ម៉ាកុសអ្នកផ្សាយដំណឹងល្អ
| ម៉ាកុសដំណឹងល្អ | |
|---|---|
 សន្តម៉ាកុស ដោយ ហ្វ្រង់ ហាល (១៦២៥) | |
| អ្នកផ្សាយដំណឹងល្អ, ទុក្ករបុគ្គល | |
| Born | ទំព័រគំរូ:ប្រហែល ស៊ីរ៉ែន, ក្រេត និង ស៊ីរ៉ែន, ចក្រភពរ៉ូម (according to Coptic tradition)[១] |
| Died | ទំព័រគំរូ:ប្រហែល (ចាស់ ទំព័រគំរូ:ប្រហែល) អាឡិចសាន់ឌ្រី, អេស៊ីព, ចក្រភពរ៉ូម |
| Honored in | ព្រះវិហារគ្រិស្តសាសនាទាំងអស់ដែលគោរពបូជាពួកបរិសុទ្ធ |
| Major shrine | |
| Feast |
|
| Patronage | Barristers, Venice,[២] Egypt, Copts,[៣] Mainar, Podgorica[៤] Pangil, Laguna |
| Major work(s) | ដំណឹងល្អម៉ាកុស (កំណត់គុណលក្ខណៈ) |
ម៉ាកុស [lower-alpha ១] ( Koinē Greek : Μᾶρκος, romanized : Mârkos ) ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា យ៉ូហានម៉ាកុស ( Koinē Greek : Ἰωάννης Μᾶρκος, romanized : Iōánnēs Mârkos ; អារាមិក : ͚͘ Yōḥannān ) ឬ សន្ត ម៉ាកុស គឺជាមនុស្សដែលត្រូវបានគេសន្មតថាជាអ្នកនិពន្ធនៃ ដំណឹងល្អម៉ាកុស ។ អ្នកប្រាជ្ញព្រះគម្ពីរសម័យទំនើបភាគច្រើនបានសន្និដ្ឋានថា ដំណឹងល្អរបស់ម៉ាកុសត្រូវបានសរសេរដោយអ្នកនិពន្ធអនាមិក ជាជាងជាបុគ្គលប្រវត្តិសាស្ត្រដែលអាចកំណត់អត្តសញ្ញាណបាន ទោះបីជាប្រធានបទនេះនៅតែមានជម្លោះក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញក៏ដោយ។ យោងទៅតាមទំនៀមទម្លាប់របស់សាសនាចក្រ ម៉ាកុសបានបង្កើត គ្រឹស្តសាសនា នៃ អាឡិចសាន់ឌ្រី ដែលជា ការមើលឃើញដ៏សំខាន់បំផុតទាំងប្រាំ នៃ គ្រីស្ទសាសនាសម័យដើម ។ ថ្ងៃបុណ្យ របស់គាត់ត្រូវបានប្រារព្ធនៅថ្ងៃទី ២៥ ខែមេសាហើយ និមិត្តសញ្ញា របស់គាត់គឺ សត្វតោដែលមានស្លាប ។ [៥]
អត្តសញ្ញាណ
[កែប្រែ]
យោងតាម លោក William Lane (១៩៧៤) "ប្រពៃណីដែលមិនចេះរីងស្ងួត" កំណត់អត្តសញ្ញាណ ម៉ាកុសអ្នកដំណឹងល្អ ជាមួយ យ៉ូហានម៉ាកុស, [៦] និង យ៉ូហានម៉ាកុស ជាបងប្អូនជីដូនមួយរបស់ បាណាបាស់ ។ ទោះជាយ៉ាងណា ហ៊ីបប៉ូលីតុសនៃទីក្រុងរ៉ូម នៅក្នុង ក្រុមសាវ័កចិតសិបនាក់ បានសម្គាល់ម៉ាកុសអ្នកផ្សាយដំណឹងល្អ ( ២ធីម៉ូថេទី ៤:១១ ), [៧] យ៉ូហាន ម៉ាកុស ( កិច្ចការ ១២:១២, 25; 13:5, 13; 15:37), [៨] និង ម៉ាកុសជាបងប្អូនជីដូនមួយរបស់បាណាបាស ( កូល៉ុស 4:10 [៩] 24) ។ [១០] [១១] យោងតាមហ៊ីបប៉ូលីតុស ពួកគេទាំងអស់គ្នាជារបស់«សាវ័កចិតសិបនាក់» ដែលត្រូវបាន ព្រះយេស៊ូ ចាត់ឲ្យចេញទៅផ្សព្វផ្សាយ ដំណឹងល្អ ( លូកា ១០:១) [១២] នៅ ស្រុកយូដា ។
យោងទៅតាម Eusebius នៃសេសារា ហេរ៉ូឌ អាគ្រីប៉ាទី 1 ក្នុង ឆ្នាំ ដំបូងនៃរជ្ជកាលរបស់ ទ្រង់ លើតំបន់យូដាទាំងមូល (គ.ស៤១) ពេត្រុសត្រូវបានសង្គ្រោះដោយអព្ភូតហេតុដោយ ពួកទេវតា ហើយបានរត់ចេញពីអាណាចក្រហេរ៉ូឌ (កិច្ចការ ១២:១–១៩)។ [១៣] ពេត្រុសបានទៅ ក្រុងអាន់ទីយ៉ូក បន្ទាប់មកឆ្លងកាត់ អាស៊ីមីន័រ (ទៅមើលព្រះវិហារនៅ ក្រុង Pontus, Galatia, Cappadocia, Asia, និង Bithynia ដូចបាននិយាយនៅក្នុង ពេត្រុសទី១ ១:១), [១៤] ហើយបានមកដល់ទីក្រុងរ៉ូមក្នុងឆ្នាំទីពីរនៃ អធិរាជក្លូឌាស ( គ.ស ៤២)។ នៅកន្លែងណាមួយនៅតាមផ្លូវ ពេត្រុសបានជួបម៉ាកុស ហើយយកគាត់ធ្វើជាដៃគូធ្វើដំណើរ និងអ្នកបកប្រែ។ ម៉ាកុសដំណឹងល្អ បានសរសេរ សេចក្ដីអធិប្បាយ របស់ពេត្រុស ដូច្នេះហើយបានសរសេរដំណឹងល្អតាមម៉ាកុស មុនពេលគាត់ចាកចេញទៅ អាឡិចសាន់ឌ្រី ក្នុងឆ្នាំទីបីនៃគ្រិស្តសករាជ (គ.ស. ៤៣)។ [១៥]
យោងតាមកិច្ចការ [១៦] បានទៅកោះស៊ីបជាមួយបាណាបាស បន្ទាប់ពីក្រុមប្រឹក្សាក្រុងយេរូសាឡឹម។
យោងទៅតាមទំនៀមទម្លាប់ នៅឆ្នាំ 49 នៃគ.ស ប្រហែល 16 ឆ្នាំបន្ទាប់ពីការ ឡើងសោយរាជ្យរបស់ព្រះយេស៊ូវ ម៉ាកុសបានធ្វើដំណើរទៅកាន់ អាឡិចសាន់ឌ្រី ហើយបានបង្កើត ព្រះវិហារអាឡិចសាន់ឌ្រី ដោយបានទៅប្រទេសអេស៊ីបអស់រយៈពេល 4-5 ឆ្នាំមកហើយ។ វិហារគ្រិស្តអូស្សូដក់ គ្រិស្ត អូស្សូដក់ គ្រិស្តអូស្សូដក់ នៃ អាឡិចសាន់ឌ្រី និង វិហារកាតូលិក កូបទិក ទាំងអស់តាមដានប្រភពដើមរបស់ពួកគេចំពោះសហគមន៍ដើមនេះ។ [១៧] ទិដ្ឋភាពនៃពិធីបុណ្យ Coptic អាចត្រូវបានតាមដានត្រលប់ទៅ ម៉ាកុស ខ្លួនឯង។ [១៨] គាត់បានក្លាយជា ប៊ីស្សព ទីមួយរបស់អាឡិចសាន់ឌ្រី ហើយគាត់ត្រូវបានផ្តល់កិត្តិយសជាអ្នកបង្កើត សាសនាគ្រឹស្តនៅអាហ្វ្រិក ។ [១៩]
ព័ត៌មានព្រះគម្ពីរ និងប្រពៃណី
[កែប្រែ]ភស្តុតាងសម្រាប់ការនិពន្ធរបស់ ម៉ាកុស នៃ គម្ពីរម៉ាកុសដែលមានឈ្មោះរបស់គាត់មានប្រភពមកពី Papias ( c. ៦០ – គ. ១៣០ គ.ស. )។ [២០] [២១] [២២] អ្នកប្រាជ្ញនៃ សាលា Trinity Evangelical Divinity គឺ "ស្ទើរតែប្រាកដ" ដែល Papias កំពុងសំដៅទៅលើ យ៉ូហានម៉ាកុស ។ អ្នកប្រាជ្ញព្រះគម្ពីរសម័យទំនើបរកឃើញថាព័ត៌មានរបស់ Papias ពិបាកបកស្រាយណាស់។ [២៣]
សាសនាចក្រ Coptic អនុលោមតាមការកំណត់អត្តសញ្ញាណ ម៉ាកុស ជាមួយ យ៉ូហាន ម៉ាកុស ក៏ដូចជាថាគាត់គឺជាសិស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកចិតសិបនាក់ដែលព្រះយេស៊ូវបានបញ្ជូនចេញ (លូកា 10:1) [១២] ដូចដែល Hippolytus បានបញ្ជាក់។ [២៤] ទំនៀមទំលាប់ Coptic ក៏ប្រកាន់ថា ម៉ាកុសបានរៀបចំពួកសិស្សនៅក្នុងផ្ទះរបស់គាត់បន្ទាប់ពីការសោយទិវង្គតរបស់ព្រះយេស៊ូវថាព្រះយេស៊ូវដែលបានរស់ឡើងវិញបានមកផ្ទះរបស់ម៉ាកុស ( យ៉ូហាន 20 ) ហើយថា ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ បានយាងចុះមកលើពួកសិស្សនៅឯ ថ្ងៃបុណ្យទី៥០ នៅក្នុងផ្ទះតែមួយ។ [២៤] លើសពីនេះទៅទៀត ម៉ាកុសក៏ត្រូវបានគេជឿថាបានស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកបម្រើក្នុង ពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅកាណា ដែលបានបង្ហូរទឹកដែលព្រះយេស៊ូវបានប្រែក្លាយទៅជាស្រា ( យ៉ូហាន ២ :១–១១)។ [២៥]
យោងតាមប្រពៃណីរបស់ Coptic លោក Mark កើតនៅ Cyrene ដែលជាទីក្រុងមួយនៅ Pentapolis នៃអាហ្វ្រិកខាងជើង (ឥឡូវនេះ ប្រទេសលីប៊ី ) ។ ទំនៀមទម្លាប់នេះបន្ថែមថាម៉ាកុសបានត្រឡប់ទៅក្រុងប៉ិនតាប៉ូលីវិញក្នុងជីវិតបន្ទាប់ពីត្រូវបាន ប៉ូល បញ្ជូនទៅ ក្រុងកូល៉ុស ( កូល៉ុស 4:10; [៩] ភីលេម៉ូន 24.) [២៦] ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកខ្លះគិតថាការទាំងនេះពិតជាសំដៅទៅលើ ម៉ាកុសបងប្អូនជីដូនមួយរបស់បាណាបាស )។ ហើយបម្រើជាមួយនឹងលោកនៅក្រុងរ៉ូម (២ធីម៉ូថេ ៤:១១); [៧] ពី Pentapolis គាត់បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ Alexandria ។ [២៧] [២៨] នៅពេលម៉ាកុសត្រឡប់ទៅក្រុងអាឡិចសាន់ឌ្រី អ្នកមិនគោរពសាសនានៃទីក្រុងបានអន់ចិត្តនឹងការខិតខំរបស់គាត់ដើម្បីបង្វែរពួកអាឡិចសាន់ឌ័រចេញពីការគោរពបូជា ព្រះប្រពៃណី របស់ពួកគេ។ [២៩] នៅឆ្នាំ ៦៨ គ.ស ពួកគេបានយកខ្សែពួរជុំវិញករបស់គាត់ ហើយអូសគាត់តាមដងផ្លូវរហូតដល់គាត់ស្លាប់។
- ↑ "St. Mark The Apostle, Evangelist". Coptic Orthodox Church Network. Retrieved November 21, 2012.
- ↑ Walsh, p. 21.
- ↑ Lewis, Agnes Smith (2008). Through Cyprus. University of Michigan Press. p. 65. ល.ស.ប.អ. 978-0-88402-284-8. "St. Mark is the patron saint of the Copts."
- ↑ "Markovdan: Slava Podgorice". Borba. May 8, 2023.
- ↑ Senior, Donald P. (1998), "Mark", ជា Ferguson, Everett, Encyclopedia of Early Christianity (2nd រ.រ.), New York and London: Garland Publishing, Inc., p. 720, ល.ស.ប.អ. 0-8153-3319-6
- ↑ Lane, William L. (1974). "The Author of the Gospel". The Gospel According to Mark. Grand Rapids: Eerdmans. pp. 21–3. ល.ស.ប.អ. 978-0-8028-2502-5.
- ↑ ៧,០ ៧,១ Timothy%204:11&verse={{{3}}}&src=! 2 Timothy 4:11 {{{3}}}
- ↑ Acts 12:12–25 {{{3}}}, Acts 13:5–13 {{{3}}}, Acts 15:37 {{{3}}}
- ↑ ៩,០ ៩,១ Colossians 4:10 {{{3}}}
- ↑ Philemon 1:24 {{{3}}}
- ↑ Hippolytus. "The same Hippolytus on the Seventy Apostles". Ante-Nicene Fathers.
- ↑ ១២,០ ១២,១ Luke 10:1 {{{3}}}
- ↑ Acts 12:1–19 {{{3}}}
- ↑ Peter%201:1&verse={{{3}}}&src=! 1 Peter 1:1 {{{3}}}
- ↑ Handbook of Biblical Chronology. Peabody, Massachusetts. 1998. p. 374. ល.ស.ប.អ. 978-1-56563-143-4.
- ↑ Acts 15:39 {{{3}}}
- ↑ "Egypt". Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs. Archived from the original on December 20, 2011. Retrieved December 14, 2011.
- ↑ "The Christian Coptic Orthodox Church Of Egypt". Encyclopedia Coptica. Archived from the original on August 31, 2005. Retrieved 26 January 2018.
- ↑ Our Sunday Visitor's Encyclopedia of Saints. 1998. p. 401. ល.ស.ប.អ. 0-87973-588-0.
- ↑ "From Stories to Canon" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-07-05. Retrieved 2023-08-20.
- ↑ Ante-Nicene Christian Library, Volume I. 1885.
- ↑ Harrington, Daniel J. (1990), "The Gospel According to Mark", ជា Brown, Raymond E.; Fitzmyer, Joseph A.; Murphy, Roland E., The New Jerome Biblical Commentary, Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, p. 596, ល.ស.ប.អ. 0-13-614934-0
- ↑ The Gospels. 22 April 2010. p. 243. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-958025-5. https://books.google.com/books?id=utMUDAAAQBAJ&pg=PA243. "Finally it is important to realize that none of the four gospels originally included an attribution to an author. All were anonymous, and it is only from the fragmentary and enigmatic and—according to Eusebius, from whom we derive the quotation—unreliable evidence of Papias in 120/130 CE that we can begin to piece together any external evidence about the names of their authors and their compilers. This evidence is so difficult to interpret that most modern scholars form their opinions from the content of the gospels themselves, and only then appeal selectively to the external evidence for confirmation of their findings."
- ↑ ២៤,០ ២៤,១ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedShen01 - ↑ John 2:1–11 {{{3}}}
- ↑ Philemon 24 {{{3}}}
- ↑ "About the Diocese". Coptic Orthodox Diocese of the Southern United States.
- ↑ "Saint Mark". Retrieved May 14, 2009.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedShen07
Cite error: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found