ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា

ខ្លឹមសារដែលបានលុបចោល ខ្លឹមសារដែលបានសរសេរបន្ថែម

Inline

កំណែនៅ ម៉ោង២២:១៣ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៩

ខ្សែទឹកអុយ៉ាស៊ីអុ (បៃតង) និង ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ (ក្រហម)

ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ (ជាភាសាអង់គ្លេស៖ Kuroshio Current , ជាភាសាជប៉ុន៖ 黒潮=ជំនោរខ្មៅ) ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា ខ្សែទឹកជប៉ុន ឬ ខ្សែទឹកខ្មៅ។ វាជាខ្សែទឹកមានកំលាំងខ្លាំងក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកខាងជើងប៉ែកខាងលិច។ វាមានប្រភពពីឆ្នេរខាងកើតកោះតៃវ៉ាន់ និងហូរទៅទិសឦសានកាត់តាមប្រទេសជប៉ុនរួចវិលចូលទៅក្នុងខ្សែទឹកប៉ាស៊ីហ្វិកខាងជើង។ ខ្សែទឹកនេះដឹកនាំទឹកក្ដៅពីត្រូពិចឆ្ពោះទៅកាន់តំបន់ប៉ូល។ គេឃើញមានកំហាប់អ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមខ្ពស់ធ្វើដំនើរតាមខ្សែទឹកនេះជារៀងរាល់ឆ្នាំ (ប្រហែល ៥,២លានតោន)។ ទឹកក្ដៅរបស់ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុជួយទ្រទ្រង់ការលូតលាស់របស់ថ្មប៉ប៉្រះទឹករបស់ជប៉ុន និងត្រីក្នុងសមុទ្រ។

អំពីឈ្មោះ

ទឹកសមុទ្រនៅក្នុងខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុថ្លានិងមិនសូវសំបូរប្លុងតុងទេ។ ដោយហេតុនេះពណ៌របស់វាមានពណ៌ខៀវចាស់ ទើបគេដាក់ឈ្មោះវាថាឃឹរ៉ុស៊ីអុ(=ជំនោរខ្មៅ)នោះទៅ។

លក្ខណៈខ្សែទឹក

ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុមានប្រភពពីខ្សែទឹកអេក្វាទ័រខាងជើងដែលហូរពីតំបន់ក្បែរអេក្វាទ័រខាងជើងទៅទិសខាងលិច។ បន្ទាប់មកវាធ្វើដំនើរទៅសសៀរតាមខាងកើតកំរងកោះហ្វីលីពីនឆ្ពោះទៅទិសខាងជើង។ កំលាំងខ្សែទឹកកាន់តែខ្លាំងដោយសារឥទ្ឋិពលកំលាំងកូរ្យូលីសនិងផលបេតា(ឥទ្ឋិពលបំរែបំរួលរយៈទទឹង)។ បន្ទាប់មកទៀតវាហូរកាត់តាមចន្លោះកោះតៃវ៉ាន់និងកោះអ៊ីស៊ីហ្គាគី ចូលទៅលើធ្នើរទ្វីបសមុទ្រចិនខាងកើត។ នៅក្បែរខាងត្បូងកោះឃ្យឺស្សឺ វាប្ដូរទិសទៅខាងកើតកាត់តាមច្រកការ៉ាចូលទៅក្នុងធ្នើរទ្វីបជប៉ុនខាងត្បូង។ នៅទីនោះវាចែកជា២គឺ ខ្សែទឹកដែលហូរបន្តទៅខាងកើតចូលទៅក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក (ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុបន្ត) និងខ្សែទឹកដែលហូរតាមច្រកកូរ៉េចូលទៅក្នុងសមុទ្រជប៉ុន (ខ្សែទឹកត្សឹស៊ីម៉ា)។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្រៅពីខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុមេដែលហូរជាចំបងពីលិចទៅកើត នៅមានខ្សែទឹកមួយទៀតដែលហូរនៅនៅខាងត្បូងខ្សែទឹកមេ មានទិសដៅផ្ទុយនិងមានល្បឿនយឺត (០,៣ណុត) ដែលគេអោយឈ្មោះថាខ្សែទឹកច្រាស់ឃឹរ៉ុស៊ីអុ។

ទទឹងខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុក្បែរជប៉ុនមានប្រហែល១០០គ.ម និងមានល្បឿនអតិបរមា៤ណុត(ប្រហែល៧,៤គ.មក្នុង១ម៉ោង)។ នៅជំរៅពី៦០០ទៅ៧០០ម វានៅមានល្បឿន១ទៅ២ណុត។ តាមការគណនា ក្នុង១វិនាទីមានទឹកប្រមាណ២ទៅ៥ម៉ឺនម៉ែត្រគូបត្រូវបានហូរនាំតាមខ្សែទឹកនេះ។ សីតុណ្ហភាពផ្ទៃទឹកខាងលើគឺ ៣០℃ នៅរដូវក្ដៅនិង២០℃នៅរដូវរងារ។ កំរិតភាពប្រៃខ្ពស់ គឺ ៣៤,៨%នៅរដូវរងារ និង ក្រោម៣៤%នៅរដូវក្ដៅ។ កំរិតរំលាយអុកស៊ីសែន ៥ ml/l។

@@ បន្ទាត់ទី១៖ / បន្ទាត់ទី១៖ @@
-[[រូបភាព:KuroshioOyashio.jpg|thumb|right|350px|ខ្សែទឹកអុយ៉ាស៊ីអុ (បៃតង) និង ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ (ក្រហម)]]
+[[ឯកសារ:KuroshioOyashio.jpg|thumb|right|350px|ខ្សែទឹកអុយ៉ាស៊ីអុ (បៃតង) និង ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ (ក្រហម)]]
 '''ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ''' (ជាភាសាអង់គ្លេស៖ Kuroshio Current , ជាភាសាជប៉ុន៖ 黒潮=ជំនោរខ្មៅ) ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា '''ខ្សែទឹកជប៉ុន''' ឬ '''ខ្សែទឹកខ្មៅ'''។ វាជាខ្សែទឹកមានកំលាំងខ្លាំងក្នុង[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក]]ខាងជើងប៉ែកខាងលិច។ វាមានប្រភពពីឆ្នេរខាងកើតកោះ[[តៃវ៉ាន់]] និងហូរទៅទិសឦសានកាត់តាមប្រទេស[[ជប៉ុន]]រួចវិលចូលទៅក្នុងខ្សែទឹកប៉ាស៊ីហ្វិកខាងជើង។ ខ្សែទឹកនេះដឹកនាំទឹកក្ដៅពីត្រូពិចឆ្ពោះទៅកាន់តំបន់ប៉ូល។ គេឃើញមានកំហាប់[[អ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម]]ខ្ពស់ធ្វើដំនើរតាមខ្សែទឹកនេះជារៀងរាល់ឆ្នាំ (ប្រហែល ៥,២លានតោន)។ ទឹកក្ដៅរបស់ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុជួយទ្រទ្រង់ការលូតលាស់របស់ថ្មប៉ប៉្រះទឹករបស់ជប៉ុន និងត្រីក្នុងសមុទ្រ។
-[[Image:Japan's ocean currents.PNG|thumb|300px|right|'''ខ្សែទឹកក្បែរប្រទេសជប៉ុន'''<br>1. ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ 2.ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ(បន្ត) 3.ខ្សែទឹកច្រាស់ឃឹរ៉ុស៊ីអុ 4.ខ្សែទឹកត្សឹស៊ីម៉ា(ក្ដៅ) 5.ខ្សែទឹកត្សឹហ្គារឹ(ក្ដៅ) 6.ខ្សែទឹកសូយ៉ា(ក្ដៅ) 7.ខ្សែទឹកអុយ៉ាស៊ីអុ 8.ខ្សែទឹកលីម៉ាន់(ត្រជាក់)]]
+[[ឯកសារ:Japan's ocean currents.PNG|thumb|300px|right|'''ខ្សែទឹកក្បែរប្រទេសជប៉ុន'''<br />1. ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ 2.ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុ(បន្ត) 3.ខ្សែទឹកច្រាស់ឃឹរ៉ុស៊ីអុ 4.ខ្សែទឹកត្សឹស៊ីម៉ា(ក្ដៅ) 5.ខ្សែទឹកត្សឹហ្គារឹ(ក្ដៅ) 6.ខ្សែទឹកសូយ៉ា(ក្ដៅ) 7.ខ្សែទឹកអុយ៉ាស៊ីអុ 8.ខ្សែទឹកលីម៉ាន់(ត្រជាក់)]]
 == អំពីឈ្មោះ ==
 ទឹកសមុទ្រនៅក្នុងខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុថ្លានិងមិនសូវសំបូរប្លុងតុងទេ។ ដោយហេតុនេះពណ៌របស់វាមានពណ៌ខៀវចាស់ ទើបគេដាក់ឈ្មោះវាថា'''ឃឹរ៉ុស៊ីអុ'''(=ជំនោរខ្មៅ)នោះទៅ។
-==លក្ខណៈខ្សែទឹក ==
+== លក្ខណៈខ្សែទឹក ==
-ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុមានប្រភពពី[[ខ្សែទឹកអេក្វាទ័រខាងជើង]]ដែលហូរពីតំបន់ក្បែរអេក្វាទ័រខាងជើងទៅទិសខាងលិច។ បន្ទាប់មកវាធ្វើដំនើរទៅសសៀរតាមខាងកើតកំរងកោះ[[ហ្វីលីពីន]]ឆ្ពោះទៅទិសខាងជើង។ កំលាំងខ្សែទឹកកាន់តែខ្លាំងដោយសារឥទ្ឋិពល[[កំលាំងកូរ្យូលីស]]និងផលបេតា(ឥទ្ឋិពលបំរែបំរួល[[រយៈទទឹង]])។ បន្ទាប់មកទៀតវាហូរកាត់តាមចន្លោះកោះតៃវ៉ាន់និងកោះអ៊ីស៊ីហ្គាគី ចូលទៅលើធ្នើរទ្វីប[[សមុទ្រចិនខាងកើត]]។ នៅក្បែរខាងត្បូងកោះឃ្យឺស្សឺ វាប្ដូរទិសទៅខាងកើតកាត់តាមច្រកការ៉ាចូលទៅក្នុងធ្នើរទ្វីបជប៉ុនខាងត្បូង។  នៅទីនោះវាចែកជា២គឺ ខ្សែទឹកដែលហូរបន្តទៅខាងកើតចូលទៅក្នុង[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក]] ('''ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុបន្ត''') និងខ្សែទឹកដែលហូរតាម[[ច្រកកូរ៉េ]]ចូលទៅក្នុង[[សមុទ្រជប៉ុន]] ('''ខ្សែទឹកត្សឹស៊ីម៉ា''')។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្រៅពីខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុមេដែលហូរជាចំបងពីលិចទៅកើត នៅមានខ្សែទឹកមួយទៀតដែលហូរនៅនៅខាងត្បូងខ្សែទឹកមេ មានទិសដៅផ្ទុយនិងមានល្បឿនយឺត (០,៣[[ណុត]]) ដែលគេអោយឈ្មោះថា'''ខ្សែទឹកច្រាស់ឃឹរ៉ុស៊ីអុ'''។
+ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុមានប្រភពពី[[ខ្សែទឹកអេក្វាទ័រខាងជើង]]ដែលហូរពីតំបន់ក្បែរអេក្វាទ័រខាងជើងទៅទិសខាងលិច។ បន្ទាប់មកវាធ្វើដំនើរទៅសសៀរតាមខាងកើតកំរងកោះ[[ហ្វីលីពីន]]ឆ្ពោះទៅទិសខាងជើង។ កំលាំងខ្សែទឹកកាន់តែខ្លាំងដោយសារឥទ្ឋិពល[[កំលាំងកូរ្យូលីស]]និងផលបេតា(ឥទ្ឋិពលបំរែបំរួល[[រយៈទទឹង]])។ បន្ទាប់មកទៀតវាហូរកាត់តាមចន្លោះកោះតៃវ៉ាន់និងកោះអ៊ីស៊ីហ្គាគី ចូលទៅលើធ្នើរទ្វីប[[សមុទ្រចិនខាងកើត]]។ នៅក្បែរខាងត្បូងកោះឃ្យឺស្សឺ វាប្ដូរទិសទៅខាងកើតកាត់តាមច្រកការ៉ាចូលទៅក្នុងធ្នើរទ្វីបជប៉ុនខាងត្បូង។ នៅទីនោះវាចែកជា២គឺ ខ្សែទឹកដែលហូរបន្តទៅខាងកើតចូលទៅក្នុង[[មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក]] ('''ខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុបន្ត''') និងខ្សែទឹកដែលហូរតាម[[ច្រកកូរ៉េ]]ចូលទៅក្នុង[[សមុទ្រជប៉ុន]] ('''ខ្សែទឹកត្សឹស៊ីម៉ា''')។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្រៅពីខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុមេដែលហូរជាចំបងពីលិចទៅកើត នៅមានខ្សែទឹកមួយទៀតដែលហូរនៅនៅខាងត្បូងខ្សែទឹកមេ មានទិសដៅផ្ទុយនិងមានល្បឿនយឺត (០,៣[[ណុត]]) ដែលគេអោយឈ្មោះថា'''ខ្សែទឹកច្រាស់ឃឹរ៉ុស៊ីអុ'''។
 ទទឹងខ្សែទឹកឃឹរ៉ុស៊ីអុក្បែរជប៉ុនមានប្រហែល១០០គ.ម និងមានល្បឿនអតិបរមា៤ណុត(ប្រហែល៧,៤គ.មក្នុង១ម៉ោង)។ នៅជំរៅពី៦០០ទៅ៧០០ម វានៅមានល្បឿន១ទៅ២ណុត។ តាមការគណនា ក្នុង១វិនាទីមានទឹកប្រមាណ២ទៅ៥ម៉ឺនម៉ែត្រគូបត្រូវបានហូរនាំតាមខ្សែទឹកនេះ។ សីតុណ្ហភាពផ្ទៃទឹកខាងលើគឺ ៣០℃ នៅរដូវក្ដៅនិង២០℃នៅរដូវរងារ។ កំរិតភាពប្រៃខ្ពស់ គឺ ៣៤,៨%នៅរដូវរងារ និង ក្រោម៣៤%នៅរដូវក្ដៅ។ កំរិតរំលាយអុកស៊ីសែន ៥ ml/l។
@@ បន្ទាត់ទី១៦៖ / បន្ទាត់ទី១៦៖ @@
 [[de:Kuroshio]]
 [[el:Κουροσίβο]]
-[[en:Kuroshio]]
+[[en:Kuroshio Current]]
 [[es:Corriente de Kuroshio]]
 [[et:Kuroshio]]