តៃវ៉ាន់៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម

Inline

កំណែនៅ ម៉ោង០៥:៣៨ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១

|សាធារណរដ្ឋចិន|សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន|ចិន|ការប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ|សាធារណរដ្ឋចិន (អសង្ស័យកម្ម)|និង|តៃវ៉ាន់ (អសង្ស័យកម្ម)}}

រដ្ឋឯកភូត សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រកាន់
ប្រព័ន្ធពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម}}

= ប្រធានាធិបតី

= ត្សៃ អ៊ីងវិន

= អនុប្រធានាធិបតី

= ឡាយ ឆីងតេ

= នាយករដ្ឋមន្ត្រី

= ស៊ូ ត្សេងឆាង

= ប្រធានសភាយាន

= យូ ស៊ីគុន

= និម្មិតកម្ម

= បានបង្កើតឡើង

= ១ មករា ១៩១២ = ចូលកាន់កាប់កោះតៃវ៉ាន់ = ២៥ តុលា ១៩៤៥ = អនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ

= ២៥ ធ្នូ ១៩៤៧
= [[បដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្តចិន|រដ្ឋាភិបាល= ៧ ធ្នូ ១៩៤៩
ស្ថានភាពជាតិត្រូវបានកំណត់ដោយច្បាប់

ទី ២១]] (គិតជាមធ្យម) ហើយបើគិតជា យអទ គឺមានទំហំធំជាងគេទី ២០ ដោយខ្លួនបាននាំចេញនូវផលិតផលដូចជា ដែកថែប គ្រឿងម៉ាស៊ីន គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងកម្មន្តសាលកម្មគីមីផ្សេងៗ។ តៃវ៉ាន់គឺជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ មេសា 2016}} ដែលជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៥ ក្នុង ផសស សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ។ ប្រទេសនេះមានចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ខ្លាំងខាងសេរីភាពនយោបាយនិងស៊ីវិល ស្ថានភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសតៃវ៉ាន់គឺនូវមានវិវាទច្រើន។ សាធារណរដ្ឋចិនបានបាត់បង់ឈ្មោះជារដ្ឋតំណាងប្រទេសចិននៅអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៧១ បន្ទាប់ពីប្រជាជាតិលើពិភពលោកភាគច្រើនបានបោះឆ្នោតទទួលស្គាល់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន (សបច)។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក សាធារណេរដ្ឋចិនតែងតែអះអាងខ្លួនថាជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៃប្រជាជាតិចិនទាំងមូល។ ចំណែកឯសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនវិញបានអះអាងថាកោះតៃវ៉ាន់គឺជាទឹកដីរបស់ខ្លួនហើយនឹងមិនព្រមបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយរដ្ឋប្រទេសណាដែលទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ឡើយ។ តៃវ៉ាន់បានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការជាមួយរដ្ឋចំនួន ១៤ នៅក្នុងចំណោមរដ្ឋជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិសរុបចំនួន កញ្ផ្សេងៗទៀតបានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតក្រៅផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់តាមរយៈការិយាល័យតំណាងនិងស្ថាប័នដែលដើរតួនាទីជាស្ថានទូតនិងស្ថានកុងស៊ុល។ នៅក្នុងអង្គការអន្តរជាតិដែលមាន សបច ជាសមាជិក តៃវ៉ាន់ត្រូវបានគេបដិសេដសមាជិកភាពជារឿយៗឬអនុញ្ញាតឱ្យខ្លួនចូលរួមតែក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនមែនរដ្ឋក្រោមឈ្មោះផ្សេងៗ។ ក្នុងប្រទេសវិញ ជម្លោះនយោបាយដ៏ធំរវាងភាគីទាំងពីរគឺការគាំទ្រការបង្រួបបង្រួមប្រជាជាតិចិនទាំងមូលនិងការលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជនជាតិចិនតែមួយផ្ទុយពីអ្នកដែលប្រាថ្នា

និរុត្តិសាស្ត្រ

តៃវ៉ាន់មានឈ្មោះខុសៗពីគ្នាច្រើនទៅតាមភាសានីមួយៗដែលភាគច្រើនត្រូវបានដក់ស្រង់ចេញពីអ្នករុករកឬមេដឹកនាំណាមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ឈ្មោះថា"ហ្វរម៉ូសា" (福爾摩沙) បានលេចឡើងដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ១៥៤២ នៅពេលដែលនាវិកជនជាតិព័រទុយកាល់មួយក្រុមបានប្រទះឃើញដែនកោះមួយនេះជាលើកដំបូងហើយពួកគេបានកត់សម្គាល់វានៅលើផែនទីថា"Iiha Formosa" (ប្រែមកថា'កោះដ៏ស្រោះស្អាត')។^[១]^[២] មិនយូរប៉ុន្មាន ជនជាតិអឺរ៉ុបក៏ចាប់ផ្តើមសម្តៅមកលើកោះនេះថា"ហ្វរម៉ូសា"ហើយវាត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាទូទៅនៅអំឡុងសតវត្សទី២០។^[៣]

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ការចូលមកតាំងទីលំនៅដំបូង

ទឹកដីតៃវ៉ាន់ធ្លាប់មានទីតាំងភូមិសាស្ត្រជាប់ទ្វីបអាស៊ីនៅចុងសម័យភ្លៃស្តូសែនហើយត្រូវបែកពីអាស៊ីនៅពេលដែលកម្រិតទឹកសមុទ្របានកើនឡើងប្រហែល ១០,០០០ ឆ្នាំមុន។^[៤] សំណល់បំណែកនៃមនុស្សដែលមានអាយុកាលពី ២០,០០០ ទៅ ៣០,០០០ ឆ្នាំមុនត្រូវបានគេរកឃើញនៅលើកោះនេះព្រមទាំងវត្ថុបុរាណៗនៃវប្បធម៌សម័យប៉ាឡេអូលីទិកផង។^[៥]^[៦]^[៧]

ប្រហែល ៦,០០០ ឆ្នាំមុន កសិករមួយចំនួនមកពីតំបន់ភាគខាងត្បូងប្រទេសចិនបានមកតាំងទីលំនៅលើកោះនេះ។^[៨] គេជឿថាកសិករទាំងអស់នោះគឺជាបុព្វបុរសនៃជនជាតិដើមភាគតិចតៃវ៉ាន់សព្វថ្ងៃព្រោះថាភាសារបស់ពួកគេគឺមានដើមកំណើតមកពីអម្បូរភាសាអូស្ត្រូនេស៊ីនិងមានភាពចម្រុះច្រើនជាងអម្បូរភាសាក្នុងតំបន់ដទៃៗទៀតផង។ ដូចនេះ ភាសាវិទូបានស្នើដាក់ឱ្យតៃវ៉ាន់ជាទីកន្លែងកំណើតនៃគ្រាមភាសាភូមិនៃអម្បូររបស់ខ្លួនដែលប្រជាជនរស់នៅសមុទ្រជុំវិញបានចេញទៅផ្សព្វផ្សាយនៅតាមតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ាស៊ីហ្វិក និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។^[៩]^[១០]

អ្នកនេសាទជនជាតិហានបានមកតាំងទីលំនៅលើកោះប៉េងហ៊ូនៅក្នុងសតវត្សទី១៣។^[១១] កុលសម្ព័ន្ធអរិភូតនិងកង្វះផលិតផលពាណិជ្ជកម្មមានតម្លៃបានធ្វើឱ្យអ្នកខាងក្រៅតិចតួចប៉ុណ្ណោះបានមកទស្សនាលើកោះនេះ។^[១១] នៅក្នុងអំឡុងសតវត្សទី១៦ សកម្មភាពរបស់អ្នកនេសាទនិងពាណិជ្ជករមកពីតំបន់ហ្វូជៀនក៏ដូចជាចោរសមុទ្រចិននិងជប៉ុនបានចាប់ផ្តើមកើនឡើងបន្តិចម្តងៗនៅក្នុងតំបន់កោះនេះ។^[១១]

ពួកហុល្លង់បានប៉ងបង្កើតទីស្នាក់ការជួញដូរមួយនៅលើកោះប៉េងហ៊ូនៅក្នុងឆ្នាំ១៦២២ ប៉ុន្តែពួកគេត្រូវបានដេញចេញវិញដោយកងកម្លាំងមិង។^[១២] នៅក្នុងឆ្នាំ១៦២៤ ពួកហុល្លង់បានបង្កើតបន្ទាយយោធាមួយឈ្មោះថាបន្ទាយហ្ស៊ីឡង់ឌីនៅឆ្នេរកោះតាយួនដែលសព្វថ្ងៃជាផ្នែកនៃទីក្រុងតៃណាន ប្រទេសតៃវ៉ាន់។^[១៣]^[១៤] នៅពេលជនជាតិហុល្លង់មកដល់ ពួកគេបានរកឃើញថាកោះតៃវ៉ាន់ភាគនិរតីត្រូវបានកាន់កាប់ដោយប្រជាជនចិនដើមចំនួនជិត ១,៥០០ នាក់។^[១៥] ពួកហុល្លង់បានចេញទៅជំរុញប្រជាកសិករនៅតំបន់ហ្វូជៀនឱ្យផ្លាស់ទីលំនៅមកធ្វើការនៅតំបន់មួយផ្នែកដែលស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់ពួកគេ។^[១៦] ត្រឹមទស្សវត្តឆ្នាំ១៦៦០ ជនជាតិចិនប្រមាណពី ៣០,០០០ ទៅ ៥០,០០០ នាក់បានមានវត្តមាននៅលើកោះមួយនេះ។^[១៧]

នៅក្នុងឆ្នាំ១៦២៦ ជនជាតិអេស្ប៉ាញបានឡើងមកលើកោះនេះហើយបានបង្កើតមូលដ្ឋានពាណិជ្ជកម្មពីរនៅឯផ្នែកភាគខាងជើង។^[១៨] អាណានិគមអេស្ប៉ាញនៅលើកោះតៃវ៉ាន់មានអត្ថិភាពបាន ១៦ ឆ្នាំមុនពេលត្រូវបានពួកហុល្លង់វាយបណ្តេញចេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៤២។^[១៩] ក្រោយពីបានទទួលជ័យជម្នះលើអេស្ប៉ាញ ពួកហុល្លង់បានពង្រីកឥទ្ធិពលនិងដែនដីអាណានិគមបន្តទៅភាគខាងត្បូងដោយបានវាយត្រួតត្រាលើភូមិម្ចាស់ស្រុកជាងមួយរយភូមិដាក់ក្រោមនឹមគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន។^[១៩]

ក្រោយពីរាជវង្សមិងបានដួលរលំនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៤៤ មេដឹកនាំយោធាមិងម្នាក់ឈ្មោះកូស៊ីងហ្គាបានចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយព្រះចៅអធិរាជយ៉ុងឡឺនៃនគរមិងខាងត្បូងរួចបាននាំគ្នាធ្វើការលុកលុយលើរាជវង្សឆេងថ្មីនៅតាមតំបន់ឆ្នេរភាគអាគ្នេយ៍នៃប្រទេសចិន។^[២០] នៅក្នុងឆ្នាំ១៦៦១ ដោយសារការដាក់សម្ពាធយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីរាជវង្សឆេង លោកកូស៊ីងហ្គាបានផ្លាស់ទីកងកម្លាំងរបស់គាត់ពីមូលដ្ឋានស៊ាមីនមកលើកោះតៃវ៉ាន់ដោយបានទាត់កងកម្លាំងអាណានិគមហុល្លង់ចេញនៅក្នុងដំណើរនេះ។^[២១]^[២២]^[២៣]

បន្ទាប់ពីបាត់បង់ដែនដីអាណានិគមខ្លួន ជនជាតិហុល្លង់បានទៅចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយរាជវង្សឆេងក្នុងគោលបំណងកម្ចាត់កម្លាំងកូស៊ីងហ្គាចេញពីកោះតៃវ៉ាន់។ បន្ទាប់ពីមានការប៉ះទង្គិចគ្នាបន្តិចបន្តួច ជនជាតិហុល្លង់បានដណ្តើមយកបន្ទាយចាស់របស់ខ្លួនបានវិញនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៦៤។^[២៤] ពួកហុល្លង់បានខិតខំប្រឹងប្រែងការពារបន្ទាយដែលខ្លួនដណ្តើមបានខណៈដែលកំពុងរងការវាយប្រហារពីកងកម្លាំងបះបោរក្នុងស្រុក។ ទីបំផុតនៅក្នុងឆ្នាំ១៦៦៨^[២៥] អាជ្ញាធរអាណានិគមហុល្លង់ក៏បានសម្រេចចិត្តដកទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីតៃវ៉ាន់បន្ទាប់ពីការប៉ះទង្គិចគ្នាអស់រយៈពេលជាងបួនឆ្នាំដោយមិនបានផលអ្វីមកវិញ។^[២៦]

ក្រោមរាជវង្សឆេង (១៦៨៣–១៨៩៥)

កំណត់សម្គាល់

ឯកសារយោង

↑ "Chapter 3: History". The Republic of China Yearbook 2011. Government Information Office, Republic of China (Taiwan). 2011. p. 46. http://www.gio.gov.tw/taiwan-website/5-gp/yearbook/docs/ch03.pdf.
↑ "Ilha Formosa: the Emergence of Taiwan on the World Scene in the 17th Century". npm.gov.tw.
↑ Campbell, William (1915). Sketches from Formosa. London: Marshall Brothers. https://archive.org/stream/sketchesfromtaiw00camprich#page/278/mode/2up.
↑ Rosemary Gillespie; Rosemary G. Gillespie; D. A. Clague (2009). Encyclopedia of Islands. University of California Press. p. 904. ល.ស.ប.អ. 978-0-520-25649-1. https://books.google.com/books?id=g9ZogGs_fz8C&pg=PA904.
↑ Bagyo Prasetyo; Titi Surti Nastiti; Truman Simanjuntak (2021). AUSTRONESIAN DIASPORA: A New Perspective. UGM PRESS. p. 125. ល.ស.ប.អ. 978-602-386-202-3. https://books.google.com/books?id=zFwXEAAAQBAJ&pg=PA125.
↑ (1992). "The Palaeolithic in Southern China". Asian Perspectives 31 (2): 129–160.
↑ Jiao 2007, pp. 89–90.
↑ Jiao 2007, pp. 91–94.
↑ Diamond, Jared M (2000). "Taiwan's gift to the world". Nature 403 (6771): 709–710. DOI:10.1038/35001685.
↑ Fox, James J (2004). "Current Developments in Comparative Austronesian Studies". Universitas Udayana, Bali. https://digitalcollections.anu.edu.au/bitstream/1885/43158/2/Comparative_Austronesian_Studies.pdf.
↑ ^១១,០ ^១១,១ ^១១,២ Shepherd, John R. (1993). Statecraft and Political Economy on the Taiwan Frontier, 1600–1800. Stanford University Press. pp. 7–8. ល.ស.ប.អ. 978-0-8047-2066-3. Reprinted Taipei: SMC Publishing, 1995.
↑ Wills 2006, p. 88.
↑ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Oosterhoff
↑ Campbell, William (1903). Formosa Under the Dutch: Described from Contemporary Records, with Explanatory Notes and a Bibliography of the Island. Kegan Paul, Trench, Trubner. pp. 6–7. https://archive.org/details/formosaunderdut01campgoog.
↑ Andrade 2008, Chapter 6 Note 5.
↑ Andrade 2008, Chapter 6.
↑ Wills 2006, p. 98.
↑ "Fort San Domingo". Tamsui Historical Museum. Retrieved 21 កញ្ញា 2021.
↑ ^១៩,០ ^១៩,១ Wills 2006, p. 91.
↑ Yan Xing. 臺南與鄭成功 [Tainan and Zheng Chenggong (Koxinga)]. Tainan Literature and History Research Database. National Museum of Taiwan History. Retrieved 21 កញ្ញា 2021..
↑ Andrade 2008, Preface Note 1: "Second, this book is also about how Taiwan first came under Chinese political control, thanks to the Ming loyalist regime of Zheng Chenggong."
↑ Wills 2006, pp. 94–95.
↑ Struve, Lynn (1988). "The Southern Ming". ជា Mote, Frederic W.; Twitchett, Denis. Cambridge History of China, Volume 7, The Ming Dynasty, 1368–1644. Cambridge, England: Cambridge University Press. pp. 641–725. ល.ស.ប.អ. 978-0-521-24332-2. pp. 722–725.
↑ Wills, John E. (2001). The Dutch Reoccupation of Chi-lung, 1664–1668. California: University of California. ល.ស.ប.អ. 9780936127095.
↑ Shepherd 1993, p. 95.
↑ (1 January 1989)"Pioneers or cattle for the slaughterhouse? A rejoinder to A.R.T. Kemasang". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 145 (2). DOI:10.1163/22134379-90003260.

[yb:history-1] "Chapter 3: History". The Republic of China Yearbook 2011. Government Information Office, Republic of China (Taiwan). 2011. p. 46. http://www.gio.gov.tw/taiwan-website/5-gp/yearbook/docs/ch03.pdf.

[2] "Ilha Formosa: the Emergence of Taiwan on the World Scene in the 17th Century". npm.gov.tw.

[3] Campbell, William (1915). Sketches from Formosa. London: Marshall Brothers. https://archive.org/stream/sketchesfromtaiw00camprich#page/278/mode/2up.

[GillespieGillespie2009-4] Rosemary Gillespie; Rosemary G. Gillespie; D. A. Clague (2009). Encyclopedia of Islands. University of California Press. p. 904. ល.ស.ប.អ. 978-0-520-25649-1. https://books.google.com/books?id=g9ZogGs_fz8C&pg=PA904.

[PrasetyoNastiti2021-5] Bagyo Prasetyo; Titi Surti Nastiti; Truman Simanjuntak (2021). AUSTRONESIAN DIASPORA: A New Perspective. UGM PRESS. p. 125. ល.ស.ប.អ. 978-602-386-202-3. https://books.google.com/books?id=zFwXEAAAQBAJ&pg=PA125.

[palaeolithic-6] (1992). "The Palaeolithic in Southern China". Asian Perspectives 31 (2): 129–160.

[FOOTNOTEJiao200789–90-7] Jiao 2007, pp. 89–90.

[FOOTNOTEJiao200791–94-8] Jiao 2007, pp. 91–94.

[ref1-9] Diamond, Jared M (2000). "Taiwan's gift to the world". Nature 403 (6771): 709–710. DOI:10.1038/35001685.

[10] Fox, James J (2004). "Current Developments in Comparative Austronesian Studies". Universitas Udayana, Bali. https://digitalcollections.anu.edu.au/bitstream/1885/43158/2/Comparative_Austronesian_Studies.pdf.

[shep-11] ១១,០ ^១១,១ ^១១,២ Shepherd, John R. (1993). Statecraft and Political Economy on the Taiwan Frontier, 1600–1800. Stanford University Press. pp. 7–8. ល.ស.ប.អ. 978-0-8047-2066-3. Reprinted Taipei: SMC Publishing, 1995.

[FOOTNOTEWills200688-12] Wills 2006, p. 88.

[Oosterhoff-13] Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Oosterhoff

[14] Campbell, William (1903). Formosa Under the Dutch: Described from Contemporary Records, with Explanatory Notes and a Bibliography of the Island. Kegan Paul, Trench, Trubner. pp. 6–7. https://archive.org/details/formosaunderdut01campgoog.

[FOOTNOTEAndrade2008Chapter_6_Note_5-15] Andrade 2008, Chapter 6 Note 5.

[FOOTNOTEAndrade2008Chapter_6-16] Andrade 2008, Chapter 6.

[FOOTNOTEWills200698-17] Wills 2006, p. 98.

[18] "Fort San Domingo". Tamsui Historical Museum. Retrieved 21 កញ្ញា 2021.

[FOOTNOTEWills200691-19] ១៩,០ ^១៩,១ Wills 2006, p. 91.

[LuWangNMHTW-20] Yan Xing. 臺南與鄭成功 [Tainan and Zheng Chenggong (Koxinga)]. Tainan Literature and History Research Database. National Museum of Taiwan History. Retrieved 21 កញ្ញា 2021..

[FOOTNOTEAndrade2008Preface_Note_1-21] Andrade 2008, Preface Note 1: "Second, this book is also about how Taiwan first came under Chinese political control, thanks to the Ming loyalist regime of Zheng Chenggong."

[FOOTNOTEWills200694–95-22] Wills 2006, pp. 94–95.

[23] Struve, Lynn (1988). "The Southern Ming". ជា Mote, Frederic W.; Twitchett, Denis. Cambridge History of China, Volume 7, The Ming Dynasty, 1368–1644. Cambridge, England: Cambridge University Press. pp. 641–725. ល.ស.ប.អ. 978-0-521-24332-2. pp. 722–725.

[24] Wills, John E. (2001). The Dutch Reoccupation of Chi-lung, 1664–1668. California: University of California. ល.ស.ប.អ. 9780936127095.

[25] Shepherd 1993, p. 95.

[26] (1 January 1989)"Pioneers or cattle for the slaughterhouse? A rejoinder to A.R.T. Kemasang". Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 145 (2). DOI:10.1163/22134379-90003260.

[១]

[២]

[៣]

[៤]

[៥]

[៦]

[៧]

[៨]

[៩]

[១០]

[១១]

[១២]

[១៣]

[១៤]

[១៥]

[១៦]

[១៧]

[១៨]

[១៩]

[២០]

[២១]

[២២]

[២៣]

[២៤]

[២៥]

[២៦]

@@ បន្ទាត់ទី១៖ / បន្ទាត់ទី១៖ @@
-{{redirect|សាធារណរដ្ឋចិន|សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន|ចិន|ការប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ|សាធារណរដ្ឋចិន (អសង្ស័យកម្ម)|និង|តៃវ៉ាន់ (អសង្ស័យកម្ម)}}
+|សាធារណរដ្ឋចិន|សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន|ចិន|ការប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ|សាធារណរដ្ឋចិន (អសង្ស័យកម្ម)|និង|តៃវ៉ាន់ (អសង្ស័យកម្ម)}}
-{{pp-move-indef}}
 {{ប្រអប់ព័ត៌មាន ប្រទេស
+|សាធារណរដ្ឋចិន |៣៥.១% [[ព្រះពុទ្ធសាសនានៅតៃវ៉ាន់|ព្រះពុទ្ធសាសនា]]
-|conventional_long_name = សាធារណរដ្ឋចិន
-|native_name = {{nobold|{{lang|zh-hant|中華民國 ([[ភាសាចិន]])}}}}<br/>{{nobold|{{small|''Zhōnghuá Mínguó'' ([[ភិងអ៊ិង]])}}}}
-|common_name = តៃវ៉ាន់
-|image_flag = Flag of the Republic of China.svg
-|flag_type = [[ទង់ជាតិនៃសាធារណរដ្ឋចិន|ទង់ជាតិ]]
-|image_coat = National Emblem of the Republic of China.svg
-|symbol_type = [[វរលញ្ឆករជាតិនៃសាធារណរដ្ឋចិន|វរលញ្ឆករជាតិ]]
-|alt_coat =
-|image_map =Taiwan on the globe (Asia centered).svg
-|image_loc_map = អាស៊ីអាគ្នេយ៍
-|image_map_alt = ទីតាំងប្រទេសតៃវ៉ាន់នៅលើភូគោល
-|national_anthem = {{lang|zh-Hant|中華民國國歌}}<br />''Zhōnghuá Mínguó guógē''<br/>{{small|"[[ភ្លេងជាតិសាធារណរដ្ឋចិន]]"}}<br /><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:National anthem of the Republic of China (Taiwan) 中華民國國歌(演奏版).ogg]]}}</div>
-|flag_anthem = {{lang|zh-Hant|中華民國國旗歌}}<br />''Zhōnghuá Míngúo Gúoqígē''<br />{{small|"[[ភ្លេងទង់ជាតិនៃសាធារណរដ្ឋចិន]]"}}<br/><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:中華民國國旗歌 (演奏版).ogg]]}}</div>
-|capital_type = រដ្ឋធានី
-|capital = [[តៃប៉ិ]]<ref name="capital">{{cite news |title=Interior minister reaffirms Taipei is ROC’s capital |date=5 December 2013 |url=http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2013/12/05/2003578356 |publisher=Taipei Times |accessdate=7 December 2013}}</ref>
-|coordinates = {{coord|25|04|N|121|31|E|type:city_region:TW}}
-|largest_city = [[ទីក្រុងតៃប៉ិថ្មី|តៃប៉ិថ្មី]]
-|official_languages = គ្មាន{{efn|[[ភាសាកុកងឺតៃវ៉ាន់|កុកងឺ]] (''[[ផ្លូវការ]]'')<ref name="推動雙語國家政策問題研析">{{cite web |title=(ភាសាចិន) 推動雙語國家政策問題研析|url=https://www.ly.gov.tw/Pages/Detail.aspx?nodeid=6590&pid=173510 |website=www.ly.gov.tw |access-date=25 ឧសភា 2021 }}</ref><br><br>[[ប្រភេទភាសាចិន|ភាសាចិនក្នុងតំបន់]] (ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជារឿយៗ) <br><br>[[ភាសាចិនបុរាណ]] (ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការឬក្នុងឱកាសពិសេសដូចជាក្នុងសាសនា ឬបុណ្យប្រពៃណី ឯកសារផ្លូវការ និងឯកសារតុលាការជាដើម)<ref>{{cite web |title=(ភាសាចិន) 法律統一用語表-常見公文用語說明|url=http://oga.ncu.edu.tw/ncuoga/dispatch/doc/%E5%B8%B8%E8%A6%8B%E5%85%AC%E6%96%87%E7%94%A8%E8%AA%9E%E8%AA%AA%E6%98%8E1050106.pdf |access-date=2 មិថុនា 2021 }}</ref> }}<ref>{{cite web |title=(ភាសាចិន) 笨蛋，台灣有第一官方語嗎？|url=https://opinion.cw.com.tw/blog/profile/351/article/6632 |website=opinion.cw.com.tw |access-date=11 កក្កដា 2021 }}</ref>
-|languages_type = [[អក្សរផ្លូវការ]]
-|languages = [[អក្សរចិនបុរាណ]]<ref>{{cite web |title=(ភាសាចិន) 行政院第3251次院會決議 |url=https://www.ey.gov.tw/Page/4EC2394BE4EE9DD0/51cc88a4-2066-44da-964d-18e10468f578|website=www.ey.gov.tw |access-date=25 ឧសភា 2021 }}</ref>
-|languages2_type = ភាសាជាតិ
-|languages2 = {{unbulleted list
-  | [[ភាសាហ្វរម៉ូសារ]]
-  | [[ភាសាហាក់កា (តៃវ៉ាន់)|ភាសាហាក់កា]]
-  | [[ភាសាហុកគាន (តៃវ៉ាន់)|ភាសាហុកគាន]]
-  | [[ភាសាតៃវ៉ាន់កុកងឺ|កុកងឺ]]
-  | [[ភាសាម៉ាតស៊ូ]]
-}}
-|ethnic_groups =
- >៩៥% [[ជនជាតិហាន]]<br>—៧០% [[ជនជាតិហុកគាន]]<br>—១៤% [[ជនជាតិហាក់កា]]<br>—១៤% [[វ៉ៃឆេងរេន]]<br>២% [[ជនជាតិដើមតៃវ៉ាន់|ជនជាតិដើម/ភាគតិច]]<ref>{{cite book |year=2016 |title=The Republic of China Yearbook 2016 |publisher=Executive Yuan, R.O.C.|url=https://issuu.com/eyroc/docs/the_republic_of_china_yearbook_2016|access-date=31 May 2020 |isbn=9789860499490 |page=10|quote=Ethnicity: Over 95 percent Han Chinese (including Holo, Hakka and other groups originating in mainland China); 2 percent indigenous Austronesian peoples}}</ref>
-| religion                    = {{vunblist
- |៣៥.១% [[ព្រះពុទ្ធសាសនានៅតៃវ៉ាន់|ព្រះពុទ្ធសាសនា]]
  |៣៣.០% [[តាវសាសនា]]
  |១៨.៧% [[ការគ្មានសាសនា|គ្មានជំនឿសាសនា]]
  |៣.៩% [[គ្រិស្តសាសនានៅតៃវ៉ាន់|គ្រិស្តសាសនា]]
  |៩.៣% [[សាសនានៅតៃវ៉ាន់|ផ្សេងៗទៀត]]}}
-|government_type = {{nowrap|[[រដ្ឋឯកភូត]] [[សាធារណរដ្ឋ|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ប្រកាន់ <br/>[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម]]}}
+[[រដ្ឋឯកភូត]] [[សាធារណរដ្ឋ|សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ]]ប្រកាន់ <br/>[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម]]}}
-|leader_title1 = [[ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋចិន|ប្រធានាធិបតី]]
+ = [[ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋចិន|ប្រធានាធិបតី]]
-|leader_name1 = [[ត្សៃ អ៊ីងវិន]]
+= [[ត្សៃ អ៊ីងវិន]]
-|leader_title2 = [[អនុប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋចិន|អនុប្រធានាធិបតី]]
+ = [[អនុប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋចិន|អនុប្រធានាធិបតី]]
-|leader_name2 = [[ឡាយ ឆីងតេ]]
+= [[ឡាយ ឆីងតេ]]
-|leader_title3 = [[នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណរដ្ឋចិន|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]
+ = [[នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណរដ្ឋចិន|នាយករដ្ឋមន្ត្រី]]
-|leader_name3 = [[ស៊ូ ត្សេងឆាង]]
+= [[ស៊ូ ត្សេងឆាង]]
-|leader_title4 = [[ប្រធានសភាយាន]]
+ = [[ប្រធានសភាយាន]]
-|leader_name4 = [[យូ ស៊ីគុន]]
+= [[យូ ស៊ីគុន]]
+ = [[ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសាធារណរដ្ឋចិន|និម្មិតកម្ម]]
-|legislature = [[សភាយាន]]
-|sovereignty_type = [[ប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសាធារណរដ្ឋចិន|និម្មិតកម្ម]]
+ = បានបង្កើតឡើង
-|sovereignty_note =
+= [[សាធារណរដ្ឋចិន (១៩១២–១៩៤៩)|១ មករា ១៩១២]]
-|established_event1 = បានបង្កើតឡើង
+= ចូលកាន់កាប់កោះតៃវ៉ាន់
-|established_date1 = [[សាធារណរដ្ឋចិន (១៩១២–១៩៤៩)|១ មករា ១៩១២]]
+= [[ប្រវត្តិសាស្ត្រតៃវ៉ាន់ពីឆ្នាំ១៩៤៥|២៥ តុលា ១៩៤៥]]
-|established_event2 = ចូលកាន់កាប់កោះតៃវ៉ាន់
+= អនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
-|established_date2 = [[ប្រវត្តិសាស្ត្រតៃវ៉ាន់ពីឆ្នាំ១៩៤៥|២៥ តុលា ១៩៤៥]]
+ = ២៥ ធ្នូ ១៩៤៧
-|established_event3 = អនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
+ = [[បដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្តចិន|រដ្ឋាភិបាល= ៧ ធ្នូ ១៩៤៩
-|established_date3 = ២៥ ធ្នូ ១៩៤៧
+ [[កិច្ចសម្រេចគ្រប់គ្រងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននៃតំបន់តៃវ៉ាន់និងតំបន់ដីគោក|ស្ថានភាពជាតិត្រូវបានកំណត់ដោយច្បាប់]]
-|established_event4 = [[បដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្តចិន|រដ្ឋាភិបាលត្រូវផ្លាស់មកលើកោះតៃវ៉ាន់]]
+ទី ២១]] (គិតជាមធ្យម) ហើយបើគិតជា [[យុគភាពអំណាចនៃការទិញ|យអទ]] គឺមាន[[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (យអទ)|ទំហំធំជាងគេទី ២០]] ដោយខ្លួនបាននាំចេញនូវផលិតផលដូចជា ដែកថែប គ្រឿងម៉ាស៊ីន គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងកម្មន្តសាលកម្មគីមីផ្សេងៗ។ តៃវ៉ាន់គឺជា[[ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍]] មេសា 2016}} ដែលជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៥ ក្នុង ផសស សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ។ ប្រទេសនេះមានចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ខ្លាំងខាងសេរីភាពនយោបាយនិងស៊ីវិល
-|established_date4  = ៧ ធ្នូ ១៩៤៩
+ស្ថានភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសតៃវ៉ាន់គឺនូវមានវិវាទច្រើន។ សាធារណរដ្ឋចិនបានបាត់បង់ឈ្មោះជារដ្ឋតំណាងប្រទេសចិននៅអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៧១ បន្ទាប់ពីប្រជាជាតិលើពិភពលោកភាគច្រើនបានបោះឆ្នោតទទួលស្គាល់[[សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន]] (សបច)។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក សាធារណេរដ្ឋចិនតែងតែអះអាងខ្លួនថាជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៃប្រជាជាតិចិនទាំងមូល។ ចំណែកឯសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនវិញបានអះអាងថាកោះតៃវ៉ាន់គឺជាទឹកដីរបស់ខ្លួនហើយនឹងមិនព្រមបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយរដ្ឋប្រទេសណាដែលទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ឡើយ។ តៃវ៉ាន់បានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការជាមួយរដ្ឋចំនួន ១៤ នៅក្នុងចំណោមរដ្ឋជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិសរុបចំនួន កញ្ផ្សេងៗទៀតបានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតក្រៅផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់តាមរយៈការិយាល័យតំណាងនិងស្ថាប័នដែលដើរតួនាទីជាស្ថានទូតនិងស្ថានកុងស៊ុល។ នៅក្នុងអង្គការអន្តរជាតិដែលមាន សបច ជាសមាជិក តៃវ៉ាន់ត្រូវបានគេបដិសេដសមាជិកភាពជារឿយៗឬអនុញ្ញាតឱ្យខ្លួនចូលរួមតែក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនមែនរដ្ឋក្រោមឈ្មោះផ្សេងៗ។ ក្នុងប្រទេសវិញ ជម្លោះនយោបាយដ៏ធំរវាងភាគីទាំងពីរគឺការគាំទ្រការបង្រួបបង្រួមប្រជាជាតិចិនទាំងមូលនិងការលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជនជាតិចិនតែមួយផ្ទុយពីអ្នកដែលប្រាថ្នា
-|established_event5 = [[កិច្ចសម្រេចគ្រប់គ្រងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននៃតំបន់តៃវ៉ាន់និងតំបន់ដីគោក|ស្ថានភាពជាតិត្រូវបានកំណត់ដោយច្បាប់]]
-|established_date5 = ១៦ កក្កដា ១៩៩២
-|area_size =1 E7
-|area_km2 = ៣៦,១៩៣
-|area_rank =
-|area_footnote = <ref name="taiwansnapshot">{{cite web|url=https://www.taiwan.gov.tw/images/content/ts.JPG|title=TAIWAN SNAPSHOT|access-date=15 មីនា 2020}}</ref><ref name="cia-factbook" />
-|population_estimate = ២៣,៥៦៨,៣៧៨ <ref name="Natl Statistics">{{cite web |title=Statistics from Statistical Bureau |url=http://eng.stat.gov.tw/point.asp?index=9 |access-date=15 តុលា 2020 |website=National Statistics, Republic of China (Taiwan)}}</ref>
-|population_census = ២៣,១២៣,៨៦៦<ref>{{cite web|title=General Statistical analysis report, Population and Housing Census|url=http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf|website=National Statistics, ROC (Taiwan)|access-date=26 វិច្ឆិកា 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161226090918/http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf|archive-date=26 ធ្នូ 2016}}</ref>
-|population_estimate_year = ២០២០
-|population_estimate_rank = ទី៥៦
-|population_census_year = ២០១០
-|population_census_rank =
-|population_density_km2 = ៦៥០
-|population_density_rank = ទី១០
-|GDP_PPP = {{decrease}} ១.២៧៦ សែនកោដិដុល្លារ<ref name="IMFWEOTW">{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?c=528,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,LUR,LP,&sy=2019&ey=2021&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database, October 2020 |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org |access-date=23 តុលា 2020}}</ref>
-|GDP_PPP_rank = ទី២១
-|GDP_PPP_year = ២០២០
-|GDP_PPP_per_capita = {{decrease}} ៥៤,០១៩ ដុល្លារ<ref name="IMFWEOTW"/>
-|GDP_PPP_per_capita_rank = ទី១៥
-|GDP_nominal = {{increase}} ៦៣៥.៥៤៧ សែនកោដិដុល្លារ<ref name="IMFWEOTW"/>
-|GDP_nominal_rank = ទី២១
-|GDP_nominal_year = ២០២០
-|GDP_nominal_per_capita = {{increase}} ២៦,៩១០ ដុល្លារ<ref name="IMFWEOTW"/>
-|GDP_nominal_per_capita_rank = ទី៣២
-|Gini_year = ២០១៧
-|Gini_change =  increase
-|Gini = 34.1 <!--អនុញ្ញាតតែលេខឡាតាំងប៉ុណ្ណោះ-->
-|Gini_ref = <ref>{{cite web |title=Percentage share of disposable income by quintile groups of income recipients and measures of income distribution |url=https://win.dgbas.gov.tw/fies/doc/result/106/a11/Year17.ods |website=stat.gov.tw |access-date=26 មិថុនា 2019}}</ref>
-|Gini_rank =
-|HDI_year = ២០១៩
-|HDI_change = increase
-|HDI = 0.916 <!--អនុញ្ញាតតែលេខឡាតាំងប៉ុណ្ណោះ-->
-|HDI_ref = <ref>{{cite web|url=https://www.dgbas.gov.tw/public/Data/112116036FDX2D8F3.pdf|title=國情統計通報（第 014 號）|publisher= Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC)|date=21 មករា 2021|access-date=26 មករា 2021}}</ref>
-|HDI_rank = ទី២៣
-|currency = [[ដុល្លារតៃវ៉ាន់ថ្មី]] (NT$)
-|currency_code = TWD
-|country_code = TPE
-|time_zone = [[ម៉ោងស្តង់តាជាតិ]]
-|utc_offset = [[UTC+៨|+៨]]
-|time_zone_DST = not observed
-|utc_offset_DST = [[UTC+៨|+៨]]
-|date_format = {{unbulleted list |yyyy-mm-dd  |{{longitem|style=line-height:1.1em; |{{nowrap|yyyy年m月d日<br/>{{small|([[Common Era|CE]]; [[ប្រតិទិនចាស់|CE+២៦៩៧]])}}}}}} |[[Minguo calendar|民國yy年m月d日]]}}
-|drives_on = ស្តាំ
-|cctld = {{unbulleted list |[[.tw]] |[[.台灣]] |[[.台湾]]<ref>{{cite web |url=http://brussels38.icann.org/meetings/brussels2010/transcript-board-25jun10-en.txt |title=ICANN Board Meeting Minutes |publisher=ICANN |date=25 មិថុនា 2010}}</ref>}}
-|calling_code = [[លេខទូរសព្ទនៅតៃវ៉ាន់|+៨៨៦]]
-}}
-'''តៃវ៉ាន់''' ([[តួអក្សរចិនសម័យ|ចិនសម័យ]]៖ {{linktext|台湾}}; [[តួអក្សរចិនបុរាណ|ចិនបុរាណ]]៖ {{linktext|臺灣/台灣}}; [[ភិងអ៊ិង]]៖ ''Táiwān'') ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា '''សាធារណរដ្ឋចិន'''{{efn|[[តួអក្សរចិនបុរាណ|ចិនបុរាណ]]៖ 中華民國<br/>[[ភាសាតៃវ៉ាន់កុកងឺ|កុកងឺ]][[ភិងអ៊ិង]]៖ ''Zhōnghuá Mínguó''<br/>[[ភាសាហុកគីន (តៃវ៉ាន់)|ភាសាហុកគីន]]៖ ''Tiong-hûa Bîn-kok''}}, គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅអនុតំបន់[[អាស៊ីខាងកើត|អាស៊ីបូព៌ា]]។<ref name="fell">{{cite book|last1=Fell|first1=Dafydd|title=Government and Politics in Taiwan|date=2018|publisher=Routledge|location=London|isbn=978-1317285069|page=305|url=https://books.google.com/books?id=i8hHDwAAQBAJ}}</ref><ref>{{cite magazine|last1=Campbell |first1=Matthew |title=China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election |url=https://www.bloomberg.com/news/features/2020-01-07/china-s-next-crisis-brews-in-taiwan-s-upcoming-election |magazine=[[Bloomberg Businessweek]] |date=7 January 2020 |issue=4642 |pages=34–39 |issn=0007-7135 |access-date=24 កញ្ញា 2020 |quote=Much has changed in Taiwan since Chiang’s day, but this liminal quality has never really gone away. By almost any functional standard, it's a sovereign country}}</ref> ប្រទេសជិតខាងរបស់តៃវ៉ាន់មានដូចជា [[សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន]]នៅទិសពាយព្យ ប្រទេស[[ជប៉ុន]]នៅទិសឥសាន្ត និងប្រទេស[[ហ្វីលីពីន]]នៅទិសខាងត្បូង។ កោះចម្បងរបស់តៃវ៉ាន់មានក្រឡាផ្ទៃប្រមាណ ៣៥,៨០៨ គីឡូម៉ែត្រការ៉េដោយមានជួរភ្នំគ្របដណ្តប់លើតំបន់ពីរភាគបីនៃទិសខាងកើត និងមានតំបន់ទំនាបនៅទិសខាងលិចដែលជាតំបន់សម្បូរទៅដោយប្រជាជនរស់នៅកុះករ។ រដ្ឋធានីរបស់តៃវ៉ាន់គឺទីក្រុង[[តៃប៉ិ]]ហើយបូករួមជាមួយ[[ទីក្រុងតៃប៉ិថ្មី]]និង[[គីឡុង]]បានបង្កើតចេញជា[[តំបន់មាតុបុរៈតៃវ៉ាន់|ទីក្រុងមាតុបុរៈធំ]]ជាងគេប្រចាំប្រទេសតៃវ៉ាន់។ ដោយមានប្រជាជនចំនួន ២៣,៥៧ លាននាក់ តៃវ៉ាន់គឺស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានបណ្តុំចំនួនប្រជាជនច្រើនបំផុត។
-បុព្វបុរសនៃជនជាតិដើមតៃវ៉ាន់បានមកតាំងទីលំនៅលើកោះមួយនេះនៅប្រហែល ៦,០០០ ឆ្នាំមុនមកម្លេះ។ នៅអំឡុងសតវត្សទី១៧ ជនជាតិហានជាច្រើននាក់បាននាំគ្នាធ្វើអន្តោប្រវេសន៍មករស់នៅលើកោះនេះដែលកាលនុះកំពុងស្ថិតនៅក្រោម[[ហ្វរម៉ូសានហុល្លង់|អាណានិគមហុល្លង់]] ហើយដំណើរអន្តោប្រវេសន៍នូវតែបន្តទៀតនៅក្រោម[[រាជាណាចក្រទុងនីង]]។ កោះមួយនេះត្រូវបានធ្លាក់ក្នុងដៃ[[រាជវង្សឆេង]]នៃប្រទេសចិននៅអំឡុងឆ្នាំ១៦៨៣ ហើយបានប្រគល់មកឱ្យ[[ចក្រភពជប៉ុន]]នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៩៥។ នៅក្រោយ[[សង្គ្រាមលោកលើកទី២]] ពោលគឺបន្ទាប់ពីជប៉ុនបានទទួលចុះចាញ់ កោះតែវ៉ាន់ត្រូវបានប្រគល់មកឱ្យ[[សាធារណរដ្ឋចិន (១៩២២–១៩៤៩)|សាធារណរដ្ឋចិន]]នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៥។ [[សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងចិន|សង្គ្រាមស៊ីវិលចិន]]បានផ្ទុះឡើងបន្តទៀតហើយសាធារណរដ្ឋចិនខណៈកំពុងតែបាត់បង់ទឹកដី[[ចិនដីគោក]]បន្តិចម្តងៗទៅ[[គណបក្សកុម្មុយនិស្តចិន|កងកម្លាំងកុម្មុយនិស្តចិន]] ហើយទីបំផុតរដ្ឋាភិបាលនៃសាធារណរដ្ឋចិនក៏បានដកថយមកលើកោះតៃវ៉ាន់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៩។ ក្រោយសង្គ្រាមស៊ីវិលបានបញ្ចប់ សាធារណរដ្ឋចិនបានកាន់កាប់លើកោះតៃវ៉ាន់និងបណ្តុំកោះតូចៗនៅជុំវិញ។
-នៅដើមទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៦០ តៃវ៉ាន់បានឈានចូលក្នុងសម័យកាលនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនិងឧស្សាហូបនីយកម្មដោយគេបានសម្តៅលើសម័យនេះថា"[[មហស្ចារ្យតៃវ៉ាន់]]"។ នៅចុងទស្សវត្តឆ្នាំ១៩៨០ និងដើមឆ្នាំ១៩៩០ សាធារណរដ្ឋចិនបានផ្លាស់ប្តូររបបនយោបាយពីរដ្ឋដែលប្រកាន់របបសឹកផ្តាច់ការឯកបក្សមករក[[ប្រព័ន្ធពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម]]។ សេដ្ឋកិច្ចឧស្សាហកម្មរបស់តៃវ៉ាន់គឺផ្តោតលើការនាំចេញហើយសព្វថ្ងៃតៃវ៉ាន់មានសេដ្ឋកិច្ច[[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (មធ្យម)|ធំជាងគេទី ២១]] (គិតជាមធ្យម) ហើយបើគិតជា [[យុគភាពអំណាចនៃការទិញ|យអទ]] គឺមាន[[បញ្ជីរាយប្រទេសតាម ផសស (យអទ)|ទំហំធំជាងគេទី ២០]] ដោយខ្លួនបាននាំចេញនូវផលិតផលដូចជា ដែកថែប គ្រឿងម៉ាស៊ីន គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក និងកម្មន្តសាលកម្មគីមីផ្សេងៗ។ តៃវ៉ាន់គឺជា[[ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍]]<ref name="wb">[https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519 World Bank Country and Lending Groups] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180111190936/https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519 |date=11 January 2018 }}, [[ធនាគារពិភពលោក]]។ ដក់ស្រង់នៅថ្ងៃ 18 កញ្ញា 2021។</ref><ref name="qq">{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/text.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20160421023851/http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/01/pdf/text.pdf|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, April 2016, p. 148|archive-date=21 មេសា 2016}}</ref> ដែលជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៥ ក្នុង ផសស សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ។ ប្រទេសនេះមានចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ខ្លាំងខាងសេរីភាពនយោបាយនិងស៊ីវិល<ref>{{cite web|url=https://freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2019|title=Freedom in the World 2019|date=3 មករា 2019|website=freedomhouse.org|access-date=18 កញ្ញា 2021}}</ref> ការអប់រំ ការថែទាំសុខភាព<ref>{{cite journal|last1=Yao|first1=Grace|last2=Cheng|first2=Yen-Pi|last3=Cheng|first3=Chiao-Pi|date=5 November 2008|title=The Quality of Life in Taiwan|journal=Social Indicators Research|volume=92|issue=2|pages=377–404|doi=10.1007/s11205-008-9353-1}}</ref> និងការអភិវឌ្ឍន៍មនុស្ស។<ref>{{cite web|url=http://www.dgbas.gov.tw/public/Data/11715541971.pdf|year=2010|publisher=Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, R.O.C.|script-title=zh:(ភាសាចិន) 2010中華民國人類發展指數 (HDI)|access-date=18 កញ្ញា 2021}}</ref>
-ស្ថានភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសតៃវ៉ាន់គឺនូវមានវិវាទច្រើន។ សាធារណរដ្ឋចិនបានបាត់បង់ឈ្មោះជារដ្ឋតំណាងប្រទេសចិននៅអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ១៩៧១ បន្ទាប់ពីប្រជាជាតិលើពិភពលោកភាគច្រើនបានបោះឆ្នោតទទួលស្គាល់[[សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន]] (សបច)។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក សាធារណេរដ្ឋចិនតែងតែអះអាងខ្លួនថាជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នៃប្រជាជាតិចិនទាំងមូល។ ចំណែកឯសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនវិញបានអះអាងថាកោះតៃវ៉ាន់គឺជាទឹកដីរបស់ខ្លួនហើយនឹងមិនព្រមបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយរដ្ឋប្រទេសណាដែលទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ឡើយ។ តៃវ៉ាន់បានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការជាមួយរដ្ឋចំនួន ១៤ នៅក្នុងចំណោមរដ្ឋជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិសរុបចំនួន ១៩៣<ref name=":0">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/solomon-islands-ends-diplomatic-ties-with-taiwan-stands-by-china-11568642229|title=Solomon Islands Ends Diplomatic Ties with Taiwan, Stands by China|last=Dou|first=Eva|website=The Wall Street Journal|date=16 កញ្ញា 2019|access-date=19 កញ្ញា 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.abc.net.au/news/2019-09-20/kiribati-to-switch-diplomatic-ties-from-taiwan-to-china/11532192|title=Kiribati cuts ties with Taiwan in diplomatic switch to China days after Solomon Islands pivot|publisher=Australian Broadcasting Corporation|date=20 កញ្ញា 2019|access-date=19 កញ្ញា 2021}}</ref> ខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនផ្សេងៗទៀតបានរក្សាទំនាក់ទំនងការទូតក្រៅផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់តាមរយៈការិយាល័យតំណាងនិងស្ថាប័នដែលដើរតួនាទីជាស្ថានទូតនិងស្ថានកុងស៊ុល។ នៅក្នុងអង្គការអន្តរជាតិដែលមាន សបច ជាសមាជិក តៃវ៉ាន់ត្រូវបានគេបដិសេដសមាជិកភាពជារឿយៗឬអនុញ្ញាតឱ្យខ្លួនចូលរួមតែក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនមែនរដ្ឋក្រោមឈ្មោះផ្សេងៗ។ ក្នុងប្រទេសវិញ ជម្លោះនយោបាយដ៏ធំរវាងភាគីទាំងពីរគឺការគាំទ្រការបង្រួបបង្រួមប្រជាជាតិចិនទាំងមូលនិងការលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណជនជាតិចិនតែមួយផ្ទុយពីអ្នកដែលប្រាថ្នាចង់បានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិជាផ្លូវការនិងអ្នកដែលលើកកម្ពស់អត្តសញ្ញាណតៃវ៉ាន់។<ref>{{cite book |title=Party Politics in Taiwan |given=Dafydd |surname=Fell |publisher=Routledge |year=2006 |isbn=978-1-134-24021-0 |page=85 }}</ref><ref>{{cite book |given1=Christopher H. |surname1=Achen |given2=T. Y. |surname2=Wang |chapter=The Taiwan Voter: An Introduction |pages=1–25 |editor-given1=Christopher H. |editor-surname1=Achen |editor-given2=T. Y. |editor-surname2=Wang |title=The Taiwan Voter |publisher=University of Michigan Press |year=2017 |doi=10.3998/mpub.9375036 |doi-access=free |isbn=978-0-472-07353-5 }} pp. 1–2.</ref>
 ==និរុត្តិសាស្ត្រ==