិរេស ត្រូវប្រយ័ត្នមាត់កុំធ្វាំងធ្វេស បារាំងនិរទេសចេញពីស្រុក។
៤០-ហែម ចៀវចចេសនិងរឹងរូស បងសុខមិនលុះនៅស្រណុក ស្ងៀមមួយកន្លែងកុំសាប់សុខ មិននៅសំកុកលោករំជួល។
៤១-ទីមួយជឿនលឿនគិតទឹកដី ពន្យល់អ្វីៗគ្មានប្រែប្រួល នួន ឌួង កូនសិស្សគំនិតស្រួល បបួលគូកនស្ម័គ្ររួមគ្នា។
៤២-ទីពីរគិតពីបដិវត្តន៍ មិនត្រូវរាយរាត់ដែនធារា នៅពេលទេសនាជូនប្រជា បញ្ចូលមាគ៌ាក្រើនរំលឹក។
៤៣-ដាស់បរិស័ទរៀងដរាប រនោចខែស្រាពកុំជូរស្ពឹក យកឯករាជ្យវិញមមាញឹក ស្អែកព្រហាមព្រឹកនាទឹកដី។
៤៤-លោកប្រកាន់យកវិរិយៈ មានចិត្តជំពាក់ព្យាយាមខ្មី កុំខ្ជិលច្រអូសទុំក្រក្រី បណ្តោយលោកិយអន្តរធាន។
៤៥-ភាពខ្ជិលនេះឯងធ្លាក់ទាសភាព បើមិនជ្រួតជ្រាបមិនអាចមាន កិលេសហួសហេតុឆ្ងាយនិព្វាន ទន្ទ្រានជីវិតវដ្តសង្សារ។
៤៦-ទាសភាពជាន់កកូនតចៅ ពូជពង្សញាតិផៅអន្ធការ ក្រោកឡើងតស៊ូហើយប្រហារ កុំឱ្យសង្កាក្នុងជីវិត។
៤៧-អប់រំប្រដៅបរិស័ទ ដើម្បីកម្ចាត់ក្រជំរឹត គ្រោះអវិជ្ជាជាការពិត ឱ្យចេះរែងគិតប្រយោជន៍ល្អ។
៤៨-ថ្លែងព្រះជនកពោធិសត្វ មិនដែលបង់បាត់គុណបវរ ទោះលេចសំពៅមិនសល់ក្រ តែងមានអំណរដោយព្យាយាម។
៤៩-យល់ដឹងថាស្លាប់ក្នុងសមុទ្រ តែមិនញ៉មច្យុតឬទីមទាម មច្ចុសម្លឹងហើយគំរាម អធិដ្ឋានភ្លាមសម្អាតធ្មេញ។
៥០-ផ្អែកលើព្រះធម៌ជានាវា បញ្ជាផ្លូវចិត្តផ្តើមទន្ទេញ ព្រះចន្ទរះឡើងគ្មានទោម្នេញ កម្មកាចរលេញចាកចេញទៅ។
៥១-លោកតែងពុះពារកម្រិតខ្ពស់ ក្នុងកិត្តិយសប្រៀបសំពៅ ចាកចេញពីផែតែនាមនៅ ឱ្យញាតិភូមិព្នៅបានស្គាល់ដឹង។
៥២-និមន្តទេសនាបញ្ជ្រៀតចូល ប្រមូលកៀរគរផ្សាយដំណឹង ពីរឿងស្រុកទេសឱ្យថ្លាថ្លឹង សុទ្ធសឹងប្រយោជន៍ដល់សង្គម។
៥៣-ទីបីរំលឹកប្រជាជន មិនត្រូវទោរទន់ឬលំៗ ទម្លាប់មិនល្អជួនកើតយំ ប្រគំគំនិតចេះលះបង់។
៥៤-រៀបចំកូនចៅគូស្រករ មិនគួរអំណរពោលត្រឹមត្រង់ រើសកូនប្រសាឱ្យចំប្លង់ យកមកសាងសង់បម្រើខ្លួន។
៥៥-បង្គាប់សែនខ្ពស់ឱ្យសាងផ្ទះ គួរតែជម្រះឱ្យមាំមួន ថ្វីដ្បិតតែខ្មែរកាន់មិនខ្ជួន បីបួនតំណមិនសមស្រប។
៥៦-អយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម ឱ្យខាងប្រុសយំមាត់ត្រហម ដើរខ្ចីបុលគេបែបរណប ដូចដើមប្រក្លបត្រូវទំនាយ។
៥៧-សង្គហធម៌ចំពោះកូន សរសើរដល់ដូនគ្មានមោះមាយ ស្រឡាញ់ស្មើគ្នាមិនរំលាយ រួសរាយរាក់ទាក់ជាមង្គល។
៥៨-ចំណុចទីបួនអប់រំខ្មែរ ត្រកូលយើងស្រែគិតឱ្យយល់ ជូនកូនទៅរៀនទោះរវល់ នឹងចាកអំពល់មានចំណេះ។
៥៩-បញ្ចូនសិក្សាវត្ត-ទីក្រុង ងងឹតតសូន្យសុងបើប្រហែស ផ្ញើគ្រូអាចារ្យរកតម្រឹះ សត្រូវមកកេះមិនងាយលង់។
៦០-មិនបានទៅរៀនបារាំងកេណ្ឌ កំណែនទាហានឱ្យរញង់ កាត់ស្មៅប៉ារីសដ្បិតល្ងិតល្ងង់ ជាប់ជង់ព្រោះតែអវិជ្ជា។
៦១-ទី៥លោកគិតសុខភាព ប្រជាទន់ទាបដែលរងា ភូមិឃុំជនបទគ្មានលោះលា កុំឱ្យឈឺជានាំតែខាត។
៦២-រំលឹកក្មេងក្មាងតាមភូមិក កខ្វក់មិនល្អគួរសង្វាត ងូតទឹកដុសក្អែលត្រូវឱហាត បើស្អាតកាលណាមានជ័យជោគ។
៦៣-សម័យឧដុង្គមានជំងឺ អ្នកស្រុកច្រើនឈឺអាសន្នរោគ អុតស្វាយរាគរូសមានគគោក ស្លាប់ពាយរងោកគួរស្តាយណាស់។
៦៤-ប្រាំមួយអប់រំមិនធ្វាំងធ្វេស រៀនបច្ចេកទេសឱ្យចាំច្បាស់ ជាងឡានម៉ាស៊ីនលោកបានដាស់ បើខ្មាសជិតខាងប្រាក់ហូរចេញ។
៦៥-តភ្លើងបណ្តាញអគ្គីសនី មិនត្រូវខ្ជាខ្ជីកើនចំណេញ ចាយច្រើនដាំដុះដូចដេញ នាមប៉ោល្អិតស្មេញចេះធ្វើឡាន។
៦៦-និមន្តទៅណាពិបាកក្រៃ មិនស៊ីវិល័យតាមលំអាន រថយន្តមានតិចបម្រើបាន លោកពូកែស្មានបុណ្យចាត់ចែង។
៦៧-ទីពេញនិយមផងអ្នកស្រុក និមន្តតត្រុកមិនរអែង ទេសន៍ជួយបុណ្យសពមិនដែលក្រែង ប៉ែន សុខមិត្តឯងបានជួយដែរ។
៦៨-ប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងលើសលប់ ព្រលឹមព្រលប់និគមស្រែ សិស្សសង្ឃ ជួន ណាត សែនពូកែ ទេសនាគ្មានល្ហែគ្រប់កន្លែង។
៦៩-ទទួលងារជាព្រះបាល័ត រែងប្រសើរក្តាត់ដ្បិតព្រះស្តែង វត្តឧណ្ណាលោមគ្មានចំបែង អារម្មណ៍មិនក្រែងបរទេស។
៧០-មាតាបិតាលោកដឹងគុណ ទោះធ្ងន់ម្តេចម្តាមិនដែលធ្វេស បទទីប្រាំពីរកត្តិក ជេស្ឋ ពេលទេសន៍គោរពគ្រូជួន ណាត។
៧១-សៀវភៅមួយក្បាលត្រូវផលិត គំនិតឱក ឱម គ្រូឱហាត ចែកជាធម្មទានបានសុទ្ធសាធ ក្បួនខ្នាតមាននាម ‹ទានកថា›។
៧២-ប្រាំបីចិត្តទានក្រៃកន្លង ជួយសិស្សគណផងឱ្យសិក្សា ដ្បិតក្រលំបាកច្រើនប្រការ គំនិតប្រាជ្ញាចាកខ្សត់ខ្សោយ។
៧៣-លោកតែងរំលឹកគហបតី ថៅកែមានថ្មីកុំបណ្តោយ ត្រូវមានសទ្ធាកុំងាកក្រោយ ជួយមិនកន្តើយទុព្វលភាព។
៧៤-ប្រដែប្រដៅដល់សត្វលោក ដែលមានគគោកទោះខ្ពស់ទាប សព្វេ សត្តា គួរតែជ្រាប រៀងរាប អាហារដ្ឋិតិកា។
៧៥-ស្លេះទុករឿងល្អមួយអន្លើ ទង្វើប្រឆាំងដោយចេតនា ក្រោកឡើងតស៊ូយ៉ាងសង្ហា សច្ចារំដោះជាតិទឹកដី។
៧៦-ហែម ចៀវមោះមុតមិនខ្លាចស្លាប់ តស៊ូប្រញាប់ហើយឃ្មាតខ្មី លោកសឺង ង៉ុកថាញ់ដឹកនាំថ្មី រួមអធិបតីមេកាសែត។
៧៧-សាមសិបប្រាំមួយឆ្នាំចាប់ផ្តើម ដង្ហើមខ្មៅខ្មែរគ្រប់ខណ្ឌខេត្ត សា‹នគរវត្ត›ផ្សាយត្រសែត មូលហេតុបារាំងដាក់នឹមខ្មែរ។
៧៨-ផ្សព្វផ្សាយឱ្យរាស្រ្តបានយល់ដឹង ផ្តល់សិទ្ធិដំណឹងនិគមស្រែ ឯករាជ្យសេរីបម្លាស់ប្រែ ព្រះសង្ឃផងដែរស្ម័គ្រមេត្រី។
៧៩-ផែនការចម្លែកបារាំងយល់ ខ្មែរកើតអំពល់ជួបក្រក្រី តាមដានយប់ថ្ងៃមិនចេញស្តី បំបាត់សេរីបដិវត្តន៍។
៨០-កាសែតដាស់តឿនស្រឡាញ់ជាតិ ជម្រាបញោមញាតិកុំភ្លាំងភ្លាត់ ត្រូវតែរួបរួមក្រើនមូរមាត់ ពង្រាត់បារាំងពីឃុំស្រុក។
៨១-ចំណេរតមកក្រុមការងារ គ្នីគ្នាបួននាក់ទោះមិនសុខ លោកសឺង ង៉ុកថាញ់អ្នកនាំមុខ ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលលុករួមនួន ឌួង។
៨២-ជាសមាជិកក្រុមសម្ងាត់ ពិបាកបាំងបាត់ថែមជុំ មួង ការងារសកម្មប្រឆាំងហ្លួង ហែម ចៀវទាំងពួងសមាជិក។
៨៣-នាំបដិវត្តន៍ឆ្ពោះទៅមុខ រិះរកទំនុករាល់ល្ងាចព្រឹក អប់រំពន្យល់ក្រើនរំលឹក ងើបក្រោកពីស្ពឹកអស់ប្រជា។
៨៤-ទាហានក្រហម សម័យនោះ ទឹកចិត្តមិនលុះតែងឈ្លោះគ្នា ទាហានជើងខ្មៅតែងខ្ជីខ្ជា មិនស្តាប់បញ្ជាបែកសាមគ្គី។
៨៥-ប្រើឱ្យអប់រំក្នុងបន្ទាយ កុំឱ្យរាយមាយហើយវក់វី បក្សពួកបែកបាក់មិនសំភី សីលធម៌នាទីឱ្យមូលមិត្ត។
៨៦-លោកសឺង ង៉ុកថាញ់បារាំងចាត់ ប្រសើរពេកក្តាត់ស្របគំនិត ជំនួស ជុំ ម៉ៅ ក្រមការពិត សាសនបណ្ឌិត្យ ទីធ្វើការ។
៨៧-ចាត់ចែងជំនួសកាប៊ីឡែស អាចារ្យស្រួយស្រែសតាមទេសនា ល្បាញល្បីរន្ទឺស្របហេតុការណ៍ ចរចេញយាត្រាប្រដៅសត្វ។
៨៨-អាចារ្យអប់រំខ្មែរពីរក្រុម គំនួចផ្តួចផ្តុំត្រូវបំបាត់ សាច់ស្បែកដូចគ្នាម៉ែបង្កាត់ ការគិតខ្វែងចាត់ចាកទាស់ទុក្ខ។
៨៩-ទេសនាបញ្ឆិតរលឹកក្រើន ឱ្យរួមកំណើនពេលថ្ងៃមុខ រស់ក្រោមអំណាចដូចជាប់គុក រិះរកទំនុកមិនឱ្យកុន។
៩០-ឆ្នាំសែសិបគត់ សឺង ង៉ុកថាញ់ សស្រាញ់ទាក់ទងនឹងជប៉ុន ដាយណង់គូស៊ី មិនតត្រុន ស៊ើបការណ៍យកបុណ្យជួយខាងខ្មែរ។
៩១-ប្រសិនបែកការចូលបន្ទាយ ជប៉ុនរំលាយសូម្បីខែ ធនាគារជាតិ ទីស្ម័គ្រស្នេហ៍ ពួកគេជួយកែផងបញ្ហា។
៩២-ឆ្នាំសែសិបពីរទាហានខ្មែរ ស្ម័គ្រកម្លាំងដែរសម្រេចការ មានមនុស្សជាច្រើនប៉ងប្រាថ្នា ហែម ចៀវប្តេជ្ញាយ៉ាងសកម្ម។
៩៣-បារាំងឃ្លាំមើលបដិវត្តន៍ ប្រសិនរាយរាត់ជួបចុកឆ្អាំ ឃោសនាខេត្តក្រៅជាប្រចាំ ដុតដាំបំផុសអស់ប្រជា។
៩៤-ពន្យល់អ្នកស្រុកឱ្យស្រឡាញ់ ជាតិយ៉ាងសស្រាញ់គ្រប់អង្គា ឱ្យភ្ញាក់រឭកនាំគ្នីគ្នា រំលែកទ្រព្យាប្រាក់ច្រើនក្តាត់។
៩៥-ល្បីល្បាញកាន់តែមានគ្រោះថ្នាក់ បារាំងចាត់ថ្នាក់គិញសម្ងាត់ តាមសឺង ង៉ុក ថាញ់ ហែម ចៀវបាត់ ស្ងៀមស្ងាត់អង្គឯងគ្មានជំនុំ។
៩៦-បណ្តាញទាក់ទងគ្រូអាចារ្យ ស៊ឹម វ៉ា ប៉ាច ឈឺនថ្វាយបង្គំ ចៅ សែនកុសល និងលោកឈុំ តាន់ ម៉ៅមកជុំក្រុមអ្នកស្ម័គ្រ។
៩៧-ទាហានជើងខ្មៅជើងក្រហម ចុះសមចូលរួមយ៉ាងសមស័ក្តិ ដាស់តឿនហែម ចៀវប្រយ័ត្នឆ្លាក់ បារាំងវាហាក់តាមដានហើយ។
៩៨-ហែម ចៀវមានះទីបំផុត ទោះត្រូវគេដុតមិនខ្លាចឡើយ ឱ្យតែស្រុកខ្មែរបានដល់ត្រើយ ស្លាប់ខ្លួនក៏ដោយឱ្យជាតិរស់។
៩៩-គិញបានយកឈ្មោះទៅជូនមេ បារាំងបុព្វេ‹សមប្រេ›ងោះ ‹ប្រូហ្សឺតុង›ទៀតដណ្តើមយស ហែម ចៀវបញ្ជោះឈ្លោះបារាំង។
១០០-ខែកក្កដា សែសិបពីរ គេកាន់បញ្ជីមកតតាំង នាយរដ្ឋមន្រ្តី ពីរឿងខ្មាំង ‹អ៊ឹង អ៊ី›មិនខ្លាំងខ្លាចស្បែកស។
១០១-អ្នកធំក្រសួងមហាផ្ទៃ ធម្មការលកលៃដោយចំហ ‹ទា សាន›ក្នុងនាមមិនស្មោះសរ ចាត់ចរ ‹ជុំ មួង ›ទៅនិមន្ត។
១០២-ហែម ចៀវសាកសួរទៅជុំ មួង ទាំងពួងចេះដឹងមានលើសលន់ ឬមួយអាត្មាបានជាប់ពន្ធ ឬមួយទំងន់បដិវត្តន៍។
១០៣-ជុំ មឿងនិយាយ បើគេសួរ ពង្វាងសំណួរមិនភ្លាំងភ្លាត់ ឆ្លើយថាមិនដឹងជៀសធ្លោយមាត់ ប្រយ័ត្នគេព័ទ្ធហើយចាប់ខ្លួន។
១០៤-ហៀម ចៀវនឹកឃើញយ៉ាងសស្រាញ់ លោកសឺង ង៉ុកថាញ់កាន់ខ្ជាប់ខ្ជួន កងអាវុធហត្ថទើបសមសួន ក្រុមក្បួនជប៉ុនអាចជួយបាន។
១០៥-សាលសន្និសីទ្ធចាំត្រៀបត្រា ទា សានចាត់ការយ៉ាងចំណាន ខ្ញុំករុណានិមន្តថ្កាន ហែម ចៀវលំអានដើម្បីផ្សឹក។
១០៦-ថ្លែងលោកអាចារ្យស្រឡាំងកាំង ពិតចូលស៊ងខ្មាំងដោយគេដឹក អាត្មាមិនបានបះបោរសឹក បានឧប្បត្តិកភស្តុតាងណា?។
១០៧-ទា សានតបថាគិញសម្ងាត់ តាមដានយូរក្តាត់ឃើញសព្វការណ៍ បំផុសអ្នកស្រុកពេលទេសនា ប្រឆាំងរាជការគ្មានទំនង។
១០៨-អាណាព្យាបាលបានដឹងអស់ កន្លៀតកៀនកោះដំណាំរង ដោះចីពរចេញមិនឱ្យគ្រង ខោអាវរួសរងគ្រហស្តវិញ។
១០៩-រុញបញ្ចូលឡានមួយដង្ហើម ជុំ មួង ធ្លាក់ថ្លើមចិត្តទន្ទេញ ហែម ចៀវមានទោសទុក្ខទោម្នេញ រត់ប្រាប់ជុំវិញក្រុមការងារ។
១១០-លោកសឺង ង៉ុកថាញ់បានយល់ការ បានបញ្ជូនសារអស់ប្រជា ឥឡូវបែកការណ៍ហើយគ្នីគ្នា ប្រយ័ត្នគ្រប់គ្រាកុំប្រមាថ។
១១១-បារាំងបានចាប់ នួន ឌួងទៀត ពិបាកស៊កសៀតពិតសុទ្ធសាធ គិញបារាំងខ្មែរកូរកាយកាត ឱហាតដើម្បីរកឯកសារ។
១១២-រុករកមិនឃើញអ្វីសោះឡើយ ហែម ចៀវដោះហើយប្រយ័ត្នការណ៍ ក្រែងលោថ្លោះធ្លោយជួបបញ្ហា អង្កេតយ៉ាងណាមិនលេចមុខ។
១១៣-លោកសឺង ង៉ុកថាញ់អ្នកគ្រប់គ្រង ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលរងរកទំនុក ធ្វើបាតុកម្មក្តៅគគុក វាយលុកចិត្តសាស្រ្តអហឹង្សា។
១១៤-ម្ភៃកក្កដាសែសិបពីរ នាទីបាតុកម្មចរចា ព្រះសង្ឃជិតឆ្ងាយទីសព្វសារ នៅវត្តលង្កាប្រមូលជុំ។
១១៥-វត្តឧណ្ណាលោមក៏មានដែរ ដង្ហែដំណើរកាន់វត្តភ្នំ ទីរ៉េស៊ីដង់រស់ទ្រនំ អង្គក្បួនប្រគំរួមបដា។
១១៦-សំណើ‹ដោះលែងមនុស្សពីរនាក់› មានជាក់ហែម ចៀវគ្រូអាចារ្យ នួន ឌួងសិស្សគណមិនធម្មតា ព្រះពុទ្ធសាសនាសែ្រកជយោ។
១១៧-មានលោកប៉ាច ឈឺននាំមុខគេ ប្រឹងគ្មានទំនេរចិត្តកញ្ជ្រោ តែរ៉េស៊ីដង់មិនពុះពោរ ហឹង្សារុលរោទិ៍ជាប់អន្ទាក់។
១១៨-ប៉ាច ឈឺនលង់ខ្លួនចេញមិនរួច ពួកគិញលបលួចចាប់ឈ្លើយជាក់ បាតុករជ្រួលចិត្តជំពាក់ ចាប់គ្នាយើងលាក់ក្នុងគុហា។
១១៩-ហឹង្សាកើតមានពេញបន្ទុក ព្រះសង្ឃវាយលុកក្រៅបញ្ជា ឈាមក្បាលបារាំងស្ទើរគ្រប់គ្នា ចុងឆ័ត្រជាមារប្រើអាវុធ។
១២០-ប្រកាប់ប្រចាក់ខ្លាំងអស្ចារ្យ បារាំងផ្ញើសារយ៉ាងមោះមុត នាំគ្នាពីរឡានថែមពួកស្គុត តម្រួតតយុទ្ធបំបែកហ្វូង។
១២១-រំសាយកម្លាំងទីជិតឆ្ងាយ ខ្ចាត់ខ្ចាយទៅស្រុកស្ទើរដាំដូង ខ្លះទៅស្រុកសៀមស្រែកឡូងៗ បារាំងវាយផូងខ្មែរបាក់ស៊្រុប។
១២២-ចំណេរតមកបារាំងចាប់ ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលឆាប់មិនអាចទប់ ភិក្ខុ ប៉ាង ខាត់ចេះលើសលប់ គម្រប់ជាគ្នា៥នាក់-អង្គ។
១២៣-នាខែសីហាសែសិបពីរ បារាំងជាន់ឈ្លីដល់ព្រះសង្ឃ សាលាបាលីដែលផូរផង់ ត្រូវបិទតម្រង់រើរៀបរយ។
១២៤-នេះនឹងថ្លាថ្លែងចែងសេចក្តី ស្បែកសអប្រិយជាគិញគយ ហែម ចៀវ នួន ឌួងចាប់រជយ សាកសួរបំភ្លយផ្តិតមេដៃ។
១២៥-ប៉ាច ឈឺនទី៣ក៏ចាប់បាន សន្តានកូនខ្មែរគ្រាសម័យ ញាត់ក្នុងគុកធំគ្មានអាល័យ បារាំងចង្រៃគ្មានមេត្តា។
១២៦-គុកធំទុក្ខធំវេទនាស្មោះ ពេលដេកដាក់ខ្នោះដូចប្រហារ ដេកផ្ទាល់នឹងឥដ្ឋសែនខ្លោចផ្សា អាហារទាំងអស់សុទ្ធផ្អូមជូរ។
១២៧-បន្ទប់ងងឹតជិតសូន្យសុង គ្មានចង្កៀងថ្លុងបាយផ្អាប់យូរ ចានដាក់បាយវិញយាយតាពូ រើសមកពីលូចូកបង្គន់។
១២៨-អប្រិយគ្មានពីរនៅលើលោក ពួកបារាំងឈ្ងោកតាំងរិះគន់ ចោទបដិវត្តន៍ទុរជន ទោសធ្ងន់បំផ្លាញការក្រោកឈរ។
១២៩-ហែម ចៀវមិនហូបបាយល្ងាចទេ គ្នាន់គ្នេរជាសង្ឃមួយជំហរ គុកឋាននរកមិនលឹបល ពឹងពររកគិតផ្លូវដោះស្រាយ។
១៣០-ប្រមាណ១០ថ្ងៃរងទារុណ នាំឡើងរថយន្តហាក់រសាយ ដោះខ្នោះដៃចេញមិនសប្បាយ បីនាក់កម្ចាយទៅឯណា?។
១៣១-ឡានឆ្ពោះតម្រង់កំពង់ផែ ទីពីយ័រដែរ ដីខេមរា វិមានរដ្ឋាភិបាលចារ រ៉េស៊ីដង់សានាមុខផ្ទះ។
១៣២-មកដល់ត្រឹមនេះទើបភ្ញាក់ខ្លួន បញ្ជូនមាសស្ងួនទាំងរូតរះ ទៅព្រៃនគរគុកជម្រះ ព្រោះតែចង់ឈ្នះពួកបារាំង។
១៣៣-ចូលក្នុងកប៉ាល់ឃ្លប់ងងឹត សូន្យឈឹងពិតៗចាត់ជាខ្មាំង ចាកទិសតំបន់ពួកចោរផ្សាំង ជាប់ខ្នោះជាប់ខ្នាំងដូចជាប់អូរ។
១៣៤-ដល់ទីសំចតផងកប៉ាល់ មានកាប៉ូរាលពួក ម៉ាត់ឡូ រុញចូលឡានទៀតមិនស្រែកថ្ងូរ ផ្លាស់ប្តូរអាគារធំជង្រ្គឹង។
១៣៥- Prison Centrale ប៉ាយបារាំង បណ្តើរពួកខ្មាំងមិននៅហ្នឹង ចូលគុកភ្លាមៗកុំទទឹង កុំរឹងត្រូវផ្លាស់ខោអាវថ្មី។
១៣៦-ស្លៀកខោអាវគុកចូលសាលធំ ជាន់ទីបួនដុំសាលលេខបី អាគារតូចធំពាសពេញដី ជាន់ពីរជាន់បីនិងជាន់បួន។
១៣៧-នៅផ្នែកទីមួយនៃសាលធំ ពូនផ្តុំដាក់ខ្មែដែលមិនខ្ជួន នៅផ្នែកទីបីដាក់ពាក់ឌួន បើទោសផ្ទួនៗប្តូរកន្លែង។
១៣៨-នួន ឌួង ប៉ាច ឈឺននិងហែម ចៀវ ហត់ស្រៀវប៉កល្វើយផងព្រះស្តែង ពួកកាប៉ូរ៉ាល់ មិនគិតក្រែង សំញ៉ែញក្រអាញមាឌធំមាំ។
១៣៩-មានអ្នកទោសម្នាក់សសៀរប្រាប់ រ៉ាយរ៉ាប់ហែម ចៀវត្រូវតែទ្រាំ កាប៉ូរ៉ាល់កាចទោសអន្លាំ ខ្មែរក្រោមវាយស៊ាំក្នុងគុកនេះ។
១៤០-គោរពដៃបិវ ទុកជាស្តេច សំពះបូរបាច់ជាជំនិះ ពោលសុំជ្រកកោនគួររេរិះ អ្នកឯងជាពីស គេវាយដំ។
១៤១-ពេលនោះហែម ចៀវបានកេះប្រាប់ ដល់សិស្សចំណាប់ឱ្យចាំចំ នួន ឌួងអមគមត្រូវលត់ដំ ទោះត្រូវគេច្រំឬមួយធាក់។
១៤២-កាប៉ូរ៉ាល់ហៅអ្នកទោសសួរ ឱ្យឈរត្រង់ជួរពីរបីនាក់ នួន ឌួងមុនគេលូនចូលជាក់ មិនលាក់សំពះលុតទល់មុខ។
១៤៣-កាប៉ូរ៉ាល់កាចបានព្រះស្តែង នែក!ពួកអាអ្ហែងម៉េចជាប់គុក នួន ឌួងឆ្លើយថាលោកប្រមុខ បន្ទុកបះបោរនឹងបារាំង។
១៤៤-ថាក្បត់បារាំងនៅស្រុកខ្មែរ ក្បត់ចម្ការស្រែអ្នកចម្បាំង អ្នកទោសឆ្លើយឡើងទាំងមុខស្លាំង មេទះតុកផាំងអាជនក្បត់។
១៤៥-មេការកំណាចពោលយ៉ាងខ្លាំង ឯងក្បត់បារាំងជួញកម្សត់ ចាត់ការកនយើងឱ្យស្បែស្បថ កម្រោលសង្កត់សន្លប់ឈឹង។
១៤៦-ហែម ចៀវខ្លោចចិត្តនឹកអាណិត ហើយរែងតូចចិត្តគ្មានអ្វីពឹង ដល់វេនលោកម្តងមិននៅហ្នឹង មិនរឹងចូលទៅរាយសព្ទសា។
១៤៧-ខ្ញុំបាទតាមពិតជាព្រះសង្ឃ គេផ្សឹកបកស្បង់យ៉ាងខ្លោចផ្សា ចោទផ្លុំត្រចៀកតាមទេសនា ពន្យល់កិច្ចការប្រជាជន។
១៤៨-ណែនាំឱ្យស្គាល់កងកុសល ចេះរកហេតុផលកាយបន្ទន់ ឱ្យដើរតាមផ្លូវមិនលោភលន់ តែងមន្តប្រដៅគ្រប់កន្លែង។
១៤៩-ពួកគិញបារាំងតែងតែស្អប់ ចោទថាបង្កប់ធម៌សម្តែង រួមក្បត់បារាំងហើយសំញ៉ែញ សូមទានព្រះស្តែងមេត្តាផង។
១៥០-ហែម ចៀវសាសព្ទរ៉ាយរ៉ាប់ជាក់ មេគុកក្រោកភ្ញាក់គ្រានោះម្តង អាអ្ហែងសង្ឃទេជាប់ចំណង យល់ចិត្តបំណងប្រមូលផ្តុំ។
១៥១-អាចារ្យរៀបរាប់ជាបន្ត ម្នាក់ទៀតកំដរកូនសិស្សខ្ញុំ មានរឿងដូចគ្នាជាសំណុំ ដើមត្រុំឫសត្រែងយោងដើមត្រល់។
១៥២-មេគុកឧទានយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ស្លូតត្រង់មិនបាត់ចាកឆ្ងាយផល មិនមែនចោរទេមិនខ្ចីខ្វល់ ឈប់ឆ្ងល់មិនសួរអត់ឱនឱ្យ។
១៥៣-មេគុកបង្គាប់ពួកដៃជើង ជួយលើកគ្នាយើងកុំបណ្តោយ រឹតគក់ច្របាច់កុំតោះតើយ បានស្បើយពីស្លាប់ជួបក្តីសុខ។
១៥៤-ហែម ចៀវ នួន ឌួង ស្នាក់រួមគ្នា គុកក្រោមបញ្ជាមិនស្រណុក ប៉ាច ឈឺនដោយឡែកសុកមម៉ុក ត្រូវជាកូនអុកសេចក្តីស្លាប់។
១៥៥-១០ថ្ងៃក្រោយមកអ្នកទោសថ្មី ចេញពីទឹកដីខ្មែរយ៉ាងឆាប់ លោក ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលជាគឺស្រាប់ ប៉ាង ខាត់សូមប្រាប់ភិក្ខុនាម។
១៥៦-ហែម ចៀវ ចរចានឹងមេគុក រិះរកទំនុកមិនទ្រីមទ្រាម សុំដល់មេគុកកុំគំរាម ទោសធ្ងន់ម្តងម្យាមត្រាប្រណី។
១៥៧-ដៃប៊ិវងក់ក្បាលន័យយល់ព្រម គ្រាន់ដាក់ទោសល្មមតែមិនថ្វី ធ្វើការទម្ងន់ដូចរែកដី មិនធាក់ច្រំអ្វីឱ្យចុកចាប់។
១៥៨-អ្នកទោសទៅក្រោយបានធូរស្រាល ហែម ចៀវសំណាលដូចសាសព្ទ អាចារ្យសម្រួលយ៉ាងប្រញាប់ ចាកហូរឈាមខាប់ក្នុងគុកកម្ម។
១៥៩-ថ្វីដ្បិតនៅក្នុងទីឃុំឃាំង ភ្លៀងមិនដែលរាំងតឿនសស្រាំ ប្រាប់អស់គ្នីគ្នាត្រូវសកម្ម អ្នកត្រួសត្រាយដាំតែងជួបគ្រោះ។
១៦០-ខំអត់ទ្រាំទៅជាស្ថាបនិក ទោះភ្លឹកសន្លប់ប្រឹងប្រែងរស់ ជួយខ្មែរក្នុងនាមកិត្តិយស ពីរោះនៅក្នុងម្លប់សកល។
១៦១-អាចារ្យហែម ចៀវគិតរកនឹក ហូបតែបាយព្រឹកមិនសោកសល់ បាយល្ងាចមិនហូបតែងតែផ្តល់ ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលដល់ជាប្រចាំ។
១៦២-ថ្ងៃដែលកាត់ទោសចូលមកដល់ ដោះស្រាយកង្វល់នៅក្នុងឆ្នាំ ហែម ចៀវ ប៉ាច ឈឺន នួន ឌួងស្រាំ ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលថាំ ហួសបើគិត។
១៦៣-សាលក្រមប្រកាសយ៉ាងចាស់ដៃ ទោសគ្មានសំចៃដល់ជីវិត បីនាក់មុនគេទៅមុនពិត ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលរឹតគុកប្រាំឆ្នាំ។
១៦៤-ថែមទាំងនិរទេសមិនចូលស្រុក រឹបអូសសំបុកទ្រព្យសកម្ម ចាកចេញពីស្រុក១៥ឆ្នាំ សម្បត្តិឈើដាំដកគ្មានសល់។
១៦៥-គេបញ្ជូនទៅគុកធំវិញ ចិន្តាទោម្នេញសែនខ្វាយខ្វល់ បានតែ២ខែកាកសំណល់ គេបញ្ជូនដល់កោះត្រឡាច។
១៦៦-ពិរុទ្ធជនទាំងបីនាក់ ជំពាក់ទុក្ខទោសទណ្ឌកំណាច ក្បត់ពួកបារាំងត្រូវស្រែកចាច កម្ចាត់ឱ្យខ្លាចដឹងដៃម្តង។
១៦៧-គុកព្រៃនគរសែនវេទនា គ្មានលោះមួយគ្រាយ៉ាប់កន្លង លេបក្រួសភក់ជ្រាំវាយដំផង ចាប់ចងស្ទើរស្លាប់និងស្ទើររស់។
១៦៨-រវាង៦ខែបន្ទាប់ រៀបរាប់រង់ចាំឱ្យដល់ឈ្មោះ យប់យូរខូចបង់កិត្តិយស ឆ្លើយមិនពីរោះគេធ្វើទុក្ខ។
១៦៩-ទារុណកម្មយ៉ាងព្រៃផ្សៃ វាយមិនដកដៃហើយបុករុក ធ្វើបាបអ្នកទោសក្តៅគគុក ច្រំលុកឱ្យក្ស័យមុនកំណត់។
១៧០-ប៉េតាំង ប្រមុខរដ្ឋបារាំង ចំណាត់ការផាំងមិនសង្កត់ ពីទោសប្រហារបារាំងក្បត់ សន្មតជាប់ទោសមួយជីវិត។
១៧១-ខែមិថុនា៤៣ ពួកចោរអប្រិយចាប់ក្រុមមិត្ត បញ្ជូន៣នាក់មិនបាច់គិត មិនជិតនៅឯកោះត្រឡាច។
១៧២-គុកកោះត្រឡាចមុំចង្រ្កាន លេខ៤សាមាន្យជាបិសាច បន្ទប់តែមួយគួរឱ្យខ្លាច ទោសឧក្រឹដ្ឋកាចទាំងអស់គ្នា។
១៧៣-បម្រាមតឹងតែងបទបញ្ញត្ត ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលកាត់តាមបញ្ជា ជាកាប៉ូរ៉ាល់មិនចេះរា ជាប់គុកយូរយារក្លាយអ្នកធំ។
១៧៤-លបសួរសុខទុក្ខនិងផ្ញើសារ ក្នុងចិត្តខ្លោចផ្សាកកឈាមដុំ ជួយអ្វីមិនបានជាបណ្តុំ សំណុំសំណោកចុកផ្សាខ្ញាំ។
១៧៥-ក្តីទុក្ខលំបាកកើនឡើងទ្វេ ខុសពីបុព្វេទារុណកម្ម ធម្មជាតិខុសឆ្ងាយពីចំណាំ រោគាមកចាំបំផ្លាញកាយ។
១៧៦-នាទីបំផុតលោកអាចារ្យ រាគមួលឈឺផ្សាក្រៀមក្រំណាយ ថែមស្ពឹកដៃជើងអាណិតស្តាយ មិនអាចដោះស្រាយឱ្យជាបាន។
១៧៧-ចាក់ថ្នាំក៏ដោយក៏មិនជល់ ជំងឺវិលវល់កើតបូសប្រាណ ត្រគាកយ៉ាងធំខ្ទុះមួយចាន ផ្តន្ទាកល្យាណយ៉ាប់យ៉ឺនក្រៃ។
១៧៨-អាចារ្យហែម ចៀវឈឺដុនដាប ពិបាកហាស្ងាបនាសម័យ ងើបក្រោកលែងរួចស្លុតជើងដៃ ដួងចៃចាកក្តីសង្ឃឹមរស់។
១៧៩-នៅកោះត្រឡាចគុកអាស្រូវ គ្មានថ្នាំសង្កូវជួយចំពោះ ជំងឺរាគមួលដូចបញ្ជោះ ថ្នាំមិនស្គាល់ឈ្មោះបន្តិចឡើយ។
១៨០-ពេទ្យនោះឱ្យតែទឹកសមុទ្រ គ្មានអ្វីដែលឆុតជាសះស្បើយ យកទឹកកំបោរបញ្ចុះហើយ ចម្លើយស្ទើរសូន្យនៅក្នុងសាល។
១៨១-ប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលដឹងក៏មកសួរ សំណួរដើមចមរឿងអម្បាល ជំងឺអាចារ្យពិតមិនស្រាល កម្មកររកថ្នាលសម្រាប់កប់។
១៨២-ផ្តែផ្តាំកម្មករពេលគាត់ស្លាប់ កប់ខ្មោចឱ្យឆាប់ដោយឡែកស្ងប់ កុំកប់លាយឡំរឿងមិនចប់ សំណប់កុំភ្លេចពាក្យបណ្តាំ។
១៨៣-ចន្ទម៉ុលឱ្យប្រាក់ទៅកម្មករ ពេទ្យនោះអំណរនឹងសស្រាំ ទទួលបញ្ញើហើយបានស្កាំ ដុតដាំចងចិត្តក្នុងឱរា ។
១៨៤-ហែម ចៀវរោគាមកចិញ្ច្រាំ ស្វាយមាត់ចុកចាំរែងឈឺផ្សា ប្រឹងននៀលរកសិស្សអាចារ្យ នួន ឌួងផងក្តារកិលរកដែរ។
១៨៥-កូនសិស្សសំណប់លើកកេសា ផងគ្រូអាចារ្យស្ម័គ្រស្មោះស្នេហ៍ ឱ្យកើយលើភ្លៅគ្មានគេចកែ ហើយជួយរឹតដែរគោរពព្រះ។
១៨៦-ជលនេត្រហូរពុះជ្រែកផែនថ្ពាល់ ធ្លាក់ចុះមកគាល់ក្រាបសំពះ លើទ្រូងគ្រូបាប្រៀបគេវះ ពុះទ្រូងពន្លះឱ្យក្ស័យប្រាណ។
១៨៧-ដង្ហក់ដង្ហោយកើយដង្ហៅ អារម្មណ៍ផ្សាក្តៅថ្លែងមិនបាន ឈានដល់គ្រានេះលាតសុខសាន្ត គ្រូពិតចាកឋានពីសិស្សហើយ។
១៨៨-រីលោកអាចារ្យហែម ចៀវវិញ ក្នុងចិត្តទោម្នេញគ្មានពេលស្បើយ ទឹកភ្នែកស្រោចស្រក់ជាចម្លើយ ឈឺចាប់ដង្ហោយគិតរកគ្នា។
១៨៩-អាចារ្យដឹងខ្លួនរួចជាស្រេច មច្ចុនឹងផ្តាច់យកជន្មា ផ្តាច់ផ្តិលជីវ័នពេលនោះគ្រា ពោលរៀបរាប់លានួន ឌួងថា។
១៩០-‹‹នួន ឌួងអើយយើងវេទនាណាស់ អញបានដឹងច្បាស់ពីសង្ខារ មុខជានឹងស្លាប់អសារការ ក្នុងគ្រានេះណាទៅសួគ៌សុខ។
១៩១-ឌួងឯងថែខ្លួនបន្តិចទៅ រស់នៅចាំមើលព្រឹត្តិការណ៍ស្រុក ទ្រាំទៅពេលមួយរួចចាប់ចុក បារាំងតត្រុកទុក្ខដេញកិត››។
១៩២-‹នួន ឌួងនិយាយកាន់អាចារ្យ ព្រះតេជគុណណាខ្ញុំអាណិត ប៉ុន្តែមច្ចុបានបង្ខិត កម្រិតកាចកម្មកម្សត់ក្រៃ›។
១៩៣-សម្លេងខ្សាវៗចិត្តរឹងប៉ឹង ថ្វីចុកប៉ុណ្ណឹងនៅស្រមៃ នួន ឌួង ដ្បិតអញនឹងក្សិណក្ស័យ អញនឹកស្តាយថ្ងៃមិនឃើញស្រុក។
១៩៤-‹‹ស្រុកបានឯករាជ្យពីបារាំង ពីពួកចោរខ្មាំងពេញបន្ទុក ចង់ឃើញប៉ុណ្ណេះជាតិលើកមុខ ផុតទុក្ខអាណានិគមភព››។
១៩៥-‹នួន ឌួងតបវិញដូច្នេះណា អាចារ្យត្រូវរស់មិនរលុប កូនសិស្សថ្នាក់ថ្នមហើយគោរព ទោះគ្មានថ្ងៃយប់សុខចិត្តដែរ›។
១៩៦-និច្ចំ ទុក្ខំ អនត្តា អាចារ្យសម្លឹងដោយក្រសែ ភ្នែកយ៉ាងផ្ចិតផ្ចង់មានន័យស្នេហ៍ រលត់គ្មានកែកើយភ្លៅនាយ។
១៩៧-នួន ឌួងទ្រោមក្បាលលើទ្រូងគ្រូ គោរពគំរូទឹកភ្នែករាយ ឧទានជាថ្មីត្រូវទំនាយ ប៉ែន សុខទោះទាយគ្រាកន្លង។
១៩៨-‹ឱ!លោកគ្រូខ្ញុំសែនកម្សត់ គេចោទថាក្បត់ក្នុងបំណង បំផ្លាញរាស្រ្តខ្មែរដោយចាប់ចង ក្នុងពេលនេះម្តងលង់មរណា។
១៩៩-លោកគ្រូចាកចោលខ្ញុំទៅហើយ នេះជាចម្លើយរស់សោកា សំដីលោកគ្រូសុទ្ធខ្លឹមសារ ស្រណោះអស្ចារ្យឥតបើថ្លែង›។
២០០-គេនាំសាកសពអាចារ្យទៅ នួន ឌួងនិត្យនៅរែងចំបែង ទឹកភ្នែកខ្ជោលៗយោលដើមត្រែង រុំកន្ទេលបែងក្រមាថ្មី ។
២០១-នួន ឌួងតាមមើលដល់បញ្ចប់ នឹកគិតគ្រប់សព្វគ្រានោះខ្មី កាលរស់ជាសង្ឃវៃឥតបី លោកិយស្ទើររកគូគ្មានប្រៀប។
២០២-ពូកែទេសនាពន់ពេកក្រៃ នាយុគសម័យរណ្តាប់រៀប យាយតាមកស្តាប់ចោមត្រាត្រៀប ស្ងាត់ច្រៀបផ្ទៀងផ្ទាត់គ្រូប្រដៅ។
២០៣-ស្រមៃរងកម្មនៅក្នុងគុក រោលរុកចិន្តាទ្រូងសោកសៅ គ្រូចាកឋានបាត់ជោកហ្មងសៅ ដំបៅអារម្មណ៍ហួសប្រមាណ។
២០៤-លោកប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលសួរសុខទុក្ខ មិនបានឃើញមុខសល់តែដាន សម្រក់ទឹកភ្នែកដូចគេច្រាន រំខានទៅរកផ្នូរសាកសព។
២០៥-រំលងជាយូរ មកជាថ្មី រ៉ាយរ៉ាប់ឃ្មាតខ្មីមួយដល់ដប់ បានឱ្យអ្នកទោសចំណាំកប់ ឡែឡប់ថ្មដុំធំកត់ត្រា។
២០៦-លេខ១១១៣ ផ្នូរលេខអប្រិយបានកត់ចារ ចាំផ្លូវកន្លែងគ្រប់ប្រការ ‌‌‌ អនាគតឆ្ការត្រឡប់វៃ។
២០៧-ចន្ទម៉ុលក៏បានលើកទឹកចិត្ត នួន ឌួងអាណិតចាករីងរៃ កាត់ចិត្តកប់ទុក្ខចោលក្នុងព្រៃ រំពៃថែទាំរោគឱ្យជា។
២០៨-ក្រោយមកនួន ឌួងកាត់ចិត្តខំ រស់ឱ្យស័ក្តិសមសិស្សឧបជ្ឈា កុសលបានរស់ចាកវេទនា រួចពីគ្រាំគ្រាត្រឡប់ក្រោយ។
២០៩-ហែម ចៀវមរណាក្នុងជន្មា ៤៥លាតលាមិនតោះតើយ ក្នុងឆ្នាំ៤៣នោះទៅហើយ សមុទ្រគ្មានត្រើយកោះត្រឡាច។
២១០-ឧត្តមគតិប្រសើរខ្ពស់ សល់កិត្តិយសចាកអំណាច ដឹងខ្លួនថាស្លាប់តែមិនខ្លាច ប្រឆាំងបិសាចក្ស័យព្រោះជាតិ។
២១១-សាធារណរដ្ឋខ្មែរផង លន់ នល់ចំបងគិតខ្មីឃ្មាត លោកប៊ុណ្ណចន្ទម៉ុលជួយមិត្តញាតិ មិនឃ្លាតបំណងបដិវត្តន៍។
២១២-លើកគុណបំណាច់បានឯករាជ្យ ទោះបីហោចនាចជីវិតរាត់ បណ្តេញបារាំងឱ្យខ្ចាត់ភ្លាត់ រមាត់ពីស្រុកកំណើតខ្មែរ។
២១៣- ២២មីនា ៧២‌‌‌ ថ្ងៃចុះបញ្ជីកិត្តិយសម៉ែ ប្រជុំចាត់ចែងត្រកូលខ្សែ ចន្ទម៉ុលដង្ហែពីវៀតណាម។
២១៤-លើកយកព្រះសពត្រឡប់វិញ ក្នុងចិត្តទន្ទេញស្នេហ៍ដិតដាម ធ្វើបុណ្យរំលឹកប្រវត្តិស្នាម ផ្តិតផ្តាមបង្ហាញវីរភាព។
២១៥-‹នាមមេគំនិតបដិវត្តន៍ ឆ្នាំ៤២គាត់ចីរលាភ ‹‹រដ្ឋបុរសជាតិ››ថ្វីគំនាប រៀងរាបបច្ឆាមរណៈពិត។
២១៥-ឆ្លៀតពេលមួយខែផ្គុំអក្ខរា ពេលសម្រាកការតែងរិះគិត ផ្សែផ្សំពាក្យរាយឱ្យរឹងរឹត បញ្ចូលគំនិតបទកំណាព្យ។
២១៦-បទពាក្យប្រាំពីរងាយយល់រៀន សរសេរបង្រៀនព្រោះថ្នាលសាប រដូវវស្សាក្នុងខែស្រាព អ្នកស្រុកខ្លះស្ងាបដ្បិតរាំងភ្លៀង។
២១៧-ទុកឱ្យជាន់ក្រោយសញ្ជឹងគិត បំផុសគំនិតស្តាប់សូរសៀង ថ្លឹងថ្លែងត្រូវខុសចាកលំអៀង សំនៀងបេះដូងបទនេះឯង។
២១៨-រលឹកជូនពរបុព្វបុរស ប្រសើរឥតខ្ចោះបានសម្តែង ពលីគ្រាមុនគ្មានរអែង អំណរស្ញប់ស្ញែងសូមជាតិរស់។
២១៩-ខ្មែរគ្រប់វណ្ណៈសូមកុំក្រាប ច្រអូសថែមស្ងាបកុំបញ្ជោះ កុំអញនិយមមិនពីរោះ សីលធម៌មានយសសាមគ្គានំ។
២២០-កុំកើតភ្លើតភ្លើននឹងមាសប្រាក់ កុំអាងកាប់ចាក់ដោយប្រើសាំង ឬមួយអាងស័ក្តិប្រើកម្លាំង កុំច្បាំងគ្នាឯងចំបែងខ្មែរ។
២២១-ច្បាំងនឹងបរទេសដើម្បីជាតិ មិនឃ្លាតប្រពៃណីអ្នកស្រែ ស្លាប់ទៅដប់ជាតិនៅតែខ្មែរ កុំកែបណ្តាំផងដូនតា។
២២២-ស្មៀនស្មេរស្ម័គ្រស្មោះសូមផ្តែផ្តាំ តំណយូរឆ្នាំត្រូវសិក្សា អស្មិមានះមិនបានការ ត្រូវចេះចរចាញាតិកុំក្បត់។
២២៣-អាយុយឺនយូរវិសាខា ប្រាជ្ញាពិតព្រះមហោសថ កំណើតជាតិនេះគួរកំណត់ ធ្ងន់ដីប្រាកដកេរផងម៉ែ។
២២៤-កើតមកមួយជាតិធាតុមួយចាន ប្រឹងទៅភុំផានត្រូវស្ម័គ្រស្នេហ៍ ចាកចង្អៀតដីខ្មាសអ្នកស្រែ ដំណៀលហូរហែមិនពីរោះ។
២២៥-សូមលើកកិត្តិយសជាតិគ្រួសារ មើលក្រោយដូនតាគ្មានពេលលោះ លង់តាមសាសន៍គេនឹងធ្លាក់ជ្រោះ លង់ទឹកចូលធ្នោះឈ្ងោកមើលមាឌ។
២២៦-សូមសុខមានច្រើនជាងកើតទុក្ខ សូមរកទំនុកតញ្ញូជាតិ កែច្នៃសុខសាន្តជួបជុំញាតិ សច្ចាគ្រប់ជាតិកុំឃ្លាតខ្មែរ។

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

-ជីវប្រវត្តិព្រះអាចារ្យហែម ចៀវ