ក្រុមភាសាថៃកៈដៃ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ត fixing dead links |
Remove Thai content, and translate from enwiki |
||
បន្ទាត់ទី១៖ | បន្ទាត់ទី១៖ | ||
{{Notkhmer}} |
{{Notkhmer}} |
||
'''ក្រុមភាសាថៃកៈដៃ''' គឺជា[[ក្រុមភាសា]]របស់[[វណ្ណយុត្តិ (ភាសាវិទ្យា)|ភាសាសំនៀង]]ដែលមាននៅក្នុង[[អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក]], ភាគខាងត្បូងប្រទេស[[ចិន]] និង[[ភាគឦសានរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា]] ភាសាទាំងនោះរួមមាន[[ភាសាថៃ|ភាសាថៃ]] និង[[ភាសាឡាវ]] ជាភាសាជាតិរបស់ប្រទេសថៃ និងឡាវរៀងខ្លួន<ref>Diller, Anthony, Jerry Edmondson, Yongxian Luo. (2008). ''The Tai–Kadai Languages''. London [etc.]: Routledge. {{ISBN|978-0-7007-1457-5}}</ref> ប្រជាជនប្រមាណ ៩៣ លាននាក់និយាយភាសាក្រុមភាសាថៃកៈដៃក្នុងនោះ ៦០% និយាយភាសាថៃ។<ref>{{Cite web|url=http://www.languagesgulper.com/eng/Taikadai.html|title=Taikadai|website=www.languagesgulper.com|language=en|access-date=2017-10-15}}</ref> [[ជាតិពន្ធុវិទ្យា]]រាយបញ្ជី ៩៥ ភាសាក្នុងគ្រួសារ ដោយ ៧២ ភាសាទាំងនេះស្ថិតនៅក្នុងសាខាតៃ<ref>{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=818-16|title=Ethnologue Tai–Kadai family tree}}</ref> |
|||
[[ឯកសារ:Taikadai-en.svg|300px|thumb|ផែនទីនេះបង្ហាញតំបន់ដែលនិយាយភាសាមួយក្នុងក្រុមភាសាថៃកៈដៃ |
|||
{{Col-begin}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
{{legend|blue|กระ}} |
|||
{{legend|#DB4FFF|คำ-สุย}} |
|||
{{legend|#B000A6|เบ}} |
|||
{{legend|#80FF00|ไหล}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
{{legend|#FFEC19|ไตเหนือ}} |
|||
{{legend|#FF4C00|ไตกลาง}} |
|||
{{legend|#FF9D00|ไตตะวันตกเฉียงใต้}} |
|||
{{Col-end}} |
|||
]] |
|||
== ឯកសារយោង == |
|||
'''ក្រុមភាសាថៃកៈដៃ''' หรือรู้จักกันในนามหรือ '''กะได''' หรือ '''กระได''' เป็น[[ตระกูลภาษา]]ของภาษาที่มีเสียงวรรณยุกต์ที่พบใน[[เอเชียตะวันออกเฉียงใต้]]และตอนใต้ของ[[ประเทศจีน]] ในช่วงแรก ตระกูลภาษาไทกะไดเคยถูกกำหนดให้เป็นอยู่ใน[[ตระกูลภาษาจีน-ทิเบต]] แต่ปัจจุบันได้แยกมาเป็นอีกตระกูลภาษาหนึ่ง และยังมีผู้เห็นว่าตระกูลภาษาไท-กะไดนี้มีความสัมพันธ์กับ[[ตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน]] โดยอยู่ในกลุ่มภาษาที่เรียกว่า "ออสโตร-ไท" หรือจัดเป็นตระกูลภาษาใหญ่ออสตริก |
|||
Roger Blench ได้กล่าวว่า ถ้าข้อจำกัดของความเชื่อมต่อของตระกูลภาษาออสโตร-ไทมีความสำคัญมาก แสดงว่าความสัมพันธ์ทั้งสองตระกูลอาจไม่ใช่ภาษาที่เป็นพี่น้องกัน [[กลุ่มภาษากะได]]อาจเป็นสาขาของภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนที่อพยพจาก[[ฟิลิปปินส์]]ไปสู่[[เกาะไหหลำ]] แล้วแพร่สู่จีนแผ่นดินใหญ่ ในขณะที่สาขาไดของภาษากลุ่มกะไดมีการปรับโครงสร้างใหม่โดยได้รับอิทธิพลจากกลุ่มภาษาม้ง-เมี่ยนและ[[ภาษาจีน]] |
|||
ข้อเสนอของ Laurent Sagart ได้กล่าวว่าภาษาไท-กะไดดั้งเดิมได้เกิดขึ้นในยุคต้นของตระกูลภาษาออสโตรนีเซียนที่อาจจะอพยพกลับจากทางตะวันตกเฉียงเหนือของ[[ไต้หวัน]]ไปยังชายฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ของจีน หรือจากจีนไปไต้หวันและเกิดการพัฒนาของภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนบนเกาะนี้ ความสัมพันธ์ระหว่างภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนและไท-กะไดอาจจะอธิบายได้จากคำศัพท์ที่ใกล้เคียงกัน คำยืมใน[[ยุคก่อนประวัติศาสตร์]]และอื่นๆที่ยังไม่รู้ นอกจากนั้นภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนอาจจะมีความสัมพันธ์กับตระกูลภาษาจีน-ทิเบต ซึ่งมีจุดเริ่มต้นในบริเวณชายฝั่งของจีนภาคเหนือและภาคตะวันออก |
|||
ความหลากหลายของตระกูลภาษาไท-กะไดในทางตอนใต้ของ[[ประเทศจีน]]บ่งบอกถึงมีความสัมพันธ์กับถิ่นกำเนิดของภาษา ผู้พูดภาษาสาขาไทอพยพจากตอนใต้ของจีนลงทางใต้เข้าสู่[[เอเชียตะวันออกเฉียงใต้]]แต่ครั้งโบราณ เข้าสู่ดินแดนที่เป็น [[ประเทศไทย]] และ [[ลาว]]บริเวณนี้เป็นบริเวณที่พบผู้พูดภาษาใน[[ตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก]] |
|||
== ภาษาในตระกูลภาษาไท-กะได == |
|||
ตระกูลภาษาไท-กะไดประกอบด้วยกลุ่มภาษาที่จัดแบ่งไว้ 5 สาขา ดังนี้ |
|||
* [[กลุ่มภาษากระ]] (อาจเรียกว่า กะได หรือ เก-ยัง) |
|||
* [[กลุ่มภาษาคำ-สุย]] (จีนแผ่นดินใหญ่ อาจเรียกว่า ตง-สุย) |
|||
* [[กลุ่มภาษาไหล]] (เกาะไหหลำ) |
|||
* [[กลุ่มภาษาไต]] (จีนตอนใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้) |
|||
* [[ภาษาอังเบ]] (เกาะไหหลำ อาจเรียกว่า [[ภาษาเบ]]) |
|||
การจัดแบ่งนี้ใช้พื้นฐานจากคำศัพท์จำนวนมากที่ใช้ร่วมกัน สาขาคำ-[[สุย]] [[เบ]] และ[[ไต]] มักถูกจัดให้อยู่รวมกัน (ดูเพิ่มที่[[กลุ่มภาษาคำ-ไต]]) อย่างไรก็ตามการจัดแบ่งเช่นนี้มีความเห็นที่โต้แย้ง ด้วยสาเหตุว่าอาจเป็นการแทนที่คำในสาขาอื่น และความคล้ายเชิงสัณฐานวิทยาได้แนะนำให้จัดสาขากระกับคำ-สุย เป็นกลุ่มกะไดเหนือทางหนึ่ง และสาขาไหลกับไต เป็นกลุ่มกะไดใต้อีกทางหนึ่ง ดังภาพ ตำแหน่งของภาษาอังเบในข้อเสนอดังกล่าวไม่ได้ถูกพิจารณาไปด้วย |
|||
{{clade |
|||
|label1=กะได |
|||
|1={{clade |
|||
|label1={{nowrap|กะไดเหนือ}} |
|||
|1={{clade |
|||
|1=กระ |
|||
|2=คำ-สุย |
|||
}} |
|||
|label2={{nowrap|กะไดใต้}} |
|||
|2={{clade |
|||
|1=ไหล |
|||
|2=ไต |
|||
|label3=? |
|||
|3=อังเบ |
|||
}} |
|||
}} |
|||
}} |
|||
ชื่อ "ไท-กะได" มาจากการจัดแบ่งตระกูลภาษาออกเป็นสองสาขาคือ ไต กับ กะได ซึ่งเลิกใช้แล้ว กลุ่มภาษากะไดเช่นนี้ถ้ามีกลุ่มภาษาไตอยู่ด้วยจึงจะหมายถึงกลุ่มที่ถูกต้อง ในบางบริบทคำนี้อ้างถึงตระกูลภาษาทั้งหมด แต่บางบริบทก็หมายถึงกลุ่มภาษากระภายใต้ตระกูลภาษานั้น |
|||
=== กลุ่มภาษาไหล === |
|||
* [[ภาษาเจียมาว]] (Jiamao) เจียมาว (ไหหลำ) |
|||
* [[ภาษาไหล]] (Hlai) (ไหหลำ) |
|||
=== [[กลุ่มภาษากระ]] === |
|||
* Yerong (จีนแผ่นดินใหญ่) |
|||
* ภาษา[[เกลาว]] (Gelao) (เวียดนาม) |
|||
* ภาษา[[ลาติ]] (Lachi หรือ Lati) (เวียดนาม) <!-- ศมส ใช้ ลาติ ในภาษาไทย ดูเพิ่มอ้างอิง --> |
|||
* ภาษา[[ลาติขาว]] (White Lachi) (เวียดนาม) |
|||
* ภาษา[[ปู้ยัง]] (Buyang) (จีนแผ่นดินใหญ่) |
|||
* ภาษา[[จุน]] (Cun) (ไหหลำ) |
|||
* ภาษา[[เอน]] (En) (เวียดนาม) |
|||
* [[ภาษากวาเบียว]] (Qabiao) (เวียดนาม) |
|||
* ภาษา[[ลาคัว]] (Laqua) (เวียดนาม) <!-- ศมส ใช้ ลาคัว แทน ละควา ในภาษาไทย ดูเพิ่มอ้างอิง --> |
|||
* ภาษา[[ลาฮา]] (Laha) (เวียดนาม) <!-- ศมส ใช้ ลาฮา แทน ละหา ในภาษาไทย ดูเพิ่มอ้างอิง --> |
|||
=== กลุ่มภาษาไต === |
|||
* กลุ่มภาษาไตเหนือ |
|||
** [[ภาษาแสก]] (ลาว) |
|||
** [[ภาษาเย]] (Yay) (ไทย) |
|||
** [[ภาษาจ้วงเหนือ]] (จีน) |
|||
** [[ภาษาปูยี]] (Buyi) (จีน) |
|||
** [[Tai Mène language|Tai Mène]] (ลาว) |
|||
** [[E language|E]] (จีน) |
|||
* กลุ่มภาษาไตกลาง |
|||
** [[ภาษาจ้วงใต้]] (จีน) |
|||
** [[ภาษาม่านเชาลาน]] (เวียดนาม) |
|||
** [[ภาษานุง]] (เวียดนาม) |
|||
** [[ภาษาต่าย]] (Tho) (เวียดนาม) |
|||
** [[ภาษาซึนลาว]] (Ts'ün-Lao) (เวียดนาม) |
|||
** [[ภาษานาง]] (เวียดนาม) |
|||
* กลุ่มภาษาไตตะวันตกเฉียงใต้ |
|||
** [[ภาษาไทหย่า]] (จีน) |
|||
** [[ภาษาพูโก]] (ลาว) |
|||
** [[ภาษาปาดี]] (จีน) |
|||
** [[ภาษาไทตรันห์]] (เวียดนาม) |
|||
** [[ภาษาต่ายสาพา]] (Tày Sa Pa) (เวียดนาม) |
|||
** [[ภาษาไทโหลง]] (ไทหลวง) (ลาว) |
|||
** [[ภาษาไตฮ้องจีน]] (จีน) |
|||
** [[ภาษาตุรุง]] (อินเดีย) |
|||
** [[ภาษายอง]] (ไทย) |
|||
** [[ภาษาไทยถิ่นใต้]] (ปักษ์ใต้) (ไทย) |
|||
** กลุ่มภาษาไตกลาง-ตะวันออก |
|||
*** กลุ่มภาษาเชียงแสน |
|||
**** [[ภาษาไทดำ]] (เวียดนาม) |
|||
**** [[ภาษาไทยถิ่นเหนือ]] (ภาษาล้านนา, ภาษาไทยวน) (ไทย, ลาว) |
|||
**** [[ภาษาพวน]] (ไทย) |
|||
**** [[ภาษาไทโซ่ง]] (ไทย) |
|||
**** [[ภาษาไทย]] (ไทย) |
|||
**** [[ภาษาไทฮ่างตง]] (เวียดนาม) |
|||
**** [[ภาษาไทขาว]] (ภาษาไทด่อน) (เวียดนาม) |
|||
**** [[ภาษาไทแดง]] (ภาษาไทโด) (เวียดนาม) |
|||
**** [[ภาษาต่ายตั๊ก]] (เวียดนาม) |
|||
**** [[ภาษาตูลาว]] (เวียดนาม) |
|||
*** กลุ่มภาษาลาว-ผู้ไท |
|||
**** [[ภาษาลาว]] (ลาว) |
|||
**** [[ภาษาญ้อ]] (ไทย) |
|||
**** [[ภาษาผู้ไท]] (ไทย) |
|||
**** [[ภาษาอีสาน]] (ภาษาไทยถิ่นอีสาน) (ไทย, ลาว) |
|||
*** กลุ่มภาษาไตตะวันตกเฉียงเหนือ (พายัพ) |
|||
**** [[ภาษาอาหม]] (รัฐอัสสัม - [[ภาษาอัสสัม]]ซึ่งเป็นภาษาที่ชาวอาหมใช้ในปัจจุบัน จัดอยู่ใน[[ตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน]]) |
|||
**** [[ภาษาอ่ายตน]] (รัฐอัสสัม) |
|||
**** [[ภาษาลื้อ]] (ภาษาไทลื้อ) (จีน, เวียดนาม, ไทย, ลาว, พม่า) |
|||
**** [[ภาษาคำตี่]] (รัฐอัสสัม, พม่า) |
|||
**** [[ภาษาเขิน]] (พม่า) |
|||
**** [[ภาษาคำยัง]] (รัฐอัสสัม) |
|||
**** [[ภาษาพ่าเก]] (รัฐอัสสัม) |
|||
**** [[ภาษาไทใหญ่]] (ภาษาฉาน) (พม่า) |
|||
**** [[ภาษาไทไต้คง]] (ภาษาไทเหนือ) (จีน, เวียดนาม, ไทย, ลาว) |
|||
=== กลุ่มภาษาคำ-สุย === |
|||
* กลุ่มภาษาลักเกีย-เบียว (จีนแผ่นดินใหญ่) |
|||
** ภาษาลักเกีย (Lakkia) |
|||
** [[ภาษาเบียว]] |
|||
* ภาษาคำ-สุย (จีนแผ่นดินใหญ่) |
|||
** [[ภาษาอ้ายจาม]] (Ai-Cham) |
|||
** [[Cao Miao language|Cao Miao]] |
|||
** ภาษาต้งเหนือ (Northern Dong) |
|||
** ภาษาต้งใต้ (Southern Dong) |
|||
** ภาษาคัง (Kang) |
|||
** [[Mak language|Mak]] |
|||
** ภาษามู่หลาม (Mulam) |
|||
** ภาษาเมาหนาน (Maonan) |
|||
** ภาษาสุย (Sui) |
|||
** [[T’en language|T’en]] |
|||
== อ้างอิง == |
|||
* Edmondson, J.A. and D.B. Solnit eds. 1997. ''Comparative Kadai: the Tai branch''. Dallas: Summer Institute of Linguistics and the University of Texas at Arlington. |
|||
* Ostapirat, Weera. 2005. "Kra-Dai and Austronesian: Notes on phonological correspondences and vocabulary distribution", pp. 107–131 in Sagart, Laurent, Blench, Roger & Sanchez-Mazas, Alicia (eds.), ''The Peopling of East Asia: Putting Together Archaeology, Linguistics and Genetics.'' London/New York: Routledge-Curzon. |
|||
* [http://web.archive.org/web/20060304152930/http://homepage.ntlworld.com/roger_blench/Language%20data/Geneva%20paper%202004.pdf Roger Blench] (PDF format) |
|||
* [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90192 Ethnologue report] Retrieved [[3 August]] [[2005]]. |
|||
* [[ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์กรมหาชน)]]. นิทรรศการถาวร กลุ่มชาติพันธุ์ และโบราณคดี (ชั้น 5) |
|||
{{ตระกูลภาษามีคนพูดมาก 10 อันดับ}} |
|||
{{ภาษาไทกะได}} |
|||
[[หมวดหมู่:ตระกูลภาษาไท-กะได| ]] |
[[หมวดหมู่:ตระกูลภาษาไท-กะได| ]] |
កំណែនៅ ម៉ោង១៥:២៣ ថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២
អត្ថបទនេះត្រូវការបកប្រែទៅជាភាសាខ្មែរ។ អត្ថបទនេះត្រូវបានសរសេរជាភាសាផ្សេង ដែលមិនមែនជាភាសាខ្មែរ។ បើសិនជាអត្ថបទទុកសម្រាប់អ្នកអានមកពី សហគមន៍នៃភាសាមួយនេះ វាគួរតែចែកចាយទៅវិគីភីឌាជាភាសានោះ។ សូមមើល បញ្ជីនៃគម្រោងវិគីភីឌាទាំងអស់។ សូមមើល ច្រកចូលអត្ថបទនេះ លើក្រុមទំព័រដែលត្រូវការបំណកប្រែទៅជាភាសាខ្មែរ ដើម្បីពិភាក្សា ។ ប្រសិនបើ អត្ថបទមិនត្រូវបានសរសេរជាភាសាខ្មែរឡើងវិញទេ ក្នុងរយៈពេលពីរសប្ដាហ៍ទៀត អត្ថបទនឹងត្រូវចុះបញ្ជីដើម្បីលុបចោល និង/ឬ ប្ដូរវាទៅកាន់វិគីភីឌាជាភាសាដើមរបស់វាវិញ ។ បើសិនជាលោកអ្នក គ្រាន់តែចង់បិទស្លាកទំព័រនេះត្រូវការបំណកប្រែ សូមបញ្ចូល {{អាទេស.:ត្រូវការបកប្រែ | ទំ. = ក្រុមភាសាថៃកៈដៃ | ភាសា = មិនស្គាល់ | ផ្ដល់យោបល់ = }} ~~~~ ទៅខាងក្រោម នៃផ្នែក នៃក្រុមទំព័រនេះត្រូវការបំណកប្រែទៅជាភាសាខ្មែរ ។ |
ក្រុមភាសាថៃកៈដៃ គឺជាក្រុមភាសារបស់ភាសាសំនៀងដែលមាននៅក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក, ភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន និងភាគឦសានរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា ភាសាទាំងនោះរួមមានភាសាថៃ និងភាសាឡាវ ជាភាសាជាតិរបស់ប្រទេសថៃ និងឡាវរៀងខ្លួន[១] ប្រជាជនប្រមាណ ៩៣ លាននាក់និយាយភាសាក្រុមភាសាថៃកៈដៃក្នុងនោះ ៦០% និយាយភាសាថៃ។[២] ជាតិពន្ធុវិទ្យារាយបញ្ជី ៩៥ ភាសាក្នុងគ្រួសារ ដោយ ៧២ ភាសាទាំងនេះស្ថិតនៅក្នុងសាខាតៃ[៣]
ឯកសារយោង
- ↑ Diller, Anthony, Jerry Edmondson, Yongxian Luo. (2008). The Tai–Kadai Languages. London [etc.]: Routledge. ISBN 978-0-7007-1457-5
- ↑ "Taikadai". www.languagesgulper.com (in អង់គ្លេស). Retrieved 2017-10-15.
- ↑ "Ethnologue Tai–Kadai family tree".