ម្រោកអ៊ូ

ម្យោកអ៊ូ မြောက်‌ဦး
ទីក្រុង
ម្យោកអ៊ូមើលពីវត្តស្វេតោង ម្យោកអ៊ូមើលពីវត្តស្វេតោង
ផែនទីនៃម្យោកអ៊ូជាមួយក្រុមប្រាសាទសំខាន់ៗ ផែនទីនៃម្យោកអ៊ូជាមួយក្រុមប្រាសាទសំខាន់ៗ
ប្រទេស	មីយ៉ាន់ម៉ា
ផ្នែក	រដ្ឋរ៉ាក់ឃីន
ស្រុក	ស្រុកម្យោកអ៊ូ
តំបន់កាន់កាប់ដោយរដ្ឋាភិបាល	តំបន់កាន់កាប់ដោយរដ្ឋាភិបាលម្យោកអ៊ូ
បានតាំងទីលំនៅ	១៦ វិច្ឆិកា ១៤៣០
ប្រជាជន (ជំរឿនឆ្នាំ២០១៤)
• ជនជាតិ	ជនជាតិរ៉ាឃីន
• សាសនា	ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ

ម្យោកអ៊ូ គឺជាទីក្រុងមួយនៅភាគខាងជើង រដ្ឋរ៉ាឃីន ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ជាទីក្រុងនៃទីប្រជុំជនម្យោកអ៊ូ ដែលជាអនុតំបន់នៃស្រុកម្យោកអ៊ូ ។

ម្យោកអ៊ូ មានសារៈសំខាន់ខាងវប្បធម៌សម្រាប់ ប្រជាជនរ៉ាឃីននៅក្នុងតំបន់ ហើយជាទីតាំងនៃទីតាំងបុរាណវត្ថុសំខាន់ៗជាច្រើន។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៤៣០ ដល់ឆ្នាំ១៧៨៥ វាជារាជធានីនៃរាជាណាចក្រម្យោកអ៊ូ ដែលជារាជាណាចក្ររ៉ាឃីនដ៏ធំ និងមានឥទ្ធិពលបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។

ភូមិសាស្ត្រ

ម្យោកអ៊ូ មានចម្ងាយប្រហែល 11 kiloម៉ែត្រs (6.8 mi) ភាគខាងកើតនៃទន្លេកល្លាដាននៅលើច្រាំងទន្លេតូចៗរបស់វា។ ទីប្រជុំជន​នេះ​មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅ​លើ​វាល​ស្មៅ​តូចមួយ​នៃ​ទន្លេរ៉ាក់ឃីនយ្យូម៉ា នៅ​ត្រើយ​ខាងកើត​នៃ​វាលទំនាប​កាឡាដាន។ ដូច្នេះហើយ ទីជនបទជុំវិញមានភ្នំខ្ពស់ ប៉ុន្តែក៏មានបឹង ព្រៃកោងកាង និងបឹងជាច្រើនផងដែរ។

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

ម្យោកអ៊ូ ឬ អារ៉ាកាន (ទីក្រុងអារ៉ាកាន) នៅក្នុងផែនការដំបូងនៃការតាំងទីលំនៅរបស់ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ ។

នៅ​ឆ្នាំ ១៤៣០ ព្រះបាទ​មី្យន​សៅមន ​បាន​បង្កើត​នគរ​ម្យោកអ៊ូ​ជា​រាជធានី​នៃរាជាណាចក្រអារ៉ាកាន ​ដែល​បង្រួបបង្រួម​ចុងក្រោយ​បង្អស់​។ នៅទីបំផុតទីក្រុងបានឈានដល់ទំហំ ១៦០ ០០០ នៅដើមសតវត្សទីដប់ប្រាំពីរ។ ម្យោកអ៊ូ បានបម្រើការជារាជធានីនៃនគរម្យោកអ៊ូ និងស្តេចចំនួន ៤៩អង្គរហូតដល់ការសញ្ជ័យនៃនគរដោយរាជវង្សកូនបោន ភូមានៅឆ្នាំ១៧៨៤។

នគរអ៊ូត្រូវបានបែងចែកជាបីសម័យកាល៖ យុគសម័យដំបូងបំផុត (១៤៣០-១៥៣០) យុគសម័យកណ្តាល (១៥៣១-១៦៣៨) និងយុគសម័យចុងក្រោយ (១៦៣៨-១៧៨៤)។ វត្ថុបុរាណនៅអារ៉ាកាន នៅម្យោកអ៊ូហាក់ដូចជាផ្តល់ភស្តុតាងសមហេតុសមផលអំពីកន្លែងដែលព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានតាំងទីលំនៅ។ ថ្ងៃមាសនៃទីក្រុងម្យោកអ៊ូ ដែលនៅសតវត្សទី១៦ និង១៧ គឺជាសម័យកាលនៃស្តេច ទូដ័រ(Tudor), មុកហុល្ស (Moghuls), ស្តេចអយុធ្យា និង អាវ៉ា (Inwa:អ៊ិនវ៉ា), តោងនុ និង ហង្សាវត្តី ស្តេចនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ម្យោកអ៊ូ គឺជាទីក្រុងដែលមានលក្ខណៈចម្រុះ ដែលត្រូវបានពង្រឹងដោយកំពែងប្រវែង ៣០គីឡូម៉ែត្រ និងមានសំណាញ់ប្រឡាយ និងប្រឡាយដ៏ស្មុគស្មាញ។ នៅកណ្តាលទីក្រុងគឺ ព្រះរាជាវាំង ដែលមើលទៅខ្ពស់ជុំវិញតំបន់ជុំវិញដូចជា បន្ទាយអាស៊ី ។ ផ្លូវទឹកដែលបង្កើតឡើងដោយប្រឡាយ និងព្រែក ទទួលបានកិត្តិនាមនៃភាពស្រដៀងនឹងទីក្រុងវេនីស្ស ។

ម្យោកអ៊ូ ផ្តល់​ជូន​នូវ​ទីតាំង​បុរាណវត្ថុ​ដែល​មាន​បំផុត​មួយ​ចំនួន​នៅ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ទាំងនេះរួមមាន សិលាចារឹក រូបព្រះពុទ្ធ ស្នាមជើងរបស់ព្រះពុទ្ធ និងវត្តដ៏អស្ចារ្យ ដោយខ្លួនវាផ្ទាល់ ដែលបានដោះផ្នែកខាងលើដែលសាងសង់នៅពេលក្រោយ នឹងមានការរចនាដូចគ្នាទៅនឹងរចនាប័ទ្មចេតិយ នៃប្រទេសឥណ្ឌាបុរាណ។ នៅទីក្រុងមាសម្យោកអ៊ូ មានវត្តអារាម និងវត្តអារាមរាប់មិនអស់ ដែលរក្សាទុកជាទីកន្លែង អាស្រ័យហេតុនេះ មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើជីវិតខាងវិញ្ញាណរបស់ប្រជាជន។</link>

ក្នុង​សម័យ​អាណានិគម​របស់​ចក្រភព​អង់គ្លេស ម្យោកអ៊ូត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា "មៈយោង (Mrohaung)" ឬ "ម្យោក(Myohaung)"។ តំបន់​នេះ​ជា​កន្លែង​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​យុទ្ធនាការ អារ៉ាកាន នៅ​ផ្នែក​ចុង​ក្រោយ​នៃ​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទីពីរ។

នៅថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ក្រុមអ្នកតវ៉ារ៉ាឃីនបានធ្វើបាតុកម្មកុបកម្ម នៅជិតអគាររដ្ឋាភិបាលក្នុងទីក្រុងម្យោកអ៊ូ បន្ទាប់ពីមានការហាមឃាត់ត្រូវបានចេញដោយអាជ្ញាធរក្នុងតំបន់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលរំលឹកខួបនៃការរំលាយព្រះរាជាណាចក្រម្យោកអ៊ូ ។ ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងក្រុមបាតុករដែលប៉ុនប៉ងរឹបអូសយកអគាររដ្ឋាភិបាល ប៉ូលិសបានបាញ់គ្រាប់ពិត ចូលទៅក្នុងហ្វូងមនុស្ស ដោយបានសម្លាប់មនុស្សប្រាំពីរនាក់ និងរបួសដប់ពីរនាក់។