Jump to content

ធាតុ​ខាង​ក្នុង​ និង ធាតុខាង​ក្រៅ​ជា​បច្ច័យទាក់ទង​គ្នា

ពីវិគីភីឌា

វិចារណកថា ដោយ ផេង ជ្រីវ

ចំណង​ជើង​នេះ មាន​ន័យ​ថា មនោសញ្ចេតនា ផល-កម្ម និង​ធាតុ ទឹក-ដី-ភ្លើង-ខ្យល់ របស់ ជន​ម្នាក់​អាច​មាន​អានុភាព​ជា​បច្ច័យ​ទាក់ទង​ទៅ​លើ​មនោសញ្ចេតនា កម្ម និង​ធាតុ​ទឹក-ដី​ភ្លើង-ខ្យល់ របស់​ជន​ម្នាក់​ទៀត ឬ​ច្រើន​នាក់​ដែល​នៅ​រួម​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ជា​មួយ​គ្នា ។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​អានុភាព​នេះ រមែង​ជា​បច្ច័យ​ទាក់ទង រហូត​ដល់​បរិយាកាស​របស់​សង្គម​នោះ ដូច​ជា​អាកាស​រុក្ខជាតិ​ទាំង​ពួង​ផ្កាយ​ទង​ឡាយ មាន​ព្រះ​ចន្ទ​នឹង​ព្រះ​អាទិត្យ​ជា​ដើម​ព្រម​ទាំង​ទេវតា​ផង​ទៀត ហើយ​អានុភាព​នេះ​ទៀត​មិន​មែន​ផ្សាយ​ទៅ​ជា​អនុលោម​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ គឺ​ត្រូវ​ផ្សាយ​វិល​មក​វិញ ជា​បដិលោម​ផង​ជា​ដរាប ។

ដូច្នេះ ហើយ ទើប​បុរាណាចារ្យ​តែង​ពោល​ទុក​មក​ថា​ក្នុង​រដ្ឋ​ណា​មួយ ដែល​ព្រះ​រាជ​ឬ​ស្ដេច​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ រដ្ឋ​នឹង​កើត​ទុរ្ភិក្ស កើត​ចោរកម្ម ព្រម​ទាំង​មហន្តរាយ​ទាំង​ឡាយ​ដទៃ មាន​ការ​ស៊ីសំណូក​សូកប៉ាន់​អំពើ​ពុករលួយ​និង​រដ្ឋ​ប្រហារ​ជា​ដើម ដែល​ជា​ប្រភព​នៃ​សេចក្ដី​ទុក្ខ​វេទនា នៃ​អាណាប្រជានុរាស្ត្រ​គ្រប់​ទិស​ដំបន់​មិន​ខាន ។ ខ្ញុំ​បាទ​សូម​បើក​វង់​ក្រចក​ត្រង់​ទី​នេះ​បន្តិច ដើម្បី​បញ្ជាក់​នូវ​ពាក្យ​ថ "រាជា ឬ​រាជៈ​ឬ​មួយ ក្សត្រ" ជូន​ជា​ដំណឹង​ចំពោះ​អស់​លោក​អ្នក​អាន​ទាំង​ឡាយ ។ ពាក្យ​ថា រាជា​ឬ​រាជៈ​ឬ​មួយ​ក្សត្រ នេះ មាន​ន័យ​យ៉ាង​ណា ? រាជា​ឬ​រាជៈ​ប្រែ​ថា បុគ្គល​អ្នក​ញ៉ាំង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឲ្យ​ត្រេកអរ​ឲ្យ​សប្បាយ​រីករាយ ក្សត្រ​ប្រែ​ថា​មេ​ដី​ស្រែ​ចំការ ។ សូម​ជ្រាប​ថា​សម័យ​ជា​បឋម​កប្ប​ដំបូង មនុស្ស​រស់​នៅ​គ្មាន​មេកោយ​ទេ នរណា​ចង់​ធ្វើ​អ្វី​ក៏​ធ្វើ​ទៅ ម្ល៉ោះ​ហើយ​អនាធិបតេយ្យ​ក៏​កើត​មាន​ឡើង ហើយ​បណ្ដា​មនុស្ស​ទាំង​នោះ ពួក​ខ្លះ​ជា​បណ្ឌិត​យល់​ថា បើ​យើង​បណ្ដោយ​ទុក​ស្ថានការណ៍​បែប​នេះ​អីចឹង​តទៅ សេចក្ដី​សុខ​របៀប​រៀបរយ​ក្នុង​សង្គម​នឹង​មិន​មាន​ឡើយ គួរ​គប្បី​តែ​យើង​រួបរួម​គ្នា ធ្វើ​សន្និបាត​ដើម្បី​ជ្រើសរើស​មនុស្ស​ណា​ម្នាក់​មាន​សមត្ថភាព​ជាង​គេ ឲ្យ​ធ្វើ​នៅ​អធិបតី​លើ​ដី​ស្រែ​សម្រាប់​ត្រួត​ពិនិត្យ​នឹង​ចាត់ការ​នេះ​ទើប​មាន​ផ្លូវ​សុខ ទើប​មាន​ផ្លូវ​ខាង​របៀប​រៀបរយ​ក្នុង​សង្គម ។ ចាប់​ពី​ពេល​នោះ​មក ទើប​មាន​រាជា​ឬ​រាជៈ ខត្តិយៈ ឬ ក្សត្រិយ នេះ​ឯង ។ បាន​ជា​ហៅ​ថា រាជា​ឬ​រាជៈ ព្រោះ​ជា​អ្នក​ញ៉ាំង​សេចក្ដី​រីករាយ​ឲ្យ​កើត​មាន​ដល់​អ្នក​នៅ​ក្រោម​បង្គាប់ បាន​ជា​ហៅ​ខត្តិយ​ឬ​ក្សត្រិយ ព្រោះ​ជា​អ្នក​ម្ចាស់​ដី​ឬ​មេ​ដី​ស្រែ​ចំការ ។ តែ​ដោយ​អ្នក​នេះ​មាន​សេចក្ដី​លោភ​ផ្ទល់​ខ្លួន​ខ្លាំង​ពេក ក៏​តាំង​បង្កើត​ច្បាប់​ទុក​ដាក់​រឿង​នេះ​មិន​មែន​មាន​ឡើង​នៅ​គ្រា​ដំបូង​ទេ គឺ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ជា​ច្រើន កូន​ចៅ​ឬ​វង្ស​ត្រកូល​របស់​ខ្លួន ឲ្យ​ឋិត​នៅ​ក្នុង​ឋានៈ​ជា​មេ​ដី រហូត​ទៅ ។ ឆ្នាំ​ជា​ខាង​ក្រោយ​មក ។ ហេតុ​នេះ តែ​បុគ្គល​ណា​ដែល​ចេះ​ញ៉ាំង​សេចក្ដី​រីករាយ សេចក្ដី​សុខ​ចម្រើន សុភមង្គល​ឲ្យ​កើត​ឡើង​ដល់​ប្រជារាស្ត្រ គេ​ត្រូវ​ហៅ​បុគ្គល​នោះ​ជា​រាជា ឬ​រាជៈ បាន​តែ​បុគ្គល​ណា​មេ​ដី​ស្រែ​ចំការ គឺ​ថា​បុគ្គល​ជា​អ្នក​ចាត់ចែង អាច​ត្រួតត្រា​មើល​ការ​ខុស​ត្រូវ ខាង​បែងចែក​ដី​ស្រែ​ចំការ​បាន ហើយ​អាច​ញ៉ាំង​ប្រទេស​ឲ្យ​ឋិត​នៅ​ក្នុង​របៀប​រៀបរយ​បាន គេ​ត្រូវ​ហៅ​បុគ្គល​នោះ​ជា ខត្តិយៈ​ឬ​ក្សត្រិយ​បាន ទោះ​បី​ខ្លួន​ឥត​ពូជ​ខត្តិយ ឬ​ក្សត្រិយ​មុន​ក្ដី ទោះ​បី​ខ្លួន​មិន​ឋិត​នៅ​ក្នុង​វង្ស​រាជា​ឬ​រាជៈ​មុន​ក្ដី បាន​សេចក្ដី​ថា​បើ​ខ្លួន​ជា​រាជា តែ​មិន​ចេះ​ញ៉ាំង​រាស្ត្រ​ឲ្យ​ត្រេកអរ​ឲ្យ​ចម្រើន​បាន មិន​ចំ​ជា​រាជា​ទេ បើ​ខ្លួន​ជា​ក្សត្រ​មិន​ចេះ​បែងចែក​ដី​ស្រែ​ចំការ​ឲ្យ​បាន​ស្រួល​ឲ្យ​មាន​របៀប​រៀបរយ ឲ្យ​មាន​សន្តិសុខ មិន​ចំ​ជា​ក្សត្រិយ​ទេ ។

ចុះ​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​គេ​មិន​ហៅ​មេ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​សាធារណរដ្ឋ ថា​ជា​រាជា​ឬ​ក្សត្រិយ បាន​ជា​គេ​មិន​យក​នាម​ហ្នឹង​មក​ហៅ ព្រោះ​គេ​មិន​ពេញ​ចិត្ត ដោយ​នាម​ហ្នឹង​មិន​ល្អ ជា​នាម​ពុករលួយ ជា​នាម​កាន់​អំណាច​ផ្ដាច់ការ ជា​នាម​មិន​គោរព​ច្បាប់ ។ រឿង​មិន​ខុស​គ្នា​ពី​រឿង "យីហោ" ទេ តែ​យីហោ​ណា​រកស៊ី​ទៅ​រលំ​ហើយ គេ​ទុក​ជា​យីហោ​មិន​ល្អ គេ​ត្រូវ​តែ រក​យីហោ​ថ្មី​មក​ជំនួស​ជា​ដរាប ។ បាន​ជា​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ គេ​ឲ្យ​នាម​ថា​អធិបតី​វិញ ហើយ​អធិបតី​ណា​ធំ​ផ្ដាច់​គេ គេ​ហៅ​ថា​ប្រធានាធិបតី ។ ឯ​ការ​ប្លែក​រវាង​រាជា​ឬ​ក្សត្រ និង​ប្រធានាធិបតី ឬ​អធិបតី​នោះ គឺ​នៅ​ត្រង់​រាជា​ឬ​ក្សត្រ​កាន់កាប់​ប្រទេស​ត​កូន​ត​ចៅ ចំណែក​ប្រធានាធិបតី​កាន់កាប់​រដ្ឋ​មាន​រយៈ​វេលា​ជា ៣ ឆ្នាំ ឬ ៤ ឆ្នាំ ឬ ៥ ឆ្នាំ តាម​ច្បាប់​កំណត់​ទុក​ឲ្យ បើ​ហួស​អាណត្តិ​នេះ​ត្រូវ​បោះ​ឆ្នោត ជ្រើសរើស​មនុស្ស​ថ្មី​ឲ្យ​គ្រប់គ្រង រដ្ឋមន្ត្រី​វិញ ។

ខ្ញុំ​ត្រូវ​បិទ​វង់​ក្រចក​ត្រឹម​នេះ ហើយ​ងាក​មក​រក​ប្រធាន​វិញ ។ ជា​ការណ៍​ពិត​ណាស់ រឿង​ធាតុ​ខាង​ក្នុង​និង​ធាតុ​ខាង​ក្រៅ​ពិត​ជា​បច្ច័យ​ប្រទាក់ប្រទង​រក​គ្នា ។ រឿង​នេះ​បាន​ជា​យើង​ថា​ដូច្នេះ ព្រោះ​មាន​ភាព​ជាក់ស្ដែង​ណាស់ ។ ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ថា​បើ​កាល​ណា​គេ​ឃើញ​រាជា​ឬ​ប្រធានាធិបតី​ណា​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ ពួក​ចាស់​ព្រឹទ្ធាចារ្យ​ជា​បណ្ឌិត តែង​មាន​សេចក្ដី​ព្រួយ​បារម្ភ​ណាស់ ព្រោះ​ថា​មិន​យូរ ប្រទេស​នោះ​នឹង​កើត​មាន​ហេតុ​មិន​ល្អ​ពុំ​ខាន​ឡើយ ។ នេះ​ជា​ចំណាំ​របស់​អ្នក​ចាស់​ទុំ ដូច​ជា​គេ​ចំណាំ​ថា​កាល​ណា​មាន​ផ្កាយ​ដុះ​កន្ទុយ ប្រទេស​ត្រូវ​មាន​ចម្បាំង​ដូច្នោះ​ដែរ ។

រីឯ​ក្នុង​ធម៌​នៃ​ព្រះ​ពុទ្ធ​បរម​គ្រូ​ក៏​មាន​ចែង​ដូច​គ្នា​នេះ​ដែរ ៖

ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​សម្ដែង​ថា : “ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ សម័យ​ណា ពួក​ព្រះ​រាជា​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ សម័យ​នោះ ពួក​ខ្ញុំ​រាជការ ក៏​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​ដែរ ។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ កាល​ពួក​អ្នក​រាជការ​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ សម័យ​នោះ ពួក​ព្រាហ្មណ៍​និង​គហបតី ក៏​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​ដែរ កាល​ពួក​ព្រាហ្មណ៍​និង​គហបតី មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ សម័យ​នោះ​ពួក​អ្នក​និគម​និង​អ្នក​ជនបទ ក៏​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​ដែរ កាល​អ្នក​និគម​និង​អ្នក​ជនបទ មិន​ប្រកប​ដោយ​ដោយ​ធម៌ ព្រះ​ចន្ទ​និង​ព្រះ​អាទិត្យ​ក៏​គោចរ​ទៅ​មិន​ស្មើ​ដែរ កាល​ព្រះ​ចន្ទ​និង​ព្រះ​អាទិត្យ​គោចរ​ទៅ​មិន​ស្មើ ផ្កាយ​នក្ខត្តឫក្ស​ក៏​គោចរ​មិន​ទៅ​ស្មើ​ដែរ កាល​ពួក​ផ្កាយ​នក្ខត្តឫក្ស​គោចរ​ទៅ​មិន​ស្មើ យប់​និង​ថ្ងៃ​ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ​ដែរ កាល​យប់​និង​ថ្ងៃ​ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ ខែ​និង​កន្លះ​ខែ​ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ​ដែរ កាល​ខែ​និង​កន្លះ​ខែ​ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ រដូវ​និង​ឆ្នាំ​ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ​ដែរ កាល​រដូវ​និង​ឆ្នាំ​ក៏​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ ខ្យល់​ក៏​បក់​មិន​ស្មើ​ដែរ កាល​ខ្យល់​ក៏​បក់​មិន​ស្មើ ខ្យល់​បក់​ខុស​ផ្លូវ​ទាំង​ឡាយ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ​ដែរ កាល​ខ្យល់​បក់​ខុស​ផ្លូវ​ទាំង​ឡាយ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​មិន​ស្មើ ទេវតា​ទាំង​ឡាយ​ខឹង​សម្បា កាល​ទេវតា​ខឹង​សម្បា ភ្លៀង​ក៏​មិន​បង្អុរ​ទឹក​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ចុះ​មក​ដោយ​ប្រពៃ កាល​ភ្លៀង​មិន​បង្អុរ​ទឹក​ភ្លៀង​ចុះ​មក​ដោយ​ប្រពៃ ស្រូវ​ទាំង​ឡាយ​ក៏​ឲ្យផល​មិន​ស្មើ ។ ម្នាល​ភិក្ខុ​ទាំង​ឡាយ ពួក​មនុស្ស​កាល​បរិភោគ​ស្រូវ​ឲ្យ​ផល​មិន​ស្មើ​ល្អ រមែង​មាន​អាយុ​ខ្លី មាន​សម្បុរ​អាក្រក់ មាន​កម្លាំង​តិច មាន​អាពាធ​ច្រើន" ។

ការ​ពោល​រៀបរាប់​ អំពី​ធាតុ​ខាង​ក្នុង​និង​ធាតុ​ខាង​ក្រៅ ដែល​មាន​បច្ច័យ​ប្រទាក់​គ្នា​ដូច​ច្រវាក់​នេះ​បញ្ជាក់​ឲ្យ​ឃើញ​ថា​ភាព​សុខ​ទុក្ខ​នៃ​ប្រទេស ឬ​រដ្ឋ​នីមួយ ៗ ក្នុង​លោក សុទ្ធ​តែ​មាន​ប្រភព​ដើម​ជា​អ្នក​បង្កបង្កើត​ឡើង ។ ឯ​ប្រភព​ដើម គឺ​ព្រះ​រាជា​ឬ​ប្រធានាធិបតី​នេះ​ឯង ។ បើ​បុគ្គល​ជា​អធិបតី​នៃ​ប្រទេស ប្រកប​ដោយ​ធម៌ សេចក្ដី​សុខ​ចម្រើន​សន្តិភាព​និង​សុភមង្គល មាន​ពិត​ប្រាកដ​ណាស់ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ប្រជានុរាស្ត្រ​ទៀង​តែ​ត្រូវ​ទទួល​នូវ​ទុក្ខ​វេទនា​ដ៏​ប្រាកដ ។ ប្រទេស​ដូច​ជា​គ្រួសារ​ដែរ បើ​មេ​គ្រួសារ​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ សមាជិក​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​ដែរ ។

ឧទាហរណ៍ ដូច​កាល​រដ្ឋ​ខ្មែរ មាន​បារាំង​ជ​អធិបតី ព្រោះ​បារាំង​ជា​ពួក​សេយ្យសាសន៍ សម័យ​នោះ ជនជាតិ​ខ្មែរ​បាន​ស្គាល់​សេចក្ដី​ទុក្ខ​សោក​យ៉ាង​ណា ដូច​អស់​លោក​អ្នក​អាន​បាន​ធ្លាប់​ជ្រាប​ស្រាប់ គឺ​ថា​ពេល​នោះ​ខ្មែរ​គ្មាន​សេរីភាព​បន្តិច​ទាល់​តែ​សោះ ពាក្យ​ថា​គ្មាន​សេរីភាព​នេះ បញ្ជាក់​ឲ្យ​យល់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា វា​គ្មាន​សុខ​គ្មាន​ភាព​ចម្រើន​ឡើយ ។ កាល​អធិបតី​បារាំង​គ្រប់គ្រង​កម្ពុជា មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​គំនិត​ទុច្ចរិត​ហ្នឹង ដូច​ចរន្ត​អគ្គិសនី វា​រត់​ចូល​ទៅ​ជ្រួតជ្រាប​ក្នុង​សន្ដាន​ចិត្ត​ខ្មែរ​ខ្លះ​ដែល​ជា​អធិបតី​បន្ទាប់​ពី​បារាំង​មក រួច​វា​រាលដាល​ដល់​ខ្មែរ​ទូទៅ ម្ល៉ោះ​ហើយ សម័យ​នោះ ចោរកម្ម​កើត​មាន​គ្រប់​ទី​ដំបន់​នៃ​កម្ពុជា ដែល​ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឲ្យ​ខ្មែរ​ទាំង​ប្រទេស​រង​ទុក្ខសោក​ក្រៃលែង អា​ធំ​ស៊ី​តាម​អា​ធំ​ទៅ អា​ធុន​កណ្ដាល​ស៊ី​តាម​អា​ធុន​កណ្ដាល​ទៅ អា​តូច​ស៊ី​តាម​អា​តូច​ទៅ ។ បើ​មាន​កើត​រឿង​ប្ដឹងផ្ដល់​គ្នា អា​ត្រូវ​ទៅ​ជា​ខុស អា​ខុស​ទៅ​ជា​ត្រូវ គុណ​ទៅ​ជា​ទោស ទោស​ទៅ​ជា​គុណ បុណ្យ​ជា​បាប ៗ ទៅ​ជា​បុណ្យ ប្រជារាស្ត្រ​ខ្មែរ​មុខ​ជូរហួញ តប់ប្រមល់​មិន​ដឹង​មាន​មធ្យោបាយ​យ៉ាង​ណា​នឹង​យក​មក​ដោះ​ស្រាយ​រួច គិត​ឃើញ​ធ្វើ​មិន​កើត មុជ​មិន​ជ្រៅ​ទៅ​មិន​ឆ្ងាយ នាំ​គ្នា​ដេក​ចាំ​តែ​ស្លាប់ គឺ​ថា​ស្លាប់​ដូច​ពស់​រស​ដូច​កង្កែប ។ ជីវភាព​ខ្មែរ​បែប​នេះ​តាំង​នៅ​អស់​រយៈ​ពេល​ជិត​មួយ​សតវត្ស ។ នេះ​ហើយ​ដែល​ហៅ​ថា​ប្រទេស​ឋិត​នៅ​ក្នុង​អំណាច​អាណានិគម​និយម​បារាំង ។

មក​ដល់​ឆ្នាំ ១៩៥៣ កម្ពុជា​បាន​ទទួល​ឯករាជ្យ​ពេញ​បរិបូណ៌ ។ កម្ពុជា​ទាំង​មូល ធ្លាក់​មក​ក្នុង​កណ្ដាប់​ដៃ​ខ្មែរ ដែល​មាន​ស្ដេច​សីហនុ ជា​អធិបតី ។ ខ្មែរ​ត្រេកអរ​ណាស់​ស្រែក​ច្រៀង​រាំ ស្រែក​ហ៊ោ​កញ្ជ្រៀវ​ថា យើង​ត្រឡប់​មាន​សេរីភាព​ឡើង​វិញ​ហើយ ។ តែ​សូម​ជ្រាប​ថា ក្នុង​រយៈ ២-៣ ឆ្នាំ​ដំបូង​នៃ​កម្ពុជា​ឯករាជ្យ គឺ​ថា​ចាប់​ពី ១៩៥៣ ឃើញ​ថា ជីវភាព​ខ្មែរ​ហាក់​ដូច​ជា​ធូរ​ស្រាល​បន្តិច តែ​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ ១៩៥៥ ឡើង​ទៅ​ជីវភាព​នេះ​ទ្រង់​បែប​ដូច​ជាំ​តឹង​បន្តិច ៗ ឡើង​វិញ តែ​ភាព​តឹងតែង​នេះ​មិន​ទាន់​ជា​លេច​ឃើញ​ជាក់ស្ដែង​នៅ​ឡើយ ។ លុះ​អធិបតី​សីហនុ​ប្រើ​ឧបាយកល​ប្រជាភិថុតិ ក្ដោប​យក​ប្រជាប្រិយ​ភាព​នៃ​ប្រជារាស្ត្រ​ខ្មែរ​មក​ទុក​ក្នុង​ហោប៉ៅ​ខ្លួន​យ៉ាង​មាំ ដូច​ជា​គេ​បញ្ឆោត​ត្រី​ដោយ​ប្រើ​នុយ​កន្ទក់​ឲ្យ​ចូល​ក្នុង​ស៊ង​ហើយ​ស្រេចបាច់​អស់​ហើយ ៗ អធិបតី​សីហនុ​ក៏​ដឹង​ជាក់ច្បាស់​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ថា រាស្ត្រ​ខ្មែរ​ពិត​ជា​គាំទ្រ​ខ្លួន ១០០ ភាគ ១០០ ហើយ ចាប់​ពី​ពេល​នោះ ទើប​សីហនុ​ចាប់​ក្រឡុក​ខ្មែរ​តាម​អំពើ​ចិត្ត ចង់​ឲ្យ​អាណា​ងាប់ អា​នោះ​ត្រូវ​តែ​ងាប់ ចង់​ឲ្យ​អាណា​រស់​មាន​បុណ្យ​យស​ស័ក្ដិ អា​នោះ​ត្រូវ​តែ​រស់​មាន​បុណ្យ​យស​ស័ក្ដិ ទោះបី​សាមី​ខ្លួន​មិន​មាន​សមត្ថភាព​ក៏​ដោយ ។ ក្រឡេក​មើល​ពី​ខាង​ក្រៅ ឃើញ​ថា អធិបតី​សីហនុ រុងរឿង​និង​ថ្កុំថ្កើង​ភ្លឺ​ចិញ្ចាច​ចិញ្ចែង​ដូច​ព្រះ​ចន្ទ​ថ្ងៃ​ពេញ​បូណ៌ តែ​បើ​សំឡឹង​មើល​ដោយ​វិចារណញ្ញាណ ទម្លុះ​ទៅ​ខាង​ក្នុង ឃើញ​ថា សីហនុ​ពោរពេញ​ទៅ​ដោយ​គំនិត​ពាល​ដ៏​យ៉ាង​សាហាវ​សាមាន្យ គឺ ថា លោក​ចង់​លើក​តម្លើង​អ្នក​ណា ក៏​លើក​ទៅ លុះ​មិន​ត្រូវ​ចិត្ត​ក៏​ទម្លាក់​មក​វិញ​ភ្លាម​ហើយ​និយាយ​ស្ដី​តាម​តែ​នឹក​ឃើញ ឥត​មន​ការ​ក្រែងរអែង ឥត​មាន​ការ​អៀនខ្មាស ម្ដង​ផ្កាប់ ម្ដង​ផ្ងារ ដូច​ពួក​បន​លេង​បៀ​កូន​ក្រមុំ​នៅ​តាម​ចិញ្ចើម​ផ្សារ រហូត​ដល់​ក្នុង​ប្រជុំ​ជន​មនុស្ស​រាប់​ពាន់​ម៉ឺន​នាក់ អធិបតី​សីហនុ ឥត​កោត​ញញើត​និង​ពោល​ពាក្យ​មាតុគ្រាម ពាក្យ​អាសអាភាស​ជា​ពាក្យ​ដែល​មាន​តែ​ពួក​លក់​នៅ​ផ្សារ​ធុន​ថោក​បំផុត​ទើប​ហ៊ាន​និយាយ​នោះ ។ ទាំង​នេះ​មិន​ស​ឲ្យ​ឃើញ​ថា អធិបតី​សីហនុ​មើលងាយ​និង​ទុក​ខ្មែរ​ទាំង​អស់​ជា​មនុស្ស​ព្រៃផ្សៃ​ដូច​សត្វ​តិរច្ឆាន ?

ចុះ​បើ​អធិបតី​ប្រទេស​មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​ហើយ តើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ប្រទេស​នោះ​ប្រកប​ដោយ​ធម៌​ដែរ​ឬ ? ព្រះ​ពុទ្ធ​ទ្រង់​សម្ដែង​ថា "ទេ" ដូច​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​លើក​ពុទ្ធដីកា​សុទ្ធ មក​ថ្លែង​រៀបរាប់​នៅ​ខាង​លើ​ស្រាប់ ។ កាល​ណា​ធាតុ​ខាង​ក្នុង​ទី ១ ស្អុយ​ហើយ ធាតុ​ស្អុយ​នោះ មាន​អានុភាព​ខ្លាំង​ណាស់​វា​ផ្សព្វផ្សាយ​ទៅ​ខាង​ក្នុង​រដ្ឋ​ទាំង​មូល ដូច​ជា​គ្រាប់​ស្វាយ តែ​កាល​ណា​ពន្លក​កណ្ដាល​ស្អុយ​ហើយ មិន​យូរ​ប៉ុន្មាន​សាច់​គ្រាប់​ដែល​នៅ​ជុំវិញ ទៀង​តែ​ស្អុយ​តាម​មិន​ខាន កាល​ណា​ធាតុ​ស្អុយ​របស់​ខ្មែរ​មាន​ពាសពេញ​ហើយ វា​ផ្សព្វផ្សាយ​ទូទៅ​ក្នុង​បរិយាកាស​ទាំង​រុក្ខជាតិ​ផង​ទាំង​ពួង​ទាំង​ទឹក​ទាំង​ខ្យល់​រហូត​ទេពតា ហើយ​រុក្ខជាតិ​ទាំង​ឡាយ​មាន​ស្រូវ​ជា​ដើម​ដល់​ផ្លែ​មក ដោយ​ទាំង​ធាតុ​ស្អុយ​មក​ជា​មួយ​ផង លុះ​មនុស្ស​ខ្មែរ​យក​ផលានុផល​មក​បរិភោគ​ក៏​បណ្ដាល​ឲ្យ​ទៅ​ជា​មាន​អាយុ​ខ្លី មាន​កម្លាំង​តិច​និង​មាន​ជម្ងឺ​ច្រើន មាន​ក្ដី​ទោមនស្ស​មិន​ដាច់ លុះ​ដល់​ថ្ងៃ​ទី ១៨ មីនា ១៩៧០ បណ្ដា​ខ្មែរ​ទាំង​នោះ មាន​ពួក​បណ្ឌិត​ខ្លះ​ដែល​មិន​ពុល​ដោយ​ពិស​សំអុយ សម្រេច​ទម្លាក់​អធិបតី​សីហនុ​ចេញ ដើម្បី​កំចាត់​ធាតុ​ពិស​ស្អុយ ខាង​ក្នុង​ទី ១ ចោល ។ សូម្បី​គេ​កេះ​ធាតុ​ស្អុយ​នេះ​ចោល​ចេញ​ហើយ​ក៏​ធាតុ​ស្អុយ​នេះ​ទៅ​នៅ​ឈរ​ជះ​ចំហុយ​ស្អុយ​នេះ ពី​ប៉េកាំង​ឲ្យ​រសាត់​មក​លើ​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ខ្លះ​ទៀត នេះ​បាន​ចំ​ជា​មហា​អកុសល​ធំ​ណាស់ ដែល​បណ្ដាល​ឲ្យ​ទៅ​ជា​សង្គ្រាម​ទាល់​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​ឯង សង្គ្រាម​នេះ​ជា​ធាតុ​សំអុយ​របស់​សីហនុ ។

ឥឡូវ​យើង​ផ្លាស់​អធិបតី​ថ្មី​ហើយ​ដូច​ជា​គ្រាប់​ស្អុយ ដែល​យើង​បេះ​បោះ​ចោល​ហើយ យក​គ្រាប់​ថ្មី​មក​ដាក់​ជំនួស​វិញ​ហើយ តើ​នឹង​ដុះ​ល្អ​ឬ​មិន​ល្អ ? ចំណុច​នេះ​អនាគត​មុខ​ជា​នឹង​ប្រាប់​យើង​មិន​ខាន ។ ដូច្នេះ យើង​តោង​រង់ចាំ​មើល​តទៅ​ទៀត គង់​តែ​ឃើញ​ដ៏​ពិត​ប្រាកដ ។

យ៉ាង​នេះ​ឯង​ដែល ធាតុ​ខាង​ក្រៅ​និង​ធាតុ​ខាង​ក្រៅ ជា​បច្ច័យ​ប្រស្រ័យ​ទាក់ទង​គ្នា​នោះ ។

ផេង ជ្រីវ
ថ្ងៃ​ទី ៣ ខែ ៤ ឆ្នាំ ១៩៧១