សុខភាព៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
Removing all content from page |
|||
បន្ទាត់ទី១៖ | បន្ទាត់ទី១៖ | ||
សុខភាព ជាអ្វី? |
|||
យើងគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែធ្លាប់ប្រើ និងឮពាក្យ សុខភាព ហើយខ្លួនប្រាណ និងជីវិតរស់នៅរបស់យើងផ្ទាល់ ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងសុខភាពផងដែរ ។ អ្នកខ្លះយល់ដឹងបានច្បាស់ពីបញ្ហាសុខភាព រីឯអ្នកខ្លះទៀតមិនខ្វល់ខ្វាយនឹងសុខភាពឡើយ ។ កាលពីមុន សុខភាព ត្រូវបានគេគិតគូរត្រឹមកម្រិតផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត តាមបែបបទមាត្រដ្ឋានមួយ ។ មានសុខភាព គប្បីត្រូវឆ្លើយតបទៅនឹងលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យមួយចំនួន ដូចជាទម្ងន់ លទ្ធភាពសម្លឹងមើលឃើញ លទ្ធភាពស្ដាប់ ស្ថានភាពដកដង្ហើមជាដើម ។ នៅឆ្នាំ១៩៤៦ អង្គការសុខភាព[[ពិភពលោក]] បានដាក់បញ្ចូលកម្រិតសង្គម ដោយឲ្យនិយមន័យថា សុខភាព គឺជាស្ថានភាពសរុបនៃសុខុមាលភាពផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត អារម្មណ៍ និងសុខុមាលភាព សង្គមពោល សុខភាពមិនត្រឹមតែភាពគ្មានជម្ងឺ ឬពិការភាពប៉ុណ្ណោះទេ ។ |
|||
::បន្ទាប់មកការវិវឌ្ឍន៍នៃសុខភាព បានឈានមួយកម្រិតទៅរកប្រធានបទសកម្មនៃសុខភាព ដោយចាប់ផ្ដើមគិតគូរអំពីតម្រូវការ និងរឿងរ៉ាវបុគ្គល ។ នៅចុងទសវត្សរ៍ទី២០នេះ សុខភាព បានផ្លាស់ប្ដូរមុខមាត់នៅតាមបណ្ដាប្រទេសលូតលាស់មួយចំនួន ។ ដោយឡែក មជ្ឈមណ្ឌលអប់រំសុខភាពនៅប្រទេសបារាំងបានឲ្យនិយមន័យថា សុខភាព គឺជាសុខភាពសភាវៈមនុស្សរស់នៅក្នុងសង្គម បូករួមទាំងធាតុផ្សំ ជីវិត ផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងសង្គម ដោយគិតគូរទាំងប្រការប្រតិបត្តិទាំងឡាយ ដែលពាក់ព័ន្ធ នឹងសុខភាព ជាអាទិ ស្ថានភាពសុខភាពផ្ទាល់ខ្លួន រឿងរ៉ាវផ្ទាល់ខ្លួន កម្រិតស្ថានភាពសង្គម សេដ្ឋកិច្ច ច្បាប់ និងវប្បធម៌ នៅក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់បុគ្គលនោះ ។ |
|||
::បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់ សង្រ្គាមអស់រយៈ ពេលជាង ពីរទសវត្សរ៍ កន្លងមក [[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|ប្រទេសកម្ពុជា]]យើង បានទទួលការ បាត់ |
|||
បង់យ៉ាងធំធេងដែលមិនអាចពណ៍នាបានឡើយក្រោយពីស្តារ និងរៀបចំឡើងវិញនូវរចនាសម្ព័ន្ធសង្គម រួចមកប្រទេសកម្ពុជា |
|||
បានប្រែប្រួល និងផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំង ។ ប៉ុន្តែការរស់នៅដោយឆ្លងកាត់វិបត្តិផ្សេងៗ រួមទាំងការការប្រែប្រួលក្នុងសង្គមបានជះ ឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងមកលើការរស់នៅរបស់ប្រជាជន[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា|កម្ពុជា]]យើង ។ ឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន ទាំងឡាយ ដែលបានកើតឡើងក្នុងសង្គម |
|||
នា ពេល បច្ចុប្បន្ន ជាពិសេសបញ្ហា ដែលបន្សល់ទុកពីសង្គ្រាម ដូចជា ការព្រាត់ប្រាស់ ឪពុកម្តាយ បងប្អូនវិនាសទ្រព្យសម្បត្តិ |
|||
ការធ្លាក់ខ្លួនពីការនិងផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានផ្សេងៗទៀតទៀត បានធ្វើឲ្យមានការប៉ះទង្គិចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ផ្លូវចិត្តរបស់ប្រជាជន |
|||
យើងដែល អាចបង្កើតជាបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ |
|||
::បញ្ហាទាំងអស់នេះ រួមជាមួយនឹងបញ្ហាអវិជ្ជមានមួយចំនួនទៀត ក្នុងសង្គមដូចជា ភាពក្រីក្រ សកម្មភាពអានាចារ |
|||
ផ្សេងៗ អាចបង្កឲ្យយុវជនដែលជា មនុស្សជំនាន់ថ្មីមានស្ថាន ភាព ផ្លូវ ចិត្តពុំល្អប្រសើរ ឡើយ ហើយជាកត្តា ជំរុញឲ្យមានអំពើរ |
|||
ហិង្សារជម្លោះប្រដាប់អាវុធក្នុងសង្គម និងនិន្នាការអវិជ្ជមានផ្សេងៗ ជាច្រើនទាក់ទងទៅនឹងឥរិយាបទ និងអកប្បកិរិយារបស់ |
|||
យុវជននៅក្នុងផ្នែកមួយ ស្តីអំពី អារម្មណ៍ទុក្ខ ព្រួយ នៃឯកសារ ស្តីពីការ អង្កេតថ្នាក់ជាតិ ទៅលើឥរិយាបទប្រកបដោយគ្រោះ |
|||
ថ្នាក់របស់ យុវវ័យដែលធ្វើឡើងដោយ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ឧបត្ថម្ភ ដោយអង្គការ យួនិសេហ្វ និងយូនិស្កូ នៅក្នុង |
|||
ឆ្នាំ២០០៤បានបង្ហាញថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានយុវជន រហូតទៅដល់២០% ធ្លាប់មានអារម្មណ៍ទុក្ខព្រួយ អស់សង្ឃឹម រហូត |
|||
ដល់ចង់ធ្វើអ្វីក្នុងរយៈពេលច្រើនជាងមួយសប្តាហ៍ ហើយនៅក្នុងចំណោម អ្នកដែលមានអារម្មណ៍ទុក្ខព្រួយ និង អស់សង្ឃឹម២០% |
|||
ម្នាក់ក្នុងចំណោម ៥នាក់ ឬ ៤% នៃយុវវ័យ ទូទាំងប្រទេស ធ្លាប់បានគិត ដល់ការ ធ្វើ អត្តឃាត ។ នៅពេល ដែលយុវជនទាំង |
|||
នោះមានអារម្មណ៍ខូចចិត្ត គឺមានតែម្តាយឪពុក ឬអាណា ព្យាបាលជាស្រ្តី និងមិត្តភក្តិតែប៉ុណ្ណោះដែលបានជួយលួងលោមផ្តល់ |
|||
កម្លាំងចិត្តដល់ពួកគេ ។ |
|||
::ផ្តើមចេញពីបញ្ហានេះក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានលើកទឹកចិត្តឲ្យស្ថាប័នជំនាញក្នុងក្រសួងសហការជាមួយនឹង |
|||
សមាគមរញ្ជនពុទ្ធិបពោធនមិត /Cabokids យកចិត្តទុកដាក់ អភិវឌ្ឍន៏នូវគម្រោងមេរៀនអប់រំដល់យុវជនក៏ដូចជាការផ្តល់ការផ្តល់ |
|||
ចំណេះដឹងមួលដ្ឋានទាក់ទងនឹងការ ថែទាំសុខភាពចិត្តដើម្បឲ្យយុវជនយើងអាចយល់ ដឹងពីទ្រឹស្តី ហើយប្រើប្រាស់ និង អនុវត្តន |
|||
ជាក់ស្តែងនៅក្នុងបំណិនជីវិត ក្នុងការគ្រប់គ្រងនូវការតានតឹងចិត្ត និងអារម្មណ៍ អវិជ្ជមានដែលជំរុញឲ្យ គេធ្វើអត្តឃាតរួមនឹងការ |
|||
ជួយគាំទ្រឲ្យយុវជនអភិវឌ្ឍន៍បានល្អប្រសើរនូវការ គោរពនិងឲ្យតម្លៃចំពោះខ្លួនឯងដែលជាកត្តាបង្កើតនូវភាពរឹងមាំផ្នែកផ្លូវចិត្ត ។ |
|||
គម្រោងមេរៀននេះគឺជាឯកសារមូលដ្ឋានមួយជួយដល់លោកគ្រូ អ្នកគ្រូអាចប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានក្នុងការផ្តល់ចំណេះដឹង ផ្នែក |
|||
សុខភាពផ្លូវចិត្តដល់យុវវ័យបាន តាមរយៈកម្មវិធីសិក្សានៅក្ុងសាលាចាំណេះទូទៅ ។ នៅក្នុង គ្រោងមេរៀន នេះ រួមមានខ្លឹមសារ |
|||
សំខាន់ៗជាមូលដ្ឋានមួយចំនួនទាក់ទងទៅនឹងការថែទាំសុខភាពផ្លូវចិត្តដូចជា៖ |
|||
- ព័ត៌មានជាមូលដ្ឋានស្តីអំពីប្រភពដែលបង្កើតឲ្យមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត និងជំងឺផ្លូវចិត្ត ។ |
|||
- បច្ចេកទេសក្នុងក្របខ័ណ្ឌថែទាំសុខភាពបឋមផ្នែកផ្លូវចិត្ត ដែលជួយឲ្យយុវជនអាចជួយខ្លួនឯងបានក្នុងការគ្រប់គ្រង |
|||
- |
|||
វិធីសាស្រ្ត ក្នុងការជួយខ្លួនឯង ឲ្យយុវជនមានកម្លាំងចិត្ត រឹងមាំអាចប្រឈមមុខ ដោះស្រាយ នូវបញ្ហាផ្នែកផ្លូវចិត្តក្នុង |
|||
មធ្យោបាយវិជ្ជមានដែលរួមមានការបង្កើតអារម្មណ៍ និងទស្សនៈវិជ្ជមានក្នុងផ្លូវចិត្ត ក៏ដូចជាការអភិវឌ្ឍន៍នូវការគោរពចំពោះតម្លៃ |
|||
ខ្លួនឯង។ |
|||
::ក្រៅពីខ្លឹមសារសំខាន់ៗជាមូលដ្ឋានដូចខាងលើ នៅក្នុងសៀភៅណែនាំនេះក៏បានផ្តល់នូវវិធីសាស្រ្តសម្រាប់ដឹកនាំការ |
|||
ការបង្រៀនសិស្សដោយផ្អែកលើគោលការណ៍សិស្ស មជ្ឈមណ្ឌល់ដើម្បីជំរុញការបង្រៀននិងការសិក្សារបស់សិស្ស។លោកគ្រូ |
|||
អ្នកគ្រូអាចប្រើប្រាស់សៀវភៅណែនាំនេះ គួបផ្សំនិងសមត្ថភាពជំនាញផ្នែក រៀបចំគម្រោងសម្រាប់ការបង្រៀន និងភាពប៉ិនប្រ |
|||
សប់ ក្នុងការបង្រៀន ដើម្បីផ្តល់នូវចំណេះដឹង ទាក់ទងនឹងការថែទាំសុខភាព ផ្លូវចិត្តនេះដល់សិស្សឲ្យទទួលបាននូវប្រសិទ្ធភាព |
|||
និងលទ្ធផលខ្ពស់ ។ |
|||
== និយមន័យទូទៅនៃសុខភាព == |
|||
=== ១-សេចក្តីផ្តើម === |
|||
::ការរស់នៅ ប្រកបដោយសុខភាពល្អ គឺជា បំណងប្រាថ្នាទូទៅ របស់មនុស្សគ្រប់រូប ។ មនុស្សដែលមានសុខភាពរឹងមាំ |
|||
តែងតែទទួលបាននូវសុភមង្គល ទាំងផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងរួមរស់ជាមួយអ្នកដទៃប្រកបដោយភាពចុះសម្រុងដែលជាកត្តាធ្វើឲ្យគេ |
|||
ទទួលបានជោគជ័យក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ រួមនិងកាត់បន្ថយបានយ៉ាងច្រើនមហិមាទៅលើការ ចំណាយផ្នែកថ្នាំសង្កូវ និងការ |
|||
ព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗ ។ ហើយអាចនិយាយឲ្យខ្លីថា សុខភាពគឺជាមាសប្រាក់ ។ |
|||
===២-និយមន័យទូទៅនៃសុខភាព=== |
|||
::សុខភាព គឺជាភាសាបាលី មានន័យថា ភាពសុខ សេចក្តីសុខ ។ ក្នុងន័យនេះគឺសំដៅទៅលើភាពគ្មានជំងឺតម្កាត់នៅ |
|||
ក្នុងរាងកាយរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ។ បច្ចុប្បន្ននេះ សុខភាព មានន័យទូលំទូលាយជាងន័យពិតប្រាកដរបស់វាទៅទៀត។សុខភាព |
|||
មិនត្រឹមតែមានន័យថា ភាពគ្មានជំងឺ ឬ គ្មានពិការភាពនោះទេ សុខភាពត្រូវបានកំណត់ថា ជាសភាពមានសុខមាលភាពពេញ |
|||
លេញផ្នែករាងកាយ ផ្លូវចិត្ត និងផ្នែកសង្គម ។ យើងអាចនិយាយសរុបបានថា សុខភាពត្រូវបានចែកជាបីផ្នែក គឺ សុខភាព |
|||
រាងកាយ សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងសុខភាពសង្គម ។ បុគ្គលដែលមានសុខភាពល្អ គឺ ត្រូវបានកំណត់ថាជាបុគ្គលដែល មានសក្ខណៈ |
|||
សម្បត្តិទាំងបីដូចខាងលើដែលជាគុណភាពនៃជីវិតនិងសុខមាលភាពរបស់បុគ្គលនោះនោះគ្របដណ្តប់ទៅលើសុខភាពទាំងបី |
|||
ផ្នែកគឺ សុខភាពរាងកាយ សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងសុខភាពសង្គម ។ |
|||
===៣-ខ្លឹមសារទូទៅនៃសុខភាពទាំងបីផ្នែក=== |
|||
====ក-សុខភាពរាងកាយៈ ==== |
|||
សុខភាពរាងកាយ គឺជាការនិយាយយោងដល់ថាតើ រាងកាយរបស់យើងមានល័ក្ខណ្ឌល្អប្រសើរយ៉ាងដូចម្តេច ។ នៅពេលយើងមានសុខ |
|||
ភាពផ្នែករាងកាយល្អ គឺយើងអាចបំពេញការងារប្រចាំថ្ងៃបានល្អ ដោយគ្មានភាពនឿយហត់ ។ យើងមាន ថាមពលគ្រប់គ្រាន់ក្នុង |
|||
ការទៅសាលាដើម្បីរៀនសូត្រ ឬបំពេញការងារផ្សេងៗដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត ។ យើងអាចរីករាយ និងពេលទំនេររបស់យើង មើលខុស |
|||
ត្រូវ និងថែទាំគ្រួសារក្នុងផ្ទះរបស់យើង ។ មនុស្សដែលមានសុខភាពរាយកាយល្អ គឺជាអ្នក ដែលចេះប៉ាន់ប្រមាណក្នុងការបរិភោគ |
|||
បានសមស្រប ហាត់ប្រាណ ឬបញ្ចេញពលកម្មបានទៀងទាត់ ទទួលទានដំណេក បានគ្រប់គ្រាន់ ថែរក្សាសុខភាពមាត់ធ្មេញ និង |
|||
សុខភាពរាងកាយទាំងមូលបានល្អប្រសើរ ។ |
|||
====ខ-សុខភាពផ្លូវចិត្តៈ==== |
|||
គឺជាការនិយាយយោងដល់ថាតើ យើងមានអារម្មណ៍ល្អប្រសើរយ៉ាងដូចម្តេច ចំពោះខ្លួនយើង ហើយថាតើយើងត្រូវ |
|||
ប្រឈមមុខដោះស្រាយនឹងបញ្ហាផ្សេងៗដែលជាសំណូមពរនៃ ជីវិភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់យើងបានល្អកម្រិតណា។ នៅពេល |
|||
ដែលយើង មានសុខភាពផ្លូវចិត្តល្អយើងពេញចិត្តនឹងខ្លួនរបស់យើង ស្គាល់ខ្លួនឯងថាជានរណា យើងទទួលស្គាល់ សមិទ្ធិផល |
|||
ដែលយើងធ្វើបាន និងរីករាយក្នុងការរៀនសូត្រអំពីកំហុសដែលយើងបានធ្វើ ដើម្បីជាមេរៀនសម្រាប់តម្រង់ទិសជីវិតយើងទៅ |
|||
ថ្ងៃក្រោយ យើងអាចប្រើប្រាស់ ពេលវេលាក្នុងការសម្រាក មានអធ្យាស្រ័យល្អព្រមទាំងចែករំលែកអារម្មណ៍របស់យើងជាមួយ |
|||
នឹងអ្នកដ ទៃរួមនិងសាកល្បងនូវបទពិសោធន៍សំខាន់ផ្សេងៗដែលយើងទទួលបាន ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាពផ្លូវ |
|||
ចិត្តរបស់យើង ។ |
|||
====គ-សុខភាពសង្គមៈ ==== |
|||
::គឺជាការនិយាយយោងទៅដល់ភាពចុះ សម្រុងរបស់ខ្លួនយើងជាមួយអ្នកដទៃដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើង ។ នៅពេលយើង |
|||
មានសុខភាពសង្គមល្អ យើងមានអារម្មណ៍ស្រឡាញ់មិត្តភាព និងរក្សានូវទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកនៅជុំវិញខ្លួនយើងបានល្អប្រសើរ |
|||
យើងចេះគោរពសិទ្ធិអ្នកដទៃ និងចេះជួយយកអាសាអ្នកដទៃដោយពុំគិតពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ។ ការកសាងនូវទំនាក់ទំនង |
|||
មួយដ៏ល្អប្រសើរជាមួយនឹងសមាជិកគ្រួសារ ការបង្កើត និងរក្សាបាននូវមិត្តភាពជាមួយនឹងមិត្ត ភក្តិផរបស់ខ្លួនទាំងអស់នេះឯងគឺ |
|||
មានសារៈសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះសុខភាពផ្នែកសង្គម ។ |
|||
===៤-សេចក្តីសន្និដ្ឋាន=== |
|||
ក្នុងនាមជាយុវជន យើងត្រូវខិតខំ ថែទាំសុខភាពទាំងបីផ្នែកឲ្យបានល្អប្រសើរ ដោយជៀសវាងនូវរាល់ទង្វើឬទម្លាប់ |
|||
ទាំងឡាយបែបអវិជ្ជមានដែលធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ សុខភាពទាំងបីនេះ។នៅពេលដែលយើងមានសុខភាពល្អ សុខភាព |
|||
នេះឯងជាមាសប្រាក់ និងជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មហាសាលដែលខ្លួនយើងមាន ។ |
|||
===៥-ពាក្យស្លោកផ្សេងៗទាក់ទងនឹងការថែទាំសុខភាព=== |
|||
*សុខភាពជាមាសប្រាក់ (សុភាសិតសកល) |
|||
*ការរស់នូវដោយមានអនាម័យនាំមកនូវសេចក្តីសុខ (ពុទ្ធោវាទ) |
|||
*បុគ្គលគប្បីចង់បាននូវការមិនមានរោគ ដែលជាលាភយ៉ាងក្រៃលែង (ពុទ្ធោវាទ) |