Jump to content

ខេត្តលពបុរី

ពីវិគីភីឌា
(ត្រូវបានបញ្ជូនបន្តពី ខេត្តពលបុរី)
ខេត្តលពបុរី
ลพบุรี

ទង់

ត្រា
ផែនទីនៃខេត្តលពបុរី
ផែនទីនៃខេត្តលពបុរី
ប្រទេស ថៃ(សៀម)
ទីរួមខេត្តក្រុងលពបុរី
ផ្ទៃក្រឡា
 • សរុប៦៤៩៣ គម2 (២៥០៧ ម៉ាយ ការ)
ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡា៣១
ល្វែងម៉ោងICT (ម.ស.ស.+7)
លេខកូដប្រៃសណីយ៍15xxx
លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ036
ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦TH-16
គេហទំព័រlopburi.go.th

ខេត្តលពបុរី ឬ ពលបុរី (សៀម : ลพบุรี) គឺជាខេត្តមួយនៅភាគកណ្តាលប្រទេសសៀម។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងខេត្តពេជ្របូរណ៍ ខេត្តជ័យភូមិ ខេត្តនគររាជសីមា ខេត្តស្រៈបុរី ខេត្តអយុធ្យា ខេត្តឧទង ខេត្តសិង្ហបុរី និង ខេត្តនគរសួគ៌

ខេត្តលពបុរី គឺជាខេត្តដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងខ្មែរនិងសៀមដែលមានសំណង់ស្ថាបត្យកម្មប្រវត្តិសាស្ត្រវត្ថុបុរាណរបស់ខ្មែរជាច្រើនបានបន្សល់ទុកនៅទីនោះនិងការមកតាំងទីលំនៅរបស់មនុស្សនៅក្នុងសម័យបុរេប្រវត្តិក៏ត្រូវបានគេរកឃើញនៅទីនោះផងដែរ។កាល​ពី​អតីតកាលខេត្តលពបុរី​គឺជាទឹកដីរបស់ខ្មែរ។ខេត្តលពបុរីត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​តាម​ឈ្មោះនគរ​ល្វោ។ព្រះរាជាណាចក្រនេះត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយរបបរាជានិយមផ្តាច់ការ។ក្រុងលវបុរៈគឺជាទីក្រុងនៅសម័យអង្គរ។ដើមឡើយជាខេត្តលពបុរីរបស់ខ្មែរក្រោយសម័យអង្គរ។ដែលបច្ចប្បន្នស្ថិតនៅក្នុងខេត្តលបប៊ូរី ប្រទេសសៀម

ប្រវត្តិ

[កែប្រែ]

ឈ្មោះលវោត្រូវបានគេស្គាល់ជាច្រើននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងខ្មែរនិងសៀមទីក្រុងលវបុរៈប្រហែលជាមានវត្តមានតាំងសម័យបុរេប្រវត្តិ[]ឈ្មោះ​ថាលវោគឺមាន​ប្រភព​ចេញ​ពី​រាជធានី​នៃ​នគរ​ល្វោជា​នគរ​មនបុរាណ​នៃ​សម័យទ្វាវតី(សតវត្ស​រ៍ទី​ ០៦ ដល់​ទី​ ១១ នៃ​គ.ស)។[]អាណាចក្រខ្មែរបានពង្រីកទឹកដី​និង​បានគ្រប់គ្រងទៅដល់តំបន់នេះហើយបានសាងសង់​សំណង់ប្រាសាទបុរាណ​ដែលគួរ​ឲ្យចាប់​អារម្មណ៍​ជា​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុងនេះ​នាសម័យដែលចក្រភពខ្មែរ​គ្រប់គ្រង​នៅទីនេះ។ប៉ុន្តែមិនយូរប៉ុន្មានចក្រភពខ្មែរបានចុះខ្សោយនិងដួលរលំហើយទឹកដីនេះបានក្លាយជាផ្នែកមួយនៃអាណាចក្រសុខោទ័យនិងក្រោយមកជាផ្នែកមួយនៃអាណាចក្រអយុធ្យាគ្រប់គ្រងវិញ។

នៅក្នុង​សម័យ​អយុធ្យា ស្ដេចរាមាធិបតីទី ​១ ​បាន​បញ្ជូន​ព្រះចៅរាមេសូរ(​ក្រោយ​មក​ជា​ស្ដេច)ជាព្រះ​ឧបរាជឲ្យទៅ​សោយ​រាជ្យ​នៅ​លពបុរី។នៅក្នុងឆ្នាំ ១៦៦៦ ស្ដេចនរាយណ៍មហារាជបានបញ្ជាឲ្យសាងសង់ព្រះបរមរាជវាំងថ្មីមួយនៅច្រាំងខាងកើតនៃទន្លេលពបុរីនិងធ្វើឲ្យទីក្រុងនេះក្លាយជារាជធានីទី ០២ នៃប្រទេសខណៈពេលដែលអយុធ្យាត្រូវបានគំរាមកំហែងដោយប្រទេសហូឡង់។ក្រោយ​ពី​ស្ដេច​នរាយណ៍សោយ​ទិវង្គតទៅទីក្រុង​នេះ​ស្ទើរតែ​ត្រូវ​បាន​គេ​បោះ​បង់​ចោលហើយ​រងនូវការ​ខូច​ខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។

នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៥៦ ស្ដេចមង្គុតនៃរាជវង្សចក្រីបានបញ្ជាឲ្យជួសជុលព្រះបរមរាជវាំងរបស់ស្ដេចនរាយណ៍ឡើងវិញ។នៅទីបំផុតទីក្រុងនេះបានវិលត្រឡប់មកវិញនិងជាទីក្រុងដែលមានសារៈសំខាន់ជាខ្លាំងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៧ នៅពេលដែលសេនាប្រមុខប្លែក ពិបូលសង្គ្រាមបានជ្រើសរើសទីក្រុងនេះធ្វើជាមូលដ្ឋានយោធាដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសសៀមហើយធ្លាប់ត្រូវបានគេពិចារណាជ្រើសរើសធ្វើជារាជធានីថ្មីរបស់ប្រទេសសៀមបន្ទាប់ពីបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី ០២[]

សិល្បៈលពបុរី

[កែប្រែ]

លពបុរី ជាឈ្មោះរចនាបថសិល្បៈមួយរបស់សៀមដែលត្រូវបានជនជាតិសៀមស្គាល់ថាជារចនាបទសម័យលពបុរីដោយមានបញ្ជាក់ភ្ជាប់មកផងដែរថាជាសិល្បៈខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសសៀម

បើតាមវចនានុក្រមខ្មែររបស់ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិតបានឲ្យនិយមន័យចំពោះពាក្យលពបុរីនេះថា ៖

  • លពបុរី (ន) មើលពាក្យលវោ។
  • លវោ (ន) (ស. លះវោ អានថា ល៉ៈ វ៉ូ) ជាឈ្មោះរាជធានីចាស់មួយរបស់ប្រទេសសៀមមាននិយាយចេញក្នុងឈ្មោះក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរថានគរលវោ ពួកជនចាស់ៗច្រើនហៅនគរស្រីលវោលុះមកខាងក្រោយសៀមប្រែឈ្មោះហៅថាលពបុរីវិញ។

បើតាមការអធិប្បាយពន្យល់របស់សាមន្ទីរជាតិទីក្រុងបាងកក ប្រទេសសៀមនៅក្នុងអគារមហាសុរសិង្ហនាថ(มาหสุรสิงหนาท)នាបន្ទប់សិល្បៈលពបុរី(ศิลปะลพบุรี)បានឲ្យនិយមន័យរចនាបថលពបុរី នេះថា ៖

លពបុរី ជាឈ្មោះបែបផែនសិល្បៈមួយប្រភេទដែលបានប្រទះឃើញនៅក្នុងប្រទេសសៀមដែលមានកំណើតមកពីឈ្មោះក្រុងឬរដ្ឋ លវបុរៈលវបុរី ដែលប្រាកដរូបដំបូងឡើងមកនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២ តមកបានរីកចម្រើនរុងរឿងនៅក្នុងបរិវេណភាគកណ្ដាល ភាគខាងកើត និង ភាគខាងកើតឆៀងខាងជើងរបស់ប្រទេសសៀម(ភាគឦសាន)ដោយបានលេចឡើងនូវភស្ដុតាងខាងស្ថាបត្យកម្មនិងបដិមាកម្មភ្លាមៗឡើងមកដែលទាក់ទងទៅនឹងសាសនាហិណ្ឌូនិងព្រះពុទ្ធសាសនាផ្នែកមហាយាននៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១២–១៨ ឬ ប្រមាណ ៨០០–១៤០០ ឆ្នាំកន្លងមកក្រៅពីនេះនៅមានការប្រទាក់ក្រឡាគ្នាជាមួយនឹងវប្បធម៌របស់ខ្មែរបុរាណក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាំងការទទួលនិងមានឥទ្ធិពលរវាងគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងរយៈពេលយ៉ាងយូរដូច្នេះហើយរចនាបថសិល្បៈក៏មានភាពស្រដៀងគ្នាក្នុងគ្រាខ្លះដែលអាចហៅបានម្យ៉ាងទៀតថាសិល្បៈខ្មែរបុរាណនៅក្នុងប្រទេសសៀមទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយទម្រង់សិល្បៈរួមសម័យជាមួយគ្នាដែលប្រទះឃើញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទះឃើញនៅក្នុងប្រទេសសៀមក៏មានន័យខុសគ្នាដែរឬមានលក្ខណៈពិសេសប្រចាំតំបន់របស់ខ្លួន។[]

រដ្ឋបាល

[កែប្រែ]

ខេត្តលពបុរី ចែកចេញជា ១១ ក្រុង/ស្រុក ១២២ សង្កាត់/ឃុំ និង ១១២៦ ភូមិ ៖

ផែនទី​ក្រុង​និងស្រុកនៃខេត្តលពបុរី
លេខរៀង ឈ្មោះភាសាខ្មែរ ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង ឈ្មោះភាសាសៀម
០១ ក្រុងលពបុរី Mueang Lopburi เมืองลพบุรี
០២ ស្រុកវឌ្ឍននិគម Phatthana Nikhom พัฒนานิคม
០៣ ស្រុកគោកសំរោង Khok Samrong โคกสำโรง
០៤ ស្រុកជ័យបាតាល Chai Badan ชัยบาดาล
០៥ ស្រុកថាវុង Tha Wung ท่าวุ้ง
០៦ ស្រុកបានម៉ី Ban Mi บ้านหมี่
០៧ ស្រុកថាហ្លួង Tha Luang ท่าหลวง
០៨ ស្រុកស្រះបុត្រ Sa Bot สระโบสถ์
០៩ ស្រុកគោកចម្រើន Khok Charoen โคกเจริญ
១០ ស្រុកឡាំសន្ធិ Lam Sonthi ลำสนธิ
១១ ស្រុកណងមឿង Nong Muang หนองม่วง

ប្រាសាទ

[កែប្រែ]

មើលផងដែរ

[កែប្រែ]

ឯកសារយោង

[កែប្រែ]
  1. "Lopburi". Tourist Authority of Thailand (TAT). Archived from the original on 26 វិច្ឆិកា 2015. Retrieved 21 June 2015.
  2. The Indianized States of Southeast Asia. 1968. ល.ស.ប.អ. 978-0-8248-0368-1. https://openresearch-repository.anu.edu.au/bitstream/1885/115019/2/b11055005.pdf. 
  3. "ย้ายเมืองหลวง?". 21 November 2011.
  4. "លពបុរីគឺជាអ្វី?". កូនខ្មែរ ដើម្បីខ្មែរ. 2017-12-08. Retrieved 2025-07-04.