ប្រវត្តិកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ

សេក្តីសង្ខេប : ខ្មែក្រហម ជាឈ្មោះមួយដែលព្រះនរោត្តម សីហនុ មានព្រះរាជបន្ទូលសំដៅ ទៅលើកក្រុមកុមនីស្តដែលប្រឆាំងនិងព្រះអង្គនៅទស្សវត្តទី ១៩៦០ ។ បក្សកុមនីស្តកម្ពុជាបាមបង្កើតរដ្ឋកម្ពូជាប្រជាធិបតេយ្យនៅឆ្នាំ ១៩៧៥ និងគ្រប់គ្រងប្រទេសរហូតដល់ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ ។ វត្តមានរបស់បក្សត្រូវបានរក្សាកាសង្ងាត់តហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៧៧ ហើយពុំមានអ្នកណាម្នាក់នៅក្រោមបក្សកុមនីស្តកម្ពុជាដឹងថាអ្នកណាជាអ្នកដឹកនាំបក្សនោះទេ ។នៅក្រោយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតិយ្យ មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវបានដកហូតអស់នៅសិទ្ធជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ។ ប្រជាជនទាំងអស់មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតអោយដើចេញ់សហករណ៏របស់ខ្លួនទេ។ ហើយកាទំនាក់ទំនងក្នុងគ្រួសាមានការិះគន់យ៉ាងខ្លាំងខ្លាដែរ ប្រជាជនគ្រប់រូបត្រូវបានអង្គកាហាមឃាត់មិនអោយសម្តែងចេញ់នៅកាស្រលាញ់ អាណិតអាសូរ សេក្តីសប្បាយរីករាយ សូម្បីតែបន្តេចបន្តួចឡើយ ។ ខ្មែក្រហមបានអះអាងថា មានតែមនុស្សស្អាតស្អំប៉ុណ្ណោះ តើបមានគុណសម្បត្តិ គ្រប់គ្រាន់ក្នុងកាកសាងបដិវត្តន៏ ។ បន្ទាប់ពីដណ្តើមបានជ័យជុំនះភ្លាម ខ្មែក្រហមបានធ្វើកាចាប់ខ្លួននិងសម្លាប់ចោលនៅពលទាហាន នាយទាហាន និងអ្នករដ្ឋការបសើរបបសាធារណះដរដ្ឋខ្មែលន់នល់ ដែលខ្លួនចាត់ទុកថាមិនស្អាតស្អំ អស់រាប់ពាន់អ្នក ។ ហើយនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៨២ ខ្មែក្រហមបានចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយព្រអនរោត្តម សី ហនុ និងមេដឹកនាំគុមនីស្ត សឺនសាន ដម្បីបង្គើតរាជរដ្ឋាភិបាលចម្រុះត្រីភាគគី ។ហើយនៅភ្នំពេញណោះវិញ វៀតណាមបានជួយបង្គើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយគឺ : សាធារណរដ្ឋប្រជាមាននិតកមពុជា ដែលដឹកនាំដោយសមមិត្ត ហេងសំរិន ។ខ្មែក្រហមបានបន្តនិន្តរភាពរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៩៩ គឺនៅពេលមេដឹកនាំទាំងអស់បានចុះចូលជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឬ ត្រគូវចាប់ខ្លួន ឬ ទទួលមរណះភាព ៕

១.១ ចលនាកុម្មុយនិស្តដំបូងបំផុត

ចលនាគម្មុយនិស្ត នៅកម្ពយជាកើតចេញពីរចលនាតស៊ូ ប្រឆាំងនិងអណានិគមនារាំងសែស ក្នុងអំឡុងទស្សវត្តទី ១៩៤០ ។ នៅខែមេសាឆ្នាំ ១៩៤០ គឺអំឡុងពេលសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទីមួយ គណៈប្រតិភូ ២០០ នាក់ បានជួបជំគ្នានៅខត្តកំពត ហើយបានបង្កើតសមាគមខ្មែរឥស្សរៈ ដែលដឹកនាំដោយក្រុមកុម្មុយនិស្ត ។ សមាគមខ្មែរឥស្សរៈនេះ ដឹកនាំដោយ សឺង ង៉ុកមិញ ដែលជាអាចារ្យនៅវត្តឧណ្ណាលោម ។ ចាន់ សម័យ មានទួនាទីជាអនុប្រធានសមាគម និងស៊ីវ ហេង ជាលេខាធិការ ។ សមាជិករណសិរ្សស្ទើរតែទាំងអស់ គឺជាជនជាតិខ្មែរដែលចេះនិយាយភាសាយួន ។ និស្សិតមួយចំនួនក្នុងចំណោមនិស្សិតទាំងអស់នោះ ក្រោយបានក្លាយខ្លួនទៅជាមេដឹកនាំបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា ។ អ្នកទាំងនោះ រួមមាន សាឡុត ស (ប៉ុល ពត), សុន សេន, ខៀវ សំផន និង អៀង សារី ។ អ្នកទាំងនេះឃើញថា កសិករនិងប្រជាជនក្រីក្រនៅទូទាំងពិភពលោក ត្រូវបានប្រែក្លាយទៅជាទាសករ និងត្រូវជិះជាន់សង្កត់សង្កិនដោយពួកមូលធននិយម និងពួកសក្តិភូមិនិយម ។

នៅឆ្នាំ ១៩៥១ នៅពេលកាវាយប្រយុធ្ឋប្រឆាំងនិងបារាំងកាន់តែមានភាពខ្លាំងខ្លាឡើងនៅក្នុងឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន ជនកុម្មុយនិស្តវៀតណាមបានផ្តួចផ្តើមឲ្យមានការបង្កើតឡើងនូវបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៏ខ្មែរ។ សមាជិករបស់គណៈកម្មមាធិការ រួមមាន ១) សឺង ង៉ុកមិញ កាន់តំណែងកំពូល ២) ស៊ីវ ហេង ទទួលបន្ទុកកិច្ចការកងទ័ព ៣) ទូ សមុត ( ត្រូវបានស្គាល់ថា ជាអាចារ្យ សុខ មកពីកម្ពុជាក្រោម ទទួលបន្ទុកផ្នែកមនោគមវិជ្ជា ៤) ចាន់ សម័យ ទទួលបន្ទុកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច នៅពេលដែលសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទីមួយ ត្រូវបានបញ្ចប់ នៅឆ្នាំ ១៩៥៤ កងទ័ពរបស់បារាំងបានដកចេញពីឥណ្ឌូចិន ហើយកងកម្លាំងរបស់វៀតមិញ ក៏ដកចេញពីកម្ពុជាដែរ ។ មិនយួរប៉ុន្មាន ស៊ីវ ហេង ក៏បានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញ អមដំណើរដោយ នួន ជា សមាជិកបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន ដែលបានទៅហ្វឹកហ្វឺននៅប្រទេសថៃនិងវៀតណាម ) និងកម្មាភិបាលជាន់ខ្ពស់ផ្សេងទៀត ។ ដោយសារមេបក្ស ស៊ឺង ង៉ុកមិញ ស្នាក់នៅនិរទេសខ្លូនឯទីក្រុងហាណូយ បក្សប្រជាជនបដិវត្តត្រូវបានដឹកនាំគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបណ្តោះអាសន្នមួយ ដែលមាន ស៊ីវ ហេង ជាលេខា និងទូ សាមុត ជាអនុលេខា ។ ទូ សាមុត ទទួលខុសត្រូវផ្នែកសកម្មភាពការងាររបស់បក្សនៅទីក្រុង ដោយមានជំនួយពី នួន ជា និង សាឡុត ស ( ក្រោយមក ត្រូវបានស្គាល់ថា ប៉ុល ពត ) ដែលទើបត្រឡប់មកពីសិក្សានៅប្រទេសបារាំង ។ ប៉ុល ពត បានជួយបង្កើតលក្ខន្តិកៈនិងកម្មវិធីនយោបាយរបស់បក្ស ។ ប៉ុ ពត ក៏បានធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលនឹងចូលរួមប្រកួតប្រជែងជាមួយសង្គមរាស្រ្តនិយម ទើបបង្កើតថ្មីរបស់សម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ១៩៥៥ ដែរ ។ ប៉ុល ពត ជឿជាក់ថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមាននិន្នាការបោះឆ្នោតនេះ ហើយនិងផ្តលឥទ្ធិពលនយោបាយខ្លះមកឲ្យក្រុមកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា ។ គណក្សបក្សសង្គមរាស្រ្តនិយមបានឈ្នះកៅអីទាំងអស់ នៅក្នុងរដ្ឋសភាជាតិ ចំណែកបក្សប្រជាជនទទួលបានសំឡេងឆ្នោតតែបីភាគរយប៉ុណ្ណោះ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៥៦ ស៊ីវ ហេង បានធ្វើការទាក់ទងជាសម្ងាត់ជាមួយឧត្តមសេនីយ៏ លន់ នល់ ដែលជាអគ្គបញ្ជាការកងទ័ពរបស់ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ហើយបានផ្តល់ជូន ស៊ីវ ហេង នូវការធានាសន្តិសុខ សុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ។ រហូតមកដល់ដើមឆ្នាំ ១៩៦០ មានតែកម្មាភិបាលបក្សប្រហែល ៨០០ នាក់ និងសាខាបក្សពីរនៅជនបទប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅមានសកម្មភាពនិងដំណើរការពេញលេញ ។ សាខាទាំងពីរនោះ រួមមាន : ១) ភូមិភាគបូព៌ា មានមូលដ្ឋាននៅខេត្តកំពង់ចាម ( ដឹកនាំដោយ សោ ភឹម ) និង ២) ភូមិភាគនិរតី មានមូលដ្ឋាននៅខេត្តតាកែវ (ដឹកនាំដោយ ឈិត ជឿន ហៅ តា ម៉ុក ) ។ ទូ សាមុត, ប៉ុល ពត និង នួន ជា បានបន្តការដឹកនាំសកម្មភាពបក្សនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយមានជំនួយពី អៀង សារី និង សុន សេន ជាបញ្ញវន្តពីរនាក់ផ្សេងទៀត ដែលបានសិក្សានៅប្រទេសបារាំង ។

៣. បក្សពលករកម្ពុជា

មហាសន្និបាតរបស់បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៏ខ្មែរ បានប្រារព្ធឡើងជាសម្ងាត់ នៅក្នុងស្ថានីយរថភ្លើងនាទីក្រុងភ្នំពេញ ពីថ្ងៃទី ២៨ ដល់ ទី ៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៦០។ មហាសន្និបាតបានសម្រេចរៀបចំបក្សសាជាថ្មី បង្គើតមាគ៌ានយោបាយថ្មី និងប្តូរឈ្មោះបក្សទៅជាបក្សពលករកម្ពុជា ។ ទូ សាមុត បានទទួលតំណែងជាលេខាបក្ស ហើយ នួន ជាជាអនុលេខា ។ បន្ទាប់ពី សាមុត បានបាត់ខ្លួន នៅឆ្នាំ ១៩៦២ មហាសន្និបាតបក្ស ។ នួន ជា ដែលមានតំណែងខ្ពស់ជាង ប៉ុល ពត នៅក្នុងបក្ស មិនត្រូវបានជ្រើសរើសទេ ដោយហេតុថា នួន ជា មានជាប់សាច់ញាតិជាមួយជនក្បត់បក្ស ស៊ីវ ហេង ។ ម្យ៉ាងទៀត នួន ជា គឺជនកុម្មុយនិស្តស្មោះត្រង់ម្នាក់ ដែលចង់ឲ្យបក្សពលករកម្ពុជា កាន់តែរឹងមាំឡើង ដូច្នេះ នួន ជា មិនធ្វើការប្រកួតប្រជែងជាមួយ ប៉ុល ពត សម្រាប់តំណែងនេះទេ ។ នួន ជា បានបន្តស្ថិតនៅជាអនុលេខាបក្ស ដ៏មានឥទ្ធិពលម្នាក់ នៅក្នុងចលនាកុម្មុយនិស្ត អស់រយៈពេលជាងសាមសិបឆ្នាំ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៦៥ ប៉ុល ពត បានធ្វើដំណើរតាមផ្លូវហូជីមិញ ទៅទីក្រុងហាណូយ ដើម្បីធ្វើការពិភាក្សាជាមួយវៀតណាមខាងជើង ។ ប៉ុល ពត បានទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចិន និង កូរ៉េខាងជើង ។

៤. បក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា

នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៦៦ បន្ទាប់ពីដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចក្រៅប្រទេស ប៉ុល ពត បានប្តូរគោលនយោបាយបក្ស ដោយហេតុថា ប៉ុល ពត ចង់បន្ថយឥទ្ធិពលរបស់វៀតណាម និងរឹតចំណងមិត្តភាពជាមួយចិន ។ ក្នុងអំឡុងទស្សវត្សទី ១៩៦០ សមាជិកថ្មីៗ របស់ខ្មែរក្រហម បានកើតឡើងថែមទៀត ។ ភាគច្រើននៃក្រុមនេះ រស់នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនវៀតណាម ដែលជាតំបន់ដាច់ស្រយាលឆ្ងាយពីកងកម្លាងយោធារបស់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ។ មូលដ្ឋានធំរបស់បក្ស ពីឆ្នាំ១៩៦៦ ដល់ ១៩៧០ ស្ថិតនៅខេត្តរតនគិរី ។ ប្រជាជនរាប់ម៉ឺននាក់បានបដិសេធមិនគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែររបស់លោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ហើយបែរជាចូលរួមជាមួយខ្មែរក្រហម ដើម្បីនាំយកសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ មកគ្រប់គ្រងអំណាចវិញ ។ ក្នុងពេលនោះដែរ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បាននិរទេសព្រះកាយទៅប្រទេសចិន ដោយមានការលើកទឹកព្រះទ័យតនិងការជួយជ្រោមជ្រែងពីសំណាក់រក្ឋាភិបាលចិន ។ សភាពការណ៏វិវត្តន៍ទាំងនេះ បានផ្តល់ឱកាសជាច្រើនដល់ខ្មែរក្រហម ។ វៀតណាមខាងជើង និងចិន គាំទ្រខ្មែរក្រហម ហើយសម្តេចព្រះ នរោត្តមសី ហនុ បានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនចូលព្រៃម៉ាគី (ព្រៃដែលអ្នកតស៊ូធ្វើបដិវត្តន៏ លាក់ខ្លួនជួយផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែររបស់លោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ។ ជាងនេះទៅទៀត ការទម្លាក់គ្រាប់បែកដ៏សន្ធឹកសន្ធាប់របស់របបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ក្រោមការជូយជ្រោមជ្រែងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ទៅលើផ្លូវផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈ និងមូលដ្ឋាននានារបស់ក្រុមកុម្មុយនិស្ត បានធ្វើឲ្យមានការគាំទ្រខ្មែរក្រហម ពីសំណាក់ប្រជាជន កាន់តែច្រើនឡើងៗ ហើយកម្លាំងទ័ពរបស់ខ្មែរក្រហម មានចំនួនកាន់តែកើនឡើងជាលំដាប់ ។ ចាបពីខែមករាដល់ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៧៣ របបសាធារណរដ្ឋខ្មែរដែលមានសហរដ្ឋអាមេរិកជាអ្នកគ្រប់គ្រងគ្រឿងសព្វាវុធ បានទម្លាក់គ្រាប់បែកប្រមាណកន្លះលានតោនលើកម្ពុជា ហើយធ្វើឲ្យប្រជាជនខ្មែរប្រមាណបីសែននាក់ ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ។ ការទម្លាក់គ្រាប់បែកនេះ បានពន្យឺតដំណើរឆ្ពោះទៅរកជ័យជម្នះខ្មែរក្រហម ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ មានប្រជាជនជាច្រើន ដែលខឹងសម្បានិងការទម្លាក់គ្រាប់បែក ហើយដែលបានបាត់បង់សមាជិកគ្រួសារខ្លួននោះ បានលួចចូលរួមជាមួយបដិវត្តន៏ខ្មែរក្រហម ។ កងទ័ពខ្មែរក្រហមមានភាពស្វាហាប់ និងគោរពវិន័យជាងកងទពរបស់រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ហើយក្រុមខ្មែរក្រហមអាចទ្រាំទ្រនឹងការខ្វះខាតអាហារនិងថ្នាំសង្គូវបាន ។ អ្នកទាំងអស់នោះត្រូវបានកាន់តំណែងថ្នាក់ទាបនៅទូទាំងប្រទេស ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ឆ្នាំ ១៩៧៣ គឺបន្ទាប់ពីទីប្រឹក្សាវៀតណាមភាគច្រើន ត្រឡប់ទៅប្រទេសខ្លួនវិញ អ្នកទាំងនោះត្រូវបានធ្វើឃាតសម្ងាត់ ក្រោមបញ្ជារបស់ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា ដែលចង់ឲ្យបក្សចេញផុតពីឥទ្ធិពលរបស់វៀតណាម ។

ថ្ងៃទី ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥ បានបញ្ចប់នូវការជ្រៀតជ្រែកពីសំណាក់បរទេស ការទម្លាក់គ្រាប់បែក និងការបញ្ឈប់អាវុធដាក់គ្នា នៃសង្ក្រាមស៊ីវិលខ្មែររយៈពេលប្រាំឆ្នាំ នៅកម្ពុជា ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃដដែលនេះ ទីក្រុងភ្នំពេញបានធ្លាក់ទៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់កងកម្លាំងរបស់កុម្មុយនិស្តទាំងស្រុង ។ ជនបរទេសរាប់រយនាក់ និងជនជាតិខ្មែរមួយចំនួន បានរត់ទៅជ្រកកោននៅសណ្ឋាគារឡឺភ្នំ ដែលកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិបានប្រកាសថា ជាតំបន់អព្យាក្រឹត ។ ហើយខ្មែរក្រហមបានបញ្ជាជនជាតិខ្មែរទាំងអស់នៅក្នុងស្ថានទូត ឲ្យធ្វើដំណើរទៅជនបទ ដើម្បីធ្វើការងារកសិកម្ម ។ ភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីរំដោះបានទីក្រុងភ្នំពេញ ខ្មែរក្រហមបានប្រាហារជីវិតមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់បីរូប និងមន្រ្តីរាជការសាធារណរដ្ឋខ្មែរ ។ មេដឹកនាំទាំងបីរូបេ រួមមាន នាយករដ្ឋមន្រ្តី ឡុង បូរ៉េត, អ្នកអង្គរាជវង្ស ស៊ីសុវត្ថិ សិរិមតៈ និង លន់ ណុន ( ប្អូនប្រុសរបស់សេនាប្រមុខ លន់ នល់ ) ។ លោកសេនាប្រមុខបានចាកចេញពីប្រទេសមុននេះបន្តិច ជាមួយនឹងប្រាក់ចំនួន ១.០០០.០០០ ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ។ ទ្រង់ ស៊ីសុវត្ថិ សិរិមតៈ បានសរសេរសំបុត្រមួយច្បាប់ ផ្ញើទៅស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមានសេក្តីថា៖ សូមសម្តែងនៅការដឹងគុណយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រ ចំពោះសំបុត្រ និងការផ្តល់ជូនរបស់លោកដើម្បីនាំខ្ញុំទៅកាន់សេរីភាព ។ ប៉ុន្តែ គួរឲ្យអនិច្ចា ខ្ញុំមិនអាចចាកចេញក្នុងស្ថានភាពដ៏កំសាកនេះបានទេ ។ ចំពោះលោក ហើយជាពិសេសចំពោះប្រទេសដ៏អស្ចារ្យរបស់អ្នក ខ្ញុំមិនដែលជឿមួយវិនាទីណាឡើយថា លោកដាច់ចិត្តបោះបង់ចោលមនុស្ស ដែលជ្រើសរើសយកសិរីភាព ។ លោកបានបដិសេធមិនផ្តល់ការការពារដល់យើងខ្ញុំ ហើយយើងខ្ញុំមិនអាចធ្វើអ្វីបានទាំងអស់់........ ខ្ញុំបានប្រព្រឹត្តកំហុសតែមួយគត់ គឺជឿជាក់ទៅលើសហរដ្ឋអាមេរិក ។ សូមទទួលនូវការរាប់អានពីខ្ញុំ ឯកឧត្តម មិត្តជាទីស្រឡាញ់របស់ខ្ញុំ មិត្តដ៏ស្មោះត្រង់ និងរួសរាយរាក់ទាក់របស់ខ្ញុំ ។

គម្រោងផែនការបួនឆ្នាំ (១៩៧៧-១៩៨០)

ខ្មែរក្រហមបានធ្វើការបោសសម្អាតទីក្រុង និងទីប្រជុំជននានា ដើម្បីលុបបំបាត់ចោល ការរស់នៅតាមទីក្រុង និងកសាងកម្ពុជាមួយថ្មី ដោយពឹងផ្អែកលើការពង្រីកផលិតកម្មស្រូវ។ ដើមឆ្នាំ ១៩៧៦ បក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាបានប្រញាប់ប្រញាល់រៀបចំផែនការបួនឆ្នាំលើកទីមួយ ដែលតម្រូវឲ្យធ្វើការប្រមូលផ្តុំនូវរាល់សម្បត្តិឯកជនទាំងអស់ និងដាក់ការដាំដុះស្រូវជាអាទិភាពចម្បងរបស់ជាតិ ។ ប្រជាជនកម្ពុជាមិនបានជួបប្រទះការប្រមូលផ្តុំបែបនេះទេតាំងពីមុនមក ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៦ ប្រជាជនគ្រប់រូបតម្រូវឲ្យប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនទាំងអស់របស់ខ្លួន (រួមទាំងសម្ភារៈផ្ទះបាយ) ដម្បីប្រើប្រាស់រួម ។ ប្តីប្រពន្ធត្រូវគេបំបែកឲ្យរស់នៅផ្សេងគ្នា ហើយកូនៗ ត្រូវបំបែកចេញពីឪពុកម្តាយ ។ ផែនការបួនឆ្នាំមានគោលដៅសម្រេចឲ្យបានផលិតផលស្រូវ ៣ តោនក្នុង ១ ហិចតាជាមធ្យម ។ ផែនការបួនឆ្នាំមានរួមបញ្ជូលទាំងគម្រោងដាំបន្លែបង្ការ ហើយសង្ឃឹមថា នឹងអាចទាញយកប្រាក់ចំណូលពីអនុផលព្រៃឈើ ការនេសាទ ចិញ្ចឹមសត្វ និងការដាំដើមឈើ ។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី មេដឹកនាំទាំងនេះមិនបានគិតដល់ផលវិបាកនៃការអភិវឌ្ឍផែនការនេះ និងទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ ។ ក្នុងរយៈកាលនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ល័ក្ខខ័ណ្ឌរស់នៅរបស់ប្រជាជន មានសភាពយ៉ាប់យ៉ឺនយ៉ាងខ្លាំង ។ ប្រជាជនភាគច្រើនដឹងថា ប្រទេសមួយត្រូវការអ្នកចេះដឹង ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ ។ ប៉ុន្តែ ខ្មែរក្រហមបានសម្លាប់បញ្ញវន្ត និងអ្នកបច្ចេកទេសអស់ជាច្រើន ហើយបានបិទសាកលវិទ្យាល័យ សាលារៀន និងមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំដទៃទៀត នៅទូទាំងប្រទេស ។