វិលហែម វុឌ
លោក វិលហែម មាស៊ីលៀន វុឌ(Wilhelm Maximilian Wundt) កើតនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែ សីហា ឆ្នាំ ១៨៣២ និង ស្លាប់នៅ ថ្ងៃទី ៣១ ខែ សីហា ឆ្នាំ ១៩២០
ដែលជាអ្នកចិត្តវិទូជនជាតិអាឡឺម៉ង់ ហើយក៏ជាអ្នករកឃើញនូវរបកគំហើញនៃចិត្តវិទ្យាដែរ។យោងទៅតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងការកឃើញអំពីវិជ្ជានៃចិត្តវិទ្យារបស់គាត់ ធ្វើអោយគាត់បានហៅខ្លួនគាត់ផ្ទាល់ថាជាអ្នកចិត្តវិទ្យា។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៧៩ វុឌ បានរកឃើញពិសោធន៏មួយអំពីចិត្តវិទ្យានៅ លីបហ្សីង ហើយនេះគឺជាគោលចំបងដែលត្រូវសិក្សាសម្រាប់គាត់។ ដោយការរុករកស្រាវជ្រាវរបស់គាត់ជាមួយនឹងមន្ទីពិសោធន៏ ផ្អែកទៅលើជំនឿនៃសាសនាបើនិយាយពីចិត្តវិទ្យាទៅវាមានលក្ខណៈ មិនប្រក្រតីមិនរៀបរយ ទៅតាមជំនឿនីមួយៗដូចជាបានត្រុវគេបំផ្លាញខួរក្បាល។ គាត់ក៏បានបង្កើតនិង ចែកចាយនូវចំនេះខាងចិត្តវិទ្យារបស់គាត់ ហើយគាត់ក៏ជាអ្នករុករកស្រាវជ្រាវខាងចិត្តវិទ្យា ដែលហៅថាអ្នកការសែតផងដែរ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៨១។
ជីវៈប្រវត្តិ[កែប្រែ]
វិលហែម វុឌ កើតនៅទីក្រុង និកការៅ នៃបែតឌិន ឥលូវជាផ្នែកនៃម៉ាន់ណហែមនៅខែ សីហា ១៨៣២ គាត់គឺជាកូនទី ៤នៃគ្រួសារ ម៉ាស៊ីមីលៀន វុឌ ហើយប្រពន្ធរបស់ឪពុកគាត់មានឈ្មោះថា ម៉ារី ហ្វ្រីឌ័រីគឺ នៅពេលដែលគាត់មានអាយុ ៤ឆ្នាំ ក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់បានផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅទៅរស់នៅក្នុងហេដេស៊ីមដែលជាតំបន់ជនបទមួយ។ គាត់បានសិក្សានៅឯសកលវិទ្យាល័យ ទូប៊ីជិន ហើយនឹងសកលវិទ្យាល័យប័លីន ចាប់ពីឆ្នាំ ១៨៥១ ដល់ ១៨៥៦។ បន្ទាប់មកគាត់បានបញ្ជាប់ការសិក្សាផ្នែកពេទ្យ នៅ ហេឌែលប៊ើក នៅឆ្នាំ១៨៥៦ វុឌ បានសិក្សា ក្នុងរយៈពេលខ្លីជាមួយនឹង លោក ចនែស ភីតទ័រ ម៉ាល័មុននឹងគាត់ក្លាយជាទៅជាបុគ្គលិកនៃសកលវិទ្យាល័យនោះ គាត់បានក្លាយទៅជាអ្នកជំនួយការផ្នែកអ្នកចិត្តវិទ្យាមួយរូបមានឈ្មោះថា ហឺមែន វុន ហែលហូស្ស នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៥៨។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៥៨ ដល់ឆ្នាំ ១៨៦២ គាត់បានសរសេរអំពីការចែកជាវិភាគទានរបសគាត់។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៥ គាត់បានចងក្រងសៀវភៅមួយដែលនិយាយអំពី ចិត្តវិទ្យា។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៧ គាត់បានក្លាយទៅជាអ្នកជំនាញខាងថ្នាំពេទ្យ និងអ្នកខាងចិត្តវិទ្យាមួយរូប។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៧៤ គាត់បានក្លាយទៅជាអ្នកចិត្តវិទ្យាដ៏មានកេរ្តិ៏ឈ្មោះមួយរូប នៅ ហ្សឺរីក។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៧៥ គាត់បានផ្លាស់ទៅនៅ លីបហ្សីង។ គាត់បានរៀបការជាមួយនឹង សូភី មៅ នៅពេលដែលគាត់រស់នៅ ហែដែលប៊ើ។នៅពេលនោះដែរ វុឌ បានផ្តល់អោយនូវមុខវិជ្ជាមួយដែលទាក់ទងនិងចិត្តវិទ្យា ដែលជាដំណោះស្រាយមួយ នៅពេលដែល មាននរណាមួយមានការស្រ្តែស(ធុញទ្រាន់)និងអ្វីមួយ ការខ្មាសអៀន របស់មនុស្ស គឺវាមានការទាក់ទងទៅនឹង ខួរក្បាលនិងអារម្មណ៏។ ជីវៈប្រវិត្តរបស់គាត់គឺមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងវិជ្ជាចិត្តវិទ្យា។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ ១៨៦៤គាត់បានបង្ហាញអំពី ចិត្តវិទ្យា មានឈ្មោះថា លេចហ្សឺ នៃ មនុស្សនិង សត្វ។ គាត់បានក្លាយទៅជាជំនួយការពិសេសផ្នែក សរីសាស្ត្រនៅ ហេលឌែលប៊ើក នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៤ នៅ វែបប៊ឺ ១៧៩៥ដល់ ១៨៧៨ និង នៅហ្វាន់ន័រ ១៨០១ ដល់ ១៨៨៧ដែលគាត់ បានធ្វើការនៅលីបហ្សីង ក្នុងខណៈពេលដែលគាត់កំពុងតែមានចំណាប់អារម្មណ៏អំពី ជម្ងឺប្រសាទ។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៧៩ គាត់បានសរសេរអំពីការងាររបស់គាត់ផ្ទាល់ និងមានការព្យាយាមជាមួយការងាររបស់គាត់រហូតបានក្លាយទៅជាមនុស្សដ៏សំខាន់ ផ្នែកមួលដ្ឋានគ្រិះនៃចិត្តសរីរវិទ្យា។ នេះក៏ជាសៀវភៅសិក្សាមួយលើកដំបូងដែលសិក្សាអំពីចិត្តវិទ្យា។ មូលដ្ឋានគ្រិះនៃការប្រើប្រាស់ប្រពន្ធ័នៃចិត្តវិទ្យា គឺពឹងផ្អែកទៅលើ ការដឹងនៃស្មារតី អារម្មណ៏ជម្រៅចិត្តឆន្ទះ និងគំនិត សំខាន់ជាងនេះទៀត គេបានរកឃើញ និងយោងទៅតាមការស្រាវជ្រាវរបស់ វុឌ ដែលស្តីអំពី វិញ្ញាណខាងក្នុង ឬការធ្វើតេសខ្លួនឯងដោយស្មារតី របស់ខ្លួនផ្ទាល់។ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៧៩ នៅឯសកលវិទ្យាល័យ លីបហ្សីង វុឌ បានបានធ្វើការដោះស្រាយនៅការមិនចុះសម្រុងនឹងគ្នានៅសាលា អំពីវិជ្ជាចិត្តវិទ្យា ហើយសូម្បីតែ ថ្ងៃខែនៃ មុខវិជ្ជានសចិត្តវិទ្យាក៏ក្លាយទៅជាឯករាជនៃពិភពចំនេះដឹងដែរ។ កន្លែងពិសោធន៏អំពីចិត្តវិទ្យាត្រូវបានសិក្សាស្រាវជ្រាវដោយ វុឌ ហើយគាត់បានទទួលអាហាររូបកណ៏អំពី មុខវិជ្ជាដែលខិតខំសិក្សា។