វប្បធម៌

អត្ថប្រយោជន៌នៃការគ្រប់គ្រងវប្បធម៌

វប្បកិចក្ចឲ្យប្រជាជាតិមានភាពដូចគ្នា

វប្បកិច្ច គឺជាឥរិយារបស់សង្គមមួយ ។ គេស្លៀកពាក់ ​គេមានសាសនា ​។ល។ ទាំងអស់នេះ គឺជាវប្បកិច្ច ។សិក្សាអំពីមនុស្សនិងសង្គមវិទ្យារៀនវា។ អ.ស.ប.នៅច្នាំ ១៩៨២ សរសេរថា ៖ "វប្បកិច្ចជួយមនុសជះត្រឡប់អំពីខ្លួនឯង។វាឲ្យយើងជាមនុស្សដែលគិត​ចេះសម្រេចចិត្តនិងចេះតាមវិន័យ"។

ពាក្យថា វប្បធម៌ សម្រាប់អត្ថន័យនៃពាក្យថា វប្បធម៌ គឺមានន័យច្រើនបែបយ៉ាងដែលឋិតនៅលើទស្សនៈនិយមផ្សេងៗគ្នា។ -ទស្សនៈខ្លះយល់ថាៈ វប្បធម៌គឹ ជាការផ្សាំបណ្ដុះចំណេះវិជ្ជា និងស្មារតីឲ្យលូតលាស់ចំរូងចំរើន ដោយវិទ្យាសាស្ត្រ សិល្បៈ អក្សរសាស្ត្រ ជាដើម។ -ទស្សនៈខ្លះយល់ថាៈ វប្បធម៌គឹ ជាចំណេះដឹង ការសិក្សារ ការអប់រំ។ -ទស្សនៈខ្លះយល់ថាៈ វប្បធម៌គឹ ការសិក្សាពង្រីកវិជ្ជារ។ -ទស្សនៈខ្លះយល់ថាៈ វប្បធម៌គឹ អ្វីៗដែលទាក់ទង និងការសិក្សារអប់រំ។ -ទស្សនៈខ្លះយល់ថាៈ វប្បធម៌គឹ អ្វីៗដែលធ្វើអោយមានការរីកចំរើនគ្រប់វិស័យ។ ដូច្នេះ តាមទស្សនៈខាងលើនេះ វប្បធម៌សំដៅទៅលើ ការសិក្សារ ការអប់រំ ចំណេះវិជ្ជា ការបណ្តុះបណ្តាលប្រាជ្ញាស្មារតី។ ប៉ុន្តែ​បើ​តាម​វចនានុក្រម​សម្ដេច​សង្ឃ ជួន ណាត ពាក្យ​នេះ​ចេញ​មក​ពី​បន្សំ វប្ប + ធម៌ មាន​ន័យ​ថា ការ​ផ្សាំ​​បណ្ដុះ​ចំណេះ​វិជ្ជា​និង​ប្រាជ្ញា​ស្មារតី​ឲ្យ​បាន​លូត​លាស់​ចម្រើន ដោយ​វិទ្យាសាស្ត្រ ឬ​ដោយ​សិល្បៈ​ផ្សេងៗ​ជា​ដើម ។ ពាក្យថា អរីយធម៏ ពាក្យថាអរិយធម៌ មានន័យច្រើនបែបយ៉ាងតាមទស្សនះអ្នកប្រាជ្ញជាច្រើនរូប ដែលបានគិតគូរសិក្សារពិចារណាអំពីរឿងនេះ។ -ទស្សនៈខ្លះយល់ថា : អរិយធម៌គឺ ធម៌នាំអោយកើតសេចក្តីសុខចំរើន ឬ អរិយធម៌ គឺបែបបទសណ្តាប់ធ្លាប់រៀបរយល្អត្រឹមត្រូវ (តាមវចនានុក្រមខ្មែរភាគពី)។ -ទស្សនៈខ្លះយល់ថា : អរិយធម៌គឺ របៀបរបបផ្សេងៗនៃការរីកចំរើន ដុះដាលខាងសតិបញ្ញា ចំនេះដឹង សីលធម៌ ឧស្សាហកម្ម នៃ សង្គមមនុស្ស។ តាមន័យខាងលើនេះ អរិយធម៌ សម្គាល់ នូវគំនិតដែលកើតមានឡើង ជាមួយនិងទម្លាប់ផ្សេងៗរបស់មនុស្សដែលរួមរស់នៅជាក្រុម ជាពួក ចាបក្យ ជាសង្គមហើយដែលមានទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក។ មនុស្សដែលរួបរួមជាសង្គម រួមរស់នៅស្របស្រួល សុខសប្បាយដោយសារមានច្បាប់ជាគោល ជាមូលដ្ឋាន ដែលរៀបចំមនុស្ស សង្គមមនុស្សឲ្យមានយុត្តិធម៏ មានចិត្តគំនិតថ្លៃថ្នូរ មានឋានះខ្ពង់ខ្ពស់ឃាសត្វ ហើយមានសមត្ថភាពអាចកែប្រែច្នៃធម្មជាតិ យកមកប្រើប្រាស់ជាការចងចាំក្នុងជិវភាពរាល់ថ្ងៃ។ ដូចនេះអរិយធម៌គឺ ជាការសម្រេចឡើងខាងវស័យសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច នយោបាយ និតិសាស្រ្ត ប្រាជ្ញាស្មារតី និងវិស័យវប្បធម៏។

ថ្ងៃទី​ ២៧ ២០០៩ ដោយ វិទ្ធដារ៉ា

បណ្តាសាសនាប្រពៃណី

បណ្តាការសិក្សាអំពីវប្បធម៌

=== បំរែបំរួលនៃវប្បធម៌ === 
 === បំ​រែ​បំ​រួល​នៃ​វប្បធម៌ === 

បណ្តាខ្សែភ្ជាប់ក្រៅ

( រង្វាស់ ខ្មែរ )

រង្វាស់ចំណុះ ( ស្រូវ )

១ កន្តាំង = ២ កូនល្អី,
១ តៅ = ២ កន្តាំង,
១ ថាំង = ២ តៅ,

រង្វាស់ទម្ងន់

១ ហ៊ុន = ( ០.៣៧៥ ក្រ ),
១ ជី = ១០ ហ៊ុន ( ៣.៧៥ ក្រ ),
១ ដំឡឹង = ១០ ជី ( ៣៧.៥ ក្រ ),
១ នាលិ = ១៦ ដំឡឹង ( ៦00 ក្រ ),
១ ចុង = ៥០ នាលិ ( ៣0 គក្រ ),
១ ហាប = ២​ ចុង ( ៦0 គក្រ ),

រង្វាស់ប្រវែង

១ ចំអាម = ១២ ធ្នាប់,
១ ហត្ថ = ២ ចំអាម ,
១ ព្យាម = ៤ ហត្ថ( ២ ម ),
១ សិន = ២០ ព្យាម ( ៤០ ម ),
១ យោជន៍ = ៤០០ សិន ( ១៦ គម ),

រង្វាស់ផ្លែឈើ

១​ គូ = ២ ផ្លែ
១ ដំប = ៤ ផ្លែ,(២ គូ)
១ ឡូ = ៣ ដំប ( ១២ ផ្លែ ),
១ ផ្លូន = ១០ ដំប ( ៤០ ផ្លែ ),
១ ស្លឹក = ១០ ផ្លូន ( ៤០០ ផ្លែ ),