Jump to content

ប្រវត្តិសាស្ត្រ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ពីវិគីភីឌា
ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម
ជីវៈប្រវត្តិសង្ខេប ព្រះធម្មាចារ្យ ខេមចារី ធម្មនាថ លន់ ប៉ុល ព្រះធម្មាចារ្យកម្រិតឧត្តម នៃពុទ្ធមណ្ឌលវិបស្សនាធុរៈកម្ពុជា និងជាព្រះនាយកមជ្ឈមណ្ឌលវិបស្សនាធុរៈខេត្តសៀមរាប ១. កុលប្បរិច្ឆេទ ការកំណត់អំពីត្រកូល ព្រះធម្មាចារ្យ ខេមចារី ធម្មនាថ លន់ ប៉ុល ប្រសូតនៅក្នុងថ្ងៃសុក្រ ១១ កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំម្សាញ់ ព.ស.២៤៨៤ គ.ស.១៩៤០ ក្នុងត្រកូលនៃគ្រួសារកសិករក្រីក្រមួយ នៅភូមិព្រះដាក់ ឃុំព្រះដាក់ ស្រុកអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាប ញោមប្រុសឈ្មោះ ធ្នឹង ប៊ិន និងញោមស្រីឈ្មោះ ភេម មាន។ ព្រះអង្គមានបងប្អូនរួមឧទរចំនួន ៣នាក់ ប្រុស ២នាក់ ស្រ...
ស្លាក: កែ​សម្រួល​តាម​ទូរស័ព្ទ កំណែប្រែពីអ៊ីនធើណិតចល័ត
No edit summary
បន្ទាត់ទី១៖ បន្ទាត់ទី១៖
'''ប្រវត្ដិសាស្ត្រ''' ({{lang-en|history}}) ​គឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៍របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើត[[អក្សរ]] (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។
'''ប្រវត្ដិសាស្ត្រ''' ​គឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៍របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើត[[អក្សរ]] (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។
ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ [[បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ]]។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ<br />
ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ [[បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ]]។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ<br />
ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។
ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។

កំណែនៅ ម៉ោង១៧:២៥ ថ្ងៃពុធ ទី០៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩

ប្រវត្ដិសាស្ត្រ ​គឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៍របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើតអក្សរ (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។ ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ
ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។ ស្គាល់​ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាល​​ពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ធផលរបស់អតីត។​ហើយនិង​ពេលគេស្គាល់ប្រវត្ត​ិគេបានគិតដល់អនាគតកាល។

Herodoto អ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។

ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិ

'បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ'

សំរាប់អ្នកប្រាជ្ញបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រគឹជាពេលវេលាដែលមនុស្សអត់ស្គាល់ការសរសេរទេ។ ថ្វីបើមនុស្សបានកើតឡើងហើយរស់នៅមានប្រហែល២លានឆ្នាំនៅលើផែនដីបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រវែងមែនពិត។ អ្នកប្រាជ្ញបានចែកពេលវេលារបស់មនុស្សដូចតទៅ៖

  • បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ: ប្រហែល២លានឆ្នាំ។
  • ប្រវត្តិ:១០០០០ឆ្នាំ។

ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីប

អត្ថបទនេះបង្ហាញនូវគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិចាប់ផ្តើមនៅពេលមនុស្សបង្គើតការសរសេរ។ ប៉ុន្ដែក៏មានគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិអត់ត្រូវការរសរសេរពីព្រោះមានរបៀបផ្សេងៗទៀតសំរាប់បញ្ជីប្រវត្តិ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី អាចនិយាយថា ជាសំណុំមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រច្រើនតំបន់ឆ្នេរនៅដាច់ពីគ្នា៖ អាស៊ីខាងកើត, អាស៊ីខាងត្បូង និងមជ្ឍឹមបូព៌ាដែលជាតំបន់ដ៏ធំមួយថិតនៅចន្លោះទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប-អាស៊ី។ តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដី មានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវ បច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជន៍។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍លើវាលរាបទាំងនោះ។

ទ្វីបអាស៊ីមានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទ្វីបនេះដូចជាប្រទេចិនប្រទេសឥណ្ឌានិងភូមិភាគមេសូប៉ូតាមី។ ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទ្វីបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមជាមួយប្រទេសក្រិក។​ Herodoto គឹជាអ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។ទស្សនវិជ្ជាក៏បានចាប់កំណើតនៅទីនោះ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្វ្រីក

ប្រវត្តិអាហ្វ្រីក

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអាហ្វ្រីកបានផ្តើមឡើងជាមួយប្រទេសអេហ្សីប

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក

ប្រវត្តិរបស់ទ្វីបអាមេរិកផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។ នៅសតវត្សន៍ទី ៩គ.ស. មានប្រជាជនថ្មីហៅថា Mayaដែលមានការសរសរ និងប្រតិទិនមួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់ពិភពលោក។ គេបានរកឃើញលេខ០ដែលជួយដល់អភិវឌ្ឍន៍របស់ចំណោទ

<form action="https://km.m.wikipedia.org/w/index.php" class="search-box"><input type="search" name="search" placeholder="ស្វែងរកក្នុងវិគីភីឌា" title="ស្វែងរកក្នុងវិគីភីឌា [f]" accesskey="f" id="searchInput" class="search" autocomplete="off" readonly="" /></form>

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ប្រវត្ដិ​គឺជាវិទ្យាសាស្ដ្រដែលរៀនហេតុការណ៏របស់មនុស្ស។ មានពីរគំនិតអំពីប្រវត្តិមួយដែល និយាយថាប្រវត្តិដើម នៅពេលមនុស្សបានបង្កើតអក្សរ (១០០០០ឆ្នាំហើយនៅ ទ្វីបអាស៊ីខាងលិច)។ ប្រវត្តិមុនមនុស្សស្គាល់អក្សរគេហៅពេលនោះ បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ។មួយទៀតដែលគិតថាប្រវត្តិដើមនៅ

ប្រទេសមួយពេលមាននិវេទន៏របស់ប្រទេសមួយ។ ស្គាល់​ប្រវត្តិគឹជាសារះសំខាន់សំរាប់ស្វែងយល់បច្ចុប្បន្នកាល​​ពីព្រោះសង្គមបច្ចុប្បន្នគឹជាលទ្ធផលរបស់អតីត។​ហើយនិង​ពេលគេស្គាល់ប្រវត្ត​គេបានគិតដល់អនាគតកាល។
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/AGMA_H%C3%A9rodote.jpg/200px-AGMA_H%C3%A9rodote.jpg
Herodoto អ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។

ប្រវត្តិ និង បុរេប្រវត្តិកែប្រែ

'បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ'

សំរាប់អ្នកប្រាជ្ញបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រគឹជាពេលវេលាដែលមនុស្សអត់ស្គាល់ការសរសេរទេ។ ថ្វីបើមនុស្សបានកើតឡើងហើយរស់នៅមានប្រហែល២លានឆ្នាំនៅលើផែនដីបុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រវែងមែនពិត។ អ្នកប្រាជ្ញបានចែកពេលវេលារបស់មនុស្សដូចតទៅ៖

  • បុរេប្រវត្តិសាស្ដ្រ: ប្រហែល២លានឆ្នាំ។
  • ប្រវត្តិ:១០០០០ឆ្នាំ។

ប្រវតិ្តនៃបណ្តាទ្វីបកែប្រែ

អត្ថបទនេះបង្ហាញនូវគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិចាប់ផ្តើមនៅពេលមនុស្សបង្គើតការសរសេរ។ ប៉ុន្ដែក៏មានគំនិតដែលគិតថា ប្រវត្តិអត់ត្រូវការរសរសេរពីព្រោះមានរបៀបផ្សេងៗទៀតសំរាប់បញ្ជីប្រវត្តិ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ីកែប្រែ

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី

ប្រវត្តិទ្វីបអាស៊ី អាចនិយាយថា ជាសំណុំមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្រច្រើនតំបន់ឆ្នេរនៅដាច់ពីគ្នា៖ អាស៊ីខាងកើត, អាស៊ីខាងត្បូង និងមជ្ឍឹមបូព៌ាដែលជាតំបន់ដ៏ធំមួយថិតនៅចន្លោះទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប-អាស៊ី។ តំបន់ជុំវិញឆ្នេរជាទីកំណើតនៃអរិយធម៌បូរាណបំផុតលើពិភពលោក។ តំបន់ទាំងបីនោះសុទ្ធសឹងបានអភិវឌ្ឍអរិយធម៌ដំបូងបំផុតនៅលើដី មានជីរជាតិនៃខ្ពង់រាបក្បែរទន្លេ។ អរិយធម៌នៅតំបន់មេសូប៉ូតាមី, ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសឥណ្ឌា និង នៅប្រទេសចិន មានលក្ខណះប្រហាក់ប្រហែលគ្នាផ្លាស់ប្តូរទៅវិញទៅមកនូវ បច្ចេកវិទ្យានិងគំនិត ដូចជា គណិតវិទ្យា និងផលប្រយោជន៍។ សញ្ញាណផ្សេងទៀតដូចជាអក្សរ អាចត្រូវបានអភិវឌ្ឍនៅតាមតំបន់នីមួយៗ ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ បណ្តាទីក្រុង, បណ្តារដ្ឋ និងបណ្តាអាណាចក្រផងដែរ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍលើវាលរាបទាំងនោះ។

ទ្វីបអាស៊ីមានប្រវត្តិមួយយ៉ាងចាស់។អារិយធម៌ធំដំបូងចាប់កំណើតនៅទ្វីបនេះដូចជាប្រទេចិនប្រទេសឥណ្ឌានិងភូមិភាគមេសូផូតាមី។ ពីព្រោះទ្វីបនេះជាទ្វីបមួយធំអ្នកប្រាជ្ញចែកវាជាបួនផ្នែក៖

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុបកែប្រែ

ប្រវត្តិទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមជាមួយប្រទេសក្រិក។​ Herodoto គឹជាអ្នកទីមួយដែលចេះសរសេរប្រវត្តិ។ទស្សនវិជ្ជាក៏បានចាប់កំណើតនៅទីនោះ។

ប្រវត្តិទ្វីបអាហ្វ្រីកកែប្រែ

ប្រវត្តិអាហ្វ្រីក

ប្រវត្តិនៅទ្វីបអាហ្វ្រីកបានផ្តើមឡើងជាមួយប្រទេសអេហ្សីប

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិកកែប្រែ

ប្រវត្តិទ្វីបអាមេរិក

ប្រវត្តិរបស់ទ្វីបអាមេរិកផ្តើមឡើងបាន៨០០០ឆ្នាំជាមួយប្រជាជនTolteca។ នៅសតវត្សរ៏ទី ៩គ.ស.មានប្រជាជនថ្មីហៅថា Mayaដែលមានការសរសរ និងប្រតិទិនមួយដែលល្អបំផុតក្នុងប្រវត្តិរបស់ពិភពលោក។ គេបានរកឃើញលេខ០ដែលជួយដល់អភិវឌ្ឍន៍របស់ចំណោទលេខនព្វន្ធ

Contents [hide]

ឬសគល់នៃពាក្យកែប្រែ

វិជ្ជាតែងប្រវត្តិកែប្រែ

បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិកែប្រែ

មើលផងដែរកែប្រែ

រាយបញ្ជីកែប្រែ

បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករកែប្រែ

ផ្សេងកែប្រែ

បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែកកែប្រែ

បណ្តាឯកសារបង្អែកកែប្រែ

បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធកែប្រែ

បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅកែប្រែ

អាន​ជា​ភាសា​ផ្សេង​ទៀត
  • == វិគីភីឌា® == 
  • ខ្លឹមសារអត្ថបទប្រើប្រាស់បានក្រោមអាជ្ញាបណ្ឌCC BY-SA 3.0 លើកលែងតែមានបញ្ជាក់ផ្សេងពីនោះ។

ភាព​ឯកជនលេខនព្វន្ធ

Contents [hide]

ឬសគល់នៃពាក្យ

វិជ្ជាតែងប្រវត្តិ

បណ្តាវិធីនៃប្រវត្តិ

មើលផងដែរ

រាយបញ្ជី

បណ្តាវិធីនិងបណ្តាឧបករ

ផ្សេង

បណ្តាវិស័យ និងបណ្តាការសិក្សាដោយឡែក

បណ្តាឯកសារបង្អែក

បណ្តាឯកសារពាក់ព័ន្ធ

== បណ្តាខ្សែរភ្ជាប់ក្រៅ