ធនធានធម្មជាតិកម្ពុជា
ធនធានធាម្មជាតិនៅកម្ពុជា
ប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់ត្រូវបានគេទទួលស្គាស់ថា គឺជាប្រទេសដែលសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិដ៏មហាសាលមហិមា។ ធនធានធម្មជាតិទាំងនោះមាននៅបាតសមុទ្រ ក្រោមដី និងលើដី។ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសមួយនេះនៅតែក្រីក្រ។ តើនេះបណ្តាលមកពីបញ្ហាអ្វី ? នៅក្នុងផ្នត់គំនិតខ្មែរកាលពីជំនាន់មុន ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាដែនដីសុវណ្ណភូមិ។ គេចាត់ទុកប្រទេសកម្ពុជាថាជាដែនដីសុវណ្ណភូមិពីព្រោះប្រទេសមួយនេះសម្បូរទៅដោយធម្មជាតិរ៉ែមាស-រ៉ែត្បូង និងសម្បូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិមហាសាលច្រើនផ្សេងទៀត។ ធនធានមហាសាលទាំងនោះមានវត្តមាននៅគ្រប់ទិសទីនៃប្រទេសកម្ពុជា មានទាំងនៅក្រោមដី បាតសមុទ្រ ក្នុងសមុទ្រ ក្នុងទន្លេ និងនៅលើដីក៏មានច្រើនរាប់ស្ទើមិនអស់ដែរ។ ជាក់ស្តែងនេះមានដូចជានៅក្នុង ខេត្តបាត់ដំបង ប៉ៃលិន រតនៈគីរី កំពង់ធំ ព្រះវិហារ មណ្ឌលគីរី ប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់សម្បូរទៅដោយរ៉ែមាស រ៉ែត្បូង រ៉ែដែក និងធនធានរ៉ែមួយចំនួនផ្សេងៗទៀត។ នៅក្នុងសមុទ្រ និងក្នុងទន្លេ កម្ពុជាត្រូវបានគេវាយតម្លៃថាជាប្រទេសមួយដែរសម្បូរទៅដោយមច្ឆាជាតិទឹកប្រៃ និងទឹកសាប។ កាលពីពេលមុន ប្រជាជនខ្មែរនាំគ្នានិយាយថា ទីណាមានទឹក ទីនោះមានត្រី។ ក៏ប៉ុន្តែ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ស្ថានភាពជាក់ស្តែងបានបង្ហាញផ្ទុយពីនេះទៅវិញ។ នៅក្នុងបាតសមុទ្រ បាតទន្លេ ប្រទេសកម្ពុជាមានធនធានប្រេង និងឧស្ម័ន។ រីឯនៅលើដីវិញ កម្ពុជាធ្លាប់សម្បូរទៅដោយព្រៃឈើ និងភ្នំ។ ទាំងអស់នេះគេនៅមិនទាន់រាប់បញ្ចូលធនធានធម្មជាតិកសិកម្មមួយចំនួនផ្សេងទៀតនៅឡើយ។ បើផ្អែកលើទឡ្ហីករណ៍ខាងលើនេះ គេពិតជាអាចនិយាយបានថា ប្រទេសកម្ពុជាសម្បូរធនធានធម្មជាតិមែន។
ប៉ុន្តែចុះហេតុអ្វីបានជាប្រទេសកម្ពុជាមួយនេះនៅតែស្ថិតក្នុងស្ថានភាពក្រីក្រ?
មូលហេតុទីមួយដែលគេតែងតែទម្លាក់កំហុសដាក់នោះ គឺជាបញ្ហាសង្រ្គាមស៊ីវិលរវាងខ្មែរ និងខ្មែរគ្នាឯង។ ជាក់ស្តែង ដោយសារតែកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ និងកងកម្លាំងតស៊ូក្នុងព្រៃដឹកនាំដោយក្រុមប៉ុលពតប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងសាហាវនោះ ត្បូងពេជ្រនៅតំបន់ប៉ៃលិនត្រូវបានកងទ័ពព្រៃលក់ទៅអោយឈ្មួញថៃដើម្បីបានប្រាក់ធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងកងកម្លាំងក្រុងភ្នំពេញ។ ត្រង់ចំណុចនេះឯង ធនធានធម្មជាតិមិនត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាកាដូជូនពរទេ ប៉ុន្តែវាជាការដាក់បណ្តាសារទៅវិញ ពីព្រោះកងកម្លាំងយោធាបានប្រើប្រាស់ប្រាក់ចំណូលបានពីធនធានធម្មជាតិយកទៅធ្វើសង្រ្គាមច្បាំងគ្នាឯង។
បញ្ហាទីពីរដែលធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជានៅតែក្រដដែលនោះ គឺដោយសារការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិមិនល្អ។ ព្រៃឈើ មច្ឆាជាតិ ធនធានខ្សាច់ ធនធានរ៉ែត្រូវបានគេធ្វើអាជីវកម្មច្រើនមហិមាប៉ុន្តែប្រាក់ចំណូលបានពីធនធានទាំងនេះសម្រាប់កញ្ចប់ថវិកាជាតិអាចធ្លុះធ្លាយទៅវិញខ្លះដោយសារតែការគ្រប់គ្រងនៅមានចន្លោះប្រហោងនោះ។ ក្រៅពីការគ្រប់គ្រង នៅមានបញ្ហាអំពើពុករលួយច្រើនទៀតនៅតែជាបញ្ហាចម្បងនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។
បញ្ហាទីបី គឺដោយសារការអប់រំនៅកម្ពុជានៅមានកម្រិតទាបក្នុងជំនាញជាន់ខ្ពស់មួយចំនួន ដូចជាជំនាញរុករកប្រេង ឧស្ម័ន និងរ៉ែ។ ប្រទេសកម្ពុជាមិនអាចទាញផលបានច្រើនពីធនធានធម្មជាតិរបស់ខ្លួនទេ ប្រសិនបើប្រទេសក្រីក្រមួយនេះនៅបន្តប្រើប្រាស់កម្មករជនជាតិបរទេសសម្រាប់ការធ្វើអាជីវកម្មធនធានធម្មជាតិរបស់ខ្លួននោះ។
ងាកមកធើ្វការប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេស ដទៃក្នុងតំបន់អាស៊ីយើងនេះវិញយើងឃើញថាជាសិង្ហបុរី គឺឺជាប្រទេសមួយដែលគ្មមានធនធានធម្មជាតិច្រើនដូចប្រទេសកម្ពុជាក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែដោយសារតែការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយ និរន្តរភាព ភាពវៃឆ្លាត កម្លាំងពលកម្មមានជំនាញខ្ពស់ ការគ្រប់គ្រងមានតម្លាភាព គណនេយ្យភាព ប្រទេសដ៏តូចមួយរបស់ទ្វីបអាស៊ីនេះបានក្លាយទៅជាប្រទេសមានឥទ្ធិពលផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងខ្លាំង។
សរុបសេចក្តីមកវិញ ដើម្បីកុំអោយធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជាក្លាយទៅជាការដាក់បណ្តាសារ ហើយកុំអោយប្រទេសជាតិមួយនេះនៅតែក្រីក្រដដែលនោះ ការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ គឺជាកតាព្វកិច្ចចាំបាច់បំផុតសម្រាប់ប្រជាជនខ្មែរទាំងមូល ចូលរួមថែរក្សា ការពារ អភិរក្សព្រៃឈើសត្វព្រៃ និងជម្រកសត្វព្រៃលិចទឹកផ្សេងៗទៀត។ ប្រសិនបើពួកយើអាចធ្វើយ៉ាងដូច្នេះបាន ពេលនោះ សម្បត្តិធនធានធម្មជាតិរមជាតិរបស់ខ្មែរពិតជាប្រែក្លាតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិពិសេស និងអាចរកប្រាក់ចំណូលចូលជាតិបាន និងក្លាយឈ្មោះពីប្រទេសក្រីក្រទៅជាប្រទេសមួយដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនឆាប់រហ័សនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីជាក់ជាពុំខាន៕