ប្រភេទថនិកសត្វព្រៃនៅកម្ពុជា

ពីវិគីភីឌា

ថនិក​សត្វ​ព្រៃ គឺ​​ជា​សមាសភាគ​នៃ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ដែល​មាន​សារៈ​សំខាន់ និង​ផ្ដល់​ប្រយោជន៍​ជា​ច្រើន​ដល់​ប្រព័ន្ធ​ធម្មជាតិ​នៅ​លើ​ផែនដី​តាម​រយៈ​សោភ័ណ​ភាព តម្លៃ​វិទ្យាសាស្ត្រ វប្បធម៌ សេដ្ឋកិច្ច​នៃ​ប្រភេទ​សត្វ​នីមួយៗ ព្រម​ទាំង​ទម្រង់​ផ្សេងៗ​គ្នា​របស់​វា​ដែល​បង្កើត​បាន​ជា​ផ្នែក​មួយ​មិន​អាច​ជំនួស​បាន​ក្នុង​ធម្មជាតិ និង​សម្រាប់​ការ​កំសាន្ត​របស់​មនុស្ស​ជំនាន់​នោះ និង​ជំនាន់​ក្រោយ។ ជា​អកុសល​ពពួក​សត្វ​ព្រៃ​មួយ​ចំនួន​បាន​វិនាស​ផុត​ពូជ និង​មួយ​ចំនួន​ទៀត​កំពុង​ទទួល​រង​គ្រោះ​ថ្នាក់ និង​ជួប​វិបត្តិ​ដោយ​សារ​មាន​សារធាតុ​គីមី និង​បាត់​បង់​មជ្ឈដ្ឋាន​រស់​នៅ​របស់​វា។ ជីវិត​សត្វ​ព្រៃ​អាច​នឹង​ត្រូវ​វិនាស​សាបសូន្យ​ពី​លើ​ផែនដី​នា​ពេល​អនាគត​ដ៏​ខ្លី​ខាង​មុខ។[១] [...]

សម្គាល់៖

  1. spp. : គ្រប់​ប្រភេទ​ទាំង​អស់​ក្នុង​ក្រុម​នេះ
  2. sp. : ប្រភេទ

បញ្ជីក្រហម IUCN

អក្សរ​កាត់ និយម​ន័យ
EX (Extinct) វិនាស​ផុត​ពូជ​ទាំង​ស្រុង
CR (Critically Endangered) កំពុង​រង​គ្រោះ​ថ្នាក់​ឈាន​ទៅ​រក​ការ​វិនាស​ផុត​ពូជ​បំផុត
EN (Endangered) កំពុង​រង​គ្រោះ​ថ្នាក់​ជិត​ផុត​ពូជ
VU (Vulnerable) ងាយ​រង​គ្រោះ​ថ្នាក់
NT (Near threatened) ជិត​ទទួល​រង​គ្រោះ​ថ្នាក់
LC (Least concern) រង​គ្រោះ​ថ្នាក់​តិច​តួច
DD (Data deficient) ពុំ​មាន​ព័ត៌មាន និង​ទិន្នន័យ​គ្រប់​គ្រាន់
NE (Not evaluated) មិន​ទាន់​សិក្សា​វាយ​តម្លៃ


បញ្ជី[កែប្រែ]

ខាង​ក្រោម​នេះ​គឺ​ជា​បញ្ជី​ថនិកសត្វ​ព្រៃ​ដែល​មាន​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា[១]

ល.រ ឈ្មោះខ្មែរ ឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ ឈ្មោះអង់គ្លេស IUCN សាយតេស ស្ថានភាព
ក្រុមកន្ថឹក
កន្ថឹកក្បាលឆ្នូត Dendrogale murina Mainland Slender-talied Treehrew II C
កន្ថឹក Tupaia belangeri Norhern Treeshew II C
ក្រុមកំប្រុក
កំប្រុកពោះប្រផេះ Callosciurus caniceps Grey Bellied Squirrel
កំប្រុកធំ Ratufa bicolor Black Giant Squirrel II C
កំប្រុកព័ណ៌ Callosciurus finlaysonii Variable Squirrel C
កំប្រុកឆ្នូតខ្នង Callosciurus erythra Pallas Squirrel
កំប្រុកស្លាបធំ Petaurista sp. Giant Flying Squirrels C
កំប្រុកស្លាបតូច Hylopetes spp. Small Flying Squirrels
កង្ហិច Tamiops spp. Sriped Tree Squirrels C
១០ កង្ហែន Menetes berdmorei Berdmore's Squirrel C
ក្រុមប្រមា
១១ ប្រមា Hystrix brachyura East Asian Porcupine VU C
១២ ប្រមោញ Atherurus macrourus Asian Brush-tailed Porcupine C
ក្រុមថនិកសត្វកកេរ
១៣ កណ្ដុរស្រែ Rat spp. Rat
១៤ កណ្ដុរភ្នំ Rhizomys Bamboo Rat
ក្រុមប្រចៀវ
១៥ ប្រចៀវស៊ីសត្វល្អិត Insectivorous Bats
១៦ ប្រចៀវស៊ីសាច់ Carnivorous Bats
១៧ ប្រចៀវ Taphozous theobaldi Tomb Bats
១៨ ប្រចៀវ Horseshoe and Roundleaf Bats
១៩ ប្រចៀវអង្កាម Free-tailed Bats
២០ ជ្រឹងធំ ជ្រឹងមធ្យម ជ្រឹងកោះ Pteropus sp. Large Fruit Bats - Flying foxes II
២១ ជ្រឹងអង្កាម Small Fruit Bats
ក្រុមពានរ
២២ ទោចម្កុដ Hylobates pileatus Pileated Gibbon VU I C
២៣ ទោចថ្ពាល់លឿង Nomascus gabriellae Yellow-cheeked Crested Gibbon VU I C
២៤ រញីប្រផេះ Nycticebus bengalensis Northern Slow Loris DD I
២៥ រញីភ្លើង Nycticebus pygmaeus Pygmy Loris VU I
២៦ ស្វាក្រវាត់ ឬ ស្វាកន្ទុយ ស Pygathrix nigripes Black-Shanked Douc Langur EN I C
២៧ ស្វាត្រោស Macaca leonina Norhern Pig-tailed Macaque VU II C
២៨ ស្វាក្ដាម Macaca fascicularis Long-tailed Macaque LR/nt II C
២៩ ស្វាអង្គត់ Macaca arctoides Stump-tailed Macaque VU II C
៣០ ស្វាព្រាម Trachypithecus germaini Silvered Langur DD II C
៣១ ឆ្មាបា Cynocephalus variegatus Sunda Colugo C
ក្រុមពង្រូល
៣២ ពង្រូល Manis javanica Sunda Pangolin LR/nt II C
ឆ្កែ
៣៣ ឆ្កែចចក Canis aureus Golden Jackal EN C
៣៤ ឆ្កែព្រៃ Cuon alpinus Dhole EN II C
ខ្លាឃ្មុំ
៣៥ ខ្លាឃ្មុំធំខ្លា​ក្របី[២] Ursus thibetanus Asian Black Bear VU I C
៣៦ ខ្លាឃ្មុំ​តូចខ្លា​មនុស្ស[៣] Ursus malayanus Sun Bear DD I C
ក្រុមជ្រូកព្រៃ
៣៧ ជ្រូកព្រៃ Sus Wild Pig C
មំសាសីថ្នាក់តូច
៣៨ សំពោចកលឿង Martes flavigula Yellow-throated Marten III C
៣៩ សំពោចធំ Viverra megaspila Large-spotted Civet C
៤០ ខ្ទីន Viverra zibetha Large Indian Civet III C
៤១ សំពោចវល្លិ៍ ឬ សំពោច​តូច Viverricula indica Small Indian Civet C
៤២ សំពោច​ក្រអូប ឬ សំពោច​ត្នោត Paradoxurus hermaphroditus Common Palm Civet III C
៤៣ សំពោចព័ណ៌លាត Paguma larvata Masked Palm Civet III C
៤៤ សំពោចអុចខ្នង Arctogalidia trivirgata Small-toothed Palm Civet
៤៥ កំពីងដូង Hemigalus Owston's Civet GT I
៤៦ សំពោច​ភ្នំ ឬ ឈ្មុស​ប្រែង Arctictis binturong Binturong C
៤៧ ជ្រូក​ពោន ជ្រូក​ព្រុល ឬ ជ្រូក​ទេស Arctonyx collaris Hog Badger C
៤៨ ឆ្លក Melogale sp. Ferret Badger C
៤៩ កំពីង​ដូង​អុច Prionodon pardicolor Spotted Linsang NT I C
៥០ ស្ការ​តូច Herpestes javanicus Small Asian Mongoose III C
៥១ ស្ការ​ធំ Herpestes urva Crab-eating Mongoose III C
ក្រុម​ភេ
៥២ ភេ​ខ្លួន​រលោង Lutrogale perspicillata Smooth-coated Otter VU II C
៥៣ ភេ​រោម​ច្រមុះ Lutra sumatrana Hairy-nosed Otter DD II C
៥៤ ភេ​តូច Aonyx cinerea Oriental Small-clawed Otter NT II C
ក្រុម​មំសាសី (ខ្លា)
៥៥ ខ្លា​ធំ ឬ ខ្លា​ដំបង Panthera tigris Tiger EN I C
៥៥ ខ្លា​រខិន Panthera pardus Leopard I C
៥៦ ខ្លា​ពពក Pardofelis nebulosa Clouded Leopard VU I C
៥៧ ខ្លា​ភ្ញី​ថ្ម​កែវ Pardofelis marmorata Marbled Cat VU I C
៥៨ ខ្លា​លឿង​មាស Catopuma temminckii Asian Golden Cat VU I C
៥៩ ខ្លា​ត្រី Prionailurus viverrinus Fishing Cat VU I C
៦០ ឆ្មា​ព្រៃ Felis chaus Jungle Cat II C
៦១ ឆ្មា​ដាវ Prionailurus bengalensis Leopard Cat I C
ក្រុម​ដំរី
៦២ ដំរី Elephas maximus Asian Elephant EN I C
ក្រុម​រមាស
៦៣ រមាស​កុយ​មួយ Rhinoceros sondaicus Lesser One-horned Rhinoceros CR I C
ក្រុម​តិណាសី​ថ្នាក់​តូច
៦៤ ក្ដាន់​ញែង​តូច ឬ ផ្ចង​តូច Tragulus javanicus Lesser Oriental Chevrotain C
៦៥ ក្ដាន់ Axis porcinus Hog Deer DD I C
៦៦ ឈ្លូស Muntiacus muntjak Red Muntjac C
៦៧ ឈ្លូសយក្ស Muntiacus vuquangensis Large-antlered Muntjac DD I
៦៨ ប្រើសស្បូវ Cervus Sambar C
៦៩ រមាំង Cervus eldii Eld's Deer VU I C
ក្រុម​គោសាទិស
៧០ ខ្ទីង Bos gaurus Gaur VU I C
៧១ ក្របី​ព្រៃ Bubalus arnee Wild Water Buffalo GT II C
៧២ គោ​ព្រៃ Bos sauveli Kouprey CR I C
៧៣ ទន្សោង Bos javanicus Banteng EN C
៧៤ កែះ Naemorhedus sumatraensis Southern Serow VU I C
ក្រុម​ទន្សាយ
៧៥ ទន្សាយ​គល់ Lepus peguensis Siamese Hare C
ថនិកសត្វ​សមុទ្រ
៧៦ ផ្សោត​គ្មាន​ព្រុយ​ខ្នង Neophocaena phocaenoides Finless Porpoise DD I C
៧៧ ផ្សោត​ព័ណ៌​ផ្កា​ឈូក Sousa chinesis Indo-Pacific Hump-backed Dolphin DD I C
៧៨ ផ្សោត​ក្បាល​ត្រឡោក Orcaella brevirostris Irrawaddy Dolphin DD II C
៧៩ ផ្សោត​អុច Stenella attenuate Pantropical Spotted Dolphin II
៨០ ផ្សោត​បង្វិល Stenella longirostris roseinventris Dwarf Spinner Dolphin II C?
៨១ ផ្សោត​ច្រមុះ​ដប​ខ្លី និងវែង Tursiops aduncus/Tursiops truncatus Indo-Pacific/Common Bottlenose Dolphin II
៨២ ផ្សោត​ក្របី Pseudorca crassidens False Killer Whale II
៨៣ ផ្សោត​ក្បាល​ធំ Globicephala macrorhynchus Short-finned Pilot Whale I
៨៤ បាឡែន ឬ ត្រី​ពិន្ទង Balaenoptera sp. Baleen Whales I
៨៥ ជ្រូក​ទឹក Dugong dugon Dugong VU II C

ឯកសារ​យោង[កែប្រែ]

  1. ១,០ ១,១ សៀវភៅ «មគ្គុទ្ទេសក៍​នៅ​តំបន់​វាល​ឆ្ពោះ​ទៅ​ស្គាល់ ថនិកសត្វ នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា»
  2. Martin, Marie Alexandrine, Les Khmers Daeum, “Khmers de l’Origine.” Société montagnarde et exploitation de la forêt. De l’écologie à l’histoire, Paris, Presses de l’École Française d’Extreme-Orient, Monographies, n° 183, 1997, pp. 233, 428.
  3. Martin, Marie Alexandrine, Les Khmers Daeum, “Khmers de l’Origine.” Société montagnarde et exploitation de la forêt. De l’écologie à l’histoire, Paris, Presses de l’École Française d’Extreme-Orient, Monographies, n° 183, 1997, pp. 58, 233, 243, 428.