ប្រវត្តិភាសាខ្មែរយើង​និង​ ការប្រើប្រាស់

ភាសាខ្មែរ

ភាសាខ្មែរ ឬ ខ្មែរ គឺជាភាសាមួយនៃជនជាតិខ្មែរ និង ជាភាសាជាផ្លូវការនៃប្រទេសកម្ពុជា ។ ភាសាខ្មែរជាភាសាសំខាន់ទីពីរត្រូវបាននិយាយយ៉ាងទូលំទូលាយ ដែលមានមនុស្សនិយាយភាសាខ្មែររហូតដល់ ១០ លាននាក់ ។ ភាសាខ្មែរទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លំាងពីភាសាបាលីសស្រ្កឹត និង ភាសាបាលី ជាពិសេសនៅក្នុងវង្សត្រកូលស្តេច និង នៅក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ និង ព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ភាសាខ្មែរ ត្រូវបាននិយាយឡើង ចងចាំ និង សសេរដោយពួកក្រុមគ្រួសារខ្មែរមន ។ ដូចជាលទ្ធផលនៃភូមិសាស្ត្រ ជាញ្ញាតិសន្តាន ភាសាខ្មែរ បានមានឥទ្ធិពល ហើយនឹង ផងដែរ បានមានឥទ្ធិពលដោយ ភាសាមួយចំនួនដូចជា ថៃ ឡាវ វៀតណាម និង ចាម ដែលរួមបញ្ជូលទាំងអស់ នៅក្នុងឧបទ្វីប អាស៊ីខាងត្បូងភាគខាងកើត ដែលតាំងពីមានការផ្ទុកនូវគុណភាពខ្ពស់នៃភាសាសំស្រ្កឹត និង សៀវភៅបាលី ឲ្យមានអនុភាពឡើង ។

ខ្មែរជាអ្នកនិពន្ធសសេរអក្សរដោយផ្ទាល់ ត្រូវបានស្គាល់ថាខ្មែរ ។ ភាសាខ្មែរខុសប្លែកពីភាសានៅជិតខាង ដូចជា ភាសាថៃ ឡាវ និង ភាសាវៀតណាម ព្រោះតែ វាមិនមែនជាសំនៀងភាសា ។

គ្រាមភាសាសំខាន់ៗ អញ្ញមញ្ញអាចស្តាប់បាន ងាយយល់ គឺ ៖

បាត់ដំបង៖ និយាយជាភាសាភាគខាងជើងនៃប្រទេស ។ ភ្នំពេញ៖ ជារាជធានីគ្រាមភាសា និង គឹផងដែរ ត្រូវបាននិយាយនៅជុំវិញខេត្ត ។

ភាសាភាគខាងជើង ត្រូវបានស្គាល់ថា ជាភាសាខ្មែរសុរិន្ទរ៍ ត្រូវបាននិយាយដោយ ជាតិពន្ធភាសាដើម ខ្មែរទៅភាគខាងជើងទឹកដីថៃ ។ ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ឬ ខ្មែរភាគខាងត្បូង ត្រូវបាននិយាយដោយ អន្តោគ្រាមខ្មែរ(ក្នុងស្រុក) ប្រជាជន នៃដែនដីសណ្តរទន្លេមេគង្គ ។ ខ្មែរក្រវាញ ជាភាសាដែលគេប្រើ ដោយសារតែមានមនុស្សនិយាយតិចតូចនៅក្នុងភ្នំក្រវាញ នៃភាគលិចនៃប្រទេសកម្ពុជា ។

សិក្សានៃភាសាវិទ្យានៃភាសាខ្មែរ បែងចែកនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ៤ ។ មុនខ្មែរអង្គរ ភាសា បន្ទាប់ មានការក្លាយពី បុរាណខ្មែរមន រហូតដល់ សតវត្សរ៍ទី ៩ គឺត្រូវបានស្គាល់តែមួយមកពីពាក្យជាច្រើន និង ឃ្លាជាច្រើន នៅក្នុងអក្សរសស្រ្កឹតនៃសករាជ ។ ភាសាខែ្មរពីដើម (ឬ ខ្មែរសម័យអង្គរ) គឺជាភាសាដែលត្រូវបានគេនិយាយនៅក្នុងចក្រភពខ្មែរ ពី សតវត្សរ៍ទី ៩ រហូតដល់ សវត្សរ៍ទី ១៣ដែលជាពេលវេលាមានការអន់ថយនែចក្រភព ។ ភាសាខ្មែរដើម គឺត្រូវបានពិសោធដោយប្រភពដើម និង ត្រូវបានសិក្សាយ៉ាងស៊ីជម្រៅដោយអ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួន ។ តាមរយះចុងបញ្ចប់នៃចក្រភពខ្មែរ ភាសាបានបាត់ធ្វើឲ្យមានអនុភាពបមាណីយកម្មនៃការបង្កើត ជាភាសារដ្ឋ និង ដូច្នោះទទួលក្នុងសម័យផ្លាស់ប្តូរជា រូបសាស្ត្រ សទ្ទវិទ្យា និង សន្ទានុក្រម ។ ភាសានេះ ជាស្ពាននៃសម័យកាល ប្រហែលពីសតវត្សរ៍ទី ១៤ ទៅ សតវត្សរ៍ទី ១៨ ត្រូវបានសំដៅទៅលើ ខ្មែរពាក់កណ្តាល និង តាមការសង្ខេតឃើញដែលមានការលួចពីប្រទេសថៃ ឡាវ និង អាណាខេត្តតិច តួច ប្រទេសវៀតណាម ។ ការផ្លាស់ប្តូរអំឡុងពេលសម័យកាលនេះ គឺតាមច្បាប់គម្ពីរ នៃភាសាខ្មែរអាចកំណត់ថាត្រឹមត្រូវ ខ្មែរបុរាណ ។ ភាសា បានមកពី ការទទួលស្គាល់ដូចខ្មែរសម័យនេះ ត្រូវបាននិយាយពីសតវត្សរ៍ទី ១៩ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ។ ខ្មែរត្រូវបានធ្វើជាវគ្គីករណ៍ ដូចជាសមាជិកនៃសាខាពីទិសខាងកើត នៃក្រុមពួកភាសាខ្មែរមន ពួកគេផ្ទាល់ បានបែងចែកជាផ្នែកតូចៗ នៃក្រុមភាសាធំៗ ដែលមានជាតំណាងជាតែភ្លែតប៉ុណ្ណោះ នៃទឹកដីពី ទិសខាងជើងភាគខាងកើតប្រទេសឥណ្ឌា តាមរយះទិសខាងត្បូងភាគខាងកើត អាស៊ី ទៅ ឧបទ្វីបមាឡេ និង កោះ ។ ដូចជា សាច់ញ្ញាតិជិតៗ គឺភាសាត្រូវបាននិយាយដោយ ពួកកុលសម្ពន្ធ័នៅ តាមតំបន់ភ្នំ ។ភាសាខ្មែរទាំងអស់កម្មវិធីទាំងអស់ភាសាខ្មែរទាំងអស់

សទ្ទវិទ្យាខ្មែរ

ប្រពន្ធ័សទ្ទវិទ្យា បានពិពណ៍នាទាំងនេះគឺ បញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌនៃសំឡេង នៃភាសានិយាយ មិនមែនពួកគេ ត្រូវបានសសេរជា ភាសាអក្សរក្រមខ្មែរ ។

សម្លេង និង បន្លឺសទ្ទកម្ម

គ្រាមភាសាប្រជាជនកម្ពុជាគឺមិនជាសំនៀងទេ ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសន្ទនាគ្នាជាគ្រាម ភាសានៅភ្នំពេញ បានអភិវឍ្ឍន៏ សំនៀងខុសប្លែកពីគ្នា (កម្រិត គឺ សំនៀងក្នុងការនិយាយ) ដើម្បីទូទាត់ សម្រាប់ការកាត់សម្លេងចំពោះពាក្យខ្លះ ។

ពាក្យខ្មែរមួយមាន សទ្ទកម្ម សំគាល់ទៅលើ ជា ស្រះ ដែលត្រូវបានចង្អុលបង្ហាញនៅក្នុងការសសេរ ដោយការជ្រើសរើស រវាង ដាក់អត្ថបទពីរ ដោយយោងទៅលើ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រភពនៃ សទ្ទកម្ម ។ ជាយ៉ាងណាក្តី សទ្ទកម្ម បានបាត់បង់ទាំងអស់ប៉ុន្តែ គ្រាមភាសាហួសសម័យនៃ ភាសាខ្មែរ ។ សម្រាប់ជា ឧទាហរណ៍ ខ្មែរបុរាណ មានឈ្មោះបោះសម្លេង ល្បីឈ្មោះ និង មិនល្បីឈ្មោះ ដោយមានពាក្យមួយគូរ គឺ *kaa vs *qaa ។ ស្រះជាច្រើន ដែលបន្ទាប់ពីបញ្ចេញសម្លេងព្យញ្ជនៈ បានក្លាយជា សូរដង្ហើម និង បំបែកជាសំយុត្តស្រះ *kaa, *qea ។ នៅពេលដែលព្យញ្ជនៈគ្មានសម្លេង សំគាល់ទៅលើសារះសំខាន់ ដោយស្រះ *kaa, *kea និង សទ្ទកម្មត្រូវបានមិនលេចចេញសម្លេងដូចគ្នានោះទេ ដូចជា [ka:] , [kiə] ។

ខ្មែរ គឺជារឿយៗរៀបរាប់អំពីបំណងប្រាថ្នា ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រហែលជាការធ្វើ វិភាគដូច ព្យញ្ជនៈ “ ភ ធ ឆ ខ “ ធ្វើអន្តរាបទដែលអាចកើតឡើងរវាង ពាក្យបញ្ចប់ និង ខ្យល់ចូល (phem , p<an>hem) ឬ មិនសំគាល់ទៅលើ សម្លេងឲ្យប្រាកដនៅក្នុងព្យញ្ជនៈ ដទៃទៀត ដូចជា “ ខ “ ជា “ ខ្មែរ “ ។ “ ប “ និង “ ដ “ គឺ សូរសម្លេងនៃ ដូចគ្នា ។

ក្នុងការបូកនូវ ព្យញ្ជនៈ “ /f/, /ʃ/, /z/ និង/ɡ/ អាចជួន កើតឡើងនៅក្នុង ពាក្យកម្ចីថ្មីៗ ក្នុងការ និយាយនៃប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានការស្និលស្នាលជាមួយ ភាសាបារំាង និង ភាសាដទៃទៀត ។ សម្លេងមិនពីកំនើតគឺ មិនជាសញ្ញាក្នុងការនិពន្ធខ្មែរ ផងដែលនោះ បន្សំនៃ អក្សរផ្សេងពីនេះមិនអាចអានបាន មិនអាចថាបាន គឺធ្លាប់សំគាល់អក្សរនោះនៅពេលមាន សារះសំខាន់ ។ ក្នុងការនិយាយ គឺមិនទ្វិភាសា សម្លេងទាំងនេះត្រូវបានមានសម្លេងប្រហែលគ្នា ជាមួយនឹងពីកំណើតការកើតឡើងមូលសទ្ទ:

សម្លេងបរទេស អនុទស្សន៏ខ្មែរ ពាក្យប្រហែលស្រដៀងខ្មែរ

/ɡ/ ហ្គ ខ /ʃ/ ហ្ស ស /f/ ហ្វ ហ ឬ ភ /z/ ហ្ស ស កម្មវិធីត្រូវមានភាសាខ្មែរទាំងអស់ភាសាខ្មែរ

ស្រះ

មានប្រតិស្រពណ៍តិចតួចដូចជាស្រះខ្មែរ ។ ប្រហែលជាមួយផ្នែកដោយសារមជ្ឈការ នយោបាយដែលមិនបានបំពេញ ពាក្យត្រឹមត្រូវ គឺមិនផ្សព្វផ្សាយពាសពេញប្រទេសកម្ពុជា ទាំងស្រុងនោះទេ ។ ដូចជាអ្នកនិយាយមួយចំនួន ដូចសង្គមអាចមានសូរសទ្ទវិទ្យាខុសៗគ្នាក្នុង បញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌ ។

វេយ្យាករណ៍

វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ

ជាទូទៅ ភាសាខ្មែរគឺមាន ប្រធានបទ កិរិយាសព្ទ និង កម្មបទ ជាមួយអាយតនិបាត ។ ផងដែល នោះជាដំបូង ជាការបំបែកចេញជាភាសា នៃសទ្ទានុក្រម តទ្ធិតកម្ម(ការបំបែរ ការក្លាយមកពី) មានន័យថា ការដាក់បុព្វបទ(ការបន្ថែមដើម) និង អន្តរាបទ(ការបន្ថែមចុង) គឺជាសាធារណនាម ។ គុណនាម និទស្សសព្ទ និង តូលេខ តាមរយះនាម : ដូចជា

ស្រីស្អាតនោះ “srəj sʔaːt nuh” ( girl pretty that ) មានន័យថា that pretty girl នាមមិនមានភេទត្រឹមត្រូវតាមវេយ្យាករណ៍ ឬ ភាពខុសគ្នា ចំពោះឯកវចនះ និងពហុវចនះ ។ ពហុវចនះអាចត្រូវបានកើតឡើងដោយសារ បរិវារសព្ទ តួលេខ ឬ ដោយគុណនាមទ្វេភាព ដែលអាចប្រើលក្ខណះគុណនាម :

ឧទាហរណ៍:

ឆ្កែធំ “cʰkae tʰom “ (dog large) = large dog ឆ្កែធំធំ “cʰkae tʰom tʰom” (dog large large) = a very large dog and large dogs ឆ្កែធំណាស់ “cʰkae tʰom nah” (dog large very) =very large dog ឆ្កែពីរ “cʰkae piː” (dog two) = two dogs ការចាត់ថ្នាក់បរិវារសព្ទ សម្រាប់ប្រើរវាងតួលេខនិងនាមមានសារះសំខាន់ តែជារឿយៗមិនជា កាតព្វកិច្ច ដូចនៅក្នុង ជាឧទាហរណ៍ ភាសាថៃ ។ ដូចជាតួយ៉ាងនៃភាសាជនជាតិអាស៊ីខាង កើត កិរិយាមិនធ្វើមិនមានពាក្យបន្ថែមចុងទេទាំងអស់ កាលវេយ្យាករណ៍ និង ទ្រង់ទ្រាយ អាច ត្រូវបានបង្ហាញដោយបរិវារសព្ទ និង គុណកិរិយាឬ ត្រូវបានស្គាលដោយបរិបទ ។ នៅក្នុងការ និយាយជាធម្មតាកិរិយាសព្ទអាចត្រូវបានបដិសេធដោយគ្មានត្រូវការបញ្ចប់បរិវារសព្ទ ដោយ ដាក់ពីមុខ ។ ជាឧទាហរណ៍ ខ្ញុំជឿ ខ្ញុំមិនជឿទេ ខ្ញុំឥតជឿភាសាខ្មែរទាំងអស់កម្មវិធីទាំងអស់គ្រប់កម្មវិធីទាំងអស់

គ្រាមភាសា

គ្រាមភាសា គឺពេលខ្លះលិចចេញច្បាស់យ៉ាងពេញលេញ ។ គួឲ្យកត់សំគាល់វិបរិណាម(ការ ផ្លាស់ប្តូរ) ត្រូវបានសំអាងទៅលើអ្នកនិយាយមកពី ទីក្រុងភ្នំពេញ(ដែលជាទីក្រុងរាជធានី) ទឹកដីជនបទខេត្តបាត់ដំបង តំបន់ខាងជើងភាគខាងកើតប្រទេសថៃ នៅជិតប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាខេត្ត សុរិន្ទរ៍ ភ្នំក្រវាញ និង ភាគខាងត្បូងប្រទេសវៀតណាម ។ គ្រាមភាសាមកពីភាសា មានដំណើរការរដិបរដុបដែលមិនអាចវែកញែកឲ្យដាច់ចេញពីគ្នាបានពីខាងជើងទៅ ខាង ត្បូង ។ ការនិយាយនៃ ប្រជាជននៅ ទីក្រុងភ្នំពេញ ជឿទុកចិត្តត្រឹមត្រូវ គឺជាអាចស្តាប់បាន អាចងាយបានទៅវិញទៅមក(អញ្ញមញ្ញ) ជាមួយភាសាដទៃ ប៉ុន្តែអ្នកនិយាយខ្មែរក្រុម មកពី វៀតណាម ឧបមាដូចជា អាចមានការពិបាកការទំនាក់ទំនងជាមួយខ្មែរដើម ទៅខេត្ត ស៊ីសាកេត នៅក្នុងប្រទេសថៃ ។

ខ្មែរភាគខាងជើង គ្រាមភាសាត្រូវបាននិយាយនៅក្នុងប្រទេសថៃ ត្រូវបានសំដៅទៅលើ ខ្មែរ ដូច ខ្មែរសុរិន្ទរ៍ និង ផងដែលនោះ ខ្មែរ ចាប់ផ្តើមឃ្លាតចេញពីគ្នាពី ពាក្យខ្មែរត្រឹមត្រូវនៅក្នុង ២០០ឆ្នាំមុន ត្រូវបានជឿជាក់ថាដោយអ្នកប្រាជ្ញខាងភាសា ដែលអាចជាភាសាផ្សេងៗ ។ នេះដោយហេតុតែមានការសង្កត់សម្លេងផ្សេងៗគ្នាត្រូវបានមានអនុភាពដោយជុំវិញសំនៀង ភាសា ថៃ នៃសទ្ទានុក្រម មានលក្ខណះខុសគ្នា និង សូរសព្ទ ខុសគ្នានៅក្នុងស្រះទាំងពីរ និង ការចែកព្យញ្ជនៈ ។ ពាក្យបញ្ចប់ដោយអក្សរ “ រ” ដែលក្លាយមកជាពាក្យគ្មានសម្លេង នៅក្នុងគ្រាមភាសាដទៃនៃភាសាខ្មែរ ត្រូវបានអាននៅខ្មែររស់នៅតំបន់ភាគខាងជើង ។

ខ្មែររស់នៅភាគខាងលិច យើងអាចហៅបានថា ខ្មែររស់នៅលើភ្នំក្រវាញ ត្រូវបាននិយាយ ដោយតិចតួចណាស់ ការបែងចែញប្រជាជននៅជួរភ្នំក្រវាញ ដោយពង្រីកពីប្រទេសកម្ពុជាទៅ ប្រទេសថៃ កម្រិតការអប់រំតិចតួច គឺមានតែមួយ ដែលត្រូវតែរក្សាទូក ត្រូវការពារប្រពន្ធ័ឲ្យ បានច្បាស់លាស់នៃ ការបញ្ចេញសម្លេងដែលមានទាំងអស់ ប៉ុន្តែមិនអាចកើតមានឡើង នៅក្នុងគ្រាមភាសាផ្សេងទៀត នៃអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរ ។

ការកំណត់សំគាល់ទៅលើចរិកលក្ខណះនៃជាធម្មតានិយាយគឺ លាយឡំ រួបបញ្ចូលគ្នា ឬ កាត់ សម្លេងចេញពាក្យខ្លះត្រូវបំពេញ នៃព្យាង្គ ដែលត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយអ្នកនិយាយមកពី តំបន់ផ្សេងៗគ្នា ដូចការអានធូរ ឬ ស្រាក ។ ឧបមាដូចជា ទីក្រុងភ្នំពេញ ពេលខ្លះនិងអាច និយាយបានខ្លីទៅជា “ អ៊ំពេញ “ ។ ចរិកលក្ខណះផ្សេងទៀតនៃទីក្រុងភ្នំពេញនិយាយគឺ ត្រូវ បានប្រតិបត្តិតាមពាក្យជាច្រើនជាមួយ អក្សរ “ រ “ ថែមទាំងព្យញ្ជនៈខាងដើម ដូចអង្គទីពីរនៃ ក្រុមព្យញ្ជនៈ ។ ព្យញ្ជនៈ “ រ “ មានសូររលាក់ ឬ សូរទទះក្នុងគ្រាមភាសាដទៃ គឺថែមទាំងការ បញេ្ចញសម្លេង ដូចសូររលាក់ដោយសូរបន្លឺឡើងដោយយកអណ្តាតទល់កន្លើត ឬ មិនបញេ្ចញសម្លេងទាំងអស់ទេ ។ នេះជាការផ្លាស់ប្តូរគុណសម្បត្តិនៃព្យញ្ជនៈនៅខាងដើម សង្កត់ពាក្យអាន ។ លទ្ធផលមួយផេ្សងទៀតគឺ ព្យាង្គត្រូវបាននិយាយជាមួយ សម្លេងឡើង ចុះ ដូច សម្លេងជនជាតិវៀតណាម ។ ជាឧទាហរណ៍ មនុស្សខ្លះនិយាយថា “ ថ្រី “ មានន័យថា “ត្រី” គឺដូច “ថី” ព្យញ្ជនៈ “រ” មិនមានសម្លេង គឺត្រូវបានទម្លាក់សម្លេងនិងស្រះ មានសម្លេងតិចជាង នៅក្នុងសម្លេងនិយាយត្រឹមត្រូវ និង ខាំ្លងជាង ។ មួយផ្សេងទៀត គឺពាក្យ “ រៀន “ (សិក្សា និង រៀន) ។ វាគឺមានសម្លេង “រៀន” បញ្ចេញសម្លេងឲ្យធំដោយយកអណ្តាតទល់កន្លើត “រ” និង សម្លេងនិយាយខាងលើ ។កម្មវិធីទាំងអស់ត្រូវមាន ភាសាខ្មែរទាំងអស់ភាសាខ្មែរ

កំពស់នៃសូរសម្លេង

ខ្មែរប្រើប្រពន្ធ័លើកដាក់សម្លេង ដែលអ្នកនិយាយត្រូវតែមានមនសិការ មានស្មារតីនៅក្នុង សង្គមនៃសង្គមមនុស្សត្រូវនិយាយ ។ ការលើកដាក់សម្លេងខុសៗគ្នា ដែលរួមមានការប្រើ ប្រាស់សម្រាប់ការនិយាយជាធម្មតា ការនិយាយឲ្យមានគួរសម មានសុជីវធម៌ ការនិយាយ រៀបចំពាក្យពេចន៍ ឬ ការនិយាយជាមួយស្តេច ឬ ភិក្ខុ ប្រើប្រាស់កិរិយាសព្ទខុសគ្នា ឈ្មោះ នៃជាផ្នែកមួយនៃខ្លួនមនុស្ស និង សព្វនាម ។ លទ្ធផលដែលមានឡើង ជនបរទេសអាចបំបែក ភាសា និង ព្រឹត្តន័យ អ្នកភូមិដែលរស់នៅឆ្ងាយៗ ជារឿយៗគឺមិនទុកចិត្តរបៀបការនិយាយជា មួយស្តេច និង មិនហ៊ាននិយាយជាមួយតែម្តងដោយខ្លាច និង មិនមានអារម្មណ៍ល្អនិយាយ ក្នុងការលើកដាក់សម្លេងជាធម្មតា ។ លទ្ធផលផ្សេងទៀត គឺសព្វនាមគឺស្មុគស្មាញ និង ការផ្លាស់ប្តូរគោត្តនាមទាំងស្រុង ។ ជាឧទាហរណ៍ សម្រាប់ពាក្យ “ ពិសា “ត្រូវបានប្រើរវាងភាពស្និតស្នាល ឬ ចំពោះសត្វសំអាង ទៅលើ គឺ ស៊ី ។ ត្រូវបានប្រើជាលក្ខណះគួរសមបំផុត ទៅមនុស្សសាមញ្ញ ជានាម ។ នៅពេល ដែលប្រើប្រាស់ជាមួយមនុស្សខ្ពង់ខ្ពស់ យើងប្រើពាក្យ ពិសា ឬ ទទួលទាន ។ សម្រាប់ភិក្ខុ គួរប្រើពាក្យ ឆាន់ និង សម្រាប់ស្តេច គួរប្រើពាក្យ សោយ ។

ប្រពន្ធ័ការសសេរ

ខ្មែរត្រូវបានសសេរជាមួយអ្នកនិពន្ធខ្មែរ ។ អ្នកនិពន្ធខ្មែរមានលក្ខណះស្រដៀងដែលធ្លាបបាន ប្រើទាំងពីរ គឺថៃ និង ឡាវ ដែលជាមួលដ្ឋាននៃប្រពន្ធ័ខ្មែរ និង មានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នក និពន្ធភូមា ។ តួលេខខ្មែរ ។ អ្នកនិពន្ធខ្មែរគឺ បានប្រើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីចម្លង ប្រែភាសា ពួកកុលសម្ពន្ធ័ដែលមិនមានប្រព័ន្ធការសសេរត្រឹមត្រូវ ។

រៀនអានលេខ

0 ០ សូន្យ 1 ១ មួយ 2 ២ ពីរ 3 ៣ បី 4 ៤ បួន 5 ៥ ប្រាំ 6 ៦ ប្រាំមូយ 7 ៧ ប្រាំពីរ 8 ៨ ប្រាំបី 9 ៩ ប្រាំបួន 10 ១០ ដប់ 100 ១០០ មួយរយ 1,000 ១០០០ មួយពាន់ 10,000 ១០០០០ មួយម៉ឺន 100,000 ១០០០០០ មួយសែន 1,000,000 ១០០០០០០ មួយលាន