សហភាពអឺរ៉ុប

ពីវិគីភីឌា
សហភាពអឺរ៉ុប
(ឈ្មោះជាភាសាផ្លូវការផ្សេងទៀត)
ក្រិក៖ Ευρωπαϊκή Ένωση
ក្រូអាស៊ីEuropska unija
ឆែកEvropská unie
ដាណឺម៉ាកDen Europæiske Union
ប៉ូឡូញUnia Europejska
ប៊ុលហ្ការី៖ Европейски съюз
បារាំងUnion européenne
ព័រទុយហ្កាល់União Europeia
ម៉ាល់តាUnjoni Ewropea
រូម៉ានីUniunea Europeană
លីទុយអានីEuropos Sąjunga
ស៊ុយអែតEuropeiska unionen
ស្លូវ៉ាគីEurópska únia
ស្លូវេនីEvropska unija
ហុងគ្រីEurópai Unió
ហុល្លង់Europese Unie
ហ្វាំងឡង់Euroopan unioni
ឡេតូនីEiropas Savienība
អង់គ្លេសEuropean Union
អ៊ីតាលីUnione europea
អាល្លឺម៉ង់Europäische Union
អៀរឡង់An tAontas Eorpach
អេស្តូនីEuroopa Liit
អេស្ប៉ាញUnión Europea
ទង់ជាតិ សហភាពអឺរ៉ុប
បាវចនា
"In Varietate Concordia"
"សាមគ្គីដោយភាពចម្រុះ"
ភ្លេងជាតិ
"ចម្រៀងនៃអឺរ៉ុប"
ទីតាំងនៃសហភាពអឺរ៉ុប (ក្រហម) នៅលើភូគោល
ទីតាំងនៃសហភាពអឺរ៉ុប (ក្រហម) នៅលើភូគោល
ធានីព្រុចសែល
មណ្ឌលរដ្ឋបាល
ម៉េត្រូប៉ូលធំបំផុតប៉ារីស
ភាសាផ្លូវការ២៤ ភាសា
ភាសាចម្បងបី
អង់គ្លេស • បារាំង • អាល្លឺម៉ង់
អក្សរផ្លូវការឡាតាំងក្រិកគីរីឡុស
សាសនា
(ឆ្នាំ ២០១៥)[១]
ប្រភេទសហភាពទ្វីប
សមាជិកភាព
រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធអាស្រ័យសភានិយមគណៈដឹកនាំអន្តររដ្ឋាភិបាលចម្រុះ
ឆាលស៍ មីឆែល
អួរស៊ូឡា វ៉ន ឌែរ ឡេយ៉េន
នីតិបញ្ញត្តិសភា និងក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប
ក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុប
សភាអឺរ៉ុប
និម្មិតកម្ម[២]
១៧ មីនា ១៩៤៨
១៨ មេសា ១៩៥១
១ មករា ១៩៥៨
១ កក្កដា ១៩៨៧
១ វិច្ឆិកា ១៩៩៣
១ ធ្នូ ២០០៩
ក្រឡាផ្ទៃ
- សរុប
៤,២៣៣,២៦២ គ.ម  
- ផ្ទៃទឹក (%)
៣.០៨
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)
Neutral decrease ៤៤៦,៨២៨,៨០៣[៣]
១០៦ នាក់/គ.ម  
GDP (PPP)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣)
- សរុប
increase ២៥,៣៩៩ ទ្រីលានដុល្លារ[៤]
- ក្នុងម្នាក់
increase ៥៦,៩២៨ ដុល្លារ[៤]
GDP (ចារឹក)ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣)
- សរុប
increase ១៧,៨១៨ ទ្រីលានដុល្លារ[៤]
- ក្នុងម្នាក់
increase ៣៩,៩៤០ ដុល្លារ[៤]
ជីនី (២០២០)positive decrease ៣០.០[៥]
មធ្យម
រូបិយវត្ថុអឺរ៉ូ () (EUR)
ល្វែងម៉ោងUTCទៅ UTC+២ (WET, CET, EET)
- រដូវក្តៅ (DST)
UTC+១ ទៅ UTC+៣ (WEST, CEST, EEST)
កូដ ISO 3166EU
ដែនកម្រិតខ្ពស់.eu[ស ១]
គេហទំព័រ
europa.eu

សហភាពអឺរ៉ុប (ភាសា​អង់គ្លេសEuropean Union ឬជាភាសាបារាំងUnion Européenne) គឺ​ជា​សហភាព​នយោបាយ និង​សេដ្ឋកិច្ច​មួយដែល​មាន​ប្រទេសជាសមាជិក​ចំនួន ២៧ ដោយ​មាន​ទីតាំង​ចម្បង​នៅទ្វីប​អឺរ៉ុប[៦][៧] សហភាពមួយនេះមានផ្ទៃដីសរុប ៤,២៣៣,២៥៥ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងមានប្រជាជនសរុបជិត ៤៤៧ លាននាក់។ សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាអង្គភាពនយោបាយ (ដោយផ្អែកតាម sui generis) បែបសហព័ន្ធនិយម។[៨][៩]

សហភាពអឺរ៉ុបមានចំនួនប្រជាជនទាំងអស់ស្មើនឹង ៥.៨ ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនសរុបនៅលើពិភពលោក (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២០)[ស ២] ហើយមានផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបជាមធ្យម (GDP) ប្រហែល ១៦.៦ ទ្រីលានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២ ដែលស្មើនឹងមួយភាគប្រាំមួយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (មធ្យម) នៃពិភពលោក និងជាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដ៏ធំបំផុតទីបីបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន[១១] បន្ថែមពីនេះ បណ្ដារដ្ឋជាសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុបទាំងអស់ លើកលែងតែប្រទេសប៊ុលហ្ការី សុទ្ធតែមានសន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍមនុស្សខ្ពស់ខ្លាំង បើយោងទៅតាមកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ

សហភាពអឺរ៉ុប​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ជាផ្លូវការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១ ខែ​វិច្ឆិកា​ឆ្នាំ ១៩៩៣​​​ ។ វា​គឺជា​ស្ថាប័ន​សហប្រតិបត្តិការ​ចុងក្រោយ​បំផុត នៅ​ទ្វីប​អឺរ៉ុប ដែល​មាន​កំណើត​ចេញ​ពី​សហគមន៍​ធ្យូងថ្ម​និងដែកថែប​អឺរ៉ុប (European Coal and SteelCommunity- ECSC) នា​ឆ្នាំ ១៩៥១ ហើយ​ក្រោយមក​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៦៧ វា​ក្លាយជា​សហគមន៍អឺរ៉ុប (the European Community- EC) ។ ប្រទេស​ដែល​ជាសមាជិក​ស្ថាបនិក​មាន ៦ ប្រទេស ​ដូចជា បែលហ្ស៊ីក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ខាងលិច អ៊ីតាលី លុចហ្សំបួរ និង​ហូឡង់ ។ ហើយ​ក្រោយមក​មាន​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ទៀត​បាន​ចូលរួម​ដូចជា ដាណឺម៉ាកអៀរឡង់, ចក្រភពអង់គ្លេស ក្រិច ព័រទុយហ្គាល់ និង អេស្ប៉ាញ​។ នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩១ រដ្ឋាភិបាល​នៃ​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ទាំង ១២ បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​សន្ធិសញ្ញា​អឺរ៉ុប ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជាទូទៅ​ថា សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក (Maastricht Treaty) ។ សន្ធិសញ្ញា​នេះ​បន្ទាប់មក​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ដោយ​សភា​ថ្នាក់ជាតិ​នៃ​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ទាំងអស់​។

សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក​ បាន​ប្តូរ​សហគមន៍អឺរ៉ុប (EC) ទៅជាសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ។ នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩៥ ប្រទេស [[ក​របស់​សហភាពអឺរ៉ុប​។ នៅ​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ ២០០៤ ប្រទេស​ចំនួន ១០ ទៀត មាន​ដូចជា​ប្រទេស ស៊ីប សាធារណរដ្ឋ​ឆែក អេស្តូនី ហុងគ្រី លីតូនី លីទុយអានី ម៉ាល់តា ប៉ូឡូញ ស្លូវ៉ាគី និង ស្លូវ៉ានី។ ប្រទេស​បាន​ចូល​រួម នាំ​ឲ្យ​សហភាពអឹរ៉ុប​មាន​សមាជិក​ទាំងអស់​ចំនួន ២៥​។ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​មករា​ឆ្នាំ​២០០៧ ប្រទេស​ចំនួន​ពីរ​ផ្សេង​ទៀត​គឺ រ៉ូម៉ានី និង ប៊ុលហ្គារី បាន​ចូលរួម​សហភាពអឺរ៉ុប​។​​ ចុងក្រោយ ប្រទេសកូនពៅ ក្រូអាត ចូល​នៅឆ្នាំ ២០១៣ សរុបទាំងអស់ សហភាពអឺរ៉ុប នៅមានសមាជិក ២៨ ប្រទេសនៅឡើយ ។

សហភាពអឺរ៉ុប មាន​គោលដៅ​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​។ គោលដៅ​ធំបំផុត​គឺ​សំដៅ​ពង្រឹង និង​ពង្រីក​នូវ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិកា​ររវាង​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​លើ​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជកម្ម បញ្ហា​សង្គម គោលនយោបាយ​ការបរទេស, សន្តិសុខ និង​ការការពារ​សុវត្តិភាព, និង​វិស័យ​យុត្តិធម៌​។យោង​តាម​សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក, ពលរដ្ឋអឺរ៉ុប ត្រូវ​បាន​គេ​ផ្តល់​សិទ្ធិ​ជា​ពលរដ្ឋ​នៃ​បណ្តា​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ទាំងអស់​។ លើសពីនេះ​ទៀត ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ព្រំដែន​មិន​សូវ​មាន​សភាព​តឹងតែង​ទៀត​ទេ​។ កិច្ចព្រមព្រៀង​ផ្នែក​ពន្ធគយ និង​អន្តោរប្រវេសន៍​ត្រូវ​បាន​គេ​តាក់តែង​បន្ថែម​ទៀត​ដើម្បី​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​អឺរ៉ុប​មាន​សិទ្ធិសេរីភាព​កាន់តែ​ច្រើន​ក្នុង​ការ​រស់នៅ​ធ្វើការងារ និង​សិក្សា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ណាមួយ​ក៏​បាន​។

គោលដៅ​ធំមួយ​ទៀត​នៃ​សហភាពអឺរ៉ុប គឺ​ការអនុតវត្ត​សហភាព​រូបិយវត្ថុ និង​សេដ្ឋកិច្ច (Economic and Monetary Union- EMU) ដែល​ដាក់​ឲ្យ​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប​ទាំងអស់​ប្រើប្រាស់​នូវ​រូបិយវត្ថុ​រួម​តែមួយ​គឺ​ អឺរ៉ូ (the euro) ។ នៅ​ខែ​មករា ឆ្នាំ ២០០២ ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ចំនួន​១២ បាន​ចាប់ផ្តើម​ចរាចរណ៍​ប្រាក់​អឺរ៉ូ​។ សមាជិក​១៤​ដែល​មិន​ទាន់​ទទួល​ចរាចរណ៍​ប្រាក់អឺរ៉ូ ជាអាទ៌​មាន​ដូចជា ប្រទេស​ដាណឺម៉ាក, ស៊ុយអែត, ចក្រភព​អង់គ្លេស និង​រដ្ឋទាំង ៩ ក្នុង​ចំនោម​រដ្ឋ​ទាំង​១០ ដែល​ចូល​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប​រួម​នឹង​ប្រទេស​ប៊ុលហ្គារី និងរ៉ូម៉ានី។ ប្រទេស​ស្លូវ៉ានី បាន​ប្រើ​ប្រាក់អឺរ៉ូ​នៅ​ខែ​មករា​ឆ្នាំ ២០០៧ ។គួរ​កត់​សំគាល់​ថា​ប្រទេស​នេះ​ជា​ប្រទេស​ទី​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ចូល​ជា​សមាជិក​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០០៤ ដែល​បំពេញ​លក្ខ័ខ័ណ្ឌ​ចាំបាច់​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច (របស់​សហភាពអឺរ៉ុប)​។ បច្ចុប្បន្ន តំបន់​ចាយ​ប្រាក់អឺរ៉ូ មាន ១៩ ប្រទស ដូចជា ប្រទេសអូទ្រីស បែលហ្ស៊ិក កោះស៊ីប អេស្តូនី ហ្វាំងឡង់ បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ក្រិក អៀរឡង់ អ៊ីតាលី ឡាតវី​ លីទុយអានី លុចសំបួរ ម៉ាល់តា ហូឡង់ ព័រទុយហ្គាល់ ស្លូវ៉ាគី ស្លូវេនី និងអេស្ប៉ាញ ។

ប្រវត្តិ​សហភាពអឺរ៉ុប[កែប្រែ]

សុបិន្ត​ដែល​ចង់ឲ្យ​អឺរ៉ុប​រួមគ្នា​តែមួយ​បាន​លេចឡើង​តាំងពី​យូរណាស់​មកហើយ​ពោល​គឺ​វា​ចាប់​លេចឡើង​ទន្ទឹមគ្នា​នឹង​ការ​កកើត​អឺរ៉ុប​។ ចក្រភព​របស់​អធិរាជ​សាលឡឺម៉ាញ កាលពី​ដើម​សតវត្សទី ៩ គ្របដណ្តប់​លើ​ផ្ទៃដី​ដ៏​ធំធេង​នៃ​ទ្វីបអឺរ៉ុប​។ នៅ​ដើម​សតវត្សទី​១៩​ ចក្រភពបារាំង​សម័យ​អធិរាជ​ណាប៉ូលេអុង​ទី​១ ក៏​បាន​គ្របដណ្តប់​លើ​ផ្ទៃដី​ដ៏​ធំធេង​នៃ​ទ្វីបអឺរ៉ុប​ផង​ដែរ​។ កំឡុងពេល​សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​២ (១៩៣៩-១៩៤៥)​ មេដឹកនាំ​អាឡឺម៉ង់ អាឌុល​អ៊ីត្លែរ (Adolf Hitler) ហៀប​នឹង​បាន​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការ​បង្រួបបង្រួម​អឺរ៉ុប​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​ពួកណាហ្ស៊ី ។ ការ​ខំប្រឹងប្រែង​ទាំងអស់​នេះ​ត្រូវ​ទទួល​បរាជ័យ​ដោយសារ​ពួកគេ​គាប​យក​ប្រទេសជាតិ​ដទៃ​ដោយ​ការ​បង្ខិតបង្ខំ​ជាជាង​ការពង្រីក​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រវាង​ជាតិ​ទាំងនោះ ​។

កិច្ច​ខំប្រឹងប្រែង​បង្កើត​ស្ថាប័ន​សហប្រតិបត្តិការ​មិន​សូវ​មាន​រូបរាង​ទេ​ទើបតែ​ផុសផុល​ឡើងវិញ​ក្រោយ​សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​២​។ រហូតដល់​ពេល​នោះ ប្រជាជាតិ​ទាំងឡាយ​ប្រឆាំង​ដាច់​អហង្ការ​រាល់ការ​ព្យាយាម​ទាំងឡាយ​ណា ដែល​ចង់​រំលោភ​អំណាច​ជាតិ​របស់​គេ​និង​ហើយ​គេ​មិន​ចង់​បាត់បង់​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​គោលនយោបាយ​ឡើយ​។​ ការ​ផ្សងព្រេង​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ដំបូងៗ​មាន​ដូចជា​អង្គការ​អន្តរជាតិ (international organization) ឬ​អង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាល (intergovernmental organization) ដែល​ឈរលើ​គោលការណ៍​ស្ម័គ្រចិត្រ​ក្នុង​ការ​សហប្រតិបត្តិការ​ពី​សមាជិក​របស់​ពួកគេ​។ ដូចច្នេះ​ហើយ អង្គការ​ទាំងនោះ​មិន​មាន​អំណាច​ដោយផ្ទាល់​សំរាប់​បង្គាប់​បញ្ជា​ឲ្យ​គេ​អនុវត្តន៍​ច្បាប់​ទេ​។ ប្រភេទអង្គការ​មួយទៀត​ហៅថា​អង្គការ Supranational (supranational organizations) ដែល​ជា​ប្រភេទ​អង្គការ​តំរូវ​ឲ្យ​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ផ្តល់​អំណាច និង​សិទ្ធិ​សំរេច​គោលនយោបាយ​លើ​វិស័យ​មួយ​ចំនួន និង​បង្ខំ​ឲ្យ​សមាជិក​យល់ព្រម​តាម​ដីការ (ការ​សំរេចចិត្ត) របស់​គេ​។ ក្រោយពេល​សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​២ គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា​មាន​ការ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​រដ្ឋាភិបាល​បែបនេះ​នៅអឺរ៉ុប​ កាន់តែ​ច្រើន​ឡើងៗ​។

សហប្រតិបត្តិការ​ដំបូងៗ[កែប្រែ]

សេចក្ដីប្រាថ្នា​ចង់បាន​អង្គការ​បែប supranational សម្រាប់​អឺរ៉ុប​ក្រោយ​សម័យ​សង្គ្រាមលោក​មាន​ទាំង​ការ​ជំរុញ​ផ្នែក​នយោបាយ​ផង និង​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​ផង​។ ការ​ជំរុញ​ផ្នែក​នយោបាយ​ត្រូវ​ផ្អែក​លើ​ទស្សនៈ​ដែល​ថា​មាន​តែ​អង្គការ​នយោបាយ​បែប supranational ប៉ុណ្ណោះ​ដែល​អាច​លុបបំបាត់​ការ​គំរាមកំហែង​ដោយ​សង្គ្រាម​រវាង​ប្រទេស​នៅ​អឺរ៉ុប​។ បណ្ដា​អ្នកគាំទ្រ​ការ​បង្រួបបង្រួម​នយោបាយ​អឺរ៉ុប​ដូចជា​រដ្ឋបុរស​បារាំង​លោក ហ្សង់​ ម៉ូណេ ជឿជាក់​ថា​ប្រសិនបើ​ប្រជាជាតិ​អឺរ៉ុប​ប្រាថ្នា​ចង់​មាន​តួនាទី​សំខាន់​ខ្លាំង​ក្នុង​កិច្ចការ​ពិភពលោក​ឡើងវិញ, ពួកគេ​ត្រូវតែ​បញ្ចេញ​មតិ​រួមគ្នា និង​ទាមទារ​យក​ធនធាន​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​ដូច​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​។

ការ​ជំរុញ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​ផ្អែកលើ​ជំនឿ​ដែល​ថា​ទីផ្សារ​កាន់តែ​ធំ​នឹង​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការប្រកួតប្រកួតប្រជែង និង​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​កំណើន​ផលិតកម្ម​កាន់តែ​ច្រើន ហើយ​ជីវភាពរស់នៅ​របស់​ប្រជាជន​កាន់តែ​ប្រសើរ​ដែរ​។ ទស្សនៈ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច និង​ផ្នែក​នយោបាយ​ទស្សន៍ទាយ​ថា​កម្លាំង​សេដ្ឋកិច្ច​គឺជា​មូលដ្ឋាន​នៃ​អំណាច​នយោបាយ និង​យោធា ហើយ​ថា​សេដ្ឋកិច្ច​អឺរ៉ុប ដែល​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​ទាំងស្រុង​អាច​នឹង​កាត់បន្ថយ​ជម្លោះ​រវាង​ប្រជាជាតិ​នៅ​អឺរ៉ុប​។ ដោយសារតែ​ប្រទេស​នីមួយៗ មាន​ការ​ស្ទាក់ស្ទើរ​ក្នុង​ការ​ចែករំលែក​អំណាច​គ្រប់គ្រង​កិច្ចការ​ប្រទេសជាតិ, សំណើ​ភាគច្រើន​បំផុត ដែល​ប្រាថ្នា​ចង់ឲ្យ​មាន​អង្គការ​បែប supranational ព្យាករណ៍​ថា​សមាហរណកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​នឹង​កើត​មុន​ការ​បង្រួបបង្រួម​នយោបាយ​។

សហភាព​ពន្ធគយ ប៊ែលណឺលុច្ស[កែប្រែ]

សហភាព​ពន្ធគយ​ប៊ែលណឺលុច្ស (Benelux Customs Union) ដែល​ឥឡូវ​ក្លាយ​ជា​សហភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ប៊ែលណឺលុច្ស (Benelux Economic Union) គឺជា​ឧទាហរណ៍​ដំបូង​មួយ​នៃ​ស្ថាប័នសេដ្ឋកិច្ច​បែប​ supranational ។ សហភាព​នេះ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​តំបន់​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី ដែល​ក្នុង​នោះ​រួមមាន​ដូចជា​ប្រទេស​បែលហ្សិក, ណឺឌ័រឡែន (ឬ ហុឡង់ដ៍), និង លុច្សសំប៊ួរ ។ លើស​ពី​នេះ​ទៅទៀត​ វា​ក៏​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន តារាង​ពន្ធគយ​រួម​សម្រាប់​ទំនិញ​មកពី​ប្រទេស​នៅ​ក្រៅ​សហភាព​ផង​ដែរ​។ ដោយ​មាន​កំណើត​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៤៨, សហភាព​នេះ​បាន​កើតឡើង​និង​រីក​ធំធាត់​ក៏​ដោយសារ​គំនិត ដែល​ទទួលស្គាល់​ថា​សេដ្ឋកិច្ច​នៃ​រដ្ឋ​ទោល​នីមួយៗ​មិន​មាន​ទំហំ​ធំ​ល្មម សម្រាប់​ប្រកួតប្រជែង​ក្នុង​ទីផ្សារ​សកលលោក​ទេ។ តាមការពិត ប្រទេស​បែលហ្សិក និង​លុច្សសំប៊ួរ​បាន​រួមគ្នា​ជា​សហភាព​សេដ្ឋកិច្ច​តាំងពី​ឆ្នាំ ១៩២១ មក​ម្លេះ ហើយ​ចំណែក​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​បែលហ្សិក និង​ហុឡង់ដ៍ បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​លើ​គោលការណ៍​ស្ដីពី​សហភាព​ពន្ធគយ តាំងពី​កំឡុង​សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​២​ផង​ដែរ​។ ប្រទេស​ទាំង​បី​នេះ​បាន​ក្លាយ​ជា​រដ្ឋ​ដ៏​សកម្ម​ក្នុង​ដំណើរការ​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​អឺរ៉ុប ហើយ​ពួកគេ​បាន​បន្ត​ប្រឹងប្រែង ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ប្រទេស​ពួកគេ​មាន​សមាហរណកម្ម​កាន់តែ​ខិត​ជិត​ចូលគ្នា​ថែមទៀត​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​មួយ​ឯករាជ្យ​ពី​ការអភិវឌ្ឍ​នៅ​ក្នុង​ទី្វបអឺរ៉ុប​ទាំងមូល​។

សហគមន៍​ធ្យូងថ្ម និង​ដែកថែប​អឺរ៉ុប (ECSC)[កែប្រែ]

ពេល​នោះ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​បារាំង លោក រ៉ូប៊ឺត​ ហ្សូម៉ាន ដែល​មាន​លោក​ហ្សង់ ម៉ូណេ​ជា​ទីប្រឹក្សា បាន​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​លើ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ធ្យូងថ្ម និង​ដែកថែប​របស់​បារាំង និង​អាល្លឺម៉ង់ និង​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រជាជាតិ​ដទៃ​ទៀត​ចូលរួម​។ ការ​ជំរុញ និង​ផ្ដួចផ្ដើម​របស់​លោក​ហ្សូម៉ាន មាន​ទាំង​ចរិត​នយោបាយ និង​ចរិត​សេដ្ឋកិច្ច ។ ជន​អឺរ៉ុប​ជាច្រើន​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ឧស្សាហកម្ម​អាល្លឺម៉ង់​ដែល​កំពុងតែ​ចាប់​កំណើត​ឡើងវិញ​យ៉ាង​រហ័ស ចាំបាច់​ត្រូវតែ​មាន​ការគ្រប់គ្រង​ដោយ​វិធី​ណាមួយ​។ សហគមន៍​ធ្យូងថ្ម និង​ដែកថែប​អឺរ៉ុប​គឺជា​យន្តការ​ឬ​វិធី​ដ៏​សមស្រប​មួយ​ព្រោះថា​ធ្យូងថ្ម និង​ដែកថែប គឺជា​វត្ថុធាតុដើម​សម្រាប់​ឧស្សាហកម្ម​ទំនើបៗ​ជាច្រើន​ជាពិសេស​ផ្នែក​សព្វាវុធ​។

ផែនការ​ហ្សូម៉ាន បង្កើត​នូវ​ភ្នាក់ងារ​បែប supranationa សម្រាប់​ត្រួតពិនិត្យ​លើ​ទិដ្ឋភាព ឬ​ផ្នែក​នៃ​គោលនយោបាយ​ធ្យូងថ្ម និង​ដែកថែប​ជាតិ ដូចជា​កម្រិត​ផលិតកម្ម និង​តម្លៃ​។ មិនមែន​ជា​ការ​ចៃដន្យ​ទេ ដែល​ការសម្រេចចិត្ត​នេះ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​ភ្នាក់ងារ​ត្រួតពិនិត្យ និង​គ្រប់គ្រង​ឧស្សាហកម្ម​អាល្លឺម៉ង់​។ ដោយ​មាន​ការ​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​ក្នុង​ការ​បន្សាប​ការ​បារម្ភ​ពី​កម្លាំង​យោធា​អាល្លឺម៉ង់ អាល្លឺម៉ង់​ខាងលិច បាន​ចុះហត្ថលេខា​យល់ព្រម​យ៉ាង​រហ័ស​។ បន្ទាប់ពី​នោះ​ភ្លាម ប្រជាជាតិ​ប៊ែលណឺលុច្ស និង​អ៊ីតាលី ក៏​បាន​ចូលរួម​ផង​ដែរ​។ ចក្រភពអង់គ្លេស​មិនបាន​ចូលរួម​ទេ​ព្រោះ​បារម្ភ​ពី​ការ​បាត់បង់​ការគ្រប់គ្រង​លើ​ឧស្សាហកម្ម​របស់​ខ្លួន​។

សន្ធិសញ្ញា​បង្កើត ECSC ត្រូវ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៥១ និង​ចាប់​អនុវត្តន៍​នៅ​ដើម​ឆ្នាំ​បន្ទាប់​។ វា​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​ការ​លុបបំបាត់​ពន្ធគយ និង​កំណត់​នូវ​កូតា​សម្រាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​រ៉ែដែក, ធ្យូងថ្ម, និង​ដែកថែប​នៅ​ក្នុង​រង្វង់​សហគមន៍​។ ទន្ទឹម​នឹង​នោះ​វា​ក៏​កំណត់​នូវ​តារាង​ពន្ធ​រួម​មួយ​សម្រាប់​ការនាំចូល​ពី​ខាងក្រៅ ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ឧស្សាហកម្ម​ធ្យូងថ្ម និង​ដែកថែប​ពី​ប្រទេស​ផ្សេងៗ និង​ត្រួតពិនិត្យ​កម្រិត​ផលិតកម្ម និង​លក់​ចេញ​។ ដើម្បី​ត្រួតពិនិត្យ​ការ​ប្រតិបត្តិការ​នៃ ECSC សន្ធិសញ្ញា​នេះ​បាន​បង្កើត​ស្ថាប័ន​បែប supranational មួយ​ចំនួន​ទៀត​ដូចជា​អាជ្ញាធរ​ជាន់ខ្ពស់​មួយ​ដែល​មាន​អំណាច​ប្រតិបត្តិ, ក្រុមប្រឹក្សា​រដ្ឋមន្ត្រី​មួយ​សម្រាប់​ការពារ​ផល​ប្រយោជន៍​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក, សភា​រួម​ដែល​មាន​អំណាច​ប្រឹក្សា​តែប៉ុណ្ណោះ, និង​តុលាការ​យុត្តិធម៌​សម្រាប់​ដោះស្រាយ​វិវាទ​។ជំហាន​ធំ​ដំបូង​គេ ដែល​ឈាន​ទៅ​រក​ការ​សមាហរណកម្ម​អឺរ៉ុប​កើតឡើង​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៥០ ។ នៅ​

សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អឺរ៉ុប (EEC)[កែប្រែ]

នៅ​ឆ្នាំ ១៩៥៧ ភាគី​នៃ ECSC បាន​ចុះសន្ធិសញ្ញា​ពីរ​ទៀត ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងរ៉ូម​។ សន្ធិសញ្ញា​ទាំងពីរ​នេះ បង្កើត​នូវ​សហគមន៍​ឋាមពល​អាតូមិច​អឺរ៉ុប (Euratom) សម្រាប់​ការអភិវឌ្ឍ ការប្រើប្រាស់​ឋាមពល​អាតូមិច​ដោយ​សន្តិភាព​។ ហើយ​អ្វី​ដែល​សំខាន់​បំផុត​គឺ​វា​បង្កើត​នូវ​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អឺរ៉ុប (EEC) ដែល​ជារឿយៗ​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​ទីផ្សារ​រួម (Common Market) ។

សន្ធិសញ្ញា​ស្ដីពី​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អឺរ៉ុប មាន​គោលដៅ​លុបបំបាត់​ជាបន្តបន្ទាប់​នូវ​ពន្ធ​នាំចូល និង​កំណត់​កូតា​សម្រាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​ទាំងអស់​ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​ជា​សមាជិក និង​បង្កើត​ឡើង​នូវ​ស្ថាប័ន​ពន្ធគយ​រួម (សម្រាប់​ទំនិញ​ចូល​ពីក្រៅ)​។ ប្រទេស​ជា​សមាជិក​យល់ព្រម​អនុវត្តន៍​គោលនយោបាយ​រួម​លើ​វិស័យ​ដឹកជញ្ជូន, វិស័យ​កសិកម្ម, និង​ការធានា​ផ្នែក​សង្គម​ក៏​ដូចជា​យល់ព្រម​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​អាច​ធ្វើដំណើរ និង​ចលនា​ធនធាន​ហិរញ្ញវត្ថុ ដោយសេរី​ក្នុង​ព្រំដែន​សហគមន៍​។ វិសាលភាព​មួយ​ដ៏​សំខាន់​បំផុត​របស់​សន្ធិសញ្ញា​នេះ គឺថា​វា​មិន​អាច​ប្រកាស​ជា​មោឃៈ ដោយ​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ណាមួយ​នោះ​ទេ ហើយ​អំណឹះ​កាល​ទៅ​មុខ​ទៀត ការសម្រេចចិត្ត​របស់​សហគមន៍ នឹង​ត្រូវ​សម្រេច​ដោយ​សំឡេង​ភាគច្រើន​នៃ​ការបោះឆ្នោត មិនមែន​ដោយ​សំឡេង​ឯកច្ឆន្ទ​ទេ​។

ទាំង​សន្ធិសញ្ញា​ស្ដីពី​សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អឺរ៉ុប និង​ទាំង​សន្ធិសញ្ញា​ស្ដីពី​សហគមន៍​ឋាមពល​អាតូមិច​អឺរ៉ុប បាន​បង្កើត​នូវ​គណៈកម្មការ​ជាន់ខ្ពស់ ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា ដើម្បី​ត្រួតពិនិត្យ​លើ​ការ​ប្រតិបត្តិការ​របស់​ពួកគេ​។ យ៉ាងណាមិញ ពួកគេ​ព្រមព្រៀងគ្នា​ថា នឹង​មាន​ក្រុមប្រឹក្សា​រដ្ឋមន្ត្រី, សភា​តំណាង, និង​តុលាការ​យុត្តិធម៌​តែមួយ​រួមគ្នា​សម្រាប់​ដំណើរការ​ឲ្យ​សហគមន៍​ទាំង​បី (ECSC, EEC និង Euratom) ​។

នៅ​ពេល​មុន​ការ​ចុះហត្ថលេខា​លើ​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងរ៉ូម​នា​ឆ្នាំ ១៩៥៧ ប្រជាជាតិ​ផ្សេងទៀត​ត្រូវ​បាន​គេ​អញ្ជើញ​ឲ្យ​ចូល​ជា​សមាជិក EEC ផង​ដែរ​។ ចក្រភពអង់គ្លេស​ដោយ​ខ្លាច​បាត់បង់​សិទ្ធិ​សម្រេច​គោល​នយោបាយ​ជាតិ បាន​ថ្លែង​បញ្ឆិតបញ្ឆៀង ដល់​ការ​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​អឺរ៉ុប​និង​បាន​ខិតខំ​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ឲ្យ​ប្រជាជាតិ​អឺរ៉ុប​បង្កើត​តំបន់​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ជំនួស​វិញ​។ ក្រោយពេល​សន្ធិសញ្ញា​EEC ត្រូវ​បាន​អនុម័ត, ចក្រភព​អង់គ្លេស, ណ័រវ៉េ,​ ស្វីតដែន (ស៊ុយអ៊ែត), ដាណឺម៉ាក, ស្វីស (ស្វីតហ្សឺឡែន), អូទ្រីស, និង​ព័រទុយហ្គាល់​បាន​នាំគ្នា​បង្កើត​សមាគម​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​អឺរ៉ុប (European Free Trade Association- EFTA) ។ សន្ធិសញ្ញា EFTA មាន​គោលដៅ​គ្រាន់តែ​បំបាត់​ពន្ធគយ​លើ​ទំនិញ​ឧស្សាហកម្ម​ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ប៉ុណ្ណោះ​។ វា​មិនបាន​ឈាន​ទៅដល់​បំបាត់​ពន្ធគយ​លើ​ផ្នែក​ទំនិញ​កសិកម្ម​ទេ ហើយ​ក៏​មិនបាន​កំណត់​ពន្ធ​រួម​លើ​ទំនិញ​មកពី​ប្រទេស​ខាងក្រៅ​ដែរ​លើស​ពី​នេះ​ទៅទៀត រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ណាមួយ​អាច​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​សន្ធិសញ្ញា​ក្នុង​ពេលណា​ក៏បាន​ដែរ​។ ដូច្នេះ EFTA គឺជា​សហភាព​មួយ​ទន់ខ្សោយ​ជាង​ទីផ្សារ​រួម (Common Market) របស់ EEC ឆ្ងាយ​ណាស់​។

នៅ​ឆ្នាំ ១៩៦១ ដោយ​ទំនង​ជា​មើល​ឃើញ​ពី​ភាព​ជោគជ័យ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់ EEC ចក្រភពអង់គ្លេស​បាន​ផ្លាស់ប្ដូរ​ទស្សនវិស័យ និង​ចាប់ផ្ដើម​ការចរចា​ចូល​ជា​សមាជិក EEC ។ ដោយ​ឡែក​នៅ​ខែ​មករា ឆ្នាំ​១៩៦៣ ប្រធានាធិបតី​បារាំង​ហ្សាលឌឺហ្គោល បាន​បោះឆ្នោត​ប្រឆាំង​សមាជិកភាព​របស់​ចក្រភពអង់គ្លេស ដោយហេតុ​ផល​ចម្បង​ថា​ចក្រភពអង់គ្លេស មាន​ចំណង​ជិតស្និទ្ធ​នឹង​សហរដ្ឋអាមេរិក​។ លោក​ហ្សាលឌឺហ្គោល បាន​បោះឆ្នោត​ប្រឆាំង​សមាជិកភាព​របស់​ចក្រភពអង់គ្លេស ជា​លើក​ទីពីរ​នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៦៧​។

សហគមន៍​អឺរ៉ុប (EC)[កែប្រែ]

នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៧ ស្ថាប័ន​ទាំង​បី (ECSC, EEC និង Euratom) បាន​កើត​ចេញ​ជា​សហគមន៍អឺរ៉ុប (European Community) ។ ទម្រង់​សេដ្ឋកិច្ច​សំខាន់ៗ ត្រូវ​បាន​គេ​អនុវត្តន៍​ជាបន្តបន្ទាប់ ហើយ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៨ របាំង​ពន្ធគយ​ទាំងអស់​ក្នុង​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ត្រូវ​បាន​លុបបំបាត់​។ តែ​មិនទាន់​មានការ​ពង្រីក​វិសាលភាព របស់​សហគមន៍ ឬ​សំណើ​ថ្មី​នៅឡើយ​ទេ​រហូត​ក្រោយពេល​លោក​ហ្សាលឌឺហ្គោល ចាកចេញ​ពី​តំណែង​ប្រធានាធិបតី​បារាំង​នៅ​ខែ​ឧសភា​ឆ្នាំ​ ១៩៦៩​។ ប្រធានាធិបតី​បារាំង​បន្ទាប់​លោក​ហ្សកប៉ុមពីឌូ (Georges Pompidou) មាន​ទស្សនៈ​បើកទូលាយ​សម្រាប់​ការ​ផ្ដួចផ្ដើម​ថ្មី​មួយ​សម្រាប់​សហគមន៍អឺរ៉ុប​។

តាម​ការ​ផ្ដល់​យោបល់​ពី​លោក​ហ្សកប៉ុមពីឌូ ជំនួប​មេដឹកនាំ​នៃ​បណ្ដា​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​មួយ​ត្រូវ​បាន​ប្រារព្ធ​ឡើង​នៅ​ទីក្រុង​ហេគ (The Hague) ប្រទេស​ហុឡង់ដ៍​នា​ខែ​ធ្នូ​ឆ្នាំ ១៩៦៩​។ជំនួប​នេះ​បាន​ត្រួសត្រាយផ្លូវ​សម្រាប់​ការ​បង្កើត​ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​អចិន្ត្រៃយ៍​មួយ​សម្រាប់​សហគមន៍អឺរ៉ុប ដោយ​ផ្អែក​លើ​ការ​ចូលរួម​ពី​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​។ ដំណាល​ពេល​នោះ​ដែរ​វា​ក៏​ផ្ដល់​ផល​ឲ្យ​មាន​ការអភិវឌ្ឍ​កន្សោម​គោលនយោបាយ​សហប្រតិបត្តិការ​ការបរទេស​ក្នុងចំណោម​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក ក៏ដូចជា​បើកផ្លូវ​ចរចា​ចូល​ជា​សមាជិកភាព​សម្រាប់​ចក្រភពអង់គ្លេស, អៀរឡង់, ដាណឺម៉ាក និង​ណ័រវ៉េ​។

ការ​ពង្រីក​សមាជិកភាព​សហគមន៍​អឺរ៉ុប[កែប្រែ]

នៅ​ឆ្នាំ ១៩៧២ គឺ​ក្រោយពេល​ចរចា​អស់​រយៈពេល​២ ឆ្នាំ គេ​ព្រមព្រៀង​ទទួល​ពាក្យសុំ​ចូល​ជា​សមាជិកភាព​របស់​រដ្ឋ​ទាំងបួន​ខាងលើ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​មករា ឆ្នាំ ១៩៧៣​។ ចក្រភពអង់គ្លេសអៀរឡង់ ដាណឺម៉ាក បាន​ចូល​ជា​សមាជិក​ដូច​ការ​គ្រោងទុក​លើកលែងតែ​ណ័រវ៉េ ត្រូវ​បាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួន​បាន​បោះឆ្នោត​ប្រឆាំង​សមាជិកភាព​នេះ​។

ដោយ​ឡែក​នៅ​ក្នុង​ចក្រភពអង់គ្លេស នៅតែ​មាន​ការ​ប្រឆាំង​ខ្លាំងក្លា​ចំពោះ​សមាជិកភាព​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍អឺរ៉ុប​។ ពលរដ្ឋ​ចក្រភពអង់គ្លេស​ជាច្រើន មាន​អារម្មណ៍​ថា​ចក្រភពអង់គ្លេស​មាន​កាតព្វកិច្ច​ធ្ងន់ធ្ងរ​ពេក​ហើយ ក្នុង​ការ​រួមចំណែក​ដល់​កញ្ចប់​ថវិកា​របស់​សហគមន៍អឺរ៉ុប​។ក្រោយពេល​គណបក្ស​ពលករ បាន​កាន់អំណាច​ឡើងវិញ​នៅ​ចក្រភពអង់គ្លេស​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧៤​ បក្ស​នេះ បាន​ចាប់ផ្ដើម​ធ្វើតាម​កិច្ចសន្យា​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​ចរចា​ពី​លក្ខខណ្ឌ​សមាជិកភាព​របស់​ចក្រភពអង់គ្លេស​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍អឺរ៉ុប​ម្ដង​ទៀត ពិសេស​ចរាចរ​ពី​លក្ខខណ្ឌ​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ លទ្ធផល​នៃ​ការ​ចរាចរ​លើក​នេះ​មិន​ខុស​ពី​លទ្ធផល​មុនៗ​ប៉ុន្មាន​ទេ​។​ ដោយ​ឡែក​ការ​ស្ទាក់ស្ទើរ​ចិត្ត​របស់​ចក្រភពអង់គ្លេស​ក្នុង​ការចូលរួម​ជាមួយ​សហគមន៍អឺរ៉ុប ជា​បន្ទុក​ធ្ងន់​មួយ​បន្ថែម​ទៀត​ចំពោះ​អស្ថិរភាព​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍ ដែល​បណ្ដាលមកពី​បញ្ហា​សេដ្ឋកិច្ច​ឆ្នាំ ១៩៧០​។ រដ្ឋាភិបាល​នៃ​គណបក្ស​ពលករ​ឯកភាព​ចំពោះ​សមាជិកភាព​ក្នុង​សហគមន៍អឺរ៉ុប​ជា​បន្ត និង​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​ប្រជាមតិ​ចំពោះ​បញ្ហា​នេះ នៅ​ខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ ១៩៧៥​។ ទោះបីជា​មាន​ការ​ប្រឆាំង​យ៉ាងខ្លាំងក្លា​ពី​ក្រុម​ខ្លះ​ក៏ដោយ ក៏​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៃ​ចក្រភព​អង់គ្លេស​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​បន្ត​ជា​សមាជិកភាព​ក្នុង​សហគមន៍អឺរ៉ុប​។

សន្ធិសញ្ញា​អឺរ៉ុប​រួម[កែប្រែ]

រហូតមកដល់​ត្រឹម​ទសវត្ស​ឆ្នាំ ១៩៨០ គឺ​៣០​ឆ្នាំ​ក្រោយពេល​វា​បាន​ចាប់ផ្ដើម​សហគមន៍អឺរ៉ុប នៅតែ​មិនទាន់​សម្រេច​បាន​នូវ​សេចក្ដីសង្ឃឹម​ដ៏​ក្លៀវក្លា​របស់​ខ្លួន ក្នុង​ការ​បង្រួបបង្រួម​អឺរ៉ុប​ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​សហរដ្ឋអឺរ៉ុប​។ តាមពិត​ទៅ​ទោះបីជា​មាន​ការ​លុបបំបាត់​ចោល​នូវ​ពន្ធគយ​ខាងក្នុង ((internal tariffs) ក៏ដោយ​វា​មិន​ត្រឹមតែ​មិនបាន​ទទួល​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការ​បំបាត់​នូវ​រាល់​ការ​រឹត​បន្តឹង​ផ្នែក​ពាណិជ្ជកម្ម នៅ​ក្នុងរង្វង់​សហគមន៍អឺរ៉ុប​ទាំងមូល​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ តែ​ថែមទាំង​មិនបាន​សម្រេច​ក្នុង​ការ​លុបបំបាត់​ព្រំដែន​ពន្ធគយ​ខាងក្នុង (internal customs frontiers) រដ្ឋ​នីមួយៗ​ផង​ដែរ​។ ការ​ចូល​ជា​សមាជិក​របស់​បណ្ដា​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍ​តិច​ក្នុង​តំបន់​មេឌីទែរ៉ាណេ ដូចជា​ប្រទេស ក្រិក​នា​ឆ្នាំ ១៩៨០ អេស្ប៉ាញ និង​ព័រទុយហ្គាល់​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៨៦ បាន​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ថ្មីទៀត​។បញ្ហា​ទាំងអស់នោះ​ភាគច្រើន​ទាក់ទង​នឹង​កម្រិត​អភិវឌ្ឍ​ទាប​របស់​ប្រទេស​ទាំងនេះ​។ ពិសេស​ ការ​ដែល​ប្រទេស​ទាំងនេះ ពឹងផ្អែក​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​វិស័យ​កសិកម្ម មានន័យថា​មូលនិធិ​មួយ​ផ្នែក​ធំ​សម្រាប់​គាំទ្រ​វិស័យ​កសិកម្ម​របស់​សហគមន៍​ត្រូវ​បង្វែរ​ទៅ​ជួយ​ដល់​សមាជិក​ថ្មី​។ វា​បណ្តាល​ឲ្យ​សមាជិក​ចាស់​មួយ​ចំនួន ពិសេស​ប្រទេស​អៀរឡង់​ភ័យខ្លាច​ថា​ចំណែក​នៃ​មូលនិធិ​របស់​ខ្លួន​នឹង​ត្រូវ​គេ​កាត់បន្ថយ​។

នៅ​ឆ្នាំ ១៩៨៥ ក្រុម​ប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប ដែល​សមាសភាព​រួមមាន​មេដឹកនាំ​កវីបណ្ឌិត​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​បាន​សម្រេចចិត្ត​បោះជំហាន​ថ្មី​មួយទៀត​សម្រាប់​សមាហរណកម្ម​កាន់តែ​ប្រសើរ​ជាង​មុន​។ នៅ​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​ ១៩៨៦ ពួកគេ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​លើ​សន្ធិសញ្ញា​អឺរ៉ុប​រួម​តែមួយ (Single European Act-​SEA) ដែល​ជា​កន្សោម​នៃ​វិសោធនកម្ម និង​សេចក្ដី​បំពេញ​បន្ថែម​លើ​សន្ធិសញ្ញា​សហគមន៍អឺរ៉ុប ដែល​មានស្រាប់​។ សន្ធិសញ្ញា SEA តម្រូវ​ឲ្យ​សហគមន៍អឺរ៉ុប​អនុវត្ត​នូវ​វិធានការណ៍​ជាង​៣០០​ ដើម្បី​លុបបំបាត់​រនាំង​រូបវន្ត, បច្ចេកទេស និង​សារពើពន្ធ​សម្រាប់​បង្កើត​ទីផ្សារ​រួម​មួយ ដែល​ក្នុង​នោះ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​រដ្ឋ​សមាជិក​អាច​នឹង​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​រួម​គ្នា​ទាំងស្រុង​។ លើស​ពី​នេះ​ទៅទៀត រដ្ឋ​សមាជិក​យល់ព្រម​នឹងគ្នា​ក្នុង​ការអនុវត្ត​គោលនយោបាយ និង​ស្តង់ដារ រួម​មួយ​លើ​បញ្ហា​ទាំងឡាយ​រាប់​ចាប់​ពី​វិស័យ​ពន្ធដារ និង​ការងារ​រហូតដល់​ផ្នែក​សុខភាព និង​បរិស្ថាន​។ រដ្ឋ​សមាជិក​នីមួយៗ​ក៏​ដោះស្រាយ​គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ជាមួយ​ប្រទេស​ជិតខាង​ខ្លួន​។ សន្ធិសញ្ញា SEA នេះ​ចាប់​មាន​សុពលភាព​ចាប់ពី​ខែ​តុលា ឆ្នាំ ១៩៧៨​ តទៅ​។

ការ​បង្កើត​សហភាពអឺរ៉ុប[កែប្រែ]

នៅ​ចុង​ទសវត្ស​ឆ្នាំ ១៩៨០ ការ​ផ្លាស់​ស្ថានភាព​នយោបាយ បាន​បណ្ដាល​ឲ្យ​សហគមន៍អឺរ៉ុប​បង្កើន​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ និង​សមាហរណកម្ម​ជាថ្មី​ម្ដង​ទៀត​។​ នៅ​ពេល​ដែល​លទ្ធិកុម្មុយនិស្ត​ដួល​រលំ​នៅ​អឺរ៉ុប​ខាងកើត ប្រទេស​អតីត​កុម្មុយនិស្ត​ជាច្រើន​បាន​សម្លឹង​មើល​សហគមន៍អឺរ៉ុប​ដើម្បី​ទទួល​ជំនួយ​សេដ្ឋកិច្ច​។ សហគមន៍អឺរ៉ុប បាន​ផ្ដល់​ជំនួយ​ជាច្រើន​ដល់​ប្រទេស​ទាំងនេះ​ប៉ុន្តែ​សម្រេច​ថា​មិនទាន់​ឲ្យ​ពួកគេ​ចូល​ជា​សមាជិក​ភ្លាមៗ​នោះ​ទេ​។ លើកលែងតែ​អាល្លឺម៉ង់​ខាងកើត ដែល​ត្រូវ​បញ្ចូល​ក្នុង​សហគមន៍អឺរ៉ុប​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ បន្ទាប់ពី​មាន​ការ​បង្រួបបង្រួម​អាល្លឺម៉ង់ (ទាំងពីរ) ឡើងវិញ​។

ដើម្បី​ស្ដារ​ស្ថានភាព​នយោបាយ​ឲ្យ​បាន​ឆាប់​អាល្លឺម៉ង់​ខាងលិច និង​បារាំង​បាន​ស្នើ​ឲ្យ​មាន​សន្និសីទ​អន្តរ​រដ្ឋាភិបាល (IGC) សម្រាប់​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​បង្រួបបង្រួម​អឺរ៉ុប​កាន់តែ​ជិត​នឹងគ្នា​។ សន្និសីទ​អន្តររដ្ឋាភិបាល (IGC) គឺជា​ជំនួប​រវាង​សមាជិក ដែល​ចាប់ផ្ដើម​មាន​ដំណើរការ​ជា​ផ្លូវការ​នូវ​ការផ្លាស់ប្ដូរ ឬ​ការ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​សន្ធិសញ្ញា​សហគមន៍អឺរ៉ុប សន្និសីទ​អន្តររដ្ឋាភិបាល​មួយទៀត​ត្រូវ​បាន​ប្រារព្ធ​ឡើង​នៅ​ភ្លាមៗ​គឺ​នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៨៩ ដើម្បី​រៀបចំ​គម្រោង​ការ និង​រចនាសម្ព័ន្ធ​សម្រាប់​សហភាព​ហិរញ្ញវត្ថុ ដែល​ក្នុង​នោះ​សមាជិក​របស់​សហគមន៍​នឹង​ប្រើ​រូបិយវត្ថុ​រួម​តែមួយ​។នាយករដ្ឋមន្ត្រី​អង់គ្លេស​អ្នកស្រី​ម៉ាហ្គារ៉ែត​ថាចឆឺ (Margaret Thatcher) បាន​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​អំពាវនាវ​ទាំងឡាយ​ណា ដែល​ចង់​ឲ្យ​មាន​សមាហរណកម្ម​អឺរ៉ុប​រឹតតែ​ខ្លាំង​ថែមទៀត​។ ប៉ុន្តែ​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩០ លោក ចនមេជ្ហ័រ (John Major) បាន​ក្លាយ​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ជំនួស និង​បាន​អនុវត្ត​នូវ​គោលនយោបាយ​មួយ​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​បើកទូលាយ​ជាង​។ សន្និសីទ​អន្តររដ្ឋាភិបាល បាន​ចាប់ផ្ដើម​បំពេញ​ការងារ​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​មួយ​ចំនួន ដែល​នឹង​ក្លាយ​ជា សន្ធិសញ្ញា​ស្ដីពី​សហភាពអឺរ៉ុប (Treaty on European Union ) ។

សន្ធិសញ្ញា​ស្តីពី​សហភាពអឺរ៉ុប[កែប្រែ]

សន្ធិសញ្ញា​ស្ដីពី​សហភាពអឺរ៉ុប (ដែល​ជា​ធម្មតា​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅថា​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុង​ម៉ាសស្ត្រីក) បង្កើត​ចេញ​ជា​សហភាពអឺរ៉ុប (EU) ហើយ​មាន​គោលដៅ​ពង្រីក​សមាហរណកម្ម​នយោបាយ, សេដ្ឋកិច្ច និង​សង្គម​ក្នុងចំណោម​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​។ ក្រោយ​ការ​ចរចា​អស់​រយៈពេល​យ៉ាង​យូរ​សហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវ​បាន​គេ​យល់ព្រម​បង្កើត​ឡើង ដោយ​ក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប​នៅ​ក្រុង​ម៉ាសស្ត្រីក​ក្នុង​ប្រទេស​ហុឡង់ដ៍​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩១​។ អ្វី​ដែល​សំខាន់​បំផុត​នោះ​គឺថា​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​អនុញ្ញាត​ឲ្យEU បង្កើត​សហភាព​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ (Economic and Monetary Union- EMU) ។ នៅ​ក្រោម​សហភាព EMU រដ្ឋ​សមាជិក​ទាំងអស់​នឹង​បង្រួបបង្រួម​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​គេ និង​ប្រើប្រាស់​រូបិយវត្ថុ​តែមួយ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៩​។ សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក​ក៏បាន​កំណត់​លក្ខន្តិកៈ​តឹង​រឹង​ដែល​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ទាំងអស់ ត្រូវតែ​បំពេញ​ឲ្យ​បាន​មុន​នឹង​អាច​ចូលរួម​ជាមួយ EMU ។ លើស​ពី​នេះ​ទៅ​ទៀត​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​ក៏​បង្កើត​នូវ​រចនាសម្ព័ន្ធ​ថ្មី​សម្រាប់​ធ្វើ​ឲ្យ​គោលនយោបាយ​ការបរទេស និង​សន្តិសុខ​កាន់តែ​មាន​សមាហរណកម្ម​ខ្លាំង​ឡើង និង​សម្រាប់​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​សហប្រតិបត្តិការ​លើ​វិស័យ​តុលាការ និង​ប៉ូលិស​កាន់តែ​ល្អ​ថែមទៀត​។ រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​បាន​ផ្ទេរ​ដល់​ស្ថាប័ន​គ្រប់គ្រង​របស់ EU នូវ​សិទ្ធិ​អំណាច​ច្រើនជាង​មុន​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​គោលនយោបាយ​លើ​វិស័យ​មួយ​ចំនួន​រួមមាន​វិស័យ​បរិស្ថាន អប់រំ សុខភាព និង​ការ​ការពារ​អ្នកទិញ​ទំនិញ(ពី​ឈ្មួញ)​។

សន្ធិសញ្ញា​ថ្មី បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រឆាំង​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​។ បញ្ហា​ទាំងនោះ​ភាគច្រើន​ផ្ដោត​សំខាន់​លើ​សហភាព​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ (Economic and Monetary Union- EMU) ព្រោះ​គេ​ព្រួយបារម្ភ​ថា ហិរញ្ញវត្ថុ​ជាតិ​របស់​គេ​នឹង​ត្រូវ​ជំនួស​ដោយ​ហិរញ្ញវត្ថុ​អឺរ៉ុប​រួម​។ ចក្រភពអង់គ្លេស បដិសេធ​មិន​អនុវត្ត​ទិដ្ឋភាព​មួយ​ចំនួន​នៃ​សន្ធិសញ្ញា និង​ទទួល​ករណី​លើកលែង​ជាពិសេស ដែល​គេ​ហៅថា “ដកខ្លួន- Out-put” ។ ទង្វើ​បែប​នេះ​រួមបញ្ចូល​ទាំង​ការ​មិន​ចូលរួម​ក្នុង EMU និង​មិន​ចូលរួម​ក្នុង​ជំពូក​សង្គម (Social Chapter) ជំពូក​នេះ​ជា​ផ្នែក​មួយ​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក ដែល​គ្រោង​អំពី​គោលនយោបាយ​សង្គម និង​ការងារ រួមមាន​ច្បាប់​រួម​សម្រាប់​សិទ្ធិ​ពលករ​។ ប្រជាពលរដ្ឋ​ដាណឺម៉ាក បាន​បោះឆ្នោត​ប្រឆាំង​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​នៅ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​មួយ​ចំណែក​នៅ​ប្រទេស​បារាំង ប្រជាជន​តែ​មួយ​ចំនួន​តូច​ប៉ុណ្ណោះ​បាន​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​។ នៅ​ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង់​បញ្ហា​ចំពោះ​សន្ធិសញ្ញា​ស្ថិត​នៅ​លើ​តុលាការ​កំពូល​របស់​ជាតិ ដែល​សម្រេច​ថា​សមាជិកភាព​នៅ​ក្នុង EU បំពាន​លើ​ធម្មនុញ្ញ​របស់​អាល្លឺម៉ង់​។នៅ​ក្នុង​ជំនួប​ជាបន្ទាន់​មួយ​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប​ដាណឺម៉ាក​ទទួល​បាន​នូវ​សម្បទាន និង​ការលើកលែង​ជាពិសេស​រួម​ទាំង​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ដក​ខ្លួន​ចេញពី EU និង​គោលនយោបាយ​ការពារជាតិ​នៅ​ថ្ងៃ​មុខ​បន្ត​ទៀត​។​ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ដាណឺម៉ាក ប្រជាជន​បាន​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​នៅ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​មួយ​បន្ទាប់។ ដោយសារតែ​មាន​ឧបសគ្គ​បែប​នេះ​ហើយ​ទើប​សហភាពអឺរ៉ុប​មិន​បាន​ប្រារព្ធ​ពិធី​សម្ពោធ​ជា​ផ្លូវការ​ទេ​រហូតដល់​ខែ​វិច្ឆិកា​ឆ្នាំ ១៩៩៣​។

សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម[កែប្រែ]

ការ​ប្រតិកម្ម​មួយ​ចំនួន​តប​នឹង​ខ្លឹមសារ​ខ្លះ នៅ​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក ជាហេតុ​នាំឲ្យ​មាន​សន្និសីទ​អន្តររដ្ឋាភិបាល​មួយទៀត​ចូលរួម​ប្រជុំ​ដោយ​មេដឹកនាំ​សហភាពអឺរ៉ុប ដែល​ចាប់ផ្ដើម​នៅ​ខែ​មីនា ឆ្នាំ ១៩៩៦​។ ជា​លទ្ធផល​នៃ​សន្និសីទ​អន្តររដ្ឋាភិបាល​លើក​នេះ​គឺ​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម ដែល​ជា​សន្ធិសញ្ញា​កែលំអ​លើ​សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក និង​ឯកសារ​សម្រាប់​បង្កើត​សហភាពអឺរ៉ុប​ផ្សេងៗ​ទៀត​។ ការ​កែលំអ​នេះ​មាន​គោលបំណង​ធ្វើឲ្យ​សហភាពអឺរ៉ុប​កាន់តែ​ជាទី​ចាប់អារម្មណ៍ និង​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ផង​ទាំងពួង​។

សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម អំពាវ​ដល់​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ឲ្យ​ជួយ​សហការ​គ្នា​ក្នុង​ការ​បង្កើត​មុខរបរ​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​ពាសពេញ​អឺរ៉ុប, ជួយ​គ្នា​ការពារ​បរិស្ថាន, បង្កើន​សុខភាព​សាធារណៈ និង​ការពារ​សិទ្ធិ​អ្នកទិញ​ទំនិញ​។ លើស​ពី​នេះ​ទៀត​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​បំបាត់ចោល​នូវ​រនាំង​សម្រាប់​ការ​ធ្វើដំណើរ និង​អន្តោប្រវេសន៍​ក្នុង​រង្វង់​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប លើកលែងតែ​ចក្រភពអង់គ្លេស អៀរឡង់ និង​ដាណឺម៉ាក ដែល​សុទ្ធតែ​ជា​ប្រទេស​នៅ​រក្សា​ព្រំដែន​របស់​ផង​ខ្លួន​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់​។សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម​នេះ​រួមបញ្ចូល​ទាំង​សក្ដានុពល​សម្រាប់​សហប្រតិបត្តិការ និង​សមាហរណកម្ម​ជាមួយ​នឹង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ខាងលិច (Western European Union- WEU) ដែល​ជា​អង្គការ​នៃ​អំណាច​អឺរ៉ុប​ខាងលិច​ផ្ដោតអារម្មណ៍ទៅ​លើ​ការ​ការពារ​ជាតិ។ វា​ក៏​ទុក​ឱកាស​ឲ្យ​បណ្ដា​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​ខាងកើត​ដាក់ពាក្យ​ចូល​ជា​សមាជិក EU ផង​ដែរ​។ សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម ត្រូវ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​ដោយ​សមាជិក EU ។ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២ ខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៩៧​។

ឯកសារ​មួយ​ដែល​ចេញ​ដោយ​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប (ស្ថាប័ន​រដ្ឋបាល​កំពូល​របស់ EU) នៅ ឆ្នាំ ១៩៩៧ ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា "របៀបវរៈ ២០០០" បាន​គ្រោង​នូវ​យុទ្ធសាស្ត្រ​មួយ​សម្រាប់​ការពង្រីក​វិសាលភាព EU ដោយ​យោង​តាម​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម​។ឯកសារ​នោះ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​កំណែទម្រង់​ជា​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​នៅ​ក្នុងរង្វង់ EU មុន​ពេល មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពង្រីក​សមាជិកភាព​លើកក្រោយៗ​ទៀត​។ ក្នុង​នោះ​មាន​ដូចជា​វិធានការណ៍​បង្កើន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ការប្រកួតប្រជែង និង​ការ​ប្រកបការងារ​។ ទន្ទឹម​នឹង​នោះ វា​មាន​រួមបញ្ចូល​ទាំង​កំណែទម្រង់​កសិកម្ម និង​រចនាសម្ព័ន្ធ និង​ផែនការមេ​សម្រាប់​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​អឺរ៉ុប​ថ្មី​មួយ​។

សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងនីស[កែប្រែ]

គម្រោង​ពង្រីក​សហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវ​បាន​គេ​លើក​យក​មក​ពិភាក្សា​ជាថ្មី​ម្ដង​ទៀត​នៅ​ឆ្នាំ ២០០០ នៅ​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងនីស​។ ដោយ​ត្រូវ​បាន​ចុះហត្ថលេខា​នៅ​ឆ្នាំ​២០០១ សន្ធិសញ្ញា​នេះ​បាន​គ្រោងទុក​ជាមុន​នូវ​កំណែទម្រង់​ជា​ដំណាក់ៗ​ដើម្បី​រៀបចំ​ឲ្យ EU ។ អាច​ពង្រីក​សមាជិកភាព​។ វា​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​ការ​កាត់បន្ថយ​ទំហំ​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប, អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​កំណែទម្រង់​សិទ្ធី និង​ដំណើរការ​បោះឆ្នោត​នៅ​ក្នុង​ក្រុមប្រឹក្សា EU និង​រៀបចំ​ឡើងវិញ​នូវ​អាសនៈ​របស់​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​នៅ​ក្នុង​សភា​អឺរ៉ុប​។

ខុស​ពី​សន្ធិសញ្ញា​អឺរ៉ុប​រួម (SEA) សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម,​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងនីស​មិន​មាន​គោលដៅ​ពង្រីក​អំណាច​របស់ EU ទេ​។ ផ្ទុយទៅវិញ ការ​បង្កើន​តួនាទី និង​អំណាច​របស់ EU ។ត្រូវ​បាន​ពិភាក្សា​នៅ​កន្លែង​ផ្សេង​ពោល​គឺ​នៅ​ក្នុង​សេចក្ដី​ប្រកាស Laeken ក្នុង​ឆ្នាំ ២០០១ និង​មហាសន្និបាត​ស្ដីពី​អនាគត​អឺរ៉ុប​នា​ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០០២​។ រហូតដល់​ចុង​ឆ្នាំ ២០០២ សមាជិក EU ទាំងអស់​អនុម័ត​លើ​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងនីស​។ យ៉ាងណាមិញ អ្នកបោះឆ្នោត​ជនជាតិ​អៀរឡង់​ហៀបនឹង​បង្ខំឲ្យ​មាន​ការចរចា​ឡើងវិញ​អំពី​សន្ធិសញ្ញា​នេះ បន្ទាប់ពី​ពួកគេ​បាន​បដិសេធ​មិន​ទទួលស្គាល់​វា នៅ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​មួយ​នៅ​ឆ្នាំ ២០០១​។ ពួកគេ​ជាច្រើន​មានការ​ព្រួយបារម្ភ​ថា​ ការពង្រីក​សមាជិកភាព​សហភាពអឺរ៉ុប អាច​នឹង​កាត់បន្ថយ​ផល​ចំណេញ​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​ប្រទេស​អៀរឡង់​ផ្ទាល់​។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ ប្រទេស​នេះ​បាន​អនុម័ត​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងនីស​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព បន្ទាប់ពី​ធ្វើ​ប្រជាមតិ​ជា​លើក​ទីពីរ​នៅ​ឆ្នាំ​បន្ទាប់ ដែល​ជាហេតុ​ធ្វើឲ្យ EU ។ អាច​ពង្រីក​សមាជិកភាព​ដូច​ការ​គ្រោងទុក​។

សហភាព​រូបិយវត្ថុ[កែប្រែ]

កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់ EU ក្នុង​ការ​បង្កើត​រូបិយវត្ថុ​រួម​មួយ​ដូចដែល​បាន​ចែង​នៅ​ក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​ម៉ាសស្ត្រីក ពិតជា​មាន​ភាព​ចម្រូងចម្រាស​ខ្លាំង​តាំងពី​ដើម​ដំបូង​មក​ម្លេះ​។ ប្រទេស EU មួយ​ចំនួន​រួមមាន​ចក្រភពអង់គ្លេស ជាដើម​មាន​ការ​ព្រួយបារម្ភ​ថា​រូបិយវត្ថុ​អឺរ៉ុប​រួម​តែមួយ​អាច​នឹង​គំរាមកំហែង​ដល់​អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ និង​អំណាច​របស់​រដ្ឋាភិបាល​របស់​គេ​។ ទោះបីជា​មាន​ការ​បារម្ភ​បែប​នេះ​ក៏ដោយ រដ្ឋ​ជា​សមាជិក EU មួយ​ចំនួន​ខិតខំ​ធ្វើ​យ៉ាងណា​ដើម្បី​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ​សេដ្ឋកិច្ច​ឲ្យខាងតែ​បាន ដើម្បី​ចូលរួម​ក្នុង​សហភាព​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ (EMU) និង ប្រើប្រាស់​រូបិយវត្ថុ​រួម​ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ប្រាក់​អឺរ៉ូ (Euro) ។

កាក់ និង​ក្រដាសប្រាក់​អឺរ៉ូ នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៩៩ សមាជិក​ចូលរួម​ក្នុង​សហភាពអឺរ៉ុប បាន​ចាប់ផ្ដើម​ប្រើប្រាស់​រូបិយវត្ថុ​រួម​មួយ​ អឺរ៉ូ​។ អឺរ៉ូ​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ជាចម្បង​សម្រាប់​ការ​ទូទាត់​គណនី និង​ការផ្ទេរ​ប្រាក់​តាម​អេឡិចត្រូនិក រហូតដល់​ថ្ងៃ​ទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០០២​។នៅ​ពេល​នោះ កាក់ និង​ក្រដាសប្រាក់​អឺរ៉ូ បាន​លេចចេញ​ជា​រូបរាង​ពិត និង​ត្រូវ​គេ​ដាក់ឲ្យ​ចរាចរ​នៅ​លើ​ទីផ្សារ និង​ជំនួស​ឲ្យ​រូបិយវត្ថុ​ជាតិ​របស់​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ដែល​កំពុង​ចូលរួម​ក្នុង EU ។

លក្ខខណ្ឌ​ទាំងនោះ​តឹងតែង​ខ្លាំង​ណាស់៖ (១) អត្រា​អតិផរណា​ប្រាក់​របស់​ប្រទេស​មួយ​មិន​អាច​លើស​ពី ១,៥%​ ខ្ពស់​ជាង​អត្រា​ជាមធ្យម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​បី ដែល​មាន​អតិផរណា​ខ្ពស់​បំផុត​។ (២) ឱនភាព​ថវិកា​របស់​ប្រទេស​មួយ​មិន​អាច​មាន​ទំហំ​លើស​ពី ៣% នៃ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប (GDP) ទេ ហើយ​ប្រាក់បំណុល​ជាតិ​ក៏​មិន​អាច​លើស​ពី ៦០% នៃ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប (GDP) ដែរ​។ (៣) អត្រា​ការប្រាក់​ក្នុងរយៈពេល​យូរ​របស់​ប្រទេស​មួយ​មិន​អាច​លើស​ពី ២% ខ្ពស់​ជាង​អត្រា​ការប្រាក់​ជាមធ្យម​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចំនួន​បី ដែល​មាន​អត្រា​ការប្រាក់​ទាបបំផុត​។ (៤) ប្រទេស​មួយ​មិន​អាច​បញ្ចុះតម្លៃ​រូបិយវត្ថុ​របស់​ខ្លួន​ប្រឆាំង​ទល់នឹង​រូបិយវត្ថុ​របស់​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ផ្សេងទៀត យ៉ាងហោចណាស់​មាន​រយៈកាល​ពីរ​ឆ្នាំ​មុន​សហភាព​ហិរញ្ញវត្ថុ​។

រដ្ឋ​ដែល​ចូលរួម​ក្នុង​សហភាព​សេដ្ឋកិច្ច និង​ហិរញ្ញវត្ថុ (EMU) ក៏​បាន​ព្រមព្រៀង​លើ​កតិកាសញ្ញា​ស្ថិរភាព និង​កំណើន (Stability and Growth Pact) ដែល​ជា​កិច្ចព្រមព្រៀង​កំណត់​កញ្ចប់​ថវិកា​ដើម្បី​គាំទ្រ​ប្រាក់អឺរ៉ូ ក្រោយ​ការ​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​កាលពី​ឆ្នាំ ១៩៩៩​។ កតិកាសញ្ញា​នេះ​តម្រូវឲ្យ​ប្រទេស​ទាំងអស់​ត្រូវ​ទប់​កុំឲ្យ​ឱនភាព​ថវិកា​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​ពួកគេ​ធ្លាក់​ហួសពី ៣% នៃ​ទិន្នផល​ក្នុងស្រុក​សរុប បើមិនដូច្នោះទេ គេ​នឹង​ត្រូវ​ទទួល​ពិន័យ​។ ក្នុង​ករណី​នេះ​វា​បង្គាប់​ឲ្យ​ប្រទេស​ទាំងអស់​ចាត់វិធានការ​ដើម្បី​លុបបំបាត់​ឱនភាព​ថវិកា​របស់​ពួកគេ​ជាមួយគ្នា​។

ប្រទេស​ភាគ​ច្រើន​ជួប​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​បំពេញ​តាម​ត្រូវការ​របស់ EMU ។ វិធានការណ៍ ដែល​កាត់បន្ថយ​អតិផរណា និង​អត្រា​ការប្រាក់​ខ្ពស់ បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​អត្រា​អ្នក​គ្មាន​ការងារ​ធ្វើ​កាន់តែ​ច្រើន​ឡើង​ជា​បន្ទុក​បន្ថែម​ពីលើ​បញ្ហា​ការ​យកពន្ធ​ខ្ពស់ ដែល​កើតមាន​ឡើង​ដោយសារ​ការ​ព្យាយាម​គ្រប់គ្រង​បំបាត់​ឱនភាព​ថវិកា​របស់​រដ្ឋាភិបាល​។ ផលវិបាក​ទាំងនេះ​បណ្ដាលឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ធ្លាក់​ចុះ​សេដ្ឋកិច្ច​ដែល​ប្រទេស​ទាំងអស់​កំពុង​រងគ្រោះ​។ នៅ​ពេល​ដែល​ពេលកំណត់​សម្រាប់ EMU បាន​មកដល់ មាន​ពិភាល់​ជាច្រើន​លើក​ឡើង​ថា​ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ពេលនេះ​មិនល្អ​សោះ ហើយ​ដំណើរ​សេដ្ឋកិច្ច​នៃ​ប្រទេស​សមាជិក​ទាំងអស់​ដូចជា​មាន​គំលាត​ឆ្ងាយ​ពី​គ្នា​ណាស់​។ ដូច្នេះ​ទើប​មាន​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​មិន​អាច​បំពេញ​តាម​លក្ខខណ្ឌ​ដ៏​តឹងតែង​របស់​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុង​ម៉ាសស្ត្រីក​។ ទោះបីជា​មាន​បញ្ហា​បែប​នេះ​ក៏ដោយ​សហភាពអឺរ៉ុប​បាន​ព្រមព្រៀង​ជា​ផ្លូវការ​នៅ​ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ១៩៩៨ ក្នុង​ការ​ចរាចរ​ប្រាក់អឺរ៉ូ​ក្នុង​ប្រទេស​សមាជិក​ចំនួន​១១ ក្នុងចំណោម​រដ្ឋទាំង ១៥ ដោយ​រាប់​ចាប់តាំងពី​ថ្ងៃ​ទី ១ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៩៩​។ តាម​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ គេ​ក៏​បាន​បង្កើត​ឡើង​នូវ​ធនាគារ​អឺរ៉ុប (EBC) ដើម្បី​ត្រួត​ពិនិត្យ​រូបិយវត្ថុ​ថ្មី និង​ទទួលខុសត្រូវ​ចំពោះ​គោលនយោបាយ​រូបិយវត្ថុ EU ។ ប្រទេស​ដែល​ដាក់ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់អឺរ៉ូ​រួមមាន​ប្រទេស​អូទ្រីស ប៊ែលហ្សីក ហ្វាំងឡង់ បារាំង អៀរឡង់ អ៊ីតាលី លុច្សសំប៊ួរ ហូឡង់ ព័រទុយហ្គាល់ និងអេស្ប៉ាញ​។

ចក្រភពអង់គ្លេស ស៊ុយអ៊ែត និងដាណឺម៉ាក មាន​លទ្ធភាព​បំពេញ​តាម​លក្ខខ័ណ្ឌ​របស់ EU ប៉ុន្តែ ពួកគេ​សម្រេចចិត្ត​មិនព្រម​ចូលរួម (ប្រើប្រាស់​អឺរ៉ូ)​។ ប្រទេស​ក្រិក​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​អាច​ចូលរួម​ក្នុង​វគ្គទីមួយ​នឹងគេ​ដែរ ប៉ុន្តែ​មិន​អាច​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ EU បាន​។ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ មករា ឆ្នាំ​ ១៩៩៩ ប្រទេស​ចំនួន ១១ ដែល​ចូលរួម​ក្នុង​តំបន់ ដែលគេ​ហៅ​ថា​តំបន់​អឺរ៉ូ​បាន​ចាប់ផ្តើម​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់អឺរ៉ូ​សម្រាប់​ការ​ទូទាត់​គណនី និង​ការផ្ទេរ​ប្រាក់​តាម​ប្រព័ន្ធ​អេឡិចត្រូនិក​ដំណាល​ពេល​ដែល​រូបិយវត្ថុ​របស់​ប្រទេស​គេ​ផ្ទាល់​ត្រូវ​បាន​រក្សាទុក​ឲ្យ​ដដែល សម្រាប់​ការ​ទូទាត់​ផ្សេងទៀត​។ ប្រទេស​ក្រិក បាន​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់អឺរ៉ូ​នៅ​ខែ មករា ឆ្នាំ ២០០១ ដែល​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​ទី​១២ ក្នុង​តំបន់អឺរ៉ូ​។ នៅ​ឆ្នាំ ២០០២​ ធនាគារ EBC បាន​ចាប់ផ្ដើម​ផលិត​កាក់ និង​បោះពុម្ព​ក្រដាស​ប្រាក់អឺរ៉ូ ហើយ​រូបិយវត្ថុ​នៃ​ប្រទេស​សមាជិក​តំបន់អឺរ៉ូ​ទាំងអស់​លែង​ជា​រូបិយវត្ថុ​ស្របច្បាប់​ទៀត​ឡើយ​។

សមាជិក​ទាំង​១០ ដែល​ចូល​ជា​សមាជិក EU កាលពី​ឆ្នាំ ២០០៤ គ្រោង​នឹង​ចរាចរ​ប្រាក់អឺរ៉ូ​ក្នុង​ពេល​ផ្សេងៗ​គ្នា ហើយ​ការ​ព្យាយាម​ទាំងនេះ​ត្រូវ​ទទួលរង​នូវ​ការ​ប្រឆាំង​យ៉ាងខ្លាំងក្លា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​។ សមាជិក​ថ្មី​ខ្លះ​ដូចជា​ស៊ីព្រុស អេស្តូនី លីធូអេនៀ និង​ស្លូវេនៀ​បាន​ប្រកាស​ថា​ពួកគេ​នឹង​បោះជំហាន​យ៉ាង​លឿន ដើម្បី​ចរាចរ​ប្រាក់អឺរ៉ូ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​របស់​ពួកគេ​ដោយ​លៃលក​យ៉ាងណា ធ្វើឲ្យ​ពួកគេ​ក្លាយជា​សមាជិក​ក្នុង​តំបន់​រូបិយវត្ថុ​រួម​យ៉ាង​យូរ​ត្រឹម​ដើម​ឆ្នាំ​ ២០០៧​។ ដើម្បី​អាច​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់អឺរ៉ូ​សមាជិក​ថ្មី​ត្រូវតែ​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ​របស់ EMU ជាមុន សិន​។ ជំហាន​បន្ទាប់​ពួកគេ​ត្រូវ​ធានា​ឲ្យបាន​ថា​រូបិយវត្ថុ​របស់​ពួកគេ​អាច​មាន​ស្ថិរភាព​ប្រហាក់ប្រហែល​នឹង​ប្រាក់អឺរ៉ូ​ក្នុង​រយៈពេល​លើស​ពី ២ ឆ្នាំ​។ ស្លូវេនៀ​បាន​ក្លាយ​ជា​សមាជិក​ទី​មួយ​ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​ទាំងនោះ ដែល​បាន​បំពេញ​លក្ខខណ្ឌ​របស់ EMU និង​បាន​ប្រើប្រាស់​ប្រាក់អឺរ៉ូ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ០១ ខែ​មករា ឆ្នាំ​ ២០០៧ ។

ក្រោយ​មាន​បញ្ហា​បែប​នេះ​ប្រាក់អឺរ៉ូ បាន​ក្លាយ​ជា​រូបិយប័ណ្ណ​មួយ​នៅ​លើ​ទីផ្សារ​អន្តរជាតិ​មួយ។ ឥឡូវនេះ​គេ​ក្រឡេក​ទៅ​ចាប់អារម្មណ៍​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​គោលនយោបាយ​រូបិយវត្ថុ​រួម ក្រោម​ការ​បង្ហាញ​ផ្លូវ​យ៉ាង​ជាប់លាប់​ពី​ធនាគារ​កណ្តាលអឺរ៉ុប​។​ យ៉ាងណាមិញ​កំណើន​យឺត និង​ភាព​គ្មាន​ការងារ​កាន់តែ​កើនឡើង​ពាសពេញ​តំបន់​អឺរ៉ូ​ក្រោយ​ឆ្នាំ ២០០០ បាន​បណ្ដាលឲ្យ​មាន​ឱនភាព​ថវិកា​កាន់តែ​ខ្លាំង ហើយ​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​ភ្លាម​នោះ​បាន​ព្រមាន​អៀរឡង់ និង​អាល្លឺម៉ង់​ឲ្យ​កាត់បន្ថយ​ចំណាយ​ថវិកា​របស់​ពួកគេ ដើម្បី​ឲ្យ​ស្របតាម​ដែនកំណត់​របស់​កតិកាសញ្ញា​ស្ថិរភាព និង​កំណើន (SGP) ។ នៅ​ឆ្នាំ ២០០២ ក្នុងរង្វង់​សហភាពអឺរ៉ុប​មាន​ការ​ព្រួយបារម្ភ​ខ្លាំង​ចំពោះ​ប្រសិទ្ធភាព​របស់ (SGP) ។ មាន​ប្រទេស​កាន់តែ​ច្រើន​ជិត​ធ្លាក់ ឬ​ធ្លាក់​ក្នុង​ឱនភាព​ថវិកា​។នៅ​ខណៈ​ពេល​នោះ​ដែរ​គេ​ឃើញ​មាន​កិច្ចប្រឹងប្រែង​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង GSP ពិសេស​ផ្នែក​ឱនភាព​ថវិកា​ស្រប​ពេល​ដែល​គេ​ត្រូវ​ដាស់តឿន​រដ្ឋាភិបាល​ជាតិ​នីមួយៗ​កុំឲ្យ​ចំណាយ​ថវិកា​ហួសហេតុ​ពេក ដើម្បី​ជា​ ប្រយោជន៍​សម្រាប់​បង្កើន​កិច្ចការ​សង្គម និង​ស្ដារ​សេដ្ឋកិច្ច​។

ការកើនឡើង​នូវ​តម្លាភាព[កែប្រែ]

ការ​បង្កើត​សហភាព​សេដ្ឋកិច្ច និង​រូបិយវត្ថុ (EMU) បាន​ជួយ​ជំរុញ​ឲ្យ​ល្បឿន​សមាហរណកម្ម និង​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុងចំណោម​សមាជិក EU កាន់តែ​លឿន​ឡើង​រក​ស្មាន​មិនដល់​។ ផលវិបាក​មួយ​គឺ​ពលរដ្ឋ​អឺរ៉ុប និង​រដ្ឋាភិបាល​សមាជិក EU មួយ​ចំនួន​មាន​ការ​បារម្ភ​ថា​ស្ថាប័ន​ធំៗ​របស់ EU មិន​មាន​លក្ខណៈ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​គ្មាន​តម្លាភាព​គ្រប់គ្រាន់​ទេ​។ ក្នុង​នោះ​ពួកគេ​សង្កត់​ធ្ងន់​លើ​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​។ ស្រប​ពេល​ដែល​អំណាច​របស់ EU កើនឡើង ការ​បារម្ភ​ក៏​កើនឡើង​ដែរ​ថា​គណៈកម្មការ​នេះ​គ្រប់គ្រង​តឹង​ពេក ដោយ​មិន​មាន​ការពិចារណា​គិតគូរ​ឲ្យបាន​វែងឆ្ងាយ​ឡើយ​។ខណៈ​ពេល​នោះ​ដែរ ក៏​មាន​ការ​បារម្ភ​ផង​ដែរ​ថា​ស្ថាប័ន​មួយ ដែល​ជ្រើសតាំង​ឡើង​ដោយ​ប្រព័ន្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ពោល​គឺ​សភា​អឺរ៉ុប​មាន​អំណាច​តិចតួច​ណាស់​។ លោក ហ្សាក់ សង់តេ (Jacques Santer) បាន​ក្លាយជា​ប្រធាន​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​ ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​ប្រតិបត្តិ​របស់​សហភាពអឺរ៉ុប​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៩៥​។ គាត់​បម្រើ​ការងារ​រហូតដល់​ឆ្នាំ ១៩៩៩ ជា​ពេល​ដែល​គាត់​លាលែង​ចេញ​ពី​តំណែង ដើម្បី​ប្រឆាំង​ទល់នឹង​របាយការណ៍​របស់​សភា​អឺរ៉ុប ដែល​ចោទ​សមាជិក​នៃ​គណៈកម្មការ​ខ្លះ​ថា​បាន​ប្រព្រឹត្ត​អំពើពុករលួយ និង​ធ្វេសប្រហែស​ចំពោះ​ការងារ ។

បញ្ហា​នេះ​បាន​បន្ត​រហូតដល់​ឆ្នាំ ១៩៩៩ នៅ​ពេល​ដែល​មាន​របាយការណ៍​មួយ​រៀបចំឡើង​ដោយ​សវនករ (អ្នកត្រួតពិនិត្យ​ដំណើរការ​អ្វីមួយ) ឯករាជ្យ​តាម​ការ​ស្នើសុំ​របស់​សភា​អឺរ៉ុប​។ លទ្ធផល​នៃ​របាយការណ៍​បាន​ចង្អុលបង្ហាញ​ពី​ភស្តុតាង​ជាច្រើន​អំពី​ការដឹកនាំ​មិនល្អ​របស់​ផ្នែក​ខ្លះ​ នៃ​គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប ក្នុង​នោះ​មាន​បេសកជន​ខ្លះ​ត្រូវ​គេ​ចោទ​ថា​មាន​អំពើពុករលួយ​ជ្រើសរើស​បុគ្គលិក​មិន​ត្រឹមត្រូវ​ដោយ​រើស​យក​តែ​បក្សពួក​របស់​ខ្លួន និង​ធ្វេសប្រហែស​ចំពោះ​កម្មវិធី​របស់​ខ្លួន​។ ក្រោយ​ការ​បញ្ចេញ​របាយការណ៍​នេះ​ គណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​ទាំងមូល​ត្រូវ​លាលែង​ចេញពី​តំណែង ជា​អំពើ​មួយ​ដែល​មិនធ្លាប់​មាន​ពីមុន​មក​។ ជាទូទៅ អ្នកជំនាញការ​ចាត់ទុក​របាយការណ៍​នោះ​រួម​ទាំង​លទ្ធផល​នៃ​ការលាលែង​តំណែង​ខាងលើ​គឺជា​ជំហាន​មួយ​ដ៏​សំខាន់​របស់​សភា​អឺរ៉ុប​ក្នុង​ការ​បង្កើន​តម្លាភាព​បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៃ​ស្ថាប័ន​គ្រប់គ្រង EU ។

សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប[កែប្រែ]

អាល្លឺម៉ង់ប្រទេសអូទ្រីសបែលហ្ស៊ីកប្រទេសប៊ុលហ្គារីស៊ីប(Cyprus)ប្រទេសដាណឺម៉ាកប្រទេសអេស្ប៉ាញប្រទេសអេស្តូនីហ្វាំងឡង់បារាំងក្រិចហុងគ្រីអៀរឡង់អ៊ីតាលីឡាតវីលីទុយអានី(Lithuania)លុចហ្សំប៊ួរម៉ាល់តា(Malta)ហូឡង់ប៉ូឡូញព័រទុយហ្គាល់រ៉ូម៉ានីឆេកស្លូវ៉ាគីប្រទេសស្លូវ៉េនី (Slovenia)ស៊ុយអែតក្រូអាតទួរគីម៉ាសេដូនី

ផែនទីកាលបរិច្ឆេទចូលជា​សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប
ប្រទេស កូដISO ឆ្នាំចូលសមាជិក
ប្រទេសបែលហ្ស៊ីក បែលហ្ស៊ីក BE ១៩៥៧
សមាជិកដំបូងគេ​
មាន៦ប្រទេស
 ហូឡង់ NL
ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស លុចហ្សំប៊ួរ LU
ទំព័រគំរូ:DE DE
 បារាំង FR
 អ៊ីតាលី IT
 សហរាជាណាចក្រ UK ១៩៧៣
 អៀរឡង់ IE
 ដាណឺម៉ាក DK
Geographic reference error: 1= GR ១៩៨១
ទង់ជាតិប្រទេសអេស្ប៉ាញ អេស្ប៉ាញ ES ១៩៨៦
 ព័រទុយហ្គាល់ PT
ប្រទេសអូទ្រីស អូទ្រីស AT ១៩៩៥
 ហ្វាំងឡង់ FI
 ស៊ុយអែត SE
ប្រទេសស៊ីប(Cyprus) ស៊ីប (Cyprus) CY ២០០៤
 ឆេក CZ
ទង់ជាតិប្រទេសអេស្តូនី អេស្តូនី EE
 ហុងគ្រី HU
ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស លីថូនី LT
 ឡេតូនី LV
 ម៉ាល់តា MT
 ប៉ូឡូញ PL
 ស្លូវ៉ាគី SK
 ស្លូវេនី SI
 ប៊ុលហ្ការី BG ២០០៧
 រូម៉ានី RO
ក្រូអាស៊ី ក្រូអាស៊ី HR ២០១៣
ទង់ជាតិប្រទេសម៉ាសេដូនី ម៉ាសេដូនី MK បេក្ខភាពសមាជិក?
ទំព័រគំរូ:ទិន្នន័យប្រទេស ទួរគី TR

រចនាសម្ព័ន្ធ​សហភាពអឺរ៉ុប[កែប្រែ]

សសរស្តម្ភ[កែប្រែ]

សមាជិក​សហភាពអឺរ៉ុប​ធ្វើ​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​គ្នា​ក្នុង​ស្ថាប័ន​សំខាន់​ចំនួន​បី ដែល​ជារឿយ គេ​ហៅថា​សសរស្ដម្ភ (pillars) ។ នៅ​ចំកណ្ដាល​នៃ​ប្រព័ន្ធ​នេះ​គឺ​សសរស្ដម្ភ​សហគមន៍អឺរ៉ុប (EC) ដែល​មាន​តួនាទី​បែប supranational រួម​ជាមួយ​នឹង​ស្ថាប័ន​គ្រប់គ្រង​របស់​វា​។ សសរស្ដម្ភ​សហគមន៍អឺរ៉ុប អម​ដោយ​សសរស្ដម្ភ​ពីរ​ទៀត ដែល​ធ្វើការ​សហប្រតិបត្តិការ​បែប​អន្តររដ្ឋាភិបាល៖ គោលនយោបាយ​ការបរទេស និង​សន្តិសុខ​រួម (Common Foreign and Security Policy- CFSP ) និង​គេហកិច្ច និង​កិច្ចការ​យុត្តិធម៌ (Justice and Home Affairs- JHA) ។ សសរស្ដម្ភ​ទាំងពីរ​ជា​លទ្ធផល​កើត​ពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្រុងម៉ាសស្ត្រីក​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​ក្នុង​តំបន់​ឲ្យ​កាន់តែ​ស្អិតល្មួត​។ យ៉ាងណាមិញ ដោយសារ​តែ​សមាជិក​ទាំងនោះ​គ្មាន​ឆន្ទៈ បោះបង់​សិទ្ធិ​អំណាច​ទៅ​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​បែប supranational ថ្មី ការសម្រេចចិត្ត​លើ​គោលនយោបាយ​របស់​សសរស្ដម្ភ​ទាំងនេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ធ្វើឡើង​ដោយ​ការ​សហការ​សំងាត់​រវាង​សមាជិក​ទាំងឡាយ ដូច្នេះ​ហើយ​ទើប​គោលនយោបាយ​ទាំងនោះ​មិន​អាច​ពង្រឹង​បាន​ទេ។ ភាគច្រើន​ស្ថាប័ន​គ្រប់គ្រង​នៃ​សសរស្ដម្ភ​សហគមន៍អឺរ៉ុប មាន​លទ្ធផល​តិចតួច​លើ​សសរស្ដម្ភ​ពីរ​ទៀត ឬក៏​គ្មានសោះ​តែម្ដង​។ -----នៅមានត----

អនាគត​នៃ​សហភាពអឺរ៉ុប[កែប្រែ]

ចាប់តាំងពី​ឆ្នាំ ១៩៥១ EU បាន​ធ្វើដំណើរ​លើ​វិថី​មួយ​ឆ្ងាយ​គួរសម​ហើយ​។ សមាជិក​របស់​វា​បាន​កើនឡើង​ជាលំដាប់ វា​បាន​បញ្ចូល​អឺរ៉ុប​ផ្នែក​ខាងលិច និង​ថ្លឹងថ្លែង​បញ្ចូល​អឺរ៉ុប​ខាងកើត​ជាច្រើន​ផង​ដែរ​។ វា​បាន​អភិវឌ្ឍ​កន្សោម​ច្បាប់​រួម គោលនយោបាយ​រួម និង​អនុវត្ត​រួម និង​មាន​ការ​សហប្រតិបត្តិការ​យ៉ាង​ស្អិតល្មួត​ក្នុងចំណោម​សមាជិក​។ ដោយ​ឡែក​ដំណើរ​វិវឌ្ឍន៍​របស់​វា​ហាក់​មិន​រលូន​សោះ ដោយ​ជួនកាល​មាន​ចលនា​ខ្លះ​រុញច្រាន​គ្នា​ចេញ​វិញ​។ ក្រោយ​សកម្មភាព​ថ្លៃថ្លា​នៅ​ទសវត្ស​ឆ្នាំ ១៩៦០​ ។ EU ហាក់​គាំង​ដំណើរ ប៉ុន្តែ​រហូតដល់​ពាក់កណ្ដាល​ទសវត្ស ឆ្នាំ ១៩៨០​ ទើប EU ចាប់​មាន​ដំណើរ​សមាហរណកម្ម​យ៉ាង​ខ្លាំង​ជាថ្មី​ម្ដងទៀត​។ នៅ​ទសវត្ស​ឆ្នាំ ១៩៩០ ការ​ព្រួយបារម្ភ​លើ​បរិយាកាស​សេដ្ឋកិច្ច និង​រូបភាព​នៃ​ការ​លែងទុកចិត្ត​លើ EU បាន​បណ្ដាលឲ្យ​មាន​ភាព​យឺតយ៉ាវ​ក្នុង​ការ​បោះជំហាន​ទៅមុខ​បន្ត​។ ទាំង​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងអាំស្ទ័រដាម និង​សន្ធិសញ្ញា​ក្រុងនីស សុទ្ធតែ​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​ការ​បង្រួបបង្រួម​ជាជាង​សង្កត់ធ្ងន់​លើ​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ក្ដៅៗ​។

ដំណើរការ​រីកចម្រើន​ទៅមុខ​ខុសប្រក្រតី​បែប​នេះ មួយ​ចំណែក​គឺ​អាស្រ័យ​លើ​ជម្លោះ​ពីរ​ដែល​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​នៅ​ក្នុង​រង្វង់ EU ។ ជម្លោះ​ទី​មួយ​គឺ​ថា​ត្រូវ​ផ្ដល់​អាទិភាព​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង (deepening) និង ឬ​ពង្រីក (widening) ពោល​គឺ​គេ​ជជែក​គ្នា​ថា​តើ​ត្រូវ​ផ្ដោត​លើ​ការពង្រីង​សមាហរណកម្ម​ក្នុងចំណោម​សមាជិក ដែល​មានស្រាប់​ឲ្យ​កាន់តែ​ខ្លាំង​ឬក៏​ត្រូវ​ពង្រីក​សមាជិកភាព​ថ្មី​បន្ថែម ដើម្បី​ទាំងអស់​គ្នា​អាច​ទទួល​បាន​ប្រភេទ​អឺរ៉ុប​ពួកគេ​ចង់បាន​។ ជម្លោះ​ទីពីរ គឺជា​ជម្លោះ​រវាង​គំនិត​បែប supranationalism និង​គំនិត​បែប inter-governmentalism ។ ទោះបីជា​គេ​ទទួល​គំនិត​បែប supranationalism យ៉ាង​ទូលំទូលាយ រដ្ឋាភិបាល​ជាតិ​ទាំងឡាយ​ហាក់​មាន​ការ​ស្ទាក់ស្ទើរ​ក្នុង​ការ​ផ្ដល់​អំណាច​គ្រប់គ្រង​លើ​គោលនយោបាយ​ទាំងអស់​ដល់​ស្ថាប័ន EU ។ ការអភិវឌ្ឍ​នូវ​សសរស្ដម្ភ​ទាំង​បី​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា​របស់ EU ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​តថភាព​នេះ៖ រដ្ឋជា​សមាជិក​ទាំងឡាយ​ខកខាន​មិនបាន​ផ្ដល់​ការគ្រប់គ្រង​ថ្នាក់​ជាតិ​ដល់​ស្ថាប័ន​បែប supranationalism លើ​បញ្ហា​នយោបាយ​ក្ដៅៗ​ដូចជា​គោលនយោបាយ​ការបរទេស និង​កិច្ចការ​យុត្តិធម៌​។

ឧបសគ្គ​ភ្លាមៗ​មួយ​ក្នុងចំណោម​ឧបសគ្គ​ជាច្រើន​ដែល EU ប្រឈមមុខ​គឺ​ធានា​ឲ្យ​បាន​នូវ​ជោគជ័យ​ក្នុង​គោលដៅ​យូរអង្វែង​របស់​ប្រាក់អឺរ៉ូ ដែល​ជា​ជោគជ័យ​មួយ អាស្រ័យ​ថាតើ​ស្ថាប័ន​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​ទីផ្សារ​ពិភពលោក​អាច​ទទួលស្គាល់​វា​បាន​ក្នុង​កម្រិត​ណា​។ ការពង្រីក​សមាជិកភាព EU ដោយ​បញ្ចូល​អឺរ៉ុប​ខាងកើត​គួរតែ​អាច​បង្កើន​វិសាលភាព​សេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈ​ការពង្រីក​ទីផ្សារ​រួម និង​ការ​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជកម្ម។ EU សង្ឃឹម​ថា​ការពង្រីក​សមាជិកភាព​នឹង​ជួយ​ពង្រឹង​ជំហរ​របស់ EU រួម​សំឡេង​តែមួយ​ក្នុង​កិច្ចការ​ពិភពលោក និង​ចូល​រួមចំណែក​ការពារ​សន្តិសុខ និង​ស្ថិរភាព​នៅ​ទូទាំង​ទ្វីប​អឺរ៉ុប​។

យ៉ាងណាមិញ គេ​សង្កេតឃើញ​ថា EU និង​រដ្ឋ​ជា​សមាជិក​ជួប​ការលំបាក​ក្នុង​ការពង្រីង​ការ​បង្រួបបង្រួម​លើ​អនាគត​នៃ​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​រចនាសម្ព័ន្ធ EU ក្រោយពេល​ពង្រីក​សមាជិកភាព​។ យោង​តាម​លក្ខខណ្ឌ​បច្ចុប្បន្ន កញ្ចប់​ថវិកា​ដែល​ត្រូវ​ចែកចាយ​ក្នុង​គោលនយោបាយ​កសិកម្ម​រួម (CAP) ដើម្បី​គាំទ្រ​ដល់​វិស័យ​កសិកម្ម និង​ដែល​ជា​ចំនួន​ដ៏​ធំ​បំផុត​នៃ​ខ្ទង់​ចំណាយ​របស់ EU នឹង​ត្រូវ​ធ្លាក់​លើ​រដ្ឋ​សមាជិក​ថ្មី​។ ប្រការ​នេះ​ជា​ការ​រំលឹក និង​ព្រមាន​ដល់​រដ្ឋ​សមាជិក​ចាស់​ក្រីក្រ ដែល​ធ្លាប់​ទទួល​មូលនិធិ​ទាំងនេះ​ក្នុងពេលដែល​រដ្ឋ​សមាជិក​មាន​កំពុង​ស្ទាក់ស្ទើរ​ក្នុង​ការ​ផ្ដល់​មូលនិធិ​បន្ថែម​ទៀត​ដល់ CAP ។ -----នៅមានត----

មើលផងដែរ[កែប្រែ]

កំណត់សម្គាល់[កែប្រែ]

  1. .eu គឺតំណាងឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូល ខណៈដែលរដ្ឋសមាជិកនីមួយៗក៏មានដែនកម្រិតខ្ពស់រៀងៗខ្លួនដែរ។
  2. តួលេខនេះគឺរាប់ចាប់ពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ពោលគឺក្រោយចក្រភពអង់គ្លេសចាកចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប។ ចំនួនប្រជាជននៃចក្រភពអង់គ្លេសគឺប្រហែល ០.៩% នៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោក។[១០]

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  1. "DISCRIMINATION IN THE EU IN 2015". Special Eurobarometer. 437. European Union: គណៈកម្មការអឺរ៉ុប. 2015. Archived from the original on 14 March 2020. Retrieved 8 May 2023 – via GESIS.
  2. មាត្រា ១ នៃសន្ធិសញ្ញាសហភាពអឺរ៉ុបបានចែងថា៖ "សហភាពនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយផ្អែកលើសន្ធិសញ្ញាបច្ចុប្បន្ន និងនៅលើសន្ធិសញ្ញាស្តីពីដំណើរមុខងារនៃសហភាពអឺរ៉ុបសន្ធិសញ្ញាទាំងពីរនេះគឺត្រូវមានតម្លៃផ្លូវច្បាប់ស្មើគ្នា។ សហភាពនេះដែរត្រូវជំនួស និងបន្តវេនពីសហគមន៍អឺរ៉ុប"។
  3. "Population on 1 January". ec.europa.eu. Eurostat. Retrieved 7 May 2023.
  4. ៤,០ ៤,១ ៤,២ ៤,៣ "World Economic Outlook Database, October 2022 (EU countries)". IMF.org. មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ. Retrieved 7 May 2023.
  5. "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. Retrieved 7 May 2023.
  6. "Glossary of Statistical Terms – COPENHAGEN CRITERIA". Organisation for Economic Co-operation and Development. 11 June 2013. https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=3048. 
  7. "The EU in brief". European Union. 16 June 2016.
  8. (2012)"What Is Sui Generis About the European Union? Costly International Cooperation in a Self-Contained Regime". International Studies Review 14 (3): 367–385. DOI:10.1111/j.1468-2486.2012.01136.x.
  9. Hlavac, Marek (2010). "Less than a State, More than an International Organization: The Sui Generis Nature of the European Union". Central European Labour Studies Institute. DOI:10.2139/ssrn.1719308.
  10. "European Union reaches 500 Million through Combination of Accessions, Migration and Natural Growth". Vienna Institute of Demography. Retrieved 8 May 2023.
  11. "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 8 May 2023.

តំណភ្ជាប់ក្រៅ[កែប្រែ]

សហភាពអឺរ៉ុប បកប្រែ​ដោយៈ ថា លាងអាង (THA LEANG ANG) Archived 22 July 2011[Date mismatch] at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. ដេប៉ាតឺម៉ង់ ប្រវត្តិវិទ្យា Archived 4 December 2008[Date mismatch] at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភំពេញ

ទំព័រគំរូ:សហភាពអឺរ៉ុប