កាល​បរិច្ឆេទ​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​កម្ពុជា

ពីវិគីភីឌា

នៅលើ​ជ្រោយ​ឥណ្ឌូចិន​យើង​នេះ ជនជាតិខ្មែរ​ដែល​ស្ថិតនៅក្នុង​អម្បូរ​មន-ខ្មែរ ជា​ជនជាតិ​ចាស់​ជាងគេ ហើយ​ជនជាតិ​នេះ​មាន​វប្បធម៌-អារ្យធម៌​របស់ខ្លួន​ផ្ទាល់​យ៉ាងហោចណាស់​ក៏​ពីរ​ វាង ១ លាន​ឆ្នាំ និង ៦៨០.០០០ ឆ្នាំមុន​គ.ស​មកហើយ​ដែរ ។ វប្បធម៌​នេះ​មាន​ការវិវត្ត​ពី​សម័យមួយ​ទៅ​សម័យមួយ​ពី​ភាពសម្បូរ​បែប​ដល់​ភាព ​លូតលាស់​រុងរឿង​លើ​គ្រប់​វិស័យ ។



ដោយ​ផ្អែកលើ​ព្រឹត្តិការណ៍ធំៗ ដែលជា​សមិទ្ធផល​នៃ​សង្គម កាលប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​កម្ពុជា​ត្រូវគេ​បែងចែក​ជា​ពីរ​សម័យកាល គឺ​សម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ គេ​អាច​ចែក​កាល ឬ​យុគនីមួយៗខាងលើនេះ​ជាច្រើន​កង់​ថែមទៀត ដូចជា​សម័យ​ថ្ម​បរម​បុរាណ សម័យ​ថ្ម​ក្រួស​បំបែក សម័យ​លោហធាតុ សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​យុគ​បុរាណ យុគកណ្តាល និង​យុគ​ទំនើប ។

ក្នុងសម័យ​បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​បាន​កើតឡើង​ចាប់ពី​រវាង​ប្រមាណ ១ លាន​ឆ្នាំ និង ៦៨០.០០០ ឆ្នាំ​រហូតដល់​ស.វ​ទី ១ មុន​គ.ស មនុស្ស​ខ្មែរ​ពុំទាន់​ចេះ​ប្រើ​តួអក្សរ​កត់ត្រា​សម្រាប់​ម​នុស្ស​ជំនាន់​ ក្រោយ​នូវ​រឿងរ៉ាវ​សាសនា​សេដ្ឋកិច្ច និង​នយោបាយ​នៅឡើយ​ទេ ។ គេ​គ្រាន់តែ​ចងចាំ​ដោយ​ការ​ទន្ទេញ​ចាំមាត់​នូវ​រឿងរ៉ាវ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ សង្គម​គ្រួសារ​តែប៉ុណ្ណោះ ។ បរិបទ​វប្បធម៌​ខាងលើនេះ គេ​អាច​ប្រៀប​នឹង​សហគមន៍​ខ្មែរលើ ដូចជា​ព្នង ទំពួន​ជាដើម​ដែល​គ្មាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​សរសេរ​ដោយ​មានតែ​ការបញ្ជាក់​ពី​ ថ្ងៃខែ​របស់ខ្លួន ។

ខុសពី​សម័យមុន​សម័យ​កាល​ទី ២ នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ចាប់ផ្តើម​ឡើង​នៅ​ស.វ​ទី ១ នៃ​គ.ស គឹជា​សម័យ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ក្នុង​សម័យនេះ​ខ្មែរ​យើង​មាន​អក្សរ​ប្រចាំ​ជាតិ​របស់ខ្លួន​ដោយ​អ្នកដឹកនាំ​ បាន​ខ្ចី​តួអក្សរ​ឥណ្ឌា​មក​ចងក្រង​ព្រឹត្តិការណ៍​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់ខ្លួន ។ ប៉ុន្តែ​ការប្រើប្រាស់​តួរ​អក្សរ​នៅ​ពុំទាន់​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​ចូល​គ្រប់​ ច្រកល្ហក​ពេញ​ប្រទេស​នៅឡើយ​ទេ ។ នា​សម័យ​ដើម​នោះ វា​ជា​បុព្វសិទ្ធិ​របស់​អ្នកដឹកនាំ​កំពូល ឬក៏​របស់​អ្នកលក់ដូរ​ក្នុង​ទីក្រុង​ប៉ុណ្ណោះ ។

ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុ​ជាមាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រចាំ​ជាតិ​របស់ខ្លួន​ជាង ២០០០ ឆ្នាំ​មកហើយ ។ រីឯ​ការប្រើប្រាស់​តួអក្សរ​ក៏មាន​ចំណាស់​ដូចគ្នា​ដែរ ទោះបីជា​នាគ្រា​បឋម​នៃ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ ការអប់រំ​ការបង្រៀន​អក្សរ ឬ​ការផ្សព្វផ្សាយ និង​ការប្រើប្រាស់​តួអក្សរ​ពុំទាន់​មាន​លក្ខណៈ​ទូលំទូលាយ​ក៏ដោយ ។

សូម​កុំភ្លេចថា​អក្សរ​នេះហើយ មិន​គ្រាន់តែ​ជា​ឧបករណ៍​សម្រាប់​កត់ត្រា​ព្រឹត្តិការណ៍​ក្នុងសង្គម​ប៉ុណ្ណោះ ​ទេ ក៏ប៉ុន្តែ​ជា​យាន​សម្រាប់​ផ្សព្វផ្សាយ​នូវ​មនោគមន៍វិជ្ជា សាសនា និង​ជា​មធ្យោបាយ​សម្រាប់​ពង្រីក​អំណាចកណ្តាល​របស់​ព្រះមហាក្សត្រ ឬ​អ្នកដឹកនាំ​សង្គម ។

ការរៀបរាប់​ខាងលើនេះ​បាន​បញ្ជាក់ថា​ការអនុវត្ត​ច្បាប់ ការផ្សាយ​សាសនា ជាពិសេស​ព្រហ្មញ្ញសាសនា និងព្រះពុទ្ធ សាសនា​ដែល​អាជ្ញាធរ​បាន​អនុវត្ត​នា​សម័យ​នគរ ភ្នំ​ពីស.វ​ទី ១ ដល់ ៧ មិនបាន​សំដៅ​តែ​មនុស្ស​យើង​នៅតាម​ទីក្រុង គឺត្រូវធ្វើ​ឡើង​នៅ​គ្រប់​ខេត្ត​តំបន់​ដែល​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ព្រះរាជា​ខ្មែរ ហើយ​ការអនុវត្ត​នេះ​ពុំ​អាច​នឹង​ធ្វើឡើង​បានទេ​ប្រសិនបើ​ពុំមាន​អក្សរ​ សម្រាប់​ចែង​ជា​ច្បាប់ បញ្ញត្តិ ឬ​បទបញ្ជាផ្សេងៗបាន (ម.ត្រា​ណេ) ។

ឯកសារ​យោង[កែប្រែ]