សមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ
សមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ គឺជាសមីការពហុធា ពិជគណិត ដែលមានតែ១អញ្ញាត្តិ , ដឺក្រេរបស់អញ្ញាត្តិនោះគឺជាដឺក្រេទី២ , មេគុណរបស់តួអញ្ញាត្តិដឺក្រេទី២ខុសពីសូន្យ និង មានតែ១សមីការ ។
សមីការទូទៅ
[កែប្រែ]សមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ មានសមីការទូទៅ ax2 + bx + c =0 , ដែល
- a ជាមេគុណតួដើម ( តួដែលមានអញ្ញាត្តិជាដឺក្រេទី២ )
- b ជាមេគុណតួកណ្តាល ( តួដែលមានអញ្ញាត្តិជាដឺក្រេទី១ )
- c ជាមេគុណតួចុង ( តួដែលគ្មានអញ្ញាត្តិ ) ។
ចំណាំ៖ (( a , b , c គឺជាចំនួនថេរ , និង x ជាអញ្ញាត្តិ )) ។
ចំពោះសមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ យើងអាចដោះស្រាយតាមវិធីជាច្រើន ខុសគ្នាៗ ទៅតាមទម្រង់នៃលំហាត់ ដែលតម្រូវអោយធ្វើ ។ ដោយសារតែវិធីដោះស្រាយ សមីការបែបនេះមានវិធីនៅក្នុង ការដោះស្រាយច្រើនពេក ហេតុដូចនេះយើងត្រូវចេះ ជ្រើសរើសវិធីណាដែលងាយស្រួល និង ល្អ រហ័សសំរាប់យកមកដោះស្រាយ សមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ ទើបធ្វើអោយមានភាពងាយស្រួលក្នុងការដោះស្រាយ និង ចំនេញពេលវេលា ។ ខាងក្រោមនេះជាវិធីដោះសា្រយ ខ្លះៗ និង សំខាន់ៗនៃសមីការដឺក្រេទី២ តាមទម្រង់ពិជគណិត ៖
=វិធីបំបែកតួកណ្តាល
[កែប្រែ]វិធីដោះស្រាយ
វិធីនេះជាវិធីដែលងាយស្រួលប្រើប្រាស់ ដើម្បីរកចម្លើយនៃសមីការដឺក្រេទី២ ។ យើងមានសមីការទូទៅ ax2 + bx + c =0
ដែលa ជាមេគុណតួដើម , b ជាមេគុណតួកណ្តាល , c ជាមេគុណតួចុង ។
យើងអាចដោះស្រាយលំហាត់តាមវិធីនេះបាន ដោយធ្វើតាមរបៀបដូចខាងក្រោម ៖
- រៀបសមីការទៅតាមលំដាប់លំដោយ ពីដឺក្រេខ្ពស់ទៅដឺក្រេទាប
- យកមេគុណតួដើម a គុណនឹង មេគុណតួចុង c បានជាលទ្ធផលជាចំនួនថ្មី d
- បំបែកលទ្ធផល d ជាពីរផលគុណ d1 & d2 តាមដែលអាចបំបែកបាន
- ជ្រើសរើសផលគុណ d1 & d2 ណាដែលមានផលបូក d1 & d2
ស្មើនឹង មេគុណតួកណ្តាល b
- យើងនឹងមានសមីការថ្មី ax2 + d1x + d2x + c =0
- ផ្តុំសមីការជាពីរផលបូក ( ax2 + d1x ) + ( d2x + c ) =0
- ចាប់តួដែលមានកត្តាដូចគ្នាជាកត្តា រហូតដល់សមីការនៅសល់ពីផលគុណកត្តា
- ដោះស្រាយសមីការដោយ រកចម្លើយនៃកត្តានីមួយៗ ដោយអោយកត្តានីមួយៗស្មើសូន្យ
ទាញរកតម្លៃ x ។
ឧទាហរណ៍: ដោះស្រាយសមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ តាមវិធីបំបែកតួកណ្តាល x2 + 15 + 8x = 0 ។
ចម្លើយ: ដោះស្រាយសមីការ x2 + 15 + 8x = 0
យើងបានសមីការក្លាយជា x2 + 8x + 15 = 0
នាំអោយគេទាញបាន a=1 , b=8 , c=15 ជាមេគុណនៃសមីការ
នាំអោយ x2 + 3x + 5x + 15 = 0
នាំអោយ (x2 + 3x) + (5x + 15) = 0
នាំអោយ x ( x +3 ) + 5 ( x + 3 ) =0
នាំអោយ ( x + 3 ) ( x + 5 ) = 0
គេបាន
- x + 3 = 0 នាំអោយ x = -3
- x + 5 = 0 នាំអោយ x = -5
ដូចនេះ ចម្លើយនៃសមីការគឺ x = -3 និង x = -5
វិធីដោះស្រាយតាមរូបមន្ត
[កែប្រែ]វិធីដោះសា្រយ
នៅក្នុងការដោះស្រាយសមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ វិធីដែលស្រួលដោះស្រាយជាងគេ គឺវិធីដោះស្រាយតាមរូបមន្ត ។ យើងអាចដោះស្រាយសមីការដឺក្រេទី២ដោយប្រើរូបមន្តបាន ដោយគ្រាន់តែបម្លែងសមីការ អោយចូលតាមទម្រង់ដែលកំណត់មក ជាការស្រេច ។
រូបមន្តទូទៅ
រូបមន្តទូទៅដែលត្រូវប្រើដើម្បីដោះស្រាយ សមីការគឺ
- ( A + B )2 = A2 + 2AB + B2
- ( A - B )2 = A2 - 2AB + B2 ។
ដោយផ្ទឹមជាមួយនឹងសមីការ ax2 + bx + c =0 យើងទាញបាន
ax2 = A2 , bx = 2AB , c = B2
របៀបដោះស្រាយ
ដើម្បីដោះស្រាយសមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ ដោយប្រើរូបមន្តខាងលើយើងត្រូវ ៖
- បម្លែងតួ ax2 នៃសមីការ ទៅជាតួ A2 នៃរូបមន្ត
- បម្លែងតួ bx នៃសមីការ ទៅជាតួ 2AB នៃរូបមន្ត
- បម្លែងតួ c នៃសមីការ ទៅជាតួ B2 នៃរូបមន្ត ។
នៅពេលបម្លែងតួទាំងអស់នៃសមីការ ax2 + bx + c = 0 ចូលតាមរូបមន្ត A2 + 2AB + B2 ឬ A2 - 2AB + B2 ហើយយើងនឹងបាន យើងនឹងទទួលបានកន្សោម តួពហុធាដឺក្រេទី២ មានអញ្ញាត្តិ x ដែលមានតម្លៃស្មើ នឹងសូន្យ ( A + B )2 = 0 ឬ ( A - B )2 = 0 , បន្ទាប់មកយើងដោះស្រាយកន្សោមពហុធានោះដោយ ទាញរកតម្លៃ x នៃកន្សោម ។
ឧទាហរណ៍ ដោះស្រាយសមីការដឺក្រេទី២មាន១អញ្ញាត្តិ ដោយប្រើរូបមន្ត 4x2 + 8x + 4 = 0 ។
ចម្លើយ ដោះស្រាយសមីការ 4x2 + 8x + 4 = 0
យើងមាន
- 4x2 = (2x)2 ដែល ( ax2 = A2 )
- 8x = 2.2x.2 ដែល ( bx = 2AB )
- 4 = 22 ដែល ( c = B2 )
នាំអោយគេបានសមីការ 4x2 + 8x + 4 = 0
ក្លាយជាសមីការ (2x)2 + 2.2x.2 + 22 = 0
អនុវត្តន៍តាមរូបមន្ត A2 + 2AB + B2 = ( A + B )2
នាំអោយសមីការជា ( 2x + 2 )2 = 0
យើងបាន 2x + 2 = 0
នាំអោយ 2x = -2
នាំអោយ x = -1
ដូចនេះ ចម្លើយនៃសមីការគឺ x = -1
លំហាត់អនុវត្តន៍
[កែប្រែ]- 1 ដោះស្រាយសមីការខាងក្រោម តាមវិធីបំបែកតួកណ្តាល
- x2 + 4x -5 = 0 ; (x=-5,x=1)
- 4x2 + 8x + 4 = 0 ; (x=1,x=1)
- x2 +2x + 1 = 0 ; (x=-1,x=-1)
- 2x2 - 7x + 3 = 0 ; (x=3,x=1/2)
- 12x2 + 8x + 1 = 0 ; (x=-1/2,x=-1/6)
- 2 ដោះស្រាយសមីការខាងក្រោម តាមវិធីប្រើរូបមន្ត
- 16x2 + 24x + 9 = 0 ; (x=-3/4)
- 25x2 + 10x + 1 = 0 ; (x=1/5)
- x2 + 8x + 16 = 0 ; (x=-4)
- 4x2 - 8x + 4 = 0 ; (x=1)
- x2 - 2x + 1 = 0 ; (x=1)