យ៉ាំងហ្គូន
យុាំងហ្គូន (ភាសាភូមា៖ ရန်ကုန်; MLCTS: rankun; សញ្ញាសំលេងអន្តរជាតិ៖ [jàɴɡòʊɴ]; ក៏ត្រូវបានស្គាល់ដោយ រ៉ង់ហ្គូន បកប្រែជាចំពាក្យ៖ «ចុងជម្លោះ») គឺរដ្ឋធានីចាស់នៃភូមា និងទីរួមរដ្ឋតំបន់យ៉ាំងហ្គូន។ ទោះជារដ្ឋាភិបាលយោធាបានផ្លាស់ប្តូររដ្ឋធានីដល់ទីក្រុងណៃពិដោជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ២០០៦ យ៉ាំងហ្គូន ដោយដោយចំនួនប្រជាជនជាង៧លាននាក់ តជាទីក្រុងធំបំផុត ហើយមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មសំខាន់បំផុត។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ[កែប្រែ]
ប្រទេសភូមា ជាប្រទេសមួយដែលផ្លាស់ប្តូររាជធានីច្រើន រ៉ង់ហ្គូនត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយជនជាតិមន នៅសតវត្សរ៍ទី៦ នៃ គ.ស នៅសម័យហង្សាវត្តី នៃរាជវង្សមនទីក្រុងយុាំងហ្គូន ( រ៉ង់ហ្គូន) ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរាជវង្ស កូបោន ក្នុងគ.ស១៧៦០ ដោយព្រះអង្គ អាឡងព្យា។ក្រុមហ៊ុន ឥណ្ឌាខាងកើតបានសាងសង់រោងចក្រនៅទីនេះនៅទសវត្សឆ្នាំ១៧៩០ នៅឆ្នាំ១៨២៣ ទីក្រុងនេះមានប្រជាជន ចំំនួន ៣មុឺននាក់ មករស់នៅ។ក្នុង អំឡុងពេលសង្គ្រាមអង់់គ្លេស - ភូមាលើកទីមួយ (១៨២៤-១៨២៦)ក្នុងរាជ្យវង្សកូបោនចក្រភពអង់គ្លេសបាន កាន់កាប់ទីក្រុងរ៉ង់ហ្គូនដោយជោគជ័យតែបន្ទាប់ពីសង្គ្រាម អង់គ្លេសនិងភូមា ទីក្រុងរ៉ង់ហ្គូនត្រូវផ្តល់ឲភូមាវិញ ក្រោមសន្ធិសញ្ញារ៉ង់ហ្គូន។ឆ្នាំ១៨៤១ ក្រុងរ៉ង់ហ្គូនត្រូវឡោមព័ទ្ធដោយកាំភ្លើង។ អង់គ្លេសកាន់កាប់ក្រុងរ៉ង់ហ្គូន នៅភូមាកំពុងស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមអង់គ្លេសនិងចាញ់សង្គ្រាមអង់់គ្លេនិងភូមា លើកទីពីរឆ្នាំ១៨៥២ រ៉ង់ហ្គូនបានក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម សេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយរបស់អាណានិគមអង់គ្លេស នៅឆ្នាំ១៩២០មានការតវ៉ា ទូទាំងប្រទេសចំនួន៣លើក ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសក្នុងឆ្នាំ១៩៣៦ ដល់១៩៣៨។រ៉ងហ្គូន បានផ្តួលរលំស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ជប៉ុនពីឆ្នាំ១៩៤២-១៩៤៥ ទីក្រុងនេះបានក្លាយទៅជាសមរភូមិប្រយុទ្ធប្រឆាំងដើម្បីទាមទារឯករាជ្យពីពួកអាណានិគម(អង់គ្លេសនិងជប៉ុន)រ៉ង់ហ្គូនបានទទួលរងការខូចខាតយ៉ាងច្រើនក្នុងសង្គ្រាម។
នៅថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៤៨ ទីក្រុងរ៉ង់ហ្គូនទទួលឯករាជ្យពីអង់គ្លេសហើយក្លាយជារដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសភូមារហូតដល់ឆ្នាំ២០០៦ត្រូវបាន រដ្ឋាភិបាលបានផ្លាស់រដ្ឋធានីពីយិងហ្គូន ទៅ ណៃពីដោ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
ភូមិសាស្ត្រ[កែប្រែ]
ទីក្រុងយុាំងហ្គូន មានទីតាំងស្ថិតនៅផ្នែកខាងក្រោមនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាចម្ងាយ៣០ គីឡូម៉ែត្រពីឈូងសមុទ្រ Martaban ដែលជាកន្លែងទន្លេយ៉ាំងហ្គោននិងហ្គោនីហូរ។
ទីក្រុងយុាំងហ្គូនមានអាកាសធាតុមូសុងត្រូពិច មានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើនចាប់ពីខែឧសភាដល់ខែតុលានិងរដូវប្រាំងមានរយៈពេលពីខែវិច្ឆិកាដល់ខែមេសា។
ទីក្រុងយុាំងហ្គូនជាកំពង់ផែធំជាងគេនៅមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលមានទីតាំងនៅចំណុចប្រសព្វ ទន្លេយិនយ៉ាងហៅថាយឹង
និងទន្លេប៉ាហ្សាដុង ទីតាំងចំណុចប្រសព្វនៃទន្លេបាហ្គោនាវាអាចចេញ ចូលពីកំពង់ផែនេះដោយសុវត្ថិភាព។