តៃវ៉ាន់
| 中華民國 (ភាសាចិន) Zhōnghuá Mínguó (ភិងអ៊ិង) | |
|---|---|
.svg) | |
កំហុស៖ ត្រូវបញ្ជាក់រូបភាពមួយនៅក្នុងបន្ទាត់ទីមួយ | |
| រដ្ឋធានី | តៃប៉ិ[១] 25°04′N 121°31′E / 25.067°N 121.517°E |
| ទីក្រុងធំបំផុត | តៃប៉ិថ្មី |
| ភាសាផ្លូវការ | គ្មាន[lower-alpha ១][៤] |
| អក្សរផ្លូវការ | អក្សរចិនបុរាណ[៥] |
| ភាសាជាតិ | |
| ក្រុមជនជាតិ | >៩៥% ជនជាតិហាន —៧០% ជនជាតិហុកគាន —១៤% ជនជាតិហាក់កា —១៤% វ៉ៃឆេងរេន ២% ជនជាតិដើម/ភាគតិច[៦] |
| សាសនា |
|
| រដ្ឋាភិបាល | រដ្ឋឯកភូត សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រកាន់ ប្រព័ន្ធពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម |
| ត្សៃ អ៊ីងវិន | |
| ឡាយ ឆីងតេ | |
| ស៊ូ ត្សេងឆាង | |
| យូ ស៊ីគុន | |
| នីតិបញ្ញត្តិ | សភាយាន |
| និម្មិតកម្ម | |
- ចូលកាន់កាប់កោះតៃវ៉ាន់ | ២៥ តុលា ១៩៤៥ |
- អនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ | ២៥ ធ្នូ ១៩៤៧ |
| ៧ ធ្នូ ១៩៤៩ | |
| ១៦ កក្កដា ១៩៩២ | |
| ក្រឡាផ្ទៃ | |
- ផ្ទៃសរុប | ៣៦,១៩៣ គ.ម២ [៧][៨] |
| ប្រជាជន | |
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០) | ២៣,៥៦៨,៣៧៨ [៩] (ទី៥៦) |
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១០) | ២៣,១២៣,៨៦៦[១០] |
- ដង់ស៊ីតេ | ៦៥០ នាក់/គ.ម២ (ទី១០) |
| GDP (PPP) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០) |
- សរុប |  ១.២៧៦ សែនកោដិដុល្លារ[១១] (ទី២១) |
- ក្នុងម្នាក់ | ៥៤,០១៩ ដុល្លារ[១១] (ទី១៥) |
| GDP (ចារឹក) | ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០) |
- សរុប |  ៦៣៥.៥៤៧ សែនកោដិដុល្លារ[១១] (ទី២១) |
- ក្នុងម្នាក់ | ២៦,៩១០ ដុល្លារ[១១] (ទី៣២) |
| ជីនី (២០១៧) |  34.1[១២]មធ្យម |
| HDI (២០១៩) | 0.916[១៣] ខ្ពស់ណាស់ · ទី២៣ |
| រូបិយវត្ថុ | ដុល្លារតៃវ៉ាន់ថ្មី (NT$) (TWD) |
| ល្វែងម៉ោង | UTC+៨ (ម៉ោងស្តង់តាជាតិ) |
- រដូវក្តៅ (DST) | UTC+៨ (not observed) |
| ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ | |
| ទិសបើកបរ | ស្តាំ |
| កូដហៅទូរស័ព្ទ | +៨៨៦ |
| ដែនកម្រិតខ្ពស់ | |
តៃវ៉ាន់ (ចិនសម័យ៖ 台湾; ចិនបុរាណ៖ 臺灣/台灣; ភិងអ៊ិង៖ Táiwān) ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋចិន[lower-alpha ២], គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅអនុតំបន់អាស៊ីបូព៌ា។[១៥][១៦] ប្រទេសជិតខាងរបស់តៃវ៉ាន់មានដូចជា សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិននៅទិសពាយព្យ ប្រទេសជប៉ុននៅទិសឥសាន្ត និងប្រទេសហ្វីលីពីននៅទិសខាងត្បូង។ កោះចម្បងរបស់តៃវ៉ាន់មានក្រឡាផ្ទៃប្រមាណ ៣៥,៨០៨ គីឡូម៉ែត្រការ៉េដោយមានជួរភ្នំគ្របដណ្តប់លើតំបន់ពីរភាគបីនៃទិសខាងកើត និងមានតំបន់ទំនាបនៅទិសខាងលិចដែលជាតំបន់សម្បូរទៅដោយប្រជាជនរស់នៅកុះករ។ រដ្ឋធានីរបស់តៃវ៉ាន់គឺទីក្រុងតៃប៉ិហើយបូករួមជាមួយទីក្រុងតៃប៉ិថ្មីនិងគីឡុងបានបង្កើតចេញជាទីក្រុងមាតុបុរៈធំជាងគេប្រចាំប្រទេសតៃវ៉ាន់។ ដោយមានប្រជាជនចំនួន ២៣,៥៧ លាននាក់ តៃវ៉ាន់គឺស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានបណ្តុំចំនួនប្រជាជនច្រើនបំផុត។
បុព្វបុរសនៃជនជាតិដើមតៃវ៉ាន់បានមកតាំងទីលំនៅលើកោះមួយនេះនៅប្រហែល ៦,០០០ ឆ្នាំមុនមកម្លេះ។ នៅអំឡុងសតវត្សទី១៧ ជនជាតិហានជាច្រើននាក់បាននាំគ្នាធ្វើអន្តោប្រវេសន៍មករស់នៅលើកោះនេះដែលកាលនុះកំពុងស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមហុល្លង់ ហើយដំណើរអន្តោប្រវេសន៍នូវតែបន្តទៀតនៅក្រោមរាជាណាចក្រទុងនីង។ កោះមួយនេះត្រូវបានធ្លាក់ក្នុងដៃរាជវង្សឆេងនៃប្រទេសចិននៅអំឡុងឆ្នាំ១៦៨៣ ហើយបានប្រគល់មកឱ្យចក្រភពជប៉ុននៅក្នុងឆ្នាំ១៨៩៥។ នៅក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ពោលគឺបន្ទាប់ពីជប៉ុនបានទទួលចុះចាញ់ កោះតែវ៉ាន់ត្រូវបានប្រគល់មកឱ្យសាធារណរដ្ឋចិននៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៥។ សង្គ្រាមស៊ីវិលចិនបានផ្ទុះឡើងបន្តទៀតហើយសាធារណរដ្ឋចិនខណៈកំពុងតែបាត់បង់ទឹកដីចិនដីគោកបន្តិចម្តងៗទៅកងកម្លាំងកុម្មុយនិស្តចិន ហើយទីបំផុតរដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋចិនក៏បានដកថយមកលើកោះតៃវ៉ាន់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៩។ ក្រោយសង្គ្រាមស៊ីវិលបានបញ្ចប់ សាធារណរដ្ឋចិនបានកាន់កាប់លើកោះតៃវ៉ាន់និងបណ្តុំកោះតូចៗនៅជុំវិញ។
នៅដើមទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៦០ តៃវ៉ាន់បានឈានចូលក្នុងសម័យកាលនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនិងឧស្សាហូបនីយកម្មដោយគេបានសម្តៅលើសម័យនេះថា"មហស្ចារ្យតៃវ៉ាន់"។ នៅចុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៨០ និងដើមឆ្នាំ១៩៩០ សាធារណរដ្ឋចិនបានផ្លាស់ប្តូររបបនយោបាយពីរដ្ឋដែលប្រកាន់របបសឹកផ្តាច់ការឯកបក្សមករកប្រព័ន្ធពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម។ សេដ្ឋកិច្ចឧស្សាហកម្មរបស់តៃវ៉ាន់គឺផ្តោតលើការនាំចេញហើយសព្វថ្ងៃតៃវ៉ាន់មានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទី ២១ (គិតជាមធ្យម) ហើយបើគិតជា យអទ គឺមានទំហំធំជាងគេទី ២០ ដោយខ្លួនបាននាំចេញនូវផលិតផលដូចជា ដែកថែប គ្រឿងម៉ាស៊ីន គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងកម្មន្តសាលកម្មគីមីផ្សេងៗ។ តៃវ៉ាន់គឺជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍[១៧][១៨] ដែលជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៥ ក្នុង ផសស សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ។ ប្រទេសនេះមានចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ខ្លាំងខាងសេរីភាពនយោបាយនិងស៊ីវិល[១៩] ការអប់រំ ការថែទាំសុខភាព[២០] និងការអភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស។[២១]
ស្ថានភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសតៃវ៉ាន់គឺនូវមានវិវាទច្រើន។ សាធារណរដ្ឋចិនបានបាត់បង់ឈ្មោះជារដ្ឋតំណាងប្រទេសចិននៅអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៧១ បន្ទាប់ពីប្រជាជាតិលើពិភពលោកភាគច្រើនបានបោះឆ្នោតទទួលស្គាល់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (សបច)។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក សាធារណេរដ្ឋចិនតែងតែអះអាងខ្លួនថាជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៃប្រជាជាតិចិនទាំងមូល។ ចំណែកឯសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនវិញបានអះអាងថាកោះតៃវ៉ាន់គឺជាទឹកដីរបស់ខ្លួនហើយនឹងមិនព្រមបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយរដ្ឋប្រទេសណាដែលទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ឡើយ។ តៃវ៉ាន់បានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការជាមួយរដ្ឋចំនួន ១៤ នៅក្នុងចំណោមរដ្ឋជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិសរុបចំនួន ១៩៣[២២][២៣] ខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនផ្សេងៗទៀតបានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតក្រៅផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់តាមរយៈការិយាល័យតំណាងនិងស្ថាប័នដែលដើរតួនាទីជាស្ថានទូតនិងស្ថានកុងស៊ុល។ នៅក្នុងអង្គការអន្តរជាតិដែលមាន សបច ជាសមាជិក តៃវ៉ាន់ត្រូវបានគេបដិសេដសមាជិកភាពជារឿយៗឬអនុញ្ញាតឱ្យខ្លួនចូលរួមតែក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនមែនរដ្ឋក្រោមឈ្មោះផ្សេងៗ។ ក្នុងប្រទេសវិញ ជម្លោះនយោបាយដ៏ធំរវាងភាគីទាំងពីរគឺការគាំទ្រការបង្រួបបង្រួមប្រជាជាតិចិនទាំងមូលនិងការលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជនជាតិចិនតែមួយផ្ទុយពីអ្នកដែលប្រាថ្នាចង់បានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិជាផ្លូវការនិងអ្នកដែលលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណតៃវ៉ាន់។[២៤][២៥]
និរុត្តិសាស្ត្រ[កែប្រែ]
តៃវ៉ាន់មានឈ្មោះខុសៗពីគ្នាច្រើនទៅតាមភាសានីមួយៗដែលភាគច្រើនត្រូវបានដក់ស្រង់ចេញពីអ្នករុករកឬមេដឹកនាំណាមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ឈ្មោះថា"ហ្វរម៉ូសា" (福爾摩沙) បានលេចឡើងដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ១៥៤២ នៅពេលដែលនាវិកជនជាតិព័រទុយកាល់មួយក្រុមបានប្រទះឃើញដែនកោះមួយនេះជាលើកដំបូងហើយពួកគេបានកត់សម្គាល់វានៅលើផែនទីថា"Iiha Formosa" (ប្រែមកថា'កោះដ៏ស្រោះស្អាត')។[២៦][២៧] មិនយូរប៉ុន្មាន ជនជាតិអឺរ៉ុបក៏ចាប់ផ្តើមសម្តៅមកលើកោះនេះថា"ហ្វរម៉ូសា"ហើយវាត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាទូទៅនៅអំឡុងសតវត្សទី២០។[២៨]
ប្រវត្តិសាស្ត្រ[កែប្រែ]
ការចូលមកតាំងទីលំនៅដំបូង[កែប្រែ]
.jpg)
ទឹកដីតៃវ៉ាន់ធ្លាប់មានទីតាំងភូមិសាស្ត្រជាប់ទ្វីបអាស៊ីនៅចុងសម័យភ្លៃស្តូសែនហើយត្រូវបែកពីអាស៊ីនៅពេលដែលកម្រិតទឹកសមុទ្របានកើនឡើងប្រហែល ១០,០០០ ឆ្នាំមុន។[២៩] សំណល់បំណែកនៃមនុស្សដែលមានអាយុកាលពី ២០,០០០ ទៅ ៣០,០០០ ឆ្នាំមុនត្រូវបានគេរកឃើញនៅលើកោះនេះព្រមទាំងវត្ថុបុរាណៗនៃវប្បធម៌សម័យប៉ាឡេអូលីទិកផង។[៣០][៣១][៣២]
ប្រហែល ៦,០០០ ឆ្នាំមុន កសិករមួយចំនួនមកពីតំបន់ភាគខាងត្បូងប្រទេសចិនបានមកតាំងទីលំនៅលើកោះនេះ។[៣៣] គេជឿថាកសិករទាំងអស់នោះគឺជាបុព្វបុរសនៃជនជាតិដើមភាគតិចតៃវ៉ាន់សព្វថ្ងៃព្រោះថាភាសារបស់ពួកគេគឺមានដើមកំណើតមកពីអម្បូរភាសាអូស្ត្រូនេស៊ីនិងមានភាពចម្រុះច្រើនជាងអម្បូរភាសាក្នុងតំបន់ដទៃៗទៀតផង។ ដូចនេះ ភាសាវិទូបានស្នើដាក់ឱ្យតៃវ៉ាន់ជាទីកន្លែងកំណើតនៃគ្រាមភាសាភូមិនៃអម្បូររបស់ខ្លួនដែលប្រជាជនរស់នៅសមុទ្រជុំវិញបានចេញទៅផ្សព្វផ្សាយនៅតាមតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ាស៊ីហ្វិក និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។[៣៤][៣៥]
អ្នកនេសាទជនជាតិហានបានមកតាំងទីលំនៅលើកោះប៉េងហ៊ូនៅក្នុងសតវត្សទី១៣។[៣៦] កុលសម្ព័ន្ធអរិភូតនិងកង្វះផលិតផលពាណិជ្ជកម្មមានតម្លៃបានធ្វើឱ្យអ្នកខាងក្រៅតិចតួចប៉ុណ្ណោះបានមកទស្សនាលើកោះនេះ។[៣៦] នៅក្នុងអំឡុងសតវត្សទី១៦ សកម្មភាពរបស់អ្នកនេសាទនិងពាណិជ្ជករមកពីតំបន់ហ្វូជៀនក៏ដូចជាចោរសមុទ្រចិននិងជប៉ុនបានចាប់ផ្តើមកើនឡើងបន្តិចម្តងៗនៅក្នុងតំបន់កោះនេះ។[៣៦]
ពួកហុល្លង់បានប៉ងបង្កើតទីស្នាក់ការជួញដូរមួយនៅលើកោះប៉េងហ៊ូនៅក្នុងឆ្នាំ១៦២២ ប៉ុន្តែពួកគេត្រូវបានដេញចេញវិញដោយកងកម្លាំងមិង។[៣៧] នៅក្នុងឆ្នាំ១៦២៤ ពួកហុល្លង់បានបង្កើតបន្ទាយយោធាមួយឈ្មោះថាបន្ទាយហ្ស៊ីឡង់ឌីនៅឆ្នេរកោះតាយួនដែលសព្វថ្ងៃជាផ្នែកនៃទីក្រុងតៃណាន ប្រទេសតៃវ៉ាន់។[៣៨][៣៩] នៅពេលជនជាតិហុល្លង់មកដល់ ពួកគេបានរកឃើញថាកោះតៃវ៉ាន់ភាគនិរតីត្រូវបានកាន់កាប់ដោយប្រជាជនចិនដើមចំនួនជិត ១,៥០០ នាក់។[៤០] ពួកហុល្លង់បានចេញទៅជំរុញប្រជាកសិករនៅតំបន់ហ្វូជៀនឱ្យផ្លាស់ទីលំនៅមកធ្វើការនៅតំបន់មួយផ្នែកដែលស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ពួកគេ។[៤១] ត្រឹមទស្សវត្តឆ្នាំ១៦៦០ ជនជាតិចិនប្រមាណពី ៣០,០០០ ទៅ ៥០,០០០ នាក់បានមានវត្តមាននៅលើកោះមួយនេះ។[៤២]
នៅក្នុងឆ្នាំ១៦២៦ ជនជាតិអេស្ប៉ាញបានឡើងមកលើកោះនេះហើយបានបង្កើតមូលដ្ឋានពាណិជ្ជកម្មពីរនៅឯផ្នែកភាគខាងជើង។[៤៣] អាណានិគមអេស្ប៉ាញនៅលើកោះតៃវ៉ាន់មានអត្ថិភាពបាន ១៦ ឆ្នាំមុនពេលត្រូវបានពួកហុល្លង់វាយបណ្តេញចេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៤២។[៤៤] ក្រោយពីបានទទួលជ័យជម្នះលើអេស្ប៉ាញ ពួកហុល្លង់បានពង្រីកឥទ្ធិពលនិងដែនដីអាណានិគមបន្តទៅភាគខាងត្បូងដោយបានវាយត្រួតត្រាលើភូមិម្ចាស់ស្រុកជាងមួយរយភូមិដាក់ក្រោមនឹមគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។[៤៤]
ក្រោយពីរាជវង្សមិងបានដួលរលំនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៤៤ មេដឹកនាំយោធាមិងម្នាក់ឈ្មោះកូស៊ីងហ្គាបានចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយព្រះចៅអធិរាជយ៉ុងឡឺនៃនគរមិងខាងត្បូងរួចបាននាំគ្នាធ្វើការលុកលុយលើរាជវង្សឆេងថ្មីនៅតាមតំបន់ឆ្នេរភាគអាគ្នេយ៍នៃប្រទេសចិន។[៤៥] នៅក្នុងឆ្នាំ១៦៦១ ដោយសារការដាក់សម្ពាធយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីរាជវង្សឆេង លោកកូស៊ីងហ្គាបានផ្លាស់ទីកងកម្លាំងរបស់គាត់ពីមូលដ្ឋានស៊ាមីនមកលើកោះតៃវ៉ាន់ដោយបានទាត់កងកម្លាំងអាណានិគមហុល្លង់ចេញនៅក្នុងដំណើរនេះ។[៤៦][៤៧][៤៨]
បន្ទាប់ពីបាត់បង់ដែនដីអាណានិគមខ្លួន ជនជាតិហុល្លង់បានទៅចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយរាជវង្សឆេងក្នុងគោលបំណងកម្ចាត់កម្លាំងកូស៊ីងហ្គាចេញពីកោះតៃវ៉ាន់។ បន្ទាប់ពីមានការប៉ះទង្គិចគ្នាបន្តិចបន្តួច ជនជាតិហុល្លង់បានដណ្តើមយកបន្ទាយចាស់របស់ខ្លួនបានវិញនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៦៤។[៤៩] ពួកហុល្លង់បានខិតខំប្រឹងប្រែងការពារបន្ទាយដែលខ្លួនដណ្តើមបានខណៈដែលកំពុងរងការវាយប្រហារពីកងកម្លាំងបះបោរក្នុងស្រុក។ ទីបំផុតនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៦៨[៥០] អាជ្ញាធរអាណានិគមហុល្លង់ក៏បានសម្រេចចិត្តដកទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីតៃវ៉ាន់បន្ទាប់ពីការប៉ះទង្គិចគ្នាអស់រយៈពេលជាងបួនឆ្នាំដោយមិនបានផលអ្វីមកវិញ។[៥១]
ក្រោមរាជវង្សឆេង (១៦៨៣–១៨៩៥)[កែប្រែ]
កំណត់សម្គាល់[កែប្រែ]
- ↑ កុកងឺ (ផ្លូវការ)[២]
ភាសាចិនក្នុងតំបន់ (ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជារឿយៗ)
ភាសាចិនបុរាណ (ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការឬក្នុងឱកាសពិសេសដូចជាក្នុងសាសនា ឬបុណ្យប្រពៃណី ឯកសារផ្លូវការ និងឯកសារតុលាការជាដើម)[៣] - ↑ ចិនបុរាណ៖ 中華民國
កុកងឺភិងអ៊ិង៖ Zhōnghuá Mínguó
ភាសាហុកគីន៖ Tiong-hûa Bîn-kok
ឯកសារយោង[កែប្រែ]
- ↑ "Interior minister reaffirms Taipei is ROC’s capital". Taipei Times. 5 December 2013. http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2013/12/05/2003578356។ បានយកមក 7 December 2013.
- ↑ (ភាសាចិន) 推動雙語國家政策問題研析 www.ly.gov.tw
- ↑ (ភាសាចិន) 法律統一用語表-常見公文用語說明 Archived from the original on 2021-06-02
- ↑ (ភាសាចិន) 笨蛋，台灣有第一官方語嗎？ opinion.cw.com.tw
- ↑ (ភាសាចិន) 行政院第3251次院會決議 www.ey.gov.tw
- ↑ The Republic of China Yearbook 2016. Executive Yuan, R.O.C.. 2016. p. 10. ល.ស.ប.អ. 9789860499490. https://issuu.com/eyroc/docs/the_republic_of_china_yearbook_2016។ បានយកមក 31 May 2020. "Ethnicity: Over 95 percent Han Chinese (including Holo, Hakka and other groups originating in mainland China); 2 percent indigenous Austronesian peoples"
- ↑ TAIWAN SNAPSHOT
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedcia-factbook - ↑ Statistics from Statistical Bureau National Statistics, Republic of China (Taiwan)
- ↑ General Statistical analysis report, Population and Housing Census National Statistics, ROC (Taiwan) Archived from the original on 2016-12-26
- ↑ ១១,០ ១១,១ ១១,២ ១១,៣ World Economic Outlook Database, October 2020 IMF.org. International Monetary Fund
- ↑ Percentage share of disposable income by quintile groups of income recipients and measures of income distribution stat.gov.tw Archived from the original on 2022-07-14
- ↑ 國情統計通報（第 014 號）. Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC) (21 មករា 2021)
- ↑ ICANN Board Meeting Minutes. ICANN (25 មិថុនា 2010)
- ↑ Fell, Dafydd (2018). Government and Politics in Taiwan. London: Routledge. p. 305. ល.ស.ប.អ. 978-1317285069. https://books.google.com/books?id=i8hHDwAAQBAJ.
- ↑ (7 January 2020)"China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election" (4642): 34–39. ISSN 0007-7135.
- ↑ World Bank Country and Lending Groups Archived 11 January 2018 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., ធនាគារពិភពលោក។ ដក់ស្រង់នៅថ្ងៃ 18 កញ្ញា 2021។
- ↑ IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, April 2016, p. 148
- ↑ Freedom in the World 2019 freedomhouse.org (3 មករា 2019)
- ↑ (5 November 2008)"The Quality of Life in Taiwan". Social Indicators Research 92 (2): 377–404. DOI:10.1007/s11205-008-9353-1.
- ↑ Lua error in Module:Cite_web at line 49: attempt to concatenate field 'title' (a nil value).
- ↑ Dou, Eva (16 កញ្ញា 2019). "Solomon Islands Ends Diplomatic Ties with Taiwan, Stands by China". https://www.wsj.com/articles/solomon-islands-ends-diplomatic-ties-with-taiwan-stands-by-china-11568642229.
- ↑ Kiribati cuts ties with Taiwan in diplomatic switch to China days after Solomon Islands pivot. Australian Broadcasting Corporation (20 កញ្ញា 2019)
- ↑ Fell, Dafydd (2006). Party Politics in Taiwan. Routledge. p. 85. ល.ស.ប.អ. 978-1-134-24021-0.
- ↑ Achen, Christopher H.; Wang, T. Y. (2017). "The Taiwan Voter: An Introduction". The Taiwan Voter. University of Michigan Press. pp. 1–25. អ.វ.ល.:10.3998/mpub.9375036. ល.ស.ប.អ. 978-0-472-07353-5. pp. 1–2.
- ↑ "Chapter 3: History". The Republic of China Yearbook 2011. Government Information Office, Republic of China (Taiwan). 2011. p. 46. http://www.gio.gov.tw/taiwan-website/5-gp/yearbook/docs/ch03.pdf.
- ↑ Ilha Formosa: the Emergence of Taiwan on the World Scene in the 17th Century npm.gov.tw Archived from the original on 2018-04-14
- ↑ Campbell, William (1915). Sketches from Formosa. London: Marshall Brothers. https://archive.org/stream/sketchesfromtaiw00camprich#page/278/mode/2up.
- ↑ Rosemary Gillespie; Rosemary G. Gillespie; D. A. Clague (2009). Encyclopedia of Islands. University of California Press. p. 904. ល.ស.ប.អ. 978-0-520-25649-1. https://books.google.com/books?id=g9ZogGs_fz8C&pg=PA904.
- ↑ Bagyo Prasetyo; Titi Surti Nastiti; Truman Simanjuntak (2021). AUSTRONESIAN DIASPORA: A New Perspective. UGM PRESS. p. 125. ល.ស.ប.អ. 978-602-386-202-3. https://books.google.com/books?id=zFwXEAAAQBAJ&pg=PA125.
- ↑ (1992). "The Palaeolithic in Southern China". Asian Perspectives 31 (2): 129–160.
- ↑ Jiao 2007, pp. 89–90.
- ↑ Jiao 2007, pp. 91–94.
- ↑ Diamond, Jared M (2000). "Taiwan's gift to the world". Nature 403 (6771): 709–710. DOI:10.1038/35001685.
- ↑ Fox, James J (2004). "Current Developments in Comparative Austronesian Studies". Universitas Udayana, Bali. https://digitalcollections.anu.edu.au/bitstream/1885/43158/2/Comparative_Austronesian_Studies.pdf.
- ↑ ៣៦,០ ៣៦,១ ៣៦,២ Shepherd, John R. (1993). Statecraft and Political Economy on the Taiwan Frontier, 1600–1800. Stanford University Press. pp. 7–8. ល.ស.ប.អ. 978-0-8047-2066-3. Reprinted Taipei: SMC Publishing, 1995.
- ↑ Wills 2006, p. 88.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedOosterhoff - ↑ Campbell, William (1903). Formosa Under the Dutch: Described from Contemporary Records, with Explanatory Notes and a Bibliography of the Island. Kegan Paul, Trench, Trubner. pp. 6–7. https://archive.org/details/formosaunderdut01campgoog.
- ↑ Andrade 2008, Chapter 6 Note 5.
- ↑ Andrade 2008, Chapter 6.
- ↑ Wills 2006, p. 98.
- ↑ Fort San Domingo. Tamsui Historical Museum
- ↑ ៤៤,០ ៤៤,១ Wills 2006, p. 91.
- ↑ Lua error in Module:Cite_web at line 49: attempt to concatenate field 'title' (a nil value)..
- ↑ Andrade 2008, Preface Note 1: "Second, this book is also about how Taiwan first came under Chinese political control, thanks to the Ming loyalist regime of Zheng Chenggong."
- ↑ Wills 2006, pp. 94–95.
- ↑ Struve, Lynn (1988). "The Southern Ming". ជា Mote, Frederic W.; Twitchett, Denis. Cambridge History of China, Volume 7, The Ming Dynasty, 1368–1644. Cambridge, England: Cambridge University Press. pp. 641–725. ល.ស.ប.អ. 978-0-521-24332-2. pp. 722–725.
- ↑ Wills, John E. (2001). The Dutch Reoccupation of Chi-lung, 1664–1668. California: University of California. ល.ស.ប.អ. 9780936127095.
- ↑ Shepherd 1993, p. 95.
- ↑ (1 January 1989)"Pioneers or cattle for the slaughterhouse? A rejoinder to A.R.T. Kemasang". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 145 (2). DOI:10.1163/22134379-90003260.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pages using duplicate arguments in template calls
- Pages with reference errors
- Pages with script errors
- តំណវេយប៊ែខទំព័រគំរូវេបបណ្ណសារ
- Pages containing cite templates with deprecated parameters
- Articles containing Chinese-language text
- Pages which use infobox templates with ignored data cells
- តៃវ៉ាន់
- សាធារណរដ្ឋចិន
- ប្រទេសកោះ
- ប្រទេសអាស៊ីឥសាន្ត
- រដ្ឋដែលគ្មានការទទួលស្គាល់ឬមានការទទួលស្គាល់តិចតួច
- សាធារណរដ្ឋ
- អតីតអាណានិគមជប៉ុន