ការបះបោរកម្ពុជា (១៨២០)

ការបះបោរកម្ពុជា
ផ្នែកនៃការឈ្លានពានរបស់យួនមកកម្ពុជា
កាលបរិច្ឆេទ ១៨២០ ទីតាំង កម្ពុជា, កម្ពុជាក្រោម លទ្ធផល ជ័យជម្នះកងទ័ពវៀតណាម។
ភាគីសង្គ្រាម
ជនជាតិខ្មែរ	រាជវង្សង្វៀន (វៀតណាម) កម្ពុជា
មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ
កៃ † គុយ ចៅព្រះយ៉ាតី (សម្ដេចតី)   ណារិន កុល   ណាគី	ង្វៀន វ៉ាន់ទ្រិ ង្វៀន វ៉ាន់​ថ័យ ព្រះឧទ័យរាជាអង្គចន្ទ ឧកញ៉ាតេជោ (មូ) † Chaophraya Tuan (Pho)
កម្លាំង
unknown	unknown

ការបះបោររបស់កម្ពុជាឆ្នាំ 1820 ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា ការបះបោរអ្នកសល់ ( ពន្លឺ "ការបះបោររបស់បុរសបរិសុទ្ធ") គឺជាការបះបោរប្រឆាំងវៀតណាម ដែលដឹកនាំដោយព្រះសង្ឃមួយអង្គព្រះនាមកៃ។

នៅឆ្នាំ១៨១៩ ពលករខ្មែរត្រូវបានបង្ខំឱ្យសាងសង់ឡើងវិញនូវប្រឡាយវិញតេ(ព្រែកយួន) របស់យួន។ កម្លាំងពលកម្មខ្មែរត្រូវបានកេងប្រវ័ញ្ចយ៉ាងខ្លាំងដោយការបង្ខំឱ្យធ្វើការងារយ៉ាងលំបាក ដែលបណ្តាលឱ្យមនុស្សរាប់ពាន់នាក់បានស្លាប់ដោយសារការអស់កម្លាំង និងជំងឺជាបន្តក្នុងអំឡុងពេលសាងសង់ប្រឡាយ។ កៃ ជា​ព្រះសង្ឃ​មាន​ដើម​កំណើត​ពី​វត្ត​សំបួរ ដែល​បាន​អះអាង​ពី​ឥទ្ធិឫទ្ធិ បាន​បះបោរ​ប្រឆាំង​នឹង​យួន។

កៃ​បាន​ចូល​កាន់កាប់​ទីសក្ការៈ​ខ្មែរ បាភ្នំ ហើយ​បាន​ប្រកាស​ជា​ស្ដេច​ជា​បន្តបន្ទាប់។ អ្នកដើរតាមលោកភាគច្រើនត្រូវបានជ្រើសរើសនៅតំបន់ជុំវិញខេត្តរោងដំរី ។ ព្រះសង្ឃព្រះពុទ្ធសាសនាជាច្រើនបានចូលរួមជាមួយកងកម្លាំងរបស់លោកហើយបានសម្លាប់ជនជាតិយួន។ ពួកឧទ្ទាមបានដើរឆ្ពោះទៅទីក្រុងភ្នំពេញ, ឧត្តមសេនីយខ្មែរបីរូបគឺ ចៅព្រះយ៉ាតី (ឬសម្ដេចតី) ណារិន កុល និងណាគី បានចូលរួមជាមួយពួកគេ។ ព្រះបាទអង្គចន្ទ ចង់ភៀសខ្លួនពីរាជធានី ទ្រង់បានផ្ញើសំបុត្រមួយទៅកាន់ក្រុងព្រៃនរគដើម្បីសុំជំនួយ។ ឡេ វ៉ាន់យៀក ដែលជា​ឧទ្ទាមកម្ពុជាក្រោម បាន​បញ្ជា​ឲ្យង្វៀន វ៉ាន់​ថ័យ និង ង្វៀន វ៉ាន់ទ្រិ ប្រមូលផ្តុំ​កម្លាំង​បេសកកម្ម។ កងទ័ពវៀតណាមបានកម្ចាត់ពួកឧទ្ទាម សម្លាប់ពួកគេជាច្រើន។ កៃ​បាន​រត់​គេច​ខ្លួន ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​គេ​ដេញ​តាម​និង​សម្លាប់​ជាមួយ​នឹង​ព្រះសង្ឃ​ជា​ច្រើន​នៅខេត្តកំពង់ចាម ​។ ជំនួយរបស់កៃ ដែល​ទើប​នឹង​កើត គួយ បាន​រត់​គេច​ខ្លួន​ទៅ​រស់​នៅ​ក្នុង​ចំណោម ប្រទេសលាវ ។

មេ​ដឹក​នាំ​ផ្សេង​ទៀត​ត្រូវ​ចុះចាញ់​រួម​មាន សម្តេចតី ណារិន កុល និង​ណាគី។ ពួក​គេ​ត្រូវ​បាន​គេ​សម្លាប់​នៅ​ភ្នំពេញ និង​ ព្រៃនគរ។

កំណត់ចំណាំ

លេខយោង

ការដកស្រង់