សង្គ្រាមណាប៉ូលេអូនិក៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ពីវិគីភីឌា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
No edit summary
ស្លាក: កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត Advanced mobile edit
No edit summary
ស្លាក: កែប្រែតាមគំហើញ កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត Advanced mobile edit
បន្ទាត់ទី១៥៣៖ បន្ទាត់ទី១៥៣៖


[[សមាជក្រុងវីយែន]]បានផ្តល់នូវសន្តិភាពនិងការផ្លាស់ប្តូរព្រំដែនអឺរ៉ុបជាច្រើន។ សង្គ្រាមនេះបានផ្តល់ផលជាច្រើនដល់ពិភពលោក, ដូចជាការរីករាលដាលនៃ[[លទ្ធិជាតិនិយម]] និង[[លទ្ធិសេរីនិយម|សេរីនិយម]], ចក្រភពអង់គ្លេសឡើងក្លាយជាកំពូលមហាអំណាចពិភពលោក, ចលនាដើម្បីឯករាជ្យនៅអាមេរិកឡាទីនដែលជាលទ្ធផលធ្វើឱ្យដួលរលំចក្រភពអេស្ប៉ាញ, ការបង្រួបបង្រួមជាតិនិងទឹកដីរបស់អាល្លឺម៉ង់និងអ៊ីតាលី, និងការរកឃើញបង្កើតវិធីសាស្រ្តថ្មីៗក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមជាដើម។
[[សមាជក្រុងវីយែន]]បានផ្តល់នូវសន្តិភាពនិងការផ្លាស់ប្តូរព្រំដែនអឺរ៉ុបជាច្រើន។ សង្គ្រាមនេះបានផ្តល់ផលជាច្រើនដល់ពិភពលោក, ដូចជាការរីករាលដាលនៃ[[លទ្ធិជាតិនិយម]] និង[[លទ្ធិសេរីនិយម|សេរីនិយម]], ចក្រភពអង់គ្លេសឡើងក្លាយជាកំពូលមហាអំណាចពិភពលោក, ចលនាដើម្បីឯករាជ្យនៅអាមេរិកឡាទីនដែលជាលទ្ធផលធ្វើឱ្យដួលរលំចក្រភពអេស្ប៉ាញ, ការបង្រួបបង្រួមជាតិនិងទឹកដីរបស់អាល្លឺម៉ង់និងអ៊ីតាលី, និងការរកឃើញបង្កើតវិធីសាស្រ្តថ្មីៗក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមជាដើម។

== ទិដ្ឋភាពទូទៅ ==
<br />

== មូលហេតុ ==

{{See also|សង្គ្រាមនៃបដិវត្តន៍បារាំង}}
[[File:Valmy Battle painting.jpg|thumb|ការទទួលជ័យជម្នះរបស់ទ័ពបារាំងមកលើទ័ពព្រុសនៅឯ[[សមរភូមិវ៉ាលមី]]ក្នុងឆ្នាំ១៧៩២]]

ការផ្ទុះចេញឡើងនៃបដិវត្តន៍បារាំងបានទទួលនូវការរិះគុណ និងការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងពីពួកមហាអំណាចអឺរ៉ុប ដែលដល់ថ្នាក់ឈានទៅដល់ការប្រហារជីវិតនៃព្រះមហាក្សត្របារាំងនាពេលនោះព្រះនាម[[ល្វីទី១៦ នៃបារាំង|ល្វីទី១៦]], ហើយក្រោយមករបបរាជានិយមបារាំងក៏ត្រូវបានផ្តួលរលំ។ នៅឆ្នាំ១៧៩៣, [[ចក្រភពអូទ្រីស]], [[រាជាណាចក្រសាឌីនា]], ណាបផល, [[រាជាណាចក្រព្រុស|ព្រុស]], [[ចក្រភពអេស្ប៉ាញ]] និង[[សហរាជាណាចក្រ|ចក្រភពអង់គ្លេស]]បាននាំគ្នាបង្កើតនូវ[[សង្គ្រាមសម្ព័ន្ធភាពទីមួយ|ក្រុមសម្ព័ន្ធភាពទីមួយ]]ដើម្បីបញ្ឍប់ភាពវឹកវរនៅក្នុងប្រទេសបារាំង។ ការប្រើប្រាស់វិធានការណ៍ដូចជា ការកេណ្ឌទ័ពទ្រង់ទ្រាយធំ, ការធ្វើកំណែទម្រង់ខាងយោធា និងវិធានការណ៍ផ្សេងៗទៀត បានបណ្តាលឱ្យបារាំងកម្ចាត់ក្រុមសម្ព័ន្ធភាពទាំងនេះបាន ទោះបីជាកំពុងមានសង្គ្រាមស៊ីវិលកើតឡើងក្នុងប្រទេសក៏ដោយ។ [[ណាប៉ូលេអុងបូណាប៉ារត៍|ណាប៉ូឡេអុង]]ដែលពេលនោះជាឧត្តមសេនីយ៍ម្នាក់នៅក្នុងជួរកងទ័ពបារាំង បានបង្ខំឱ្យអូទ្រីសចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាខេមពោ ហ្វមីអូ (Campo Formio) ដោយបន្សល់ទុកតែចក្រភពអង់គ្លេសតែមួយគត់ដែលនៅប្រឆាំងនឹងសាធារណរដ្ឋបារាំង។

[[សង្គ្រាមសម្ព័ន្ធភាពទីពីរ|ក្រុមសម្ព័ន្ធភាពទីពីរ]]ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៧៩៨ដោយចក្រភពអង់គ្លេស, [[ចក្រភពអូទ្រីស|អូទ្រីស]], ណាបផល, [[ចក្រភព អូតូម៉ង់|ចក្រភពអូតូម៉ង់]], [[រដ្ឋប៉ាប]], [[រាជាណាចក្រព័រទុយហ្គាល់|ព័រទុយហ្គាល់]], [[ចក្រភព រុស្ស៊ី|រុស្ស៊ី]] និង[[ស៊ុយអែត]]។ សាធារណរដ្ឋបារាំង, ដែលនាពេលនោះនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ Directory, បានទទួលរងនូវអំពើពុករលួយ និងជម្លោះផ្ទៃក្នុងជាច្រើន។ សាធារណរដ្ឋបារាំងថ្មីនេះក៏កំពុងជួបនូវវិបត្តិថវិកាជាតិផងដែរ, ដែលធ្វើឱ្យប្រជាជនមួយភាគធំនៃប្រទេសបារាំងស្អប់ខ្ពើមនឹងរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងខ្លាំង។ លោកប៉ូណាប៉ាត, ដែលនាពេលនោះជាមេបញ្ជាការកងទ័ពបារាំងក្នុងសង្គ្រាមជាមួយរដ្ឋអ៊ីតាលី, បានបើកការធ្វើយុទ្ធនាការមួយនៅអេហ្ស៊ីបក្នុងគោលបំណងចង់គម្ទិចកន្លែងសេដ្ឋកិច្ចរបស់អង់គ្លេសដែលតាងនៅទីនោះ។ ក្នុងយុទ្ធនាការនេះ, ទ័ពណាប៉ូឡេអុងត្រូវទទួលរងនូវការលោមព័ទ្ធពីគ្រប់ទិសទី, និងមិនអាចយកឈ្នះលើទ័ពសត្រូវក្នុងតំបន់នោះសោះ។

[[File:Napoleon at the Battle of Rivoli.jpg|thumb|រូបគំនូរនៃទ័ពណាប៉ូឡេអុងដែលកំពុងយកឈ្នះលើទ័ពអូទ្រីសនៅក្នុង[[សមរភូមិរីវ៉ូលី]] នៃឆ្នាំ១៧៩៧]]
យុទ្ធនាការនៅអេហ្ស៊ីបក៏បានទទួលការបរាជ័យហើយណាប៉ូឡេអុងក៏បានត្រលប់មកប្រទេសបារាំងវិញនៅថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ១៧៩៩។ ពេលមកដល់ប្រទេសបារាំងវិញ, ណាប៉ូឡេអុងក៏បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល Directory នៅថ្ងៃទី៩ នៃខែវិច្ឆិកា។


== ឯកសារយោង ==
== ឯកសារយោង ==

កំណែនៅ ម៉ោង១០:៣០ ថ្ងៃពុធ ទី០៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០

សង្គ្រាមណាប៉ូឡេអូនីក
Napoleonic Wars
AusterlitzWaterloo
រូបខាងលើ: សមរភូមិអូស្ទ័រលីត
រូបខាងក្រោម: សមរភូមិវ៉ាត់ធឺលូ
កាលបរិច្ឆេទ ១៨ ឧសភា ១៨០៣ - ២០ វិច្ឆិកា ១៨១៥
(រយៈពេល៖ ១២ឆ្នាំ, ៥ខែ, ៤សប្តាហ៍)
ទីតាំង អឺរ៉ុប, មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក, សមុទ្រមេឌីទែរ៉ានេ, សមុទ្រខាងជើង, រីអូ ដេ ឡា ផ្លាតា, French Guiana, ឥណ្ឌីខាងលិច, មហាសមុទ្រឥណ្ឌា, អាមេរិកខាងជើង, Caucasus
លទ្ធផល ណាប៉ូឡេអុងបានទទួលបរាជ័យ/ជ័យជម្នះខាងក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត
សមាជក្រុងវីយែន
ភាគីសង្គ្រាម
បារាំងជាមួយនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត:
សាធារណរដ្ឋបារាំង (១៧៩២–១៨០៤)
ចក្រភពបារាំង (១៨០៤–១៨១៥)

មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ
កម្លាំង
  • កងកម្លាំងរុស្ស៊ីចំនួន ៩០០,០០០ នាក់, ទាហានជើងគោក និងកងជីវពលកំពូល strength[២០]
  • កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអង់គ្លេសសរុប ៧៥០,០០០ នាក់
  • កងកម្លាំង និងកងជីវពលកំពូលអង់គ្លេសចំនួន ២៥០,០០០ នាក់[២១]
  • កងកម្លាំង និងកងជីវពលព្រុសចំនួន ៣២០,០០០ នាក់ [២២]
  • ចំនួនឥតប្រាកដនៃកងកម្លាំងអូទ្រីស, អេស្ប៉ាញ, ព័រទុយហ្គាល់, ស៊ុយអែត និងសម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងៗទៀត
  • កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបារាំងសរុប ៣,០០០,០០០ នាក់
  • កងកម្លាំង និងកងជីវពលកំពូលបារាំងចំនួន ១,២០០,០០០ នាក់[២៣]
  • កងកម្លាំងសម្ព័ន្ធមិត្តបារាំងចំនួន ៦៨៥,០០០ នាក់ [២៤]
សហេតុភាព និង ការខាងបង់
  • អ៊ីតាលី: ១២០,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ ឫបាត់ខ្លួន[២៥]
  • អេស្ប៉ាញ: កងយោធាប្រហែល ៣០០,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់[២៥] — ជនជាតិអេស្ប៉ាញប្រហែល ៥៨៦,០០០ នាក់ទៀតបានស្លាប់ (អាចជាជនស៊ីវិល)[២៦]
  • ព័រទុយហ្គាល់: ចំនួនមរណភាព និងអ្នកបាត់ខ្លួនប្រហែលមានចំនួនដល់ទៅ ២៥០,០០០ នាក់[២៧]
  • អង់គ្លេស: ៣២,២៣២ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ក្នុងពេលចម្បាំង[២៨]
  • អង់គ្លេស: ២៧៩,៥៧៤ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ដោយសាររបួសធ្ងន់, ជំងឹរាតត្បាត, និងគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗទៀត[២៨]
  • រុស្ស៊ី: ២៨៩,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ក្នុងពេលចម្បាំង[២៩]
  • ព្រុស: ១៣៤,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ក្នុងពេលចម្បាំង[២៩]
  • អូទ្រីស: ៥៥០,២២០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ក្នុងពេលចម្បាំង (១៧៩២–១៨១៥)[៣០][២៩]
  • អូតូម៉ង់: ៥០,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ ឫបាត់ខ្លួន [៣១]
  • ៣៧១,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ក្នុងពេលចម្បាំង[៣២]
  • ៨០០,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ដោយជំងឺ, របួសធ្ងន់ៗ, និងគ្រោះថ្នាកផ្សេងៗទៀត[៣៣]
  • ជនស៊ីវិលចំនួន ៦០០,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់[៣៣]
  • កងកម្លាំងសម្ព័ន្ធមិត្តបារាំងចំនួន ៦៥,០០០ នាក់ត្រូវបានស្លាប់ [៣៣]
  1. 1805, 1809, 1813–1815
  2. 1804–1807, 1812–1815
  3. 1806–1807, 1813–1815
  4. 1808–1815
  5. 1800–1807, 1809–1815
  6. 1804–1809, 1812–1815
  7. ៧,០ ៧,១ ៧,២ ៧,៣ 1807–1812
  8. 1806–1815
  9. 1809
  10. ១០,០ ១០,១ ១០,២ 1813–1815
  11. ១១,០ ១១,១ ១១,២ ១១,៣ ១១,៤ 1815
  12. 1806–1807, 1813–1814
  13. 1808–1813
  14. 1803–1808
  15. 1807–1814
  16. 1806–1809
  17. 1809–1813
  18. 1804–1807, 1812–1813
  19. 1810–1812
  20. ២០,០ ២០,១ until the eve of the Battle of Leipzig, 1813
  21. until 1813

សង្គ្រាមណាបូឡេអូនីកសង្គ្រាមណាប៉ូលេអូនីក (ភាសាអង់គ្លេស៖ the Napoleonic Wars) (១៨០៣-១៨១៥) គឺជាចំនួននៃជម្លោះធំៗបូកចូលគ្នាដែលកើតឡើងរវាងចក្រភពបារាំងនិងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន, ដឹកនាំដោយណាប៉ូលេអុងទី១, ប្រឆាំងក្រុមសម្ព័ន្ធភាពមហាអំណាចអឺរ៉ុប, ដែលហិរញ្ញប្បទាននិងនាំមុខដោយចក្រភពអង់គ្លេស។ សង្គ្រាមនេះច្រើនបែងចែកជាជម្លោះធំៗចំនួនប្រាំគឺ: សម្ព័ន្ធភាពទីបី (១៨០៥), ទីបួន (១៨០៦-០៧), ទីប្រាំ (១៨០៩), ទីប្រាំមួយ (១៩១៣), និងទីប្រាំពីរ (១៨១៥)។

បន្ទាប់ពីបានក្លាយជាកុងស៊ុលដំបូងនៃប្រទេសបារាំង, ណាប៉ូឡេអុងបានប្រែក្លាយបារាំងដែលធ្លាប់ជាសាធារណរដ្ឋពោរពេញទៅដោយភាពចលាចល អោយទៅជារដ្ឋថ្មីដែលមានស្ថេរភាពខាងហិរញ្ញវត្ថុ, មានភាពរឹងមាំខាងការិយាធិបតេយ្យ និងមានពលទាហានដែលសម្បូរទៅដោយភាពប៉ិនប្រសប់។ នៅឆ្នាំ១៨០៥, អូទ្រីស និងរុស្ស៊ីបានប្រកាសសង្គ្រាមមកលើបារាំង ដែលគេច្រើនស្គាល់ថាសង្គ្រាមនៃសម្ព័ន្ធភាពទីបី; ជាលទ្ធផល, ទ័ពបារាំងបានយកឈ្នះលើទ័ពសម្ព័ន្ធភាពអូទ្រីស-រុស្ស៊ីនៅឯសមរភូមិអូស្ទ័រលីតក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ១៨០៥, វិបត្តិជម្លោះមួយនេះត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់ជាងគេក្នុងសង្គ្រាមណាប៉ូឡេអូនីក; មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ, វាក៏គេចាត់ទុកថាជាជ័យជម្នះដ៏អស្ចារ្យមួយរបស់ណាប៉ូឡេអុងផងដែរ។ ប៉ុន្តែនៅខាងសមុទ្រវិញ, ទ័ពជើងទឹកអង់គ្លេសបានទទួលជ័យជម្នះដ៏លើសលប់មួយមកលើទាហានជើងទឹកអេស្ប៉ាញ-បារាំងនៅក្នុងសមរភូមិត្រាហ្វហ្គា; ជាលទ្ធផល, សមុទ្រនៅភាគខាងលិចអឺរ៉ុបត្រូវធ្លាក់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អង់គ្លេស។ ដោយមានភាពព្រួយបារម្ភពីការកើនអំណាចរបស់បារាំង,ព្រុសបាននាំមុខបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពទីបួនជាមួយរុស្ស៊ី, សាកសូនី, និងស៊ុយអែត ហើយក៏ប្រកាសសង្រ្គាមលើបារាំងនៅខែតុលា នៃឆ្នាំ១៨០៦។ កងទ័ពណាប៉ូឡេអុងបានយកឈ្នះលើទ័ពព្រុសនៅក្នុងសមរភូមិជេណា និងទ័ពរុស្ស៊ីនៅក្នុងសមរភូមិហ្រ្វៃឡង់ (Friedland)។ ជម្លោះប្រឆាំងនឹងបារាំង (សម្ព័ន្ធភាពទីប្រាំ) ក៏បានចាប់ផ្តើមម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំ១៨០៩, ដែលដឹកនាំដោយអូទ្រីស ប៉ុន្តែត្រូវបានបរាជ័យ។

ណាប៉ូឡេអុងបានវាយលុកចូលព័រទុយហ្គាល់; ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តតែមួយគត់របស់អង់គ្លេសដោយសង្ឃឹមថានឹងធ្វើឱ្យចក្រភពអង់គ្លេសដកខ្លួនចេញពីយុទ្ធការរបស់ខ្លួន។ បន្ទាប់ពីបានកាន់កាប់ទីក្រុងលីស្បោនក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៨០៧, និងដោយសារកងទ័ពបារាំងភាគច្រើនកំពុងស្ថិតនៅលើដែនដីអេស្ប៉ាញ, ណាប៉ូឡេអុងបានឈ្លាតឱកាសប្រឆាំងនឹងអតីតសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដោយដកហូតសឹទ្ធអំណាចពីរាជវង្សបរបន ហើយក៏ប្រកាសប្រគល់តំណែងព្រះមហាក្សត្រអេស្ប៉ាញទៅឱ្យបងប្រុសរបស់ទ្រង់ដែលមានព្រះនាមថាហ្សូសែហ្វទី១។ ដោយទទួលការគាំទ្រពីអង់គ្លេស, ព័រទុយហ្គាល់ និងអេស្ប៉ាញបានខិតខំប្រឹងប្រែងរើបម្រះប្រឆាំងនឹងបារាំងវិញ, ហើយនៅទីបំផុតក៏បានបណ្តេញបារាំងចេញពីឧបទ្វីបអ៊ីបេរីក្នុងឆ្នាំ១៨១៤។

ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ, ប្រទេសរុស្ស៊ីដែលពុំពេញចិត្តនៅក្រោមបារាំងក៏បានវាយបកមកលើប្រព័ន្ធទ្វីបម្តងហើយម្តងទៀតដែលធ្វើឱ្យណាប៉ូឡេអុងបើកការវាយលុកដ៏ធំមួយចូលទៅក្នុងរុស្ស៊ីនៅឆ្នាំ១៨១២។ ជាលទ្ធផល, បារាំងបានចាញ់ក្នុងយុទ្ធនាការនេះហើយក៏ត្រូវបង្ខំចិត្តដកទ័ពខ្លួនចេញពីដែនដីរុស្ស៊ី។

ដោយឃើញថាបារាំងកំពុងចាញ់សង្គ្រាមបែបនេះ, ព្រុស, អូទ្រីស, និងរុស្ស៊ីបាននាំគ្នាបង្កើតក្រុមសម្ព័ន្ធភាពទីប្រាំមួយ ហើយក៏ចេញនូវយុទ្ធនាការថ្មីប្រឆាំងនឹងបារាំង ហើយមិនយូរប៉ុន្មានក៏បានយកឈ្នះលើទ័ពណាប៉ូឡេអុងនៅក្នុងសមរភូមិលែបស៊ីកនៃឆ្នាំ១៨១៣។ ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តក៏បន្តវាយបារាំងពីទិសខាងកើតខណៈពេលដែលអេស្ប៉ាញនិងព័រទុយហ្គាល់កំពុងច្រានបារាំងពីទិសខាងលិចចេញពីឧបទ្វិបអ៊ីបេរី។ ទ័ពរបស់ក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តក៏បានកាន់កាប់ទីក្រុងប៉ារីសនៅចុងខែមីនា នៃឆ្នាំ១៨១៤ រួចហើយក៏និរទេសណាប៉ូឡេអុងចេញពីបារាំងទៅអ៊ិលបា, រាជវង្សបរបនក៏ឡើងកាន់កាប់អំណាចជាព្រះមហាក្សត្របារាំងជាបន្ត។ មួយឆ្នាំក្រោយមក, ណាប៉ូឡេអុងបានរត់ចេញពីអ៊ិលបារួចចូលមកកាន់កាប់ប្រទេសបារាំងសារជាថ្មី។ សម្ព័ន្ធភាពទីប្រាំពីរក៏បានបង្កើតឡើងដើម្បីទរទល់នឹងណាប៉ូឡេអុង, ប៉ុន្តែលើកនេះខុសប្លែកពីមុនៗ, ទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តបានយកឈ្នះលើទ័ពរបស់ណាប៉ូឡេអុងនៅក្នុងសមរភូមិដំបូងគឺសមរភូមិវ៉ាត់ធឺលូក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ១៨១៥។ ណាប៉ូឡេអុងត្រូវបានគេនិរទេសម្តងទៀតប៉ុន្តែលើកនេះគឺទៅកោះហ្សង់ ហេលីណាដែលស្ថិតនៅកណ្តាលមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក។[៣៤]

សមាជក្រុងវីយែនបានផ្តល់នូវសន្តិភាពនិងការផ្លាស់ប្តូរព្រំដែនអឺរ៉ុបជាច្រើន។ សង្គ្រាមនេះបានផ្តល់ផលជាច្រើនដល់ពិភពលោក, ដូចជាការរីករាលដាលនៃលទ្ធិជាតិនិយម និងសេរីនិយម, ចក្រភពអង់គ្លេសឡើងក្លាយជាកំពូលមហាអំណាចពិភពលោក, ចលនាដើម្បីឯករាជ្យនៅអាមេរិកឡាទីនដែលជាលទ្ធផលធ្វើឱ្យដួលរលំចក្រភពអេស្ប៉ាញ, ការបង្រួបបង្រួមជាតិនិងទឹកដីរបស់អាល្លឺម៉ង់និងអ៊ីតាលី, និងការរកឃើញបង្កើតវិធីសាស្រ្តថ្មីៗក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមជាដើម។

ទិដ្ឋភាពទូទៅ


មូលហេតុ

ការទទួលជ័យជម្នះរបស់ទ័ពបារាំងមកលើទ័ពព្រុសនៅឯសមរភូមិវ៉ាលមីក្នុងឆ្នាំ១៧៩២

ការផ្ទុះចេញឡើងនៃបដិវត្តន៍បារាំងបានទទួលនូវការរិះគុណ និងការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងពីពួកមហាអំណាចអឺរ៉ុប ដែលដល់ថ្នាក់ឈានទៅដល់ការប្រហារជីវិតនៃព្រះមហាក្សត្របារាំងនាពេលនោះព្រះនាមល្វីទី១៦, ហើយក្រោយមករបបរាជានិយមបារាំងក៏ត្រូវបានផ្តួលរលំ។ នៅឆ្នាំ១៧៩៣, ចក្រភពអូទ្រីស, រាជាណាចក្រសាឌីនា, ណាបផល, ព្រុស, ចក្រភពអេស្ប៉ាញ និងចក្រភពអង់គ្លេសបាននាំគ្នាបង្កើតនូវក្រុមសម្ព័ន្ធភាពទីមួយដើម្បីបញ្ឍប់ភាពវឹកវរនៅក្នុងប្រទេសបារាំង។ ការប្រើប្រាស់វិធានការណ៍ដូចជា ការកេណ្ឌទ័ពទ្រង់ទ្រាយធំ, ការធ្វើកំណែទម្រង់ខាងយោធា និងវិធានការណ៍ផ្សេងៗទៀត បានបណ្តាលឱ្យបារាំងកម្ចាត់ក្រុមសម្ព័ន្ធភាពទាំងនេះបាន ទោះបីជាកំពុងមានសង្គ្រាមស៊ីវិលកើតឡើងក្នុងប្រទេសក៏ដោយ។ ណាប៉ូឡេអុងដែលពេលនោះជាឧត្តមសេនីយ៍ម្នាក់នៅក្នុងជួរកងទ័ពបារាំង បានបង្ខំឱ្យអូទ្រីសចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាខេមពោ ហ្វមីអូ (Campo Formio) ដោយបន្សល់ទុកតែចក្រភពអង់គ្លេសតែមួយគត់ដែលនៅប្រឆាំងនឹងសាធារណរដ្ឋបារាំង។

ក្រុមសម្ព័ន្ធភាពទីពីរត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៧៩៨ដោយចក្រភពអង់គ្លេស, អូទ្រីស, ណាបផល, ចក្រភពអូតូម៉ង់, រដ្ឋប៉ាប, ព័រទុយហ្គាល់, រុស្ស៊ី និងស៊ុយអែត។ សាធារណរដ្ឋបារាំង, ដែលនាពេលនោះនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ Directory, បានទទួលរងនូវអំពើពុករលួយ និងជម្លោះផ្ទៃក្នុងជាច្រើន។ សាធារណរដ្ឋបារាំងថ្មីនេះក៏កំពុងជួបនូវវិបត្តិថវិកាជាតិផងដែរ, ដែលធ្វើឱ្យប្រជាជនមួយភាគធំនៃប្រទេសបារាំងស្អប់ខ្ពើមនឹងរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងខ្លាំង។ លោកប៉ូណាប៉ាត, ដែលនាពេលនោះជាមេបញ្ជាការកងទ័ពបារាំងក្នុងសង្គ្រាមជាមួយរដ្ឋអ៊ីតាលី, បានបើកការធ្វើយុទ្ធនាការមួយនៅអេហ្ស៊ីបក្នុងគោលបំណងចង់គម្ទិចកន្លែងសេដ្ឋកិច្ចរបស់អង់គ្លេសដែលតាងនៅទីនោះ។ ក្នុងយុទ្ធនាការនេះ, ទ័ពណាប៉ូឡេអុងត្រូវទទួលរងនូវការលោមព័ទ្ធពីគ្រប់ទិសទី, និងមិនអាចយកឈ្នះលើទ័ពសត្រូវក្នុងតំបន់នោះសោះ។

រូបគំនូរនៃទ័ពណាប៉ូឡេអុងដែលកំពុងយកឈ្នះលើទ័ពអូទ្រីសនៅក្នុងសមរភូមិរីវ៉ូលី នៃឆ្នាំ១៧៩៧

យុទ្ធនាការនៅអេហ្ស៊ីបក៏បានទទួលការបរាជ័យហើយណាប៉ូឡេអុងក៏បានត្រលប់មកប្រទេសបារាំងវិញនៅថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ១៧៩៩។ ពេលមកដល់ប្រទេសបារាំងវិញ, ណាប៉ូឡេអុងក៏បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល Directory នៅថ្ងៃទី៩ នៃខែវិច្ឆិកា។

ឯកសារយោង

  1. John Sainsbury (1842). Sketch of the Napoleon Museum. London. p. 15. https://books.google.com/books?id=TwNmAAAAcAAJ&pg=PA15. 
  2. Reich 1905, ទ. 622
  3. "Denmark". World Statesmen. Retrieved 18 January 2015.
  4. "Norway". World Statesmen. Retrieved 18 January 2015.
  5. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Keith Haynes 2012
  6. Schäfer, Anton (2002). Zeittafel der Rechtsgeschichte. Von den Anfängen über Rom bis 1919. Mit Schwerpunkt Österreich und zeitgenössischen Bezügen (in German) (3 ed.). Edition Europa Verlag. ISBN 3-9500616-8-1. p. 137
  7. Edward et al., pp. 522–524
  8. "De Grondwet van 1815". Parlement & Politiek (in Dutch). Retrieved 26 June 2014.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  9. "The Royal Navy". Encyclopædia Britannica. Retrieved 15 February 2016. {{cite web}}: Unknown parameter |encyclopedia= ignored (help)
  10. Dwyer, Philip G. (4 February 2014). The Rise of Prussia 1700–1830. ល.ស.ប.អ. 9781317887034. https://books.google.com/books?id=FEDKAgAAQBAJ&pg=PA255. 
  11. Collier, Martin (2003). Italian unification, 1820–71. Heinemann Advanced History (First រ.រ.). Oxford: Heinemann. p. 2. ល.ស.ប.អ. 0-435-32754-2. "The Risorgimento is the name given to the process that ended with the political unification of Italy in 1871" 
  12. Riall, Lucy (1994). The Italian Risorgimento: state, society, and national unification (First រ.រ.). London: Routledge. p. 1. ល.ស.ប.អ. 0-203-41234-6. "The functional importance of the Risorgimento to both Italian politics and Italian historiography has made this short period (1815–60) one of the most contested and controversial in modern Italian history" 
  13. Jakob Walter, and Marc Raeff. The diary of a Napoleonic foot soldier. Princeton, N.J., 1996.
  14. Martyn Lyons p. 234–36
  15. Payne 1973, pp. 432–433.
  16. [[#cite_ref-FOOTNOTEEsdaile2008[[Category:អត្ថបទវិគីភីឌាត្រូវការអាគតដ្ឋានលេខទំព័រពីFebruary_2017]][[Category:អត្ថបទដែលមានបរាមាត្រកាលបរិច្ឆេទអសុពលភាពក្នុងទំព័រគំរូ]]<sup_class="noprint_Inline-Template_"_style="white-space:nowrap;">&#91;<i>[[Wikipedia:Citing_sources|<span_title="This_citation_requires_a_reference_to_the_specific_page_or_range_of_pages_in_which_the_material_appears'"`UNIQ--nowiki-0000000F-QINU`"'_(February_2017)">ទំព័រត្រូវការ</span>]]</i>&#93;</sup>_16-0|↑]] Esdaile 2008, p. [ទំព័រត្រូវការ].
  17. James R. Arnold: Napoleon Conquers Austria: The 1809 Campaign for Vienna, ABC-Clio, 2003 [១]
  18. The Austrian Imperial-Royal Army (Kaiserliche-Königliche Heer) 1805 – 1809: The Hungarian Royal Army [២]
  19. Todd Fisher: The Napoleonic Wars: The Empires Fight Back 1808–1812, Oshray Publishing, 2001 [៣]
  20. Riehn 1991, p. 50.
  21. Chandler & Beckett, p. 132
  22. Blücher, scourge of Napoleon, Leggiere
  23. John France (2011). Perilous Glory: The Rise of Western Military Power. Yale UP. p. 351. ល.ស.ប.អ. 978-0300177442. https://archive.org/details/perilousgloryris0000fran. 
  24. Correspondance générale – Tome 12: La campagne de Russie, 1812 Par Fondation Napoléon – https://books.google.com/books/about/Correspondance_g%C3%A9n%C3%A9rale_Tome_12.html?id=toua1U8uORQC&redir_esc=y
  25. ២៥,០ ២៥,១ White 2014, Napoleonic Wars cites Urlanis 1971
  26. Canales 2004.
  27. White 2014 cites Payne
  28. ២៨,០ ២៨,១ White 2014 cites Dumas 1923 citing Hodge
  29. ២៩,០ ២៩,១ ២៩,២ White 2014 cites Danzer
  30. White 2014 cites Clodfelter
  31. Clodfelter
  32. White 2014 cites Bodart 1916
  33. ៣៣,០ ៣៣,១ ៣៣,២ Philo 2010.
  34. Zamoyski, Adam (16 October 2018). Napolean: A Life. London: Basic Books. p. 480. ល.ស.ប.អ. 9780465055937. https://books.google.ca/books?id=NqVKDwAAQBAJ&pg=PT480។ បានយកមក 7 November 2018. 


Cite error: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found