បណ្តាំពាលី

ពីវិគីភីឌា

បណ្តាំពាលី​ ត្រូវបានតែង​ជា​ពាក្យ​កាព្យដោយ ហ្មឺនមាសគឺ​ឲកញ៉ា វិបុល​រាជ​សេនា (មាស )។​ បណ្តាំពាលីមានខ្លឹមសារដូច​តទៅ៖

បណ្តាំពាលី
សូម​សំដែង​សារ​ស័ព្ទ​ច្បាប់​សេយ្យ​ភេទ នៃ​ចមពង្សពាន​រេត​រឿង​ស្នាម
ក្លៀវក្លា​ក្លែង​ស្ទែង​ស្ទាត់​បទ​សង្រ្គាម ទ្រង់​ព្រះ​នាម​រាជា​ឈ្មោះ​ពាលី ។
ជា​បុត្រ​អង្គ​អម្រិន្ទ​ពិន​លោកិយ គ្រង​ខាសខិម​បុរី​រាជ​ធានី
ល្បីល្បះ​គ្រប់​ភព​ផែន​ដែន​បឋវី សព្វ​ទិស​ទី​ទ្វីទ្វីប​សឹង​ខ្លាច​ក្រែង ។
ទាំង​ទេវា​យក្ស​យង់​ទ្រង់​អំណាច ឮ​តែ​នាម​ខ្លបខ្លាច​ស្ញោរ​ស្ញប់ស្ញែង
រអា​អស់​មិន​អាច​ចេញ​អង្គទែង ព្រះ​អង្គ​ឯង​ពូជ​ពង្ស​វង្ស​ឥន្រ្ទា ។
កាល​ត្រូវ​សរ​ព្រហ្ម​មាស​រិទ្ធី​ក្រៃ ទ្រង់​យក​ដៃ​ចាប់​ជាប់​ដោយ​ឫទ្ធា
មិន​ឲ្យ​មុត​មាន​ស្នាម​អង្គា នឹង​ឲ្យ​ស្ញែង​នាមា​ទួទ្វីបា ។
ទុក​ជា​ច្បាប់​សំរាប់​រាល់​ទាហាន ត្រិះ​ធ្យោក​ធ្យាន​ធ្វើ​តាម​ទៅ​មុខ​ណា
ព្រះ​ហស្ដ​ស្ដាំ​ទ្រង់​ក្ដាប់​ចាប់​សរ​ថ្លា ព្រះ​ហត្ថា​ឆ្វេង​ក្សត្រ​ទ្រង់​បោយ​ហៅ ។
ទៅ​សុគ្រីព​សូរ្យវង្ស​ពង្ស​សុរិយា នឹង​អង្គ​បុត្រា​រ័តន៍​ឆោម​ឆ្លៅ
ប្អូន​អើយ​ចូរ​មក​អាយ​បង​ប្រដៅ ដ្បិត​អង្គ​ចៅ​នឹង​ជា​ខ្ញុំ​ចក្រី ។
ខំ​គ្រង​វង្ស​ឲ្យ​គង់​ជា​ច្បងច្បាស់ យក​តេជះ​ដំកល់​លើ​កេសី
បា​តាំង​ចិត្ត​សុចរិត​ស្និទ្ធ​ភ័ក្ដី ជីវិត​វៃ​ថ្វាយ​ក្រោម​ព្រះ​បាទា ។
កាល​បាន​នឹង​ឡើង​គាល់​ដល់​ទ្វារ​វាំង បា​ឈប់​តាំង​ប្រណម្យ​នា​កេសា
រំលឹក​គុណ​បុណ្យ​បាទ​ព្រះ​មូលិកា សឹម​យាត្រា​កាន់​ផ្ទៃ​ព្រះ​រោង​ទ្រង់ ។
មួយ​កាល​គង់​ចាំ​គាល់​ក្នុង​និវេសន៍ កុំ​បា​ធ្វេស​ប្រហែស​ឲ្យ​លើស​លង់
ក្រែង​ជួន​ស្ដេច​ត្រាច់​ត្រង់​មក​យល់​យង់ រវាំង​អង្គ​អូន​ខ្លាច​ព្រះ​អាជ្ញា ។
ធ្វើ​ជា​ខ្ញុំ​សំគាល់​ដល់​ទី​ស្ថាន ឲ្យ​បាន​តាម​ព្រះ​ទ័យ​ទ្រង់​ប្រាថ្នា
បើ​ត្រាស់​សួរ​មក​ចំ​សឹម​វាចា គិត​ត្រិះ​ត្រា​ឲ្យ​ត្រូវ​ទំនង​ន័យ ។
ចូល​គាល់​កុំ​តែង​អង្គ​ឲ្យ​ពណ្ណរាយ ហាក់​ពាយ​ងាយ​ផ្ទឹម​នឹង​អង្គ​ជៀស្ឋ​ជ័យ
កុំ​ទូល​ទាស់​ផ្ទញ់​ផ្ទាល់​នៃ​ព្រះ​ហ្ឫទ័យ កុំ​សំឡឹង​នេត្រ​នៃ​ព្រះ​ច័ក្ករា ។
រី​ព្រះ​ចម​ចក្រ​ពង្ស​វង្ស​នារាយណ៍ ព្រះ​ប្រាជ្ញា​ឈ្វេង​ឆ្ងាយ​ដូច​រតនា
កុំ​បា​ឲ្យ​ហក់​ហួស​ជ្រួស​រាជការ រិះ​ត្រិះត្រា​ឲ្យ​ត្រូវ​ចិត្ត​មហាជន ។
បើ​ណា​កាច​បា​ភ្លៃ​ធ្វើ​តាម​កាច នរណា​ខ្លាច​ស្វែង​ផល​ឲ្យ​គិត​គន់
ជា​ជញ្ជីង​ជញ្ជឹង​ថ្លឹង​ចិត្ត​ជន ខាង​ណា​ធ្ងន់​លន់​លុប​លា​លស់​លៃ ។
មួយ​ស្នេហ៍​ស្នំ​សម​ស័ក្តិ​អគ្គ​នារី នេះ​ជា​ទី​ចំរើន​រីក​ហ្ឫទ័យ
កុំ​បា​បែរ​បាយ​បៀង​មៀង​មើល​វៃ ព្រះ​ជៀស្ឋ​ជ័យ​ទត​យល់​ពីភាល់​បា ។
ទាំង​ទាសី​នៃ​អ្នក​អគ្គ​នារី ទោះ​ឆវី​ល្អ​ស្មើ​កិន្នរ​ណា
កុំ​ប្អូន​ប្អូក​លូក​លលង​ស្នេហា ប្រៀប​ចិន្ដា​ថា​ជា​ស្នំ​បវរ ។
របស់​អ្វី​ហ្ឫទ័យ​ទ្រង់​ស្ម័គ្រ​ស្មោះ ថែ​របស់​នោះ​ទុក​តាម​ភូ​ធរ
បទ​ណា​ហាម​ប្រាម​ចិត្ត​កុំ​គិត​ល បា​សាទរ​ទុក​តាម​ជា​ខ្ញុំ​វៃ ។
បើ​ទ្រង់​ប្រោស​កុំ​ធ្វើល​លើ​ខ្លាំង រិះ​រវាំង​ក្រោយ​មុខ​ខ្លាច​ទុក្ខ​ភ័យ
កុំ​កាច​កោង​ប៉ោង​យ៉ៃ​ក្រៃ​ពេក​នៃ កុំកួន​គៃ​កុំ​ក្រោធ​ត​បក្ស​ត្រា ។
បា​ថ្នម​យស​ឲ្យ​សម​ពហូ​ស័ក្តិ កំហ៊ឹកហ៊ាក់​ឲ្យ​ហួស​ពី​វា​ស្នា
ស្លៀក​ប្រដាប់​ឲ្យ​សម​នឹង​កាយា កុំ​យាត្រា​គន់​កាយ​ឆ្វេង​ស្ដាំ​ផ្សំ ។
មួយ​មាន​ភឿនភ័ក្តិ​ភុម​ខ្ញុំ​រាជការ នឹង​ស្រឡាញ់​ជា​គ្នា​រើស​ឲ្យ​សម
បើ​គេ​ត្រង់​ៗ​ស្នង​សង​អារម្មណ៍ បើ​គេ​វៀច​ៗ​សម​ឲ្យ​សួន​ការ ។
បើ​បង់​សីល​រិះ​គិត​ថ្និតថ្នម​ស័ក្តិ ទើប​ចាត់​ជាក់​ជា​ហ៊ាន​មាន​ចិត្ត​ក្លា
បើ​គប់​ពាល​គិត​លុប​បង់​ពាល​ណា គិត​ប្រហារ​ពាល​កាច​ឲ្យ​ខ្លាច​ក្រែង ។
បើ​គេ​ល្អ​ស្មើ​ចិត្ត​កុំ​គិត​កាច បើ​គេ​ខ្លាច​ឱន​យស​កុំ​កំហែង
កុំ​នាំ​ភឿន​ដើរ​លេង​ជា​អ្នក​ល្បែង សង្ខេប​ចិត្ត​គិត​ក្រែង​ព្រះ​ចេស្ដា ។
មួយ​បើ​ត្រូវ​រាជ​ទ័ណ្ឌ​ដល់​ពាន់​ដង កុំ​បា​ចង​គំនុំ​គុំ​ក្សត្រា
កុំ​ប្រែ​ចិត្ត​គិត​ក្បត់​ព្រះ​ចក្ករា ខំ​ឧស្យាហ៍​ស្វែង​ផល​ប្រយោជន៍​ខ្លួន ។
បើ​ម៉ប​គាល់​នា​ឆ្ពោះ​ព្រះ​ភក្រ្តា កុំ​ប្រែ​ក្រោយ​ចរចា​មិន​សម​សួន
នៅ​មុខ​ព្រះ​ទីនាំង​រវាំង​ខ្លួន បា​គាល់​គួន​ចាំ​ស្ដាប់​រ៉ាប់​បញ្ជា ។
បើ​ទ្រង់​ព្រះ​ក្រោធ​នឹង​មុខ​មន្រ្តី កុំ​ស៊យ​សែម​ថែម​ស្ដី​ឲ្យ​ក្រោធា
ទោះ​កិច្ចការ​សារពើ​សព្វ​នា​នា កុំ​ពិត​ទូល​វេលា​ទ្រង់​ព្រះ​ខ្ញាល់ ។
មើល​ទំនង​ល្មម​ទូល​សឹម​ទូល​ពិត បា​ពិនិត្យ​ក្នុង​ក្រៅ​គ្រប់​អម្បាល
យល់​ប្រីតា​ប្រិមប្រិយ​ប្រោស​ក្រសាល មិន​ទ្រង់​ខ្ញាល់​សឹម​យក​សេចក្ដី​ថ្លែង ។
បើ​ត្រាស់​សួរ​ប៉ុន្មាន​ទូល​ប៉ុណ្ណោះ ពាក្យ​ក្រៅ​នោះ​កុំ​យក​មក​ផ្លើស​ប្លែង
តែ​ស្ដី​ច្រើន​ជ្រួស​មាត់​ភ្លយ​ភ្លាត់​ឯង ពាក្យ​ស្ដែង​គេ​មិន​ស្ដាប់​អាប់​អង្គ​បា ។
១​ទៀត​ព្រះ​ហរីរ័ក្ស​ចក្រ​ពេជ្រ ប្រោស​ប្រទាន​បំណាច់​ពល​សេនា
ដែល​ប្រាកដ​ប្រកប​ឆប​រាជការ កុំ​ឫស្យា​ទូល​ទាស់​អធ្យាស្រ័យ ។
របស់​អ្វី​ឈ្មោះ​ថា​ព្រះ​រាជ​ទ្រព្យ បា​គ្នេរគ្នៃ​គៃ​រាប់​រិះ​សព្វ​ថ្ងៃ
ទោះ​តិច​តួច​ហោច​ស្ដួច​ជា​សរសៃ យក​ចិត្ត​គិត​អាល័យ​ដូច​ផង​ខ្លួន ។
បើ​មាន​អ្នក​ប្រទេស​ដទៃ​មក កុំ​បៀត​រក​យក​មិត្រ​ភ័ក្ដី​ស្ងួន
តែ​ជ្រាប​ដល់​នឹង​កើត​អម្ពល់​ខ្លួន បា​គិត​អ្វី​ឲ្យ​មួន​កុំ​ឲ្យ​ហ្មង ។
មួយ​កាល​ចម​ចក្រពង្ស​ហរីរ័ក្ស ស្ដេច​កាន់​ទី​ដំណាក់​ឆ្នួន​ផែ​ផង
សឹង​ព្រម​ដោយ​រាជ​រថ​ស្នំ​ស្នែហ៍​ស្នង កុំ​ផ្អៀង​ផ្អង​ម៉ងមៀង​បៀង​បោយ​បែរ ។
ស្ថាន​ណា​ទ្រង់​ព្រះ​បញ្ញត្ត​ហាម បា​ប្រាបប្រាម​ចិត្ត​ចាំ​តាម​ក្រសែ
កុំ​ភ្លើន​ភ្លេច​ឲ្យ​ភ្លាត់​បទ​បាទ​បែរ បា​គិត​កែ​ឲ្យ​គង់​បណ្ដាំ​មុនី ។
វេលា​មាន​ទ័ព​ទាម​សង្រ្គាម​សឹក កុំ​បា​ភ្លឹក​ឲ្យ​ភ្ញាក់​ផ្អើល​យោធី
ចូរ​គិត​គៃ​កែ​កុន​កល់​ភេរី រក​ទិស​ទី​តាំង​តែង​ឲ្យ​សង៉ា ។
នឹង​ប្រព្រឹត្ត​គិត​ការ​សង្រ្គាម​ជ័យ ឲ្យ​វាង​វៃ​វេះ​វាត់​ស្ទាត់​កល់​ការណ៍
យល់​ទ្រោម​ទ្រុឌ​មិន​ទ្រាំ​ឲ្យ​ចោម​ណា បើ​គេ​គង់​ក្លៀវក្លា​បា​បោះ​ទល់ ។
បា​ថ្នម​ចិត្ត​ពល​ផង​ឲ្យ​ស្នេហា នឹង​គិត​ការ​មើល​ហេតុ​សង្កេត​ផល
សព្ទ​ឧបាយ​ស្រាយ​ដោះ​ឲ្យ​ដឹង​ដល់ មាន​ការ​កល​គិត​កែ​ឲ្យ​អាច​ហាន ។
ទាំង​នេះ​ហើយ​តែ​ដោយ​ព្យាយាម​ពិត កុំ​ខ្ជិល​គិត​ប្រើ​គេ​តាង​ភ្នែក​ប្រាណ
ជា​ចម​ទ័ព​រំងាប់​ចិត្ត​ក្រោធ​ថ្កាន នឹង​ហ៊ាន​ខ្លាច​ក្លាហាន​ឲ្យ​ល្មម​ល្អ ។
កុំ​អួត​ចេះ​រិះ​រក​តែ​ទី​ងាយ ទី​ណា​ធ្លាយ​យក​កាយបាតាំង​ត
ជា​ជាតិ​ប្រុស​ធ្វើ​ទ័ព​ទុក​នាមករ ឲ្យ​ល្បីល្បាញ​ខ្ចាយខ្ចរ​ទួ​លោកា ។
ចូរ​មើល​បែប​យ៉ាង​បង​មាន​សច្ចំ មិន​គិត​តាំង​ជីវិត​ប៉ុន​កេសា
មិន​គួរ​ស្ដាប់​គួរ​ស្ដាយ​ដួង​ជីវ៉ា មិន​គួរ​សូន្យ​សង្ខារ​កុំ​អាល័យ ។
បង​ផ្ញើ​កែវ​តារា​យុផា​ភក្រ្ត១ ចូរ​រួម​រ័ក្ស​ស្ម័គ្រ​ស្មោះ​កុំ​អា​ថៃ
គ្រង​រក្សា​គ្នា​ទៅ​នៅ​ក្រុង​ក្រៃ ទាំង​ក្របី​ស្រី​កំហែង​ហនុមាន ។
បា​ថែ​ទាំ​សង្គ្រោះ​សព្វ​សុរ្យវង្ស នៅ​ពីរ​ពង្ស​អង្គ​ក្មួយ​ទាំង​ពីរ​ប្រាណ
ផ្ដាំ​ស្រេច​លេង​សរ​ព្រះ​អវតាណ២ សង្ខារ​ប្រាណ​បាន​ទៅ​កើត​សួគ៌ា ។
ទើប​បាន​នាម​ទេវា​ជា​ពាលី ព្រោះ​មាន​ទី​សច្ចំ​ជា​សព្វ​គ្រា
នឹង​តេជះ​សរ​នារាយណ៍​ជួយ​នាំ​ពាហ៍ បាន​សោយ​សុខ​សួគ៌ា​សម្រាន្ត​ចិត្ត ។
សុភាសិត​ពាលី​ពី​បុរាណ នោះ​ចំណាន​មែន​ហើយ​តែ​ប្រគិត
សាធុជន​ទញ់​ទាល់​នឹង​ពិនិត្យ ទើប​គិត​កែ​គ្រាន់​ងាយ​ពិចារណា ។
ខ្ញុំ​ជា​ហ្មឺន​ឈ្មោះ​មាស​ឈ្លាស​ឈ្លៀត​គិត ចង​លិខិត​ប្រឹត​ប្រែ​កែ​លិខា
ទុក​ជា​ច្បាប់​សម្រាប់​ខ្ញុំ​រាជការ មិន​វិត្ថារ​ព្រោះ​ទើប​រើប​ហ្វឹកសន ។
នោះ​បើ​ខុស​បើ​ខាត​បាទ​បទ​ក្ដី សូម​ប្រណី​ផ្លាស់​កែ​ប្រែ​សុន្ថន៣
ឲ្យ​តែ​ត្រូវ​តែ​ត្រង់​គណៈ​ក្លន ទុក​ជា​បន​ជា​បែប​បណ្ដាំ​អឺយ ។

ឯកសារយោង[កែប្រែ]