Jump to content

តេទុលលែន

ពីវិគីភីឌា

 

តេទុលលែន ( /t ər ˈ t ʌ l i ə n / ; Latin  ; c. ១៥៥ – c. ២២០ AD [] ) គឺជាអ្នកនិពន្ធ គ្រិស្តបរិស័ទសម័យដើម ដ៏សំបូរបែបពី ទីក្រុង ខាធេច ក្នុង ខេត្តរ៉ូម៉ាំងនៃទ្វីបអាហ្រ្វិក ។ [] [] គាត់គឺជាអ្នកនិពន្ធគ្រិស្តសាសនិកដំបូងគេដែលបង្កើតសារជីវកម្មដ៏ទូលំទូលាយនៃអក្សរសិល្ប៍គ្រីស្ទាន ឡាទីន ហើយជា អ្នកសុំទោសគ្រីស្ទាន សម័យដើម និងជាអ្នកប្រឆាំង អំពើខុសឆ្គង រួមទាំង សាសនាគ្រឹស្ត សហសម័យ។ []

តេទលលែន ជា​អ្នក​ទ្រឹស្ដី​ដំបូង​គេ​ដែល​សរសេរ​ជា​ភាសា​ឡាតាំង ហើយ​ដូច្នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា "បិតា​នៃ ​សាសនា​គ្រិស្ត​ឡាទីន ", [] [] ព្រម​ទាំង​ជា " អ្នក​បង្កើត​ទ្រឹស្ដី​លោក​ខាង​លិច "។ [] គាត់​ប្រហែល​ជា​ល្បី​បំផុត​សម្រាប់​ការ​ជា​អ្នក​សរសេរ​ដំបូង​នៅ​ឡាតាំង​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ប្រើ​ពាក្យ ​ព្រះត្រីឯក (ឡាតាំង៖ trinitas )។ []

តេទុលលែន បាន​បង្កើត​គោលគំនិត​ទ្រឹស្ដី​ថ្មី ហើយ​បាន​ជំរុញ​ការ​អភិវឌ្ឍ​នៃ​គោលលទ្ធិ​សាសនាចក្រ​ដំបូង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបង្រៀនខ្លះរបស់គាត់ ដូចជា ការចុះចូល នៃ ព្រះរាជបុត្រា និង ព្រះវិញ្ញាណ ចំពោះ ព្រះវរបិតា ក្រោយមកត្រូវបានបដិសេធដោយសាសនាចក្រ។ [] យោងតាម លោក Jerome ក្រោយមកគាត់បានចូលរួមជាមួយនិកាយ ម៉ុងតានីស ហើយប្រហែលជាបាន ក្បត់ជំនឿ ។ [១០] ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកប្រាជ្ញសម័យទំនើបជំទាស់នឹងរឿងនេះ។ []

ឥទ្ធិពលលើ Novatianism

[កែប្រែ]

Novatians បានបដិសេធការអភ័យទោសចំពោះអ្នកថ្វាយបង្គំរូបព្រះ ឬចំពោះមនុស្សដែលប្រព្រឹត្តអំពើបាបដ៏អាក្រក់ផ្សេងទៀត ហើយបានប្រើប្រាស់យ៉ាងច្រើននូវស្នាដៃរបស់ តេទលលែន ។ Novatians ខ្លះថែមទាំងបានចូលរួមជាមួយ Montanists ។ [១១] ទស្សនៈរបស់ Novatian លើ ព្រះត្រីឯក និង ព្រះគ្រិស្ត ក៏មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដោយ តេទុលលែន ផងដែរ។ [១២]

Ronald E. Heine សរសេរថា "ជាមួយនឹង Novatianism យើងត្រលប់ទៅស្មារតីរបស់តេទុលលែននិងបញ្ញវិន័យរបស់គ្រីស្ទបរិស័ទ។ [១២]

  1. The Cambridge Dictionary of Philosophy. 1999. p. 908. 
  2. ២,០ ២,១ Barnes 1971.
  3. Harrison, Peter (June 2017). "'I Believe Because it is Absurd': The Enlightenment Invention of Tertullian's Credo". Church History 86 (2): 339–364. ISSN 0009-6407. DOI:10.1017/S0009640717000531.
  4. Magic and Mysticism. 2007. p. 23. 
  5. Benham, William (1887). The Dictionary of Religion. Cassell. pp. 1013. https://archive.org/details/dictionaryofreli00benhuoft. 
  6. Ekonomou 2007.
  7. Gonzáles, Justo L. (2010). The Story of Christianity. New York: HarperCollins Publishers. pp. 91–93. 
  8. From Logos to Trinity. Cambridge University Press. 2012-01-30. pp. 190–220. ល.ស.ប.អ. 978-1-139-00397-1. 
  9. Tertullian. 2003.
  10. "Tertullian | Biography, Works, Theology, Montanism, & Facts". Encyclopaedia Britannica (in អង់គ្លេស). Retrieved 2022-04-11.
  11. "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Novatian and Novatianism". 2019-04-03. Archived from the original on 2019-04-03. Retrieved 2022-02-18.
  12. ១២,០ ១២,១ "Novatian". earlychristianwritings.com. Retrieved 2022-02-18. Cite error: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content