ភ្នំគូលែន៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary |
No edit summary |
||
| បន្ទាត់ទី១៖ | បន្ទាត់ទី១៖ | ||
{{Infobox mountain |
{{Infobox mountain |
||
| name = |
| name = ភ្នំគូលេន |
||
| photo = Phnom Kulen8.JPG |
| photo = Phnom Kulen8.JPG |
||
| photo_caption = |
| photo_caption = ភ្នំគូលេន |
||
| photo_size = |
| photo_size = ២៥០ |
||
| elevation_m = |
| elevation_m = ៤៨៧ |
||
| elevation_ref = |
| elevation_ref = |
||
| prominence = |
| prominence = |
||
| map = Cambodia |
| map = Cambodia |
||
| map_caption = |
| map_caption = ប្រទេសកម្ពុជា |
||
| map_size = 250 |
| map_size = 250 |
||
| label_position = left |
| label_position = left |
||
| បន្ទាត់ទី១៨៖ | បន្ទាត់ទី១៨៖ | ||
| coordinates_ref = |
| coordinates_ref = |
||
| topo = |
| topo = |
||
| type = [[ |
| type = [[ថ្មភក់]] |
||
| age = |
| age = |
||
| last_eruption = |
| last_eruption = |
||
| បន្ទាត់ទី២៤៖ | បន្ទាត់ទី២៤៖ | ||
| easiest_route = Drive |
| easiest_route = Drive |
||
}} |
}} |
||
{{Contains Khmer text}} |
|||
| ⚫ | '''ភ្នំគូលេន'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកស្វាយលើ]] និង[[ស្រុកវ៉ារិន]] ចំងាយ ៦០គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប]] និងប្រហែល |
||
'''Phnom Kulen''', also romanized as (''Phnom Koulen'', ''Phnum Kulén'' or ''Koulen Mountain'') ({{lang-km|ភ្នំគូលេន}}, meaning "Mountain of Lychees") is a mountain range in [[Siem Reap Province]], [[Cambodia]]. |
|||
==ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត== |
==ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត== |
||
| ⚫ | '''ភ្នំគូលេន'''ស្ថិតនៅក្នុង[[ស្រុកស្វាយលើ]] និង[[ស្រុកវ៉ារិន]] ចំងាយ ៦០គីឡូម៉ែត្រពី[[ក្រុងសៀមរាប]] និងប្រហែល ២៥គីឡូម៉ែត្រពី[[ប្រាសាទបន្ទាយស្រី]]។ ភ្នំគូលេនមានឈ្មោះដើមថា '''មហិន្រ្ទព៌ត''' ជាកន្លែងដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ប្រារព្ធធ្វើពិធីទេវរាជ និងប្រកាសឯករាជ្យពីប្រទេសជ្វាក្នុងឆ្នាំ៨០២ ដែលជាពេលដែលសម័យអង្គរកើតឡើង។ ភ្នំនេះជាទីក្រុងរបស់ចក្រខ្មែរ (អាណាចក្រខ្មែរ)ដំបូងគេជិតកន្លះសតវត្សមុនពេលប្តូរទៅហិហរាល័យ ដែលឥឡូងនេះហៅថា'''រលួស'''។ មានប្រាសាទប្រហែល ២០ ត្រូវបានរកឃើញនៅលើភ្នំនេះ។ ភ្នំគូលែនត្រូវប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរចាត់ទុកថា ជាភ្នំសក្ការបូជានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយក៏ជាកន្លែងដែលជាទីពេញនិយមក្នុងធ្វើធម្មយាត្រាក្នុងចន្នោះពេលចុងសប្តាហ៍ពិធីបុណ្យ។ វាជាកន្លែងដែលមានតួនាដ៏សំខាន់ នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រចក្រភពខ្មែរ។ នៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តតូចមួយដែលមានដំកល់បដិមាព្រះពុទ្ធមួយអង្គទំរេតព្រះកាយដែលឆ្លាក់ចេញពីផ្ទាំងថ្មភ្នំតែម្តង។ នៅក្បែរនោះដែរមានទឹកធ្លាក់ដែលជាការទាក់ទាញមួយសំរាប់ទេសចរមុជទឹកកំសាន្ត។ នៅជំរាលភ្នំមានទីសក្ការៈតូចមួយដែលនៅទីនោះគេឱ្យឈ្មោះថាទឹកជប់ គឺជាកន្លែងដែលទឹកផុសចេញពីក្នុងថ្ម ហើយត្រូវចាត់ទុកថាជាទឹកព្រះដោយហេតុនោះផុសចេញពីភ្នំសក្ការបូជា។ភ្នំគូលែនគឺជាជួរភ្នំតូចមួយដែលមានកម្ពស់ខ្ពស់ល្មមហើយស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងជួរភ្នំដងរែក។ ភ្នំគូលែនលាតសន្ធឹងប្រវែងប្រហែល ៤០គម ពីប៉ែកខាងលិចឈាងខាងជើង ទៅខាងកើតឈាងខាងត្បូង ហើយដែលមានចម្ងាយប្រហែល ៤៨គមនៅខាងជើងក្រុងសៀមរាប។ កំពូលភ្នំទាំងអស់មានកម្ពស់ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ដែលមានកម្ពស់ជាមធ្យម ៤០០ម។ កំពូលដែលខ្ពស់បំផុតគឺមានកំពស់ ៤៨៧ម។ |
||
ភ្នំគូលែនគឺជាជួរភ្នំតូចមួយដែលមានកម្ពស់ខ្ពស់ល្មមហើយស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងជួរភ្នំដងរែក។ ភ្នំគូលែនលាតសន្ធឹងប្រវែងប្រហែល ៤០គម ពីប៉ែកខាងលិចឈាងខាងជើង ទៅខាងកើតឈាងខាងត្បូង ហើយដែលមានចម្ងាយប្រហែល ៤៨គមនៅខាងជើងក្រុងសៀមរាប។ កំពូលភ្នំទាំងអស់មានកម្ពស់ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ដែលមានកម្ពស់ជាមធ្យម ៤០០ម។ កំពូលដែលខ្ពស់បំផុតគឺមានកំពស់ ៤៨៧ម។ |
|||
តាមភូមិសាស្ត្រ មួយផ្នែកធំនៃភ្នំគូលែនគឺជាថ្មភក់។ហេតុដូច្នេះហើយវាមានសារសំចាន់ជាខ្លាំងក្នុងសម័យអង្គរ ដោយបានផ្ដល់នូវវត្ថុធាតុដើមក្នុងការសាងសង់សំណង់ផ្សេងៗ រួមមានទាំងប្រាសាទជាច្រើនគ្នុងតំបន់អង្គរ។ ប្រភពសំខាន់ជាងគេគឺស្ថិតនៅប៉ែកអាគ្នេយ៍នៃភ្នំ។<ref>Etienne Aymonier, ''Le Cambodge''. Ernest Leroux, Paris 1904.</ref> |
តាមភូមិសាស្ត្រ មួយផ្នែកធំនៃភ្នំគូលែនគឺជាថ្មភក់។ហេតុដូច្នេះហើយវាមានសារសំចាន់ជាខ្លាំងក្នុងសម័យអង្គរ ដោយបានផ្ដល់នូវវត្ថុធាតុដើមក្នុងការសាងសង់សំណង់ផ្សេងៗ រួមមានទាំងប្រាសាទជាច្រើនគ្នុងតំបន់អង្គរ។ ប្រភពសំខាន់ជាងគេគឺស្ថិតនៅប៉ែកអាគ្នេយ៍នៃភ្នំ។<ref>Etienne Aymonier, ''Le Cambodge''. Ernest Leroux, Paris 1904.</ref> |
||
==តំបន់ការពារ== |
|||
នៅលើភ្នំគូលេនមាននូវតំបន់ទាក់ទាញជាច្រើននៅក្នុងឧទ្យានជាតិភ្នំគូលេន។ តំបន់នេះមានទីស្ថិតនៅក្នុងស្រុកស្វាយលេង និងស្រុកវ៉ារិន។ បន្ថែមពីនេះតំបន់ត្រូវបានយូនីស្កូដាក់ជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី១ ខែតុលាឆ្នាំ១៩៩២ <ref>[http://whc.unesco.org/en/tentativelists/63/ Site des Kulen - UNESCO World Heritage Centre]</ref>។ |
|||
==Protected area== |
|||
{{Main|Phnom Kulen National Park}} |
|||
There is a sanctuary in the area, [[Phnom Kulen National Park]], straddling the districts of Svay Len and Va Rin. Its purpose is recreational and scientific in order to preserve the natural scenic features of Phnom Kulen mountain, like some famous waterfalls. |
|||
The park is located about 48 km to the north of the provincial town of [[Siem Reap]]. |
|||
== World Heritage Status == |
|||
This site was added to the [[UNESCO]] [[World Heritage]] Tentative List on September 1, 1992 in the Cultural category.<ref>[http://whc.unesco.org/en/tentativelists/63/ Site des Kulen - UNESCO World Heritage Centre]</ref> |
|||
==ពិពណ៌នា== |
|||
[[File:Cascade de la rivière sacrée (Phnom Kulen) (6825025205).jpg|200px|left|thumb|Waterfall at Phnom Kulen.]] |
|||
ភ្នំគូលែនមានទីតាំងស្ថិតនៅប៉ែកខាងជើង[[ប្រាសាទអង្គរវត្ត]]ចម្ងាយ ៣០ គ.ម ។ ឈ្មោះរបស់វាមានន័យថា "ភ្នំនៃ[[ផ្លែគូលែន]]" ។ |
|||
ភ្នំគូលែនត្រូវបានចាត់ទុកថាជាភ្នំនៃទីសក្ការៈបូជាមួយនៃ[[ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា]] - ជាទីកន្លែងសាសានាមួយសំរាប់បព្វជិតសាសនាហិណ្ឌូ និងពុទ្ធសាសនា ដើម្បីធ្វើធម្មយាត្រា ។ |
|||
វាក៏ជានិមិត្តរូបដ៏សំខាន់មួយរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ដែលតំណាងឲ្យកំណកំណើតនៃ[[អាណាចក្រខ្មែរ]], for it was at Phnom Kulen that King [[Jayavarma II]] proclaimed independence from Java in 804 CE. Jayavarman II initiated the cult of the king, a linga cult, in what is dated as 804 CE and declaring his independence from Java of whom the Khmer had been a vassalage state (whether this is actually "Java" or "Lava" (a Lao kingdom) is debated, as well as the legend that he was earlier held as a ransom of the kingdom in Java. See Higham's The Civilization of Angkor for more information about the debate).<ref name=Higham>{{cite book|last=Higham|first=Charles|title=Civilizations of Angkor|year=2002|publisher=University of California Press|isbn=0-520-23442-1}}</ref> During the Angkorian era the relief was known as ''[[Mahendraparvata]]'' (the mountain of Great [[Indra]]).<ref>[[#Higham2001|Higham, 2001]]: pp.54-59</ref> |
|||
The site is known for its carvings representing [[fertility]] and its waters which hold special significance to [[Hindu]]s. Just 5 cm under the water's surface over 1000 small carvings are etched into the [[sandstone]] riverbed. The waters are regarded as holy, given that Jayavarman II chose to bathe in the river, and had the river diverted so that the stone bed could be carved. Carvings include a stone representation of the Hindu god [[Vishnu]] laying on his serpent [[Ananta]], with his wife [[Lakshmi]] at his feet.<ref name="Time">{{cite web|author=Friess, Steve|url= |
|||
http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,501020506-233983,00.html|date=April 29, 2002|title=Beyond, Literally, Angkor Wat|publisher=[[Time Magazine]]|accessdate=October 5, 2008}}</ref> A lotus flower protrudes from his navel bearing the god [[Brahma]]. The river then ends with a waterfall and a pool. |
|||
Near these mountains is [[Preah Ang Thom]], a 16th century [[Buddhism|Buddhist monastery]] notable for the giant reclining [[Buddha]], the country's largest.<ref name="Time"/> |
|||
The [[Pear (people)|Samré]] tribe was formerly living at the edge of Phnom Kulen, quarrying sandstone and transporting it to the royal sites.<ref>[http://vorasith.online.fr/cambodge/tribus.htm Les Tribus du Cambodge]</ref> |
|||
The [[Khmer Rouge]] used the location as a final stronghold as their regime came to an end in 1979. |
|||
==Sights== |
|||
Chup Preah is a stream flowing into the mountain’s valley. Ku Len Mountain has two waterfalls. The first is between four and five metres high with a diameter of 20 to 25 metres. The second waterfall is 15 to 20 metres high and has a diameter of 10 to 15 metres. These sizes apply to the dry and rainy seasons. |
|||
Preah Ang Thom houses a large statue of [[Buddha]]. It was built in the 16th century and is eight metres high. Preah Ang Thom is the sacred and worshipping god for Ku Len Mountain. There are also two large Cham Pa trees nearby. Besides Preah Ang Thom, Chhok Ruot, footprints of Preah Bat Choan Tuk, Peung Chhok, Peung Ey So and Peung Ey Sey, can also be seen. |
|||
The Linga is along the river of Siem Reap and has a lot of figures of Yoni and Linga spreading out at the bottom of the river. |
|||
The Terrace of Sdach Kum Ling has a small brick-built ruined temple in its centre. It was covered by lava for hundreds of years. |
|||
ជប់ព្រះគឹជា ខ្សែរទឹកដែលហូរចាក់ទៅក្នុងជ្រលងភ្នំ នៅលើភ្នំគូលេនមានទឹកធ្លាក់ចំនួនពីរជាន់ ជាន់ទីមួយមានកំពស់ប្រហែលបួន ទៅ ប្រាំម៉ែត្រ ហើយមានប្រវែងប្រហែល 20 ទៅ 25 ម៉ែត្រ។ ជាន់ទីពីរមានកំពស់ 15 ទៅ 20 ម៉ែត្រ ហើយមានប្រវែង 10 ទៅ 15 ម៉ែត្រ ប្រវែងនេះអាស្រ័យទៅលើរដូវប្រាំង និង រដូវវស្សា។ |
|||
អាស្រមព្រះអង្គធំ គឺជាកន្លែងដែលមានរូបបដិមាព្រះពុទ្ធធំជាងគេដែលបានកសាងឡើងនៅក្នុង ស.វ ទី 16 ដែលមានកំពស់ 8 ម៉ែត្រ។ ព្រះអង្គធំគឺជាកន្លែងដ៏ពិសិទ្ឋ និងគោរពបូជាបំផុតនៅលើភ្នំគូលេន។ នៅទីនោះក៏មានដើមចំប៉ាដ៏ធំពីរដើមផងដែរ។ នៅពីក្រោយព្រះអង្គធំមាន ឈូករ័ត្ន គន្លងព្រះបាតជាន់ទុក ពើងឈូក ពើង ឥសូរ និងពើង ឥសី ផងដែរ។ |
|||
==See also== |
|||
*[[Phnom Kulen National Park]] |
|||
==References== |
|||
{{Reflist}} |
|||
==Bibliography== |
==Bibliography== |
||
*{{cite book|title=Angkor: Cambodia's wondrous khmer temples|last=Rooney|first=Dawn F.|year=2005|edition=5th|publisher=Odissey|isbn=978-962-217-727-7|ref=Rooney2005}} |
*{{cite book|title=Angkor: Cambodia's wondrous khmer temples|last=Rooney|first=Dawn F.|year=2005|edition=5th|publisher=Odissey|isbn=978-962-217-727-7|ref=Rooney2005}} |
||
| បន្ទាត់ទី៨៨៖ | បន្ទាត់ទី៤៤៖ | ||
{{Angkorian sites}} |
{{Angkorian sites}} |
||
== ឯកសារយោង == |
|||
[[Category:Mountains of Cambodia]] |
[[Category:Mountains of Cambodia]] |
||
កំណែនៅ ម៉ោង០៨:២៦ ថ្ងៃពុធ ទី២៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩
| ភ្នំគូលេន | |
|---|---|
 ភ្នំគូលេន | |
| ចំណុចខ្ពស់ បំផុត | |
| កំពូល | Expression error: Unrecognized punctuation character "៤".Expression error: Unrecognized punctuation character "៤".Expression error: Unrecognized punctuation character "៤". (Expression error: Unexpected < operator. ភត) |
| ភូមិសាស្ត្រ | |
 <div style="position: absolute; z-index: 2; top: Expression error: Missing operand for *.%; left: -1793%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;"> ភ្នំគូលេន ប្រទេសកម្ពុជា
| |
| ទីតាំង | Cambodia |
| តំបន់ | KH |
| ភូគព្ភសាស្ត្រ | |
| ប្រភេទភ្នំ | ថ្មភក់ |
| ឡើង | |
| ផ្លូវងាយស្រួលបំផុត | Drive |
ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត
ភ្នំគូលេនស្ថិតនៅក្នុងស្រុកស្វាយលើ និងស្រុកវ៉ារិន ចំងាយ ៦០គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងសៀមរាប និងប្រហែល ២៥គីឡូម៉ែត្រពីប្រាសាទបន្ទាយស្រី។ ភ្នំគូលេនមានឈ្មោះដើមថា មហិន្រ្ទព៌ត ជាកន្លែងដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ប្រារព្ធធ្វើពិធីទេវរាជ និងប្រកាសឯករាជ្យពីប្រទេសជ្វាក្នុងឆ្នាំ៨០២ ដែលជាពេលដែលសម័យអង្គរកើតឡើង។ ភ្នំនេះជាទីក្រុងរបស់ចក្រខ្មែរ (អាណាចក្រខ្មែរ)ដំបូងគេជិតកន្លះសតវត្សមុនពេលប្តូរទៅហិហរាល័យ ដែលឥឡូងនេះហៅថារលួស។ មានប្រាសាទប្រហែល ២០ ត្រូវបានរកឃើញនៅលើភ្នំនេះ។ ភ្នំគូលែនត្រូវប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរចាត់ទុកថា ជាភ្នំសក្ការបូជានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយក៏ជាកន្លែងដែលជាទីពេញនិយមក្នុងធ្វើធម្មយាត្រាក្នុងចន្នោះពេលចុងសប្តាហ៍ពិធីបុណ្យ។ វាជាកន្លែងដែលមានតួនាដ៏សំខាន់ នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រចក្រភពខ្មែរ។ នៅលើកំពូលភ្នំមានវត្តតូចមួយដែលមានដំកល់បដិមាព្រះពុទ្ធមួយអង្គទំរេតព្រះកាយដែលឆ្លាក់ចេញពីផ្ទាំងថ្មភ្នំតែម្តង។ នៅក្បែរនោះដែរមានទឹកធ្លាក់ដែលជាការទាក់ទាញមួយសំរាប់ទេសចរមុជទឹកកំសាន្ត។ នៅជំរាលភ្នំមានទីសក្ការៈតូចមួយដែលនៅទីនោះគេឱ្យឈ្មោះថាទឹកជប់ គឺជាកន្លែងដែលទឹកផុសចេញពីក្នុងថ្ម ហើយត្រូវចាត់ទុកថាជាទឹកព្រះដោយហេតុនោះផុសចេញពីភ្នំសក្ការបូជា។ភ្នំគូលែនគឺជាជួរភ្នំតូចមួយដែលមានកម្ពស់ខ្ពស់ល្មមហើយស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងជួរភ្នំដងរែក។ ភ្នំគូលែនលាតសន្ធឹងប្រវែងប្រហែល ៤០គម ពីប៉ែកខាងលិចឈាងខាងជើង ទៅខាងកើតឈាងខាងត្បូង ហើយដែលមានចម្ងាយប្រហែល ៤៨គមនៅខាងជើងក្រុងសៀមរាប។ កំពូលភ្នំទាំងអស់មានកម្ពស់ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ដែលមានកម្ពស់ជាមធ្យម ៤០០ម។ កំពូលដែលខ្ពស់បំផុតគឺមានកំពស់ ៤៨៧ម។ តាមភូមិសាស្ត្រ មួយផ្នែកធំនៃភ្នំគូលែនគឺជាថ្មភក់។ហេតុដូច្នេះហើយវាមានសារសំចាន់ជាខ្លាំងក្នុងសម័យអង្គរ ដោយបានផ្ដល់នូវវត្ថុធាតុដើមក្នុងការសាងសង់សំណង់ផ្សេងៗ រួមមានទាំងប្រាសាទជាច្រើនគ្នុងតំបន់អង្គរ។ ប្រភពសំខាន់ជាងគេគឺស្ថិតនៅប៉ែកអាគ្នេយ៍នៃភ្នំ។[១]
តំបន់ការពារ
នៅលើភ្នំគូលេនមាននូវតំបន់ទាក់ទាញជាច្រើននៅក្នុងឧទ្យានជាតិភ្នំគូលេន។ តំបន់នេះមានទីស្ថិតនៅក្នុងស្រុកស្វាយលេង និងស្រុកវ៉ារិន។ បន្ថែមពីនេះតំបន់ត្រូវបានយូនីស្កូដាក់ជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនៅថ្ងៃទី១ ខែតុលាឆ្នាំ១៩៩២ [២]។
Bibliography
- Rooney, Dawn F. (2005). Angkor: Cambodia's wondrous khmer temples (5th រ.រ.). Odissey. ល.ស.ប.អ. 978-962-217-727-7.
- Higham, Charles (2002). The Civilization of Angkor (1st រ.រ.). University of California Press. ល.ស.ប.អ. 0-520-23442-1.
External links
 |
វិគីមេឌាទូទៅមានមេឌាដែលទាក់ទងទៅនឹង: ភ្នំគូលែន |
- page on Phnom Kulen from the official website of Kingdom of Cambodia
- PeaceOfAngkorWeb.com
- Andy Brouwer's blog on the less-visited angkorian temples of Phnom Kulen
- Phnom Kulen video destination guide on YouTube
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ឯកសារយោង
- ↑ Etienne Aymonier, Le Cambodge. Ernest Leroux, Paris 1904.
- ↑ Site des Kulen - UNESCO World Heritage Centre