រឿងកោសម្ពិកភិក្ខុ
លំនាំសង្ខេបនៃរឿងនេះ មានដូចតទៅ ៖
ឯកំ សមយំ ភគវា កោសម្ពិយំ វិហរតិ ឃោសិតារាមេ ...
សេចក្ដីដំណាលថា មានភិក្ខុពីរអង្គ មួយអង្គជាវិន័យធរ មួយអង្គទៀតជាធម្មកថិក គង់នៅវត្តឃោសិតារាម ជិតក្រុងកោសម្ពី ។ លោកទាំងអង្គ មានភិក្ខុសិស្សចំនួន ៥០០ អង្គដូចគ្នា ។
ថ្ងៃមួយ ភិក្ខុជាធម្មកថិកចូលទៅបន្ទោបង់ឧច្ចារៈ ( បត់ជើងធំ ) ក្នុងបង្គន់ ហើយមិនបានចាក់ទឹកសំណល់លាងលាមកចោល ។
បន្ទាប់មក ភិក្ខុជាវិន័យធរបានចូលទៅក្រោយ ឃើញទឹកសំណល់នោះ ហើយចេញមកវិញសួរថា ៖ " លោកម្ចាស់ទុកទឹកសំណល់ពីលាងលាមកនៅក្នុងបង្គន់ឬ ? " ។
ធម្មកថិកថា " ករុណា " ។
វិន័យធរបន្តទៀតថា ៖ " លោកធ្វើយ៉ាងនេះ មិនដឹងត្រូវអាបត្តិទេឬ ? "
ធម្មកថិកតបថា ៖ " ខ្ញុំករុណាអត់ដឹងទេ បើខ្ញុំករុណាត្រូវអាបត្តិ ខ្ញុំសូមសំដែងអាបត្តិនោះចេញ " ។
ពេលនោះវិន័យធរឆ្លើយថា ៖ " បើលោកធ្វើដោយគ្មានចិត្តក្លែងទេនោះ លោកក៏ពុំត្រូវអាបត្តិអ្វីដែរ " ។
កាលឮដូច្នោះ ធម្មកថិកក៏ស្ងៀមនៅ ដោយសំគាល់ថា ៖ " ខ្លួនឥតត្រូវអាបត្តិអ្វីឡើយ " ។
ក្រោយមក វិន័យធរបាននិយាយប្រាប់សិស្សរបស់ខ្លួនថា ៖ " ធម្មកថិកប្រព្រឹត្តខុស ត្រូវអាបត្តិហើយ មិនដឹងខ្លួនត្រូវអាបត្តិទៀត " ។
សិស្សរបស់វិន័យធរ បានយកពាក្យនេះបន្តុះបង្អាប់សិស្សរបស់ធម្មកថិកថា ៖ " គ្រូរបស់អ្នកឯងល្ងង់ណាស់ ត្រូវអាបត្តិហើយ មិនដឹងខ្លួនថាត្រូវអាបត្តិទៀត " ។
សិស្សរបស់ធម្មកថិកក៏នាំពាក្យនេះទៅប្រាប់គ្រូរបស់ខ្លួន ។
ធម្មកថិកក៏ប្រាប់សិស្សរបស់ខ្លួនវិញថា ៖ " វិន័យធរជាអ្នកពោលពាក្យមុសាវាទ " ព្រោះពេលមុន លោកនិយាយថា ៖ " ខ្ញុំមិនត្រូវអាបត្តិទេ តែឥឡូវនេះ បែរជានិយាយថាខ្ញុំត្រូវអាបត្តិទៅវិញ " ។
សិស្សរបស់ធម្មកថិក យកពាក្យនេះផ្ចុញផ្ទាល់សិស្សរបស់វិន័យធរវិញ ។
សិស្សរបស់វិន័យធរមានការថ្នាំងថ្នាក់ ក៏ចោទភិក្ខុធម្មកថិកថា ៖ " ជាអ្នកមានទោស ហើយមិនឱ្យចូលរួមធ្វើសង្ឃកម្មជាមួយ " ។
ទំនាស់រវាងវិន័យធរ និងធម្មកថិក ក៏ចាប់ផ្ដើមខ្លាំងឡើងៗ រហូតដល់គ្នាជាពីរពួក ។
លំដាប់នោះ មានភិក្ខុមួយអង្គបានចូលទៅក្រាបទូលព្រះពុទ្ធ អំពីការបែកបាក់គ្នាក្នុងសង្ឃមណ្ឌលនេះ ។
ព្រះសាស្ដា កាលបើទ្រង់ជ្រាបហើយ ក៏ផ្ដែផ្ដាំទៅថា ៖ " ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អ្នកទាំងឡាយចូរកុំទាស់ទែងគ្នាអី ចូរព្រមព្រៀងគ្នាឡើងវិញទៅ " ។
អស់វារៈបីដង ក៏ពួកភិក្ខុទាំងនៅតែឈ្លោះប្រកែកគ្នាដដែល ។
ព្រះពុទ្ធក៏ទ្រង់យាងទៅជួបផ្ទាល់នឹងភិក្ខុទាំងនោះ ហើយមានពុទ្ធដីកាថា ៖ " ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អ្នកទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែជាអ្នកឥតមានទោសពៃរ៍អ្វីឡើយ ត្រូវតែសាមគ្គីគ្នាឡើងវិញ " ។ នៅពេលព្រះអង្គទ្រង់ពន្យល់ណែនាំអំពីទោសនៃការបែកបាក់គ្នា ឈ្លោះប្រកែកគ្នាជាច្រើនអនេកកប្បការឱ្យពួកភិក្ខុទាំងនោះស្ដាប់ទៀតផង ប៉ុន្ដែអន្តរាគមន៍របស់ព្រះសាស្ដា គ្មានបានការអ្វីទាំងអស់ គឺភិក្ខុទាំងនោះ រឹតតែប្រទូសរ៉ាយគ្នាខ្លាំងឡើងៗ រហូតដល់ជេរប្រទេច វាយដំគ្នានៅក្នុងវត្ត និងនៅតាមភូមិអ្នកស្រុកទៀតផង ។
គ្រានោះ មានភិក្ខុជាបក្សពួករបស់វិន័យនធរ បានចូលទៅក្រាបទូលព្រះពុទ្ធថា ៖ " បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចម្រើន សូមព្រះអង្គគង់នៅជាសុខចុះ កុំខ្វល់ខ្វាយព្រះទ័យនឹងខ្ញុំព្រះង្គអី ដ្បិតខ្ញុំមិនអាចបញ្ឈប់ការទាស់ទែងគ្នាបានទេ ពុំអាចសាមគ្គីគ្នាបានទេ ។
ពេលនោះ ព្រះសាស្ដាបានខិតខំពន្យល់ណែនាំទៀតថា " ពីអតីតកាល ព្រះបាទព្រហ្មទត្ត និងទិឃាវុកុមារ ជាស្ដេចសុទ្ធតែមានសាស្ត្រាវុធក្នុងដៃដូចគ្នា គេអាចយោគយល់គ្នា ជានាគ្នាបាន ចុះហេតុដូចម្ដេចបានជាអ្នកទាំងឡាយ សុទ្ធតែជាអ្នកបានបួសក្នុងវិន័យយ៉ាងត្រលាំង បែរជាមិនអាចអត់ឱនឱ្យគ្នា មិនអាចជានាគ្នា មិនអាចព្រមព្រៀងគ្នាទៅកើត " ។
ទោះបីមានការណែនាំម្ដងជាពីរដងក៏ដោយ ភិក្ខុទាំងនោះក៏រឹតតែមានៈរឹងរូសឈ្លោះប្រកែកគ្នាតទៅទៀត ។
ដោយទ្រង់ព្រះតម្រិះថា ភិក្ខុទាំងនេះមិនស្ដាប់ព្រះអង្គទេ ព្រះអង្គក៏ទ្រង់យាងទៅជួបនឹងភិក្ខុទាំងអស់ដែលទាស់ទែងគ្នានោះ ហើយទ្រង់មានពុទ្ធដីកាជាចុងក្រោយ ជាអាទិថា ៖
បុថុសទ្ទោ សមជនោ, ន ពាលោ កោចិ មញ្ញថ; សង្ឃស្មិំ ភិជ្ជមានស្មិំ, នាញ្ញំ ភិយ្យោ អមញ្ញរុំ ។ បរិមុដ្ឋា បណ្ឌិតាភាសា, វាចាគោចរភាណិនោ; យាវិច្ឆន្តិ មុខាយាមំ, យេន នីតា ន តំ វិទូ ។
Puthusaddo samajano, na bālo koci maññatha; Saṅghasmiṃ bhijjamānasmiṃ, nāññaṃ bhiyyo amaññaruṃ. Parimuṭṭhā paṇḍitābhāsā, vācāgocarabhāṇino; Yāvicchanti mukhāyāmaṃ, yena nītā na taṃ vidū.
(ព្រះសាស្តា ត្រាស់ថា) ជនសុទ្ធតែមានសម្លេងខ្លាំងស្មើគ្នា មិនមានជនណាមួយដឹងថា អាត្មាអញជាបុគ្គលពាលឡើយ កាលបើសង្ឃកំពុងបែកគ្នា ក៏មិនមានជនណាមួយ ដឹងនូវហេតុដទៃ ឲ្យក្រៃលែងជាងនេះទៅទៀត។ ពួកជនអ្នកភ្លេចស្មារតី មានអាការស្រដៀងនឹងបណ្ឌិត មានវាចាជាអារម្មណ៍ ចេះតែល្មោភនិយាយ តាមដែលខ្លួនចង់និយាយឲ្យតែរួចពីមាត់ មានគេដឹកនាំ ដោយជំលោះណា ក៏នៅតែមិនស្គាល់នូវជំលោះនោះឡើយ។ (ព្រះត្រៃបិដកសៀវភៅភាគ៥៩ ទំព័រទី ១៣៧ កោសម្ពិយជាតក ទី២)
រួចហើយព្រះពុទ្ធ ក៏សម្រេចព្រះទ័យចេញពីដែនកោសម្ពីតែមួយអង្គឯងទៅគង់ចាំវស្សាក្នុងព្រៃរក្ខិតវ័ន ដែលមានដំរីឈ្មោះ បាលិលេយ្យកៈ ជាអ្នកបម្រើនៅទីនោះ ។ ក្រោយពេលដែលព្រះសាស្ដា និមន្តចេញបាត់ពីវត្តឃោសិតារាមទៅ ពួកពុទ្ធបរិស័ទខានបានស្ដាប់ព្រះធម៌អាថ៌ ក៏នឹកឆ្ងល់ថា ៖ " ចុះព្រះពុទ្ធយាងទៅណា បានជាពុំដែលឃើញសោះ ? " លុះបានដឹងថា ព្រះពុទ្ធជាទ្រង់ភៀសព្រះកាយចេញបាត់ទៅដោយសារតែពួកភិក្ខុទាស់ទែងគ្នា ធ្វើឱ្យព្រះអង្គលំបាកព្រះទ័យ ពួកគេក៏នាំគ្នាថ្កោលទោសលែងគោរព លែងដាក់បាត្រ ដូចពេលសព្វដងទៀត ។ ពួកភិក្ខុទាំងនោះ ក៏រស់នៅយ៉ាងលំបាកដោយខ្វះខាតចតុប្បច្ច័យ ទើបយល់ពីកំហុសរបស់ខ្លួន ហើយគិតនាំគ្នាទៅសុំខមាទោសចំពោះព្រះពុទ្ធ ប៉ុន្តែពេលនោះ ជួនជាថ្ងៃចូលវស្សា បានចូលមកដល់ ក៏នាំគ្នាទ្រាំចូលវស្សាទាំងលំបាកខ្វះខាតតទៅ ។
លុះពេលចេញវស្សាហើយ អនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី នាងវិសាខា និងភិក្ខុចំនួន ៥០០ អង្គ បានសុំឱ្យអានន្ទទៅនិមន្តព្រះសាស្ដាពីព្រៃមកកាន់វត្តជេនពន ព្រោះពួកគេខានបានស្ដាប់ធម្មទេសនារបស់ព្រះអង្គច្រើនខែកន្លងមកហើយ ។ ព្រះអានន្ទ ក៏បាននាំពួកភិក្ខុចំនួន ៥០០ អង្គទៅកាន់សំណាក់ព្រះពុទ្ធ ។ កាលនិមន្តជិតដល់អាស្រម ព្រះអានន្ទក៏បានគិតថា ៖ " អាត្មាអញនាំពួកភិក្ខុដ៏ច្រើនដូច្នេះទៅជួបព្រះសាស្ដា ជាការមិនគួរគប្បីទេ " ។ ព្រះអានន្ទបានបញ្ឈប់ពួកភិក្ខុឱ្យរង់ចាំនៅខាងក្រៅសិន ទើបព្រះអានន្ទចូលទៅតែមួយអង្គឯង ។ គ្រាន់តែចូលទៅដល់ភ្លាម ស្រាប់តែដំរីបាលិលេយ្យកៈ ចាប់ដំបងបំរុងប្រហារព្រះអានន្ទ ប៉ុន្តែព្រះសាស្ដាទ្រង់ឃាត់ថា " កុំ! កុំ! នេះជាពុទ្ធុបដ្ឋាករបស់តថាគតទេ " ។ ដំរីក៏ទម្លាក់ដំបងចោល ។ បន្ទាប់ពីធ្វើអភិវន្ទនកិច្ចហើយ ព្រះពុទ្ធទ្រង់សួរថា " ម្នាលអាន្ទន អ្នកមកតែម្នាក់ឯងទេឬ ? "
ព្រះអាន្ទនក៏បានក្រាបទូលថា ៖ " ទូលបង្គំ មកជាមួយភិក្ខុចំនួន ៥០០ អង្គ ឥឡូវខ្ញុំព្រះអង្គបញ្ឈប់ពួកភិក្ខុទាំងនោះឱ្យរង់ចាំនៅខាងក្រៅឯនោះ " ។
ព្រះសាស្ដាទ្រង់បង្គាប់ឱ្យនាំភិក្ខុទាំងនោះចូលមក ។ ភិក្ខុទាំងអស់នោះ លុះថ្វាយបង្គំព្រះពុទ្ធរួច ក៏ក្រាបទូលសួរថា ៖ " ព្រះអង្គនៅតែមួយអង្គឯងយ៉ាងនេះ ទំនងជាមានការលំបាកណាស់ ព្រោះពុំមានអ្នកណាបម្រើ " ។
ព្រះសាស្ដាទ្រង់តបវិញថា ៖ " តថាគតនៅទីនេះមានដំរីបាលិលេយ្យកៈ ជាអ្នកបម្រើកិច្ចការគ្រប់យ៉ាង " ។ ជាមួយនោះ ព្រះពុទ្ធទ្រង់សំដែងគាថា ថា ៖
សចេ លភេថ និបកំ សហាយំ សទ្ធឹ ចរំ សាធុវិហារិ ធីរំ អភិភុយ្យ សព្វានិ បរិស្សយានិ ចរេយ្យ តេនត្តមនោ សតីមា ។ នោ ចេ លភេថ និបកំ សយាយំ សទ្ធឹ ចរំ សានុវិហារិ ធីរំ រាជាវ រដ្ឋំ វិជិតំ បហាយ ឯកោ ចរេ មាតង្គរញ្ញេវ នាគោ ។
ឯកស្ស ចរិតំ សេយ្យោ នត្ថិ ពាលេ សហាយតា ឯកោ ចរេ ន ច បាបានិ កយិរា អប្បោស្សុក្កោ មាតង្គរញ្ញេវ នាគោ ។ (ព្រះត្រៃបិដក សៀវភៅភាគ៥២ ទំព័រទី ៩០ ធម្មបទគាថា នាគវគ្គ ទី ២៣)
Sace labhetha nipakam sahayam saddhim caram sadhu vihari dhiram abhibhuyya sabbani parissayani careyya tena' ttamano satima. No ce labhetha nipakam sahayam saddhim caram sadhu vihari dhiram rajava rattham vijitam pahaya eko care matanga' ranneva nago. Ekassa caritam seyyo natthi bale sahayata eko care na ca papani kayira appossukko matanga' ranneva nago.
(Source: Dhammapada Verses 328, 329 and 330 - Sambahulabhikkhu Vatthu. Follow the Link)
(ប្រែថា) បើបុគ្គលបានសំឡាញ់ ដែលមានប្រាជ្ញាជាគ្រឿងរក្សាខ្លួន មានប្រាជ្ញាចងចាំ មានគុណធម៌ជាគ្រឿងនៅញ៉ាំងប្រយោជន៍ឲ្យសម្រេច ជាអ្នកត្រាច់ទៅជាមួយគ្នា គួរជាអ្នកមានចិត្តត្រេកអរ មានស្មារតី គ្របសង្កត់សេចក្ដីអន្តរាយទាំងពួង ហើយត្រាច់ទៅជាមួយនឹងសំឡាញ់នោះឯង ។ បើស្វែងរកមិនបានសំឡាញ់ ដែលមានប្រាជ្ញាជាគ្រឿងរក្សាខ្លួន មានប្រាជ្ញាចងចាំ មានគុណធម៌ជាគ្រឿងញ៉ាំងប្រយោជន៍ឲ្យសម្រេច ជាអ្នកត្រាច់ទៅជាមួយទេ គួរត្រាច់ទៅតែឯងវិញ ដូចព្រះរាជាលះបង់រដ្ឋ ដែលទ្រង់ឈ្នះហើយស្ដេចទៅតែឯកអង្គ ពុំនោះសោត ដូចដំរីឈ្មោះមាតង្គៈដែលលះហ្វូងត្រាច់ទៅតែឯកអង្គក្នុងព្រៃ ដូច្នោះដែរ ។ ការត្រាច់ទៅរបស់បុគ្គលឯកអង្គ ជាគុណជាតិប្រសើរផុត (ព្រោះថា) សហាយតាគុណ រមែងមិនមានក្នុងជនពាលឡើយ បុគ្គលនោះគប្បីជាអ្នកមិនមានសេចក្តីខ្វល់ខ្វាយ ត្រាច់ទៅតែម្នាក់ឯងផង មិនគប្បីធ្វើអំពើបាបទាំងឡាយផង ដូចដំរីឈ្មោះមាតង្គៈ ជាសត្វមិនមានសេចក្តីខ្វល់ខ្វាយ លះបង់ហ្វូង ត្រាច់ទៅតែឯកឯងក្នុងព្រះ ដូច្នោះដែរ ។
(ព្រះត្រៃបិដក សៀវភៅភាគ៥២ ទំព័រទី ៩០ ធម្មបទគាថា នាគវគ្គ ទី ២៣)
ពេលព្រះពុទ្ធពោលចប់គាថានេះហើយ ពួកភិក្ខុទាំង ៥០០ អង្គក៏បានសម្រេចមគ្គផលគ្រប់អង្គ ។
ឆ្លៀតពេលនោះ ព្រះអាន្ទនក៏ក្រាបទូលព្រះពុទ្ធអំពីបំណងរបស់អរិយសាវ័កដ៏ចម្រើន មានអានាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋីជាដើម ក្នុងការសុំយាងព្រះសាស្ដាទៅវិញ ។ ព្រះសមុទ្ធគ្រាន់តែទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់ភ្លាមក៏ទ្រង់បញ្ជាឱ្យយកបាត្រ និងចីវរ ហើយចេញពុទ្ធដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់វត្តជេតពនភ្លាម ។
គ្រានោះ ព្រះសាស្ដាទ្រង់ត្រាស់នឹងដំរីបាលិលេយ្យកៈថា ៖ " ម្នាលបាលិលេយ្យកៈ! ដំណើរនេះជាដំណើរមិនត្រឡប់វិញរបស់តថាគត ឈានក្ដី វិបស្សនាក្ដី មគ្គក្ដី ផលក្ដី មិនមានដល់អ្នកក្នុងអត្តភាពនេះទេ អ្នកចូរស្ថិតនៅចុះ " ។ គ្រាន់តែឮបន្ទូលនេះភ្លាម ដំរីយកប្រមោយញាត់ក្នុងមាត់ ស្រែករោទ៍យ៉ាងខ្លាំងដើរតាមក្រោយព្រះសាស្ដា ។
កាលបើជិតដល់ភូមិស្រុកហើយ ព្រះសាស្ដាទ្រង់មានព្រះបន្ទូលទៅកាន់ដំរីថា ៖ " ម្នាលបាលិលេយ្យកៈ! ចាប់ពីទីនេះទៅ មិនមែនជាទីនៅអាស្រ័យរបស់អ្នកទេ គឺជាទីនៅអាស្រ័យរបស់មនុស្ស អ្នកឈប់ត្រឹមនេះចុះ " ។
ដំរី កាលឮពុទ្ធដីកានោះភ្លាម ក៏ឈប់ឈរត្រឹងស្រែកយ៉ាងខ្លាំង សម្លឹងមើលដំណើរព្រះសាស្ដាមិនពព្រិចភ្នែក ។ គ្រាន់តែព្រះពុទ្ធនិមន្តផុតរង្វង់ចក្ខុរបស់ខ្លួន ដំរីនោះក៏បែកទ្រូងស្លាប់ ហើយបានទៅកើតនៅស្ថានត្រៃត្រិង្ស មាននាមថា បាលិលេយ្យកទេវបុត្រ ។
ព្រះសាស្ដាទ្រង់មិននិមន្តដល់វត្តជេតពន ពួកកោសម្ពិកភិក្ខុដឹងហើយក៏ប្រញាប់ប្រញាល់ទៅសុំខមាលទោសចំពោះព្រះអង្គ ។ ពេលនោះ ព្រះបាទព្រហ្មទតនិងអនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី បានឮដំណឹងនេះ ក៏ទៅទូលព្រះពុទ្ធថា ៖ " ខ្ញុំព្រះអង្គមិនឱ្យពួកកោសម្ពិកភិក្ខុដែលទាស់ទែងគ្នានោះចូលមកកាន់ក្រុង និងវត្តខ្ញុំព្រះអង្គឡើយ " ។
ព្រះសាស្ដាទ្រង់ទៅវិញថា ៖ " កុំអី ព្រោះភិក្ខុទាំងនោះ ជាអ្នកនៅមានសីល គ្រាន់តែទាស់ទែងគ្នា និងមិនស្ដាប់ឱវាទរបស់តថាគតប៉ុណ្ណោះ ។ ឥឡូវពួកគេមកសុំទោសតថាគតហើយ ។ សូមឱ្យពួកគេចូលមកចុះ " ។
ចំណែកពួកភិក្ខុដទៃទៀត ក៏មិនព្រមអង្គុយ ឈរជិត ឬនិយាយរកពួកកោសម្ពិកភិក្ខុដែរ ។ មនុស្សទាំងឡាយដែលមកកាន់ទីនោះ ក៏នាំគ្នាចូលទៅសួរព្រះសាស្ដាថា ៖ " ពួកភិក្ខុដែលទាស់ទែងគ្នានៅឯណា ? "
ព្រះពុទ្ធទ្រង់តបថា ៖ " នុះ! នុះ! " ។
មនុស្សទាំងឡាយក៏ចង្អុលប្រាប់គ្នីគ្នាថា ៖ " នុះតើ ភិក្ខុដែលទាស់ទែងគ្នា ! " ។
ពួកកោសម្ពិកភិក្ខុ មានការអៀនខ្មាស់យ៉ាងខ្លាំង មិនហ៊ានងើបមុខ ក្រាបចុះទៀបព្រះបាទាព្រះពុទ្ធ សុំឱ្យព្រះសាស្ដាមេត្តាអត់ទោសឱ្យខ្លួន ។
ព្រះសាស្ដាទ្រង់ត្រាស់ថា ៖ " ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ! អ្នកទាំងឡាយធ្វើអំពើអាក្រក់ តថាគតណែនាំឱ្យលះបង់ចោល ប៉ុន្តែអ្នកទាំងឡាយមិនព្រមស្ដាប់សោះ ។ នេះវាផ្ទុយស្រឡះពីអ្នកប្រាជ្ញពីបុរាណ ព្រោះលោកទាំងនោះជឿ គោរព ធ្វើតាម មិនហ៊ានប្រព្រឹត្តកន្លងដំបូន្មានឪពុកម្ដាយរបល់លោកទេ ទោះបីមាតាបិតាលោកអនិច្ចកម្មទៅហើយក៏ដោយ " ។
ពេលនោះ ពួកកោសម្ពិកភិក្ខុ ក៏បានយល់ច្បាស់ពីកំហុសរបស់ខ្លួន ហើយធ្វើសង្ឃសាមគ្គីឧបោសថជានាគ្នា តរៀងទៅ ។
ភ្លើងឆេះពីសំរាម ។ រឿងតូចតាចសោះ អាចបណ្ដាលឱ្យជារឿងធំបានរហូតបែកបាក់ជាបក្ស ជាពួក ប្រឈមមុខដាក់គ្នា ប្រទូសរ៉ាយគ្នា ភ្លេចថាខ្លួនជាអ្នកបួស ជាសមណសក្យបុត្ត ។
ពុទ្ធបរិស័ទ ទាំងបព្វជិត ទាំងគ្រហស្ថ គួរយកធម៌វិន័យជាធំ ( ធម្មាធិបតេយ្យ ) ដើម្បីរក្សាតម្លៃ និងសាសនារបស់ខ្លួន ។ ប្រសិនបើឃើញអ្នកណាមួយប្រព្រឹត្តខុសឆ្គង គប្បីជួយតាស់តឿន ក្រើនរំលឹកគ្នាក្នុងន័យស្ថាបនា ក្នុងន័យមនោសញ្ចេតនាសន្ដោស ចង់ឲ្យអ្នកដែលជ្រុលប្រព្រឹត្តខុសនោះមានឱកាសភ្ញាក់រលឹក កែលម្អខ្លួនឡើងវិញ ទាន់ពេលវេលា ។ ប្រសិនបើឃើញសហធម្មិកផងគ្នាត្រូវអាបត្តិ គួរជួយក្រើនរំលឹក ឬបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលឱ្យធម្មិកនោះ បានសំដែងអាបត្តិនោះផង ចៀសវាងចាំតែចាប់កំហុស បន្ដុះបង្អាប់ សន្សំរឿងហេតុ មើលឃើញកំហុសតូចតាចរបស់គេ ហាក់ប៉ុនភ្នំ ពេលស្រឡាញ់ មើលឃើញសុទ្ធតែត្រូវ សុទ្ធតែល្អ ពេលស្អប់ មើលឃើញសុទ្ធតែខុស សុទ្ធតែអាក្រក់ទាំងអស់ ។ រីឯអ្នកដែលបានប្រព្រឹត្តខុសជ្រុលហើយនោះ ក៏ត្រូវតែចេះវិភាគ ចេះភ្ញាក់រលឹក ខំកែលម្អជាបន្ទាន់ ជៀងវាងអស្មិមានៈរឹងរូសយកត្រូវម្នាក់ឯង មិនហ៊ានទទួលកំហុស ខ្លាចបាក់មុខ និងប៉ះពាល់កិត្តិយសខ្លួន ។
កន្លងមក តាមការពិនិត្យឃើញថា នៅវត្តខ្លះមានការបែកបាក់សាមគ្គីគ្នារវាងព្រះសង្ឃនិងព្រះសង្ឃ ដោយសារតែរឿងជែងលាភសក្ការៈ ជែងមុខមាត់គ្នា បន្តិចបន្តួច ហើយឆេះរាលដាលទៅជាអធិករណ៍ ក៏មាន ។ អ្នកខ្លះពេញចិត្តលោកគ្រូសូត្រ ស្អប់លោកគ្រូចៅអធិការ ពួកគេខំអួតអាងលើកតម្កើង ឬបន្តុះបង្អាប់ ចាប់កំហុស កាច់បំបាក់តែម្ខាងៗ លែងមើលឃើញការពិតត្រឹមត្រូវតាមធម៌វិន័យអ្វីទាំងអស់ ។ យូរៗទៅ លោកគ្រូចៅអធិការ និងលោកគ្រូសូត្រ ក៏ហាក់ក្លាយទៅជាមាន់ដែលគេលាបធ្យូងមុខឱ្យជល់គ្នា ហើយខិតខំតែពីប្រឹងគន់រំពៃទោស ចាប់កំហុសគ្នា ចោទប្រកាន់ កាច់បំបាក់គ្នា ។ លទ្ធផលចុងក្រោយ បានត្រឹមតែការបែកបាក់ ប្រេះឆាគ្នាជាពីរ ជាបីពួក ហើយវត្តអារាមគ្មានមេកោយពិតប្រាកដ អនាធិបតេ្យ អន្តរាយ គ្មានការរីកចម្រើន ខាងផ្លូវព្រះពុទ្ធសាសនា ក៏ដូចជាការងារសង្គមផ្សេងៗ ។
ពុទ្ធបរិស័ទទាំងឡាយ ជាពិសេសភិក្ខុសង្ឃ គួរប្រុងប្រយ័ត្នកុំឱ្យរឿងបែបនេះកើតមាននៅក្នុងសាសនារបស់យើង ។ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ប្រិតប្រៀងក្នុងការប្រតិបត្តិធម៌ និងវិន័យ សំដៅធ្វើឱ្យព្រះពុទ្ធសាសនា រក្សាបានតម្លៃសីលធម៌ និងតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងសង្គម ក្នុងភាពត្រឹមត្រូវ បរិសុទ្ធ ម៉ត់ចត់ តាមពុទ្ធប្បញ្ញត្តិ និងពុទ្ធានុញ្ញាត ព្រមទាំងរក្សាបាននូវជំនឿរបស់ប្រជារាស្ត្រចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា និងរក្សាបានឋានៈជាសាសនារបស់រដ្ឋ តទៅ ។
ឯកសារយោង[កែប្រែ]
1. ដោយ ម៉ែន ប្រាង និង អាំ ឆន
2. តាមព្រះយោបល់នៃសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជគណៈមហានិកាយ
3. ព្រះត្រៃបិដក វិន័យបិដក សៀវភៅភាគ៨
4. ធម្មបទអដ្ឋកថា ភាគទី ១
5. ព្រះត្រៃបិដកសៀវភៅភាគ៥៩ ទំព័រទី ១៣៧ កោសម្ពិយជាតក ទី២
6. ព្រះត្រៃបិដក សៀវភៅភាគ៥២ ទំព័រទី ៩០ ធម្មបទគាថា នាគវគ្គ ទី ២៣
7. http://ti-kh.org/books?book=59&page=137
8. https://www.tititudorancea.com/z/kosambiyajatakam_tpkmjt0428.htm
9. https://www.tipitaka.net/tipitaka/dhp/verseload.php?verse=328