ហ្សកដានី៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ពីវិគីភីឌា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
r2.7.2) (រ៉ូបូ បន្ថែម: map-bms:Yordania
r2.7.2) (រ៉ូបូ ដកចេញ: map-bms:Yordania
បន្ទាត់ទី២០៤៖ បន្ទាត់ទី២០៤៖
[[lt:Jordanija]]
[[lt:Jordanija]]
[[lv:Jordānija]]
[[lv:Jordānija]]
[[map-bms:Yordania]]
[[mk:Јордан]]
[[mk:Јордан]]
[[ml:ജോർദാൻ]]
[[ml:ജോർദാൻ]]

កំណែនៅ ម៉ោង០៥:៣៣ ថ្ងៃសុក្រ ទី០៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១២

الأردنّ អាលអ៊ូដន់
ទង់ជាតិ ហ្សកដង់
ទង់ជាតិ
វរលញ្ឆករ
ភ្លេងជាតិ
عاش المليك
The Royal Anthem of Jordan
  ("As-salam al-malaki al-urdoni")1
Long live the King
ទីតាំងរបស់ហ្សកដង់
ធានី
និង ទីក្រុងធំបំផុត
Amman
ភាសាផ្លូវការArabic
ក្រុមជនជាតិ
98% Arab, 1% Armenian, 1% Circassian, and others
រដ្ឋាភិបាលConstitutional monarchy
King
Abdullah II
Nader al-Dahabi
Independence
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប
 គ.ម   (112th)
- ផ្ទៃទឹក (%)
0.8
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ កក្តដា ២០០៨)
6,198,677 (102nd)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ កក្តដា ២០០៤)
៥,៦១១,២០២
៦៤ នាក់/គ.ម   (១៣១st)
GDP (PPP)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០០៧)
- សរុប
$28.079 billion[១] (97th)
- ក្នុងម្នាក់
$4,906[២] (103rd)
GDP (ចារឹក)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ 2007)
- សរុប
$15.833 billion[២]
- ក្នុងម្នាក់
$2,766[២]
ជីនី (2002–03)38.8
មធ្យម
HDI (2007)increase 0.773
កំហុស: តម្លៃ HDI មិនត្រឹមត្រូវ · 86th
រូបិយវត្ថុJordanian dinar (JOD)
ល្វែងម៉ោងUTC+2 (UTC+2)
- រដូវក្តៅ (DST)
UTC+3 (UTC+3)
ទិសបើកបរright
កូដហៅទូរស័ព្ទ962
ដែនកម្រិតខ្ពស់.jo
  1. Also serves as the Royal anthem.

កំពុងធ្វើ

ហ្សកដង់ជាប្រទេសនៅអារ៉ាប់ភាគខាងត្បូងធៀងខាងលិចលាតសន្ទឹងដល់ភាពខាងត្បូងនៃវាលខ្សាច់ប្រទេសSyrian នៅជាប់ឈូងសមុទ្រAqaba។ ហើយប្រទេសហ្សកដង់មានព្រំប្រទល់និងប្រទេសស៊ីរី ខាងជើង , ប្រទេសអ៊ីរ៉ាកើខាងជើងធៀងខាងកើត, ប្រទេសអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីននៅខាងលិច និងមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសអារ៉ាប់ប៊ីសាអូឌីដនៅខាងកើតនិងភាពខាងត្បូង។ហើយចែកគ្នាត្រួតត្រា នៅសមុទ្រ Dead Sea ជាមួយអ៊ីស្រាអែល និងជួរមាត់សមុទ្រAqaba ជាមួយអ៊ីស្រាអែល, អារ៉ាប់ប៊ីសាអូ ឌីដនិងអេហ្សីប។ប្រទេសហ្សកដង់មួយចំនួនធំបានគ្របដណ្តប់ដោយវាលខ្សាច់ ជាពិសេសវាលខ្សាច់ របស់អារ៉ាប់ទាំងមូលនៅតំបន់ភាគខាងជើងធៀងខាងលិច។ ទន្លេហ្សកដង់ជាទន្លេសំរាប់បូជានិងគោរពនៅ Fertitle Crescent ។ ទីក្រុងរបស់ប្រទេសហ្សកដង់ មានឈ្នោះថា អាមេន មានទីតំាងនៅខាងជើងធៀងខាងលិច។ នៅប្រវត្តសាស្រ្តប្រទេសហ្សកដង់មានអរិយធម៌ច្រើន ព្រមទាំងបានបញ្ជូលនៅអរិយធម៌បុរាណភាគ ខាងកើតដូចជា : Sumerian, Akkadian , Babylonian, Assyrian, Mesopotamian និងចក្រភព Persian។ហ្សកដង់ធ្លាប់ជាផ្នែកមួយនៃអេហ្ស៊ីប ផារ៉ូនិក ដែលជាម្ចាស់ស្រុកអរិយធម៌ខាងបុរាណវត្ថុ វិទ្យាដែលសល់នៅប៊ីត្រា និងមានស្នាមវប្បធម៌ដែលមកពីខាងលិចដូចជា Macedonian, Roman, Byzantine និងចក្រភព Ottoman Turkish។ នៅសវត្សទី១៧ប្រទេសនេះបាននៅក្រោមវប្បធម៌របស់ពួកម៉ូសស្លីមនិងពួកអារ៉ាប់ក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់ចក្រភពអង់គ្លេស។ នៅសវត្សទី១៧ប្រទេសនេះបាននៅក្រោមវប្បធម៌របស់ពួកម៉ូសស្លីមនិងពួកអារ៉ាប់ក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់ចក្រភពអង់គ្លេស។ Hashemite ព្រះរាជាណាចក្រហ្សកដង់ជាប្រទេសអនុវត្តន៏ប្រជាធិបតេយ្យ រដ្ឋធម្មនុញដែលនាយករដ្ឋមន្រ្តីជាកាន់អំណាច។ នៅរាជ្ជកាលព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ជាអ្នកកាន់អំណាចនិងជាមេទ័ពដែលជាអ្នកប្រតិបត្ត នឹងជារដ្ឋមន្រ្តីដំ បូងដែលកាន់អំណាចនិងអនុម័តសភារឺជាគណះរដ្ឋមន្ត្រី។

ប្រវត្តិ

មុនពេលហ្សកដង់ទទួលបានរដ្ឋឯករាជ្យបានបន្សល់នូវស្នាមរបបនែព្រះរាជាណាចក្រប៊ីត្រា(Petra) ដោយការរកឃើញរបស់ Nabataeans (Arabic: الأنباط,l-nbāt)និងថែមទាំងបានរកឃើញមនុស្ស Arabic Semitic បុរាណដែលសសេរពីអារ៉ាប់ខាងជើងនិងសសេរពីការធ្វើសមយុទ្ធអារ៉ាប់សម័យថ្មី។ នៅសម័យព្រះរាជាណាចក្រ Nabataeans ជាសម័យមួយដែលរីកចំរើនក្នុងការត្រូតត្រាពាណិជ្ជកម្ម ដោយគ្របដណ្តប់ចាប់ពីតបន់ហ្សកដង់ទំនើមទាំងមួលរហូតដល់ភាគខាងត្បូងនែSyria និងភាគខាង ជើងនែអារ៉ាប់ ផេនីស៊ូលា។ការរីកចំរើននេះបញ្ចូលទាំងPetra, និងទ្រព្យសម្បត្តិជាពិសេសឯករាជ មួយរយឆ្នាំដែលគ្រប់គ្រងដោយចក្រភពរ៉ូម។ ផ្នែកមួយនៃNabataeams, ហ្សកដង់ភស្តុតាងជាច្រើនដែល ទាក់ទង ព្រះរាជាណាចក្របុរាណដួចជា ព្រះរាជាណាចក្រប៊ីប៊ល ព្រះរាជាណាចក្រអ៊ីដម ព្រះរាជាណាចក្រអាម៉ូន ព្រះរាជាណាចក្រមោប ព្រះរាជាណាចក្រដែលបានកត់ត្រាក្នុងគម្ពីសាសនាបុរាណ។សម័យហ្វ្រីខូ-រ៉ូមែនជាទីក្រុងមួយដែលមានការរីកចំរើនខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសហ្សកដង់នៅ ក្រោមការដឹកនាំនៃឌីកាផូលីស ព្រមទាំងហ្វើរាសា(ជេរាស៏),ភីលីឌេលភា(អាមែន),រ៉ាភានា(អាប៊ីលា),ឌីអន(ខាប់ភីថលាស៏),ហ្វាដារា(អ៊ូមឃ្យាយ៏)និងភីលឡា(អ៊ីប៊ីឌ)។ ក្រោយមកហ្សកដង់បានចូលរួមបប្រជុំមួយនៃផ្នែករបស់អារ៉ាប់ដែលមានឈ្មោះថាIslamic Empire ដែលមានការចូលរួមខុសៗគ្នា មកពីរដ្ឋCalihates ព្រមទាំងមាន Rashidun Empire, Umayyad Empire, នឹងAbbasid Empire។បន្ទាប់មកមានការបដិសេធនៃAbbasid ដោយមានការ ប៉ះទង្គិចរបស់ហ្សកដង់នៅទំរង់បន្តិចបន្តួចដោយ Mongols, Crusades, Ayyubid នឹងMamluk រហូតក្លាយ ជាOttoman Empire។

ហ្សកដង់ទំនើប

បន្ទាប់ពីការបែកបាកនែ​Ottoman Empire នៅចុងបញ្ជប់សង្រ្គោមលោកទីមួយមក ភាសាជាតិនិងការប្រើអំណាចគូសព្រំប្រទល់នៅទិសខាងត្បូងធៀងខាងលិចនៃអាស៊ី។ ផលសំរេចគួរអោយកត់សំគាល់ កន្លែងSykes–Picot Agreement បានផ្តល់កំណើតអោយFrench Mandate of Syria និង British Mandate of Palestine។ លើសពី៧០% នៃ British Mandate of Palestine ជាទឹកដីខាងកើតនែ Jordan river មានការយល់ព្រមដោយTransjordan។ Abdullah I បានបន្តតំណែងបន្ទាប់ពីលោកPalestinian Arabត្រូវបានធ្វើឃាតនៅឆ្នាំ១៩៥១ បន្តាប់ពីគាត់បានធ្វើដំណើចេញពីal-Aqsa Mosque នៅក្នុងJerusalem​​ នៅក្រោមការមើលថែរបស់អង់គ្លេសបន្ទាប់ពីសង្រ្គោមលោកលើកទីII។នៅឆ្នាំ១៩៤៦ចក្រភពអង់គ្លេសបានស្នើរសុំអោយ អង្កការសហប្រជាជាតិបញ្ចប់នៅទំរង់Mandate ក្នុងTransjordan។ អង្កការសហប្រជាជាតិបានយល់ព្រមការបង្កើតនៅច្បាប់នេះ Jordanian Parliament បានប្រកាស King Abdullah ជាច្បាប់តំបូងរបស់

Hashemite Kingdom of Jordan។

នៅឆ្នាំ១៩៥០​ហ្សកដង់បញ្ចូលតំបន់មួយដែលសព្វថ្ងៃមានឈ្នោះថា​ west Bank(ដែលមានការគាំទ្រពីJudea និង Samaria),

ឯកសារយោង

  1. Jordan, International Monetary Fund, ការតភ្ជាប់នេះត្រូវបានត្រួតពិនិ្យនៅ 2008-10-09
  2. ២,០ ២,១ ២,២ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named imf2