ចន្ទគតិ

ឆ្នាំរកា១៩៩៣

ប្រតិទិនចន្ទគតិ

ខែតាមចន្ទគតិទាំងអស់មាន ១២ខែ ៖

ខែតាមចន្ទគតិនិងខែតាមសុរិយគតិ

លេខរៀង	ខែចន្ទគតិ	ពិធីបុណ្យផ្សេងៗ	ចំនួនថ្ងៃ	លេខរៀង	ខែសុរិយគតិ	ពិធីបុណ្យផ្សេងៗ	ចំនួនថ្ងៃ
១	មិគសិរ	ពិធីបង្ហោះខ្លែង	៣០	១២	ធ្នូ
២	បុស្ស	ពិធីលេងកូនគោល បញ្ចុះសីមា ពិធីប្លុងក្រឡាន		១	មករា
៣	មាឃ	ពិធីបុណ្យមាឃបូជា		២	កុម្ភៈ
៤	ផល្គុន	ពិធីបញ្ជាន់ត្រុដិ		៣	មីនា
៥	ចេត្រ	ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខែ្មរ		៤	មេសា
៦	ពិសាខ	ពិធីឡើងអ្នកតា ពិសាខបូជា និងច្រត់ព្រះនង្គ័ល		៥	ឧសភា
៧	ជេស្ឋ			៦	មិថុនា
៨	អាសាឍ	ចូលព្រះវស្សា		៧	កក្កដា
៩	ស្រាពណ៍			៨	សីហា
១០	ភទ្របទ			៩	កញ្ញា
១១	អស្សុជ	កាន់បិណ្ឌ និងភ្ជុំបិណ្ឌ		១០	តុលា
១២	កត្តិក	ចេញវស្សា និងកឋិនទាន		១១	វិច្ឆិកា
១៣		អកអំបុក សំពះព្រះខែ និងលយប្រទីប		១៣	បារមី	មិនមែនជាឈ្មោះខែនុះទេគ្រាន់តែដាក់ឈ្មោះឱ្យមាននៅក្នុងចំណុចទី១៣ដែលនៅទំនេរតែប៉ុណ្ណោះ។

ឆ្នាំទាំង១២

លេខរៀង	១	២	៣	៤	៥	៦	៧	៨	៩	១០	១១	១២	១៣
ឆ្នាំ	ជូត	ឆ្លូវ	ខាល	ថោះ	រោង	ម្សាញ់	មមី	មមែ	វក	រកា	ច	កុរ	ពិសេស
ធាតុ	ធាតុទឹក	ធាតុដី	ធាតុឈើ	ធាតុឈើ	ធាតុមា​ស	ធាតុភ្លើង	ធាតុភ្លើង	ធាតុមាស	ធាតុដែក	ធាតុដែក	ធាតុដី	ធាតុទឹក	ធាតុខ្យល់

ស័ក៖ លំដាប់ឆ្នាំ ពីស័កទី១ ដល់ស័កទី១០ ៖ ឯកស័ក, ទោស័ក, ត្រីស័ក, ចត្វាស័ក, បញ្ចស័ក, ឆស័ក, សប្តស័ក, អដ្ឋស័ក, នព្វស័ក, សំរឹទ្ធិស័ក។

សករាជ៖ ពុទ្ធសករាជ ដែលសរសេរជាអក្សរកាត់ថា ព.ស។

បើគិតតាមចន្ទគតិដំណើរនៃព្រះចន្ទមានខ្នើតមានរនោច ។ ការរាប់ថ្ងៃ ចាប់ផ្តើមរាប់ពីថ្ងៃ ១កើត ដល់ ១៥កើត បន្ទាប់មកថ្ងៃ ១រោច ដល់ ១៤រោចក្នុងខែសេស ឬ ១៥រោចក្នុងខែគូ ។

ខែសេស (មិគសិរ មាឃ ចេត្រ ជេស្ឋ ស្រាពណ៍ និងអស្សុជ) មានតែ២៩ថ្ងៃ ឯខែគូ (បុស្ស ផល្គុន ពិសាខ អាសាឍ ភទ្របទ និងកត្តិក) មាន៣០ថ្ងៃ ។

ខែសេសមាន២៩ថ្ងៃ គិតជាម៉ោងខ្វះ១២ម៉ោងក្នុង១ខែ ។ ខែគូមាន៣០ថ្ងៃ គិតជាម៉ោងលើស១២ម៉ោងក្នុង១ខែ ។ ១ឆ្នាំតាមចន្ទគតិមានចំនួន ៣៥៤ថ្ងៃ ឯសុរិយគតិមានចំនួន ៣៦៥ថ្ងៃ គឺតិចជាងសុរិយគតិ១១ថ្ងៃក្នុង១ឆ្នាំ។ នៅពេលគ្រប់៣ឆ្នាំ ខាងចន្ទគតិក៏សន្សំថ្ងៃបាន ៣៣ថ្ងៃ ។ នៅឆ្នាំដែលមាន៣៣ថ្ងៃនោះឯងទើបត្រូវបន្ថែមមួយខែទៀតត្រង់ខែអាសាឍ គឺ បឋមាសាឍមាន៣០ថ្ងៃ និង ទុតិយាសាឍមាន៣០ថ្ងៃ ។ ក្នុងឆ្នាំដែលបន្ថែមខែអាសាឍ២ដងនោះ មាន១៣ខែ ហៅថា ឆ្នាំអធិកមាស មាន៣៨៤ថ្ងៃ ហេតុនោះ ទើបមានគោលសម្រាប់ថែមខែអាសាឍ គឺ ៣៣៣២៣៣២ បានដល់ ៣ឆ្នាំថែម១ខែ, ៣ឆ្នាំថែម១ខែ, ៣ឆ្នាំថែម១ខែ, ២ឆ្នាំថែម១ខែ, ៣ឆ្នាំថែម១ខែ, ៣ឆ្នាំថែម១ខែ, ២ឆ្នាំថែម១ខែ ។

ឆ្នាំខាងចន្ទគតិចែកជា៣ គឺ ឆ្នាំបកតិមាស បកតិវារៈ ១ឆ្នាំមាន១២ខែ = ៣៥៤ថ្ងៃ, ឆ្នាំអធិកមាស បកតិវារៈ ១ឆ្នាំមាន១៣ខែ(អាសាឍ២ដង) = ៣៨៤ថ្ងៃ, ឆ្នាំបកតិមាស អធិកវារៈ ១ឆ្នាំមាន១២ខែ ដោយខែជេស្ឋមាន៣០ថ្ងៃ = ៣៥៥ថ្ងៃ ។

ការធៀបខែខាងចន្ទគតិ និង ខែខាងសុរិយគតិ គឺ មិគសិរ=ធ្នូ, បុស្ស=មករា, មាឃ=កុម្ភៈ, ផល្គុន=មីនា, ចេត្រ=មេសា, ពិសាខ=ឧសភា, ជេស្ឋ=មិថុនា, អាសាឍ=កក្កដា, ស្រាពណ៍=សីហា,ភទ្របទ=កញ្ញា, អស្សុជ=តុលា, កត្តិក=វិច្ឆិកា ។

របៀបសរសេរកាលបរិច្ឆេទតាមចន្ទគតិ

កាលបរិច្ឆេទតាមចន្ទគតិអាចសរសេរបាន២បែប គឺសរសេរជាអក្សរ ឬសរសេរជាលេខ។ ឧទាហរណ៍៖ «ថ្ងៃអាទិត្យ ទី៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២0១៧» ជាអក្សរ ៖ «ថ្ងៃអាទិត្យ ១៥កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំរកា នព្វស័ក ព.ស ២៥៦១» ឬ ជាលេខ ៖ «ថ្ងៃ ១ ᧯ ១ ឆ្នាំរកា នព្វស័ក ព.ស ២៥៦១» (តាមលំដាប់ មានន័យថា៖ ១=ថ្ងៃអាទិត្យ ᧯ =១៥កើត ១=ខែមិគសិរ) ឯថ្ងៃរោច ត្រូវសរសេរសញ្ញាខណ្ឌនៅពីលើលេខវិញ ដូចជា ᧱ = ១រោច។