សាឌូស៊ី
សាឌូស៊ី (អង់គ្លេស: Sadducees /sadjʊsiː/) ជានិកាយសាសនាមួយរបស់ពួកយូដា ដែលប្រឆាំងនឹងពួកផារិស៊ី និងពួកអេសស៊ីន។ សាឌូស៊ីជាគណបក្សតូចមួយដែលមានឥទ្ធីពលតិចតួចនៅក្នុងចំណោមប្រជាជន ហើយមានគំនិតហេតុផលនិយម។ ពួកគេប្រកាន់យកគោលការណ៍៤គឺៈ
១ មិនជឿលើអាទិទេព និងច្បាប់របស់ផារិស៊ី។
២ ទទួលយកតែការបង្រៀនរបស់ម៉ូសេប៉ុណ្ណោះ ហើយទំនងជាបដិសេធកណ្ឌគម្ពីរក្រោយៗ នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសម្ពន្ធមេត្រីចាស់។
៣ មិនជឿថាមានការរស់ឡើងវិញ។ ពួកគេជឿថាវិញ្ញាណស្លាប់ជាមួយរូបកាយ។
៤ មនុស្សមានសេរីភាពពេញលេញក្នុងការជ្រើសរើស រវាងល្អ និងអាក្រក់។
សាឌូស៊ី (ទំព័រគំរូ:Hebrew Ṣĕḏûqîm) ជាក្រុមមួយដែលមាននៅយូឌា ក្នុងសម័យព្រះវិហារទី២ (Second Temple period) ចាប់ផ្ដើមតាំងពីសតវត្សទី២មុនគ.ស រហូតដល់ការបំផ្លាញព្រះវិហារក្នុងឆ្នាំ៧០។ [១] និកាយនេះបានបំពេញតួនាទីជាច្រើនដូចជា នយោបាន សង្គម និងសាសនា រួមទាំងការថែរក្សាព្រះវិហារផងដែរ។
ដើមកំណើតសាឌូស៊ី
យោងតាមអ័ប្រាហាំ ហ្គេជើ (Abraham Geiger) បានឲ្យដឹងថា និកាយសាឌូស៊ីមានឈ្មោះពីហ្សាដុក (Zadok)មហាបូជាចារ្យរបស់អ៊ីស្រាអែលសម័យបុរាណ ដែលបម្រើការងារនៅព្រះវិហារទី១ (First Temple)។ ហ្សាដុកជាមួយនឹងមេដឹកនាំនៃនិកាយនេះ បានស្នើរឲ្យមានបូជាចារ្យពីពួកកូនចៅហ្សាដុកដែលជាកូនរបស់អើរ៉ុន។[២]
តួនាទីរបស់សាឌូស៊ី[កែប្រែ]
ខាងសាសានា[កែប្រែ]
ការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកសាឌូស៊ីនៅក្នងសាសនារួមបញ្ចូលទាំងការថែរក្សាព្រះវិហារនៅយេរូសាឡិមដែរ។ ពួកគេមានឋានៈខ្ពស់នៅក្នុងសង្គម ដោយសារពួកគេមានការទទួលខុសត្រូវខាងបូជាចារ្យ ដូចដែលមានចែងនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរទាំង៥របស់ម៉ូសេ (Torah)។ បូជាចារ្យមានការទទួលខុសត្រូវខាងធ្វើពិធីថ្វាយយញ្ញបូជានៅព្រះវិហារ ដែលជាវិធីថ្វាយបង្គំដូបូងនៅអ៊ីស្រាអែលសម័យបុរាណ។ ការទទួលខុសត្រូវនេះរួមបញ្ចូលទាំងការធ្វើអធិបតីលើការថ្វាយយញ្ញបូជាក្នុងពិធីបុណ្យទាំងបីនៃការធ្វើដំណើរដ៏វិសុទ្ធទៅយេរូសាឡិម។ ជឿខាងសាសនារបស់ពួកសាឌូស៊ី និងឋានៈរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គម មានការគាំទ្រគ្នាទៅវិញមក គឺមុខងារជាបូជាចារ្យតែងតែតំណាងឲ្យពួកដែលមានវណ្ណៈខ្ពស់ នៅក្នុងសង្គមយូដា។[៩]
ខាងនយោបាយ[កែប្រែ]
ពួកសាឌូស៊ីបានមើលការខុសត្រូវលើកិច្ចការរបស់រដ្ឋ។[១០] សមាជិករបស់សាឌូស៊ី:
- គ្រប់គ្រងរដ្ឋក្នុងប្រទេស
- តំណាងរដ្ឋជាអន្តរជាតិ
- ចូលរួមក្នុងក្រុមប្រឹក្សា ហើយតែងតែប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាមួយពួកផារិស៊ី
- ប្រមូលពន្ធ
- រៀបចំ និងដឹកនាំទាហាន
- សម្របសម្រួលទំនាក់ទំនងជាមួយរ៉ូម
- Mediated domestic grievances.
ជំនឿ[កែប្រែ]
ទូទៅ[កែប្រែ]
ពួកសាឌូស៊ីមិនទទួលស្គាល់ក្រឹត្យវិន័យផ្ទាល់មាត់ (Oral Law) ដែលពួកផារិស៊ីបានលើកឡើងនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេមើលឃើញកណ្ឌគម្ពីរទាំង៥របស់ម៉ូសេ (Torah)ថាជាប្រភពតែមួយគត់នៃសិទ្ធិអំណាចរបស់ព្រះ។[១១] យោងទៅតាមលោក យ៉ូសែភូស (Josephus) ពួកសាឌូស៊ីជឿថា:
- គ្មានព្រេងវាសនាទេ
- ព្រះមិនធ្វើការអាក្រក់ឡើយ
- មនុស្សមានសេរីភាព "មនុស្សមានសេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសយកល្អ ឬយកអាក្រក់"
- វិញ្ញាណមិនមែនមិនចេះស្លាប់នោះទេ; គ្មានជាតិក្រោយទេ
- គ្មានរង្វាន់ ហើយក៏គ្មានការដាក់ទោសក្រោយពីស្លាប់ដែរ
ពួកសាឌូស៊ីមិនជឿថាមានការរស់ឡើងវិញពីស្លាប់ឡើយ ប៉ុន្តែជឿលើគំនិតបុរាណរបស់ពួកយូដាអំពីស្ថាននរកសម្រាប់អ្នកដែលបានស្លាប់។
ជម្លោះជាមួយពួកផារិស៊ី[កែប្រែ]
- យោងទៅតាមពួកផារិស៊ី ទឹកដែលគំពប់ត្រឡប់ជាមិនបរិសុទ្ធដោយសារការគំពប់នោះឯង។ ពួកសាឌូស៊ីបដិសេធថាការយល់ឃើញបែបនេះគឺគាំទ្រដល់ច្បាប់ Tumah (ភាពមិនបរិសុទ្ធ)។[១២] សាឌូស៊ី និងផារិស៊ីមានជម្លោះជាច្រើនជុំវិញបញ្ហា Tumah និងអំពីភាពបរិសុទ្ធ។ មានអ្នកប្រាជ្ញជាច្រើនលើកឡើងថាការបញ្ជាក់អំពីភាពបរិសុទ្ធគឺជាចារិកលក្ខណៈរបស់ក្រុមបូជាចារ្យ ដែលតែងតែប្រើការយល់ដឹងរបស់ខ្លួនស្ដីអំពីភាពបរិសុទ្ធ និងភាពមិនបរិសុទ្ធ ដើម្បីពង្រឹងអំណាចរបស់ខ្លួន។
- យោងទៅតាមក្រឹត្យវិន័យរបស់យូដា មានតែកូនប្រុសទេដែលអាចទទួលមរតកបាន រីឯកូនស្រីមិនអាចទទួលស្រីអាចទទួលមរតកបានទេ ហើយបើកូនស្រីជាអ្នកទទួលមរតកបាន លុះត្រាតែគ្មានកូនប្រុសជាអ្នកទទួល។ ពួកផារិស៊ីអះអាងថា ប្រសិនបើកូនប្រុសស្លាប់ទៅ ហើយនៅសល់តែកូនស្រីប៉ុណ្ណោះ នោះនាងត្រូវតែចែកមរតកនោះជាមួយនឹងកូនប្រុសរបស់ជីតានាង រីឯពួកសាឌូស៊ីបានបដិសេធនឹងច្បាប់នេះ។[១៣]
- ពួកសាឌូស៊ីបានអះអាងថាចៅហ្វាយត្រូវតែសងថ្លៃខូចខាតដែលបង្កឡើងដោយអ្នកបម្រើរបស់ខ្លួន។ ពួកផារិស៊ីបានជំទាស់នឺងច្បាប់នេះ ដោយគេអះអាងថាបើធ្វើដូច្នេះ ពួកអ្នកបម្រើអាចមានចេតនាធ្វើឲ្យមានការខូចខាត ហើយឲ្យចៅហ្វាយជាអ្នកទទួលខុសត្រូវជំនួស។[១២]
- ពួកផារិស៊ីអះអាងថាសាក្សីភូតភរនឹងត្រូវប្រហារជីវិត ប្រសិនបើសាលក្រមត្រូវបានប្រកាសដោយផ្អែកលើទីបន្ទាល់របស់អ្នកនោះ ទោះបីជាចុងចោទមិនទាន់ត្រូវប្រហារជីវិតក៏ដោយ តែពួកសាឌូស៊ីបដិសេធថាសាក្សីភូតភរនឹងត្រូវប្រហារជីវិតលុះត្រាតែចុងចោទត្រូវបានប្រហារជីវិតហើយដោយសារតែការចោទប្រកាន់ភូតភរនោះ។[១៤]
- សាឌូស៊ីមិនជឿថាមានការរស់ឡើងវិញឡើយ ផ្ទុយពីផារិស៊ីដែលពួកគេជឿលើការនេះ។[១៥]
- ពួកសាឌូស៊ីក៏បដិសេធចំពោះគំនិតដែលថាយើងអាចសម្គាល់វិញ្ញាណ ឬទូតសួគ៌ ខណៈដែលពួកផារិស៊ីទទួលស្គាល់គំនិតនេះdged them. [១៦]
[១៧][១៨][១៩][២០][២១][២២][១១][២៣][២៤]
ឯកសារយោង[កែប្រែ]
- ↑ "...while the Sadducees are able to persuade none but the rich, and have not the populace obsequious to them, but the Pharisees have the multitude on their side." ទំព័រគំរូ:Cite Josephus
- ↑ Abraham Geiger, Urschrift, pp. 20 &c
- ↑ ទំព័រគំរូ:StrongHebrew
- ↑ Newman, p. 76
- ↑ ទំព័រគំរូ:Cite Josephus
- ↑ Josephus, Flavius (1999). The New Complete Works of Josephus. Kregel Academic. p. 587. ល.ស.ប.អ. 9780825429248.
- ↑ Cohen, 1–5, 15–16
- ↑ Cohen, 153–154
- ↑ Cohen 155
- ↑ Wellhausen, 45
- ↑ ១១,០ ១១,១ ទំព័រគំរូ:Cite Josephus
- ↑ ១២,០ ១២,១ Mishnah Yadaim 4:7
- ↑ Mishnah Yadaim 4:6
- ↑ Mishnah Makot 1.6
- ↑ Acts 23:6-9
- ↑ Acts 23:8
- ↑ Pesher on Nahumin Eshol, 40'
- ↑ Mark 12:27
- ↑ Matthew 22:29
- ↑ Pulpit Commentary on Matthew 22, accessed 14 February 2017
- ↑ Commentary, New Oxford Annotated Bible
- ↑ Matthew 3:7
- ↑ Mishnah Yadaim 4:6–8
- ↑ Acts 23:6
Primary[កែប្រែ]
- Tenney, Merrill (1998). Josephus Complete Works. City: Nelson Reference. ល.ស.ប.អ. 978-0-7852-1427-4.
- Vermes, Geza (2004). The Complete Dead Sea Scrolls in English. Harmondsworth Eng.: Penguin. ល.ស.ប.អ. 978-0-14-044952-5.
- Coogan, Michael (2007). The New Oxford Annotated Bible with the Apocrypha. City: Oxford University Press, USA. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-528882-7.
Secondary[កែប្រែ]
- Wellhausen, Julius (2001). The Pharisees and the Sadducees. Macon: Mercer University Press. ល.ស.ប.អ. 978-0-86554-729-2.
- Vermes, Geza (2003). Jesus in His Jewish Context. Minneapolis: Fortress Press. ល.ស.ប.អ. 978-0-8006-3623-4.
- Cohen, Shaye (2006). From the Maccabees to the Mishnah. Louisville: Westminster John Knox Press. ល.ស.ប.អ. 978-0-664-22743-2.
- Eshel, Hanan (2008). The Dead Sea Scrolls and the Hasmonean State. City: Wm. B. Eerdmans Publishing Company. ល.ស.ប.អ. 978-0-8028-6285-3.
- Newman, Hillel (2006). Proximity to Power and Jewish Sectarian Groups of the Ancient Period: a Review of Lifestyle, Values, and Halakha in the Pharisees, Sadducees, Essenes, and Qumran. Leiden: Brill. ល.ស.ប.អ. 978-90-04-14699-0.
- Stemberger, Günter (1995). Jewish Contemporaries of Jesus. Minneapolis: Fortress Press. ល.ស.ប.អ. 978-0-8006-2624-2.
- Johnson, Paul (1988). A History of the Jews. San Francisco: Perennial Library. ល.ស.ប.អ. 978-0-06-091533-9.
- Mishnah Yadayim 4:6–8, The Pharisee–Sadducee Debate[តំណភ្ជាប់ខូច]