ប៉ាន់ រិទ្ធី
| ប៉ាន់ រិទ្ធី | |
|---|---|
 | |
| កើត | មេសា 18, 1964 ភ្នំពេញ, កម្ពុជា |
| ការអប់រំ | Institut des hautes études cinématographiques |
| អាជីព | អ្នកដឹកនាំរឿង |
| គេហទំព័រ | |
| Bophana: Audio Visual Resource Center – Cambodia | |
ប៉ាន់-រិទ្ធី (ជាអក្សរឡាតាំង: Rithy Panh, កើតនៅថ្ងៃទី ១៨ ខែ មេសា ឆ្នាំ១៩៦៤) គឺជាអ្នកដឹកនាំ និង អ្នកសរសេរស្គ្រីប ភាពយន្តបែបឯកសារជនជាតិខ្មែរម្នាក់ដែលត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។
ខ្សែភាពយន្តរបស់អ្នកដឹកនាំម្នាក់នេះ ផ្តោតលើផលវិបាកនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហមនៅកម្ពុជា។ ការងាររបស់លោក ប៉ាន់ រិទ្ធី គឺបានមកពីទស្សនៈវិស័យបែបអាជ្ញាធរ ដោយសារតែគ្រួសាររបស់លោកត្រូវបានគេបណ្ដេញចេញពីរាជធានីភ្នំពេញនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ដោយពួកខ្មែរក្រហម។ បន្ទាប់ពីមួយទៅមួយ ឪពុកម្តាយ បងប្អូនស្រី និងក្មួយប្រុសរបស់គាត់បានស្លាប់ដោយភាពអត់ឃ្លាន ឬ ការអស់កម្លាំង ដោយសារពួកគេត្រូវបានពួកខ្មែរក្រហមឃុំឃាំងនៅក្នុងជំរំការងារដាច់ស្រយាលមួយនៅជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ជីវប្រវត្តិ
[កែប្រែ]ជីវិតដំបូង, ការគេចចេញពីប្រទេសកម្ពុជា
[កែប្រែ]លោក ប៉ាន់ រិទ្ធី កើតនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ឪពុករបស់លោកជាគ្រូបង្រៀន និងជាអ្នកត្រួតពិនិត្យម្នាក់នៅសាលាបឋមសិក្សា។[១] គ្រួសាររបស់គាត់ព្រមទាំងប្រជាជនដទៃទៀតត្រូវបានគេបណ្ដេញចេញពីរាជធានីដោយពួកខ្មែរក្រហម នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥។ គ្រួសាររបស់លោកបានទទួលការរងទុក្ខនៅក្នុងរបបនេះ។ បន្ទាប់ពីលោកបានឃើញឪពុកម្តាយ បងប្អូន សាច់ញាតិផ្សេងៗបានស្លាប់ដោយការធ្វើការងារហួសកម្លាំង និងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនោះ នៅឆ្នាំ១៩៧៩ លោក ប៉ាន់ រិទ្ធី បានរត់គេចទៅនៅជំរុំជនភៀសខ្លួនមួយនៅ ម៉ៃរុត ក្នុងប្រទេសថៃ។
ទីបំផុត លោកបានធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង។ អំឡុងពេលដែលលោកកំពុងសិក្សាផ្នែកសិប្បកម្មនៅសាលាវិជ្ជាជីវៈក្នុងប្រទេសបារាំង លោកបានចូលរួមក្នុងពិធីជប់លៀងមួយ ហើយក៏បានទទួលម៉ាស៊ីនថតវីដេអូមួយ ជាហេតុធ្វើឲ្យលោកចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការផលិតខ្សែភាពយន្ត។[២] លោកបានរៀនបន្តរួចបានបញ្ចប់ការសិក្សាពី វិទ្យាស្ថានសិក្សាភាពយន្ត។ លោកបានត្រលប់មកប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៩០។
អាជីពជាអ្នកដឹកនាំភាពយន្ត
[កែប្រែ]ខ្សែភាពយន្តឯកសារដំបូងរបស់លោក ដែលមានចំណងជើងថា ជំរំសាយធូ ដែលនិយាយអំពីគ្រួសារជនភៀសខ្លួននៅជំរំនៅតាមព្រំដែនថៃ-កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៨០ បានទទួលពានរង្វាន់ធំខាងភាពយន្តឯកសារនៅ មហោស្រពភាពយន្តអេមាន។
រឿងមួយទៀតរបស់លោក ដែលមានចំណងជើងថា អ្នកស្រែ ដែលបានផលិតនៅឆ្នាំ១៩៩៤ មានលក្ខណៈជារឿងមនោសញ្ចេតនាផ្អែកលើរឿងពិត ដែលនិយាយអំពីជីរិតតស៊ូពុះពារក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមរបស់គ្រួសារមួយនៅជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ រឿងនេះត្រូវបានគេដាក់ក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅ មហោស្រពភាពយន្ត កាន ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤ [៣] ហើយត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីពានរង្វាន់អូស្ការលើកទី៦៧ សម្រាប់ពានរង្វាន់ភាពយន្តបរទេសល្អជាងគេ ហើយភាពយន្តនេះក៏ជាភាពយន្តខ្មែរទីមួយដែលបានដាក់បញ្ចូលក្នុងអូស្ការដែរ។
ភាពយន្តឯកសារដែលត្រូវបានផលិតក្នុងឆ្នាំ២០០០ មានចំណងជើងថា ទឹកដីវិញ្ញាណវិលវល់ ក៏និយាយពីការតស៊ូពុះពាររបស់គ្រួសារខ្មែរ ព្រមទាំងបានបង្ហាញពីការឈានចូលទៅរកសម័យទំនើបរបស់កម្ពុជា និងភាពលំបាករបស់កម្មករជីកដាក់[ខ្សែកាបអុបទិច]]លើកដំបូងឆ្លងកាត់ប្រទេសកម្ពុជា។
ភាពយន្តឯកសារដែលត្រូវបានផលិតក្នុងឆ្នាំ២០០៣ មានចំណងជើងថា ស២១ ម៉ាស៊ីនពិឃាដ និយាយអំពីសារមន្ទីរទួលស្លែង ការជួបជុំគ្នារបស់អតីតអ្នកទោសរួមទាំងវិចិត្រករ វ៉ាន់ ណាត និងអតីតបុគ្គលិកនៅ ស២១ ដែលនិយាយរៀបរាប់រំឭកឡើងវិញអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាដ៏គួរឲ្យខ្លោចផ្សា។
ព្រឹត្តិការណ៍ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមជាច្រើនទៀតមាននៅក្នុងភាពយន្ត ដែលត្រូវបានផលិតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០០៥ មានចំណងជើងថា មហោស្រពដែលឆេះ បានផ្ដោតទៅលើក្រុមល្ខោនដែលរស់នៅក្នុងមហោស្រពសុរាម្រឹតដែលត្រូវបានឆេះក្នុងឆ្នាំ១៩៩៤ ហើយមិនត្រូវបានជួសជុលឡើងវិញ ។
ភាពយន្តឯកសារដែលត្រូវបានផលិតក្នុងឆ្នាំ២០០៧ របស់លោកដែលមានចំណងជើងថា ក្រដាសមិនអាចខ្ចប់ភ្លើង បាននិយាយអំពីជីវិតរបស់នារីពេស្យានៅក្រុងភ្នំពេញ។
ភាពយន្តឯកសារផលិតក្នុងឆ្នាំ២០១២របស់លោកដែលមានចំណងជើងថា ឌុច គ្រូលត់ដំនៅឋាននរក បានបង្ហាញអំពីកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយនឹងកាំង ហ្គេចអៀវ ហៅឌុច ជាអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដែលត្រូវបានកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ៣០ឆ្នាំ ដោយអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា តែ ឌុច បានជំទាស់នឹងសាលក្រមនេះ។
ភាពយន្តឯកសារផលិតក្នុងឆ្នាំ២០០៧របស់លោកដែលមានចំណងជើងថារូបភាពដែលបាត់បង់ ត្រូវបានដាក់បញ្ចាំងនិងទទួលបានពានរង្វាន់កំពូល[៤]នៅក្នុងផ្នែក Un Certain Regard នៃមហោស្រពភាពយន្ត កាន ក្នុងឆ្នាំ២០១៣[៥]។ [៦]
មជ្ឈមណ្ឌលធនធានសោតទស្សន៍បុប្ផាណា កម្ពុជា
[កែប្រែ]លោក រិទ្ធី រួមទាំអ្នកដឹកនាំរឿងឈ្មោះ អៀវ បណ្ណាការ បានបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះឡើងក្នុងគោលបំណងអភិរក្សប្រវត្តិសាស្ត្រ ភាពយន្ត ការថតរូប និងតន្ត្រីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ រឿងល្ខោនបែបឯកសារដំបូងមានចំណងជើងថា បុប្ផាណា សោកនាដកម្មមួយ (Bophana: A Cambodian Tragedy) ដែលនិយាយពីយុវតីម្នាក់ដែលត្រូវបានគេធ្វើទារុណកម្ម ហើយត្រូវបានគេសម្លាប់នៅពន្ធនាគារ ស-២១។[៧]
ប្រវត្តិភាពយន្ត
[កែប្រែ]- ជំរំសាយធូ (១៩៨៩]])
- Cinéma de notre temps: Souleymane Cissé (ទូរទស្សន៍បារាំង) (១៩៩០)
- កម្ពុជា៖ ចន្លោះសង្គ្រាមនិងសន្តិភាព (Cambodia: Between War and Peace) (|១៩៩១)
- អ្នកស្រែ (១៩៩៥)
- បុប្ផាណា សោកនាដកម្មមួយ (១៩៩៦)
- រាត្រីមួយក្រោយសង្គ្រាម (១៩៩៨)
- ទឹកដីវិញ្ញាណវិលវល់ (The Land of the Wandering Souls) (២០០០)
- Que la barque se brise, que la jonque s'entrouvre (ទូរទស្សន៍បារាំង) (២០០១)
- ស២១ ម៉ាស៊ីនពិឃាដ (S-21: The Khmer Rouge Killing Machine) (២០០៣)
- មនុស្សអង្គរ (២០០៣)
- មហោស្រពដែលឆេះ (២០០៥)
- ក្រដាសមិនអាចខ្ចប់ភ្លើង (២០០៧)
- ជញ្ជាំងសមុទ្រ (The Sea Wall) (២០០៨)
- Gibier D'élevage (២០១១)
- ឌុច គ្រូលត់ដំនៅឋាននរក (២០១២)
- រូបភាពដែលបាត់បង់ (២០១៣)
មើលផងដែរ
[កែប្រែ]ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ Pahn, Rithy (1999). "Cambodia: a wound that will not heal". UNESCO Courier. Archived from the original on 2007-07-05. Retrieved 2007-07-14.
- ↑ Turnbull, Robert (2007-04-05). "Staring down the horrors of the Khmer Rouge". International Herald Tribune. Archived from the original on 2007-04-09. Retrieved 2007-07-15.
- ↑ "Rithy Panh". Cannes Film Festival. Archived from the original on 2007-09-29. Retrieved 2007-07-13.
- ↑ "The Missing Picture (L'Image manquante): Cannes Review". Hollywood Reporter. 23 May 2013. Retrieved 23 May 2013.
- ↑ "2013 Official Selection". Cannes. 23 May 2013. Retrieved 23 May 2013.
- ↑ "Cannes: 'The Missing Picture' Wins Un Certain Regard Prize". Hollywood Reporter. 26 May 2013. Retrieved 26 May 2013.
- ↑ Rosenberg, Scott (2006-12-26). "Exclusive interview: Cambodian film director Rithy Panh – "Angelina Jolie, come visit the Audiovisual Center Bophana!"". Monsters and Critics. Archived from the original on 2007-09-29. Retrieved 2007-07-14.
តំណភ្ជាប់ខាងក្រៅ
[កែប្រែ]- Rithy Panh នៅក្នុង Internet Movie Database
- មហោស្រពភាពយន្ត ប៉ាន់ រិទ្ធី
- ទម្រង់សិល្បករ នៅ មហោស្រពភាពយន្ត ខេន
| ||||||
|