វិគីភីឌា

Wikipedia

រូបសញ្ញាអន្ដរជាតិរបស់វិគីភីឌា។
Screenshot Main Page of the English Wikipedia
ប្រភេទរបស់គេហទំព័រ	Internet encyclopedia
មាននៅក្នុង	292 languages
ម្ចាស់	Wikimedia Foundation
បង្កើត​ឡើង​ដោយ	Jimmy Wales, Larry Sanger
អាសយដ្ឋាន URL	wikipedia.org
ពាណិជ្ជកម្ម	No
ការចុះឈ្មោះ	Optional
សរសេរជាមួយ	LAMP platform
លេខ OCLC	52075003

វីគីភីឌា (អង់គ្លេស: Wikipedia) ជាសព្វវចនាធិប្បាយសេរីច្រើនភាសានៅលើអ៊ីនធឺណិត ដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាអាចអាននិងធ្វើឱ្យមាតិកាទាន់សម័យបន្ថែមទៀត ធ្វើឱ្យវីគីភីឌាសព្វវចនាធិប្បាយបានក្លាយទៅជាការកែប្រែ ការប្រមូលនិងការអភិរក្សរាប់រយរាប់ពាន់នាក់នៃអ្នកស្ម័គ្រចិត្តនៅជុំវិញពិភពលោក តាមរយៈកម្មវិធីដែលគេហៅថាមេឌាវិគី ។

វីគីភីឌាចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ១៥ មករា ឆ្នាំ ២០០១ ដោយចាប់ផ្តើមគម្រោងពីឈ្មោះសព្វវចនាធិប្បាយណូ៉ភីឌាដែលសរសេរដោយហ្ស៊ីម្ម៊ី វេល្ស និងឡែរ្រី សែងក័រ ។ នៅបច្ចុប្បន្ននេះ វីគីភីឌាមានទាំង់អស់ ២៩៣ ភាសា ដោយវីគីភីឌាភាសាខ្មែរមាន ១០៤៤៩ អត្ថបទ ។ មានវីគីភីឌាច្រើនជាង ៥០ ភាសាដែលមានអត្ថបទច្រើនជាង ១០០.០០០ អត្ថបទ ។ វីគីភីឌាភាសាអាល្លឺម៉ងត្រូវបានគេចែកចាយនៅក្នុងទ្រង់ទ្រាយឌីវីឌី-រ៉ូម ។

ប្រវត្តិនៃពាក្យវិគី

តាមន័យបច្ចេកទេស, វិគីគឺជាកម្មវិធីបំរើសេវា (server program) ដែលអនុញ្ញាតអោយ គ្រប់អ្នកប្រើប្រាស់ សហការ ក្នុងការបង្កើត ខ្លឹមសារនៃមួយវិបសាយ។ អ្នកប្រើប្រាស់ណា ក៏អាចតែងខ្លឹមសារវិគី ព្រមទាំងការបរិច្ចាកចំណេះ​(contributions), ដោយប្រើប្រាស់ ឧបករណ៍ស្វែងរកវិប(web browser) ដែលធ្លាប់ប្រើប្រាស់ ដូចជាអ៊ិនណិតអិចក្សផ្លរឺ (Internet Explorer), កញ្ជ្រោងភ្លើង​ (Firefox) ជាដើម។ ជាមូលដ្ឋាន មួយវិបសាយវិគី ត្រូវប្រតិបត្តិការ តាមគោលការជឿជាក់គ្នាទៅវិញទៅមក។
ពាក្យវិគី មានកំណើត ពីពាក្យ "wikiwiki" ដែលមានន័យ តាមភាសារដ្ឋហាវៃ (Hawaiian language)ថា "រហ័ស រហ័ស" ។

វិគីភីឌាភាសាខ្មែរ

វិគីភីឌាភាសាខ្មែរជាទីប្រជុំចំណេះគ្រប់ប្រភេទដែល​មនុស្សគ្រប់ជាតិសាសន៍ បាននិងកំពុងបរិច្ចាក ចំណេះដឹងផងខ្លួន ដើម្បីមនុស្សជាតិទូទៅជាពិសេស សំរាប់កូនខ្មែរ​ទាំងអស់គ្នា។ វិគីភីឌា​បានចាប់ផ្ពើមនៅថ្ងៃទី១៥ខែមករា ឆ្នាំ២០០១។ វិគីភីឌាភាសាខ្មែរបានចាប់ផេី្ដម​នៅឆ្នាំ២០០៥។

លោកជីមបូ វ៉ែល នឹងឡារី សាងហ្គឺបង្កើតវាសំរាប់ចំណែកបង្គ្រប់វសករណ៏សរសេរ Nupedia។ឥឡួវនេះវាជារបស់មូលស្ថាបនាវិគិមេឌា។

វិគីគឺជាវិបសាយ​មួយដែលអនុញ្ញាតអោយអ្នកទស្សនាចូលទៅកែប្រែអត្តបទរបស់ពួកគេនៅក្នុង​កុំព្យូទរ័របស់គេផ្ទាល់។ អ្នកទស្សនាក៏អាចបង្កើតនូវអត្តបទថ្មីៗ នឹងកែប្រែរៀបចំ​នូវអត្តបទដែលមានរួចមកហើយបានដែរ។ រឿងដែលងាយស្រួលម៉្យាងទៀតគឺថាកម្មវិធីវិគី​អនុញ្ញាតអោយកែប្រែអត្តបទនឹងអាចតែ hyperlinks.ហើយអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗទៀតរបស់វិគីគឺអនុញ្ញាតអោយបន្ថែម រឺក៏ផ្លាស់ប្តូររូបភាព តារាង និងសមាសភាពអន្តរកម្មពិតប្រាកដដូចជាហ្គេមជាដើម។

វិគីបានផ្តល់អោយអ្នកប្រើប្រាស់នូវភាពងាយស្រួលជាច្រើន។ ពេលខ្លះអ្នកប្រើប្រាស់​អាចមានការងាយស្រួលក្នុងការមើល​ទំព័រវិបសាយដួចដែលអ្នកប្រើប្រាស់ជាប្រចាំមើលដែរ មុននឹងក្រោយពេលការផ្លាស់ប្តូរដែលពួកគេបានបង្កើត។ វាមិនចាំបាច់ត្រូវការចេះប្រើប្រាស់ HTML(hypertext markup language) រឺក៏សាកល្បងប្រើប្រាស់នៅក្នុងកូដ HTMLនោះទេ។ ឧទាហរណ៍​ដ៏សំខាន់ដែលគួរតែដឹងនៃវិបសាយវីគីនោះគឺថាវិគីភីឌា​គឺជាការសហការគ្នាដើម្បីសាងសង់​វចនានុក្រមមួយតាមប្រពន្ធ័អ៊ិនធឺណេត។

និវេទន៏

វិគីភីឌាទាំងអស់មាន៕

• ៦០៣៥០០០អត្ថបទ។
• អ្នកប្រើប្រាស់ ១ លាននាក់។
• វិគីភីឌាមាន ២២៩ ភាសា។
• វិគីភីឌាដែលមានអត្ថបទច្រើនជាងគេ៕
  • ភាសាអង់គ្លេស។
  • ភាសាអាឡឺម៉ង់។
  • ភាសាបារាំង។
  • ភាសាជប៉ុន។
  • ភាសាប៉ូឡូញ។
  • ភាសាស្វីស។
  • ភាសាហូឡង់។
  • ភាសាព័រទុយកាល់។
  • ភាសាចិន។
  • ភាសារុស្ស៊ី។
  • ភាសាអេស្បាញ។

វិគីភីឌាអាឡឺម៉ង់មាន DVD-ROM ដែរ ។ នៅវិគីភីឌាអង់គ្លេសគេចង់ធ្វើនៅ DVD នឹងក្រដាសដែរ ។ វិគីភីឌាភាសាខ្មែរគឺជាវិគីភីឌាមួយដែលមានអត្ថបទតិច។

ឈ្មោះ

ភាសាខ្មែរ​

• 

ពាក្យវិគីភីឌាគឺជាពីរពាក្យ

• វិគីមានន័យថាលឿន។ ពាក្យនេះមានកំណើតមកពីភាសាហាវៃ។ គេនិយាយថាwiki wiki បានន័យថា លឿនៗ ។ ឧទាហរណ៍ គេហៅតាក់ស៊ីថាwiki wiki (វិគីៗ)។
• ភីឌាមានន័យថាការអប់រំ។ពាក្យនេះមានកំណើតមកពីភាសាក្រិក"pedia"។

ដូច្នេះវិគី(លឿនៗ) និង ភីឌា(ការអប់រំ)គឺជាការអប់រំដែលលឿន ។

មើលផងដែរ

Definition of Wiki