រក្សានិងអភិវឌ្ឍន៍ដើមឈើពណ៌បៃតងនៅទីក្រុងព្រះត្រពាំង
រក្សានិងអភិវឌ្ឍន៍ដើមឈើពណ៌បៃតងនៅទីក្រុងព្រះត្រពាំង[កែប្រែ]
ព្រះត្រពាំងជាខែត្រមួយប្របឆ្នេសមុទ្រក្នុងដំបន់វាលរាបទន្លេមេគង្គ នៅកណ្តាលទន្លេកំពង់គោនិងទន្លេបាស័ក ភ្ជាប់មួយចំនួនខែត្រ(ព្រះត្រពាំង, ឃ្លាំង, កំពង់ត្រី...), មានផ្ទៃដីធម្មជាតិ 2.369km2,មាន៣ជនជាតិរស់នៅជាមួយគ្នាគឺ ខ្មែរ, យួន,ចិន។
លក្ខណៈពិសេសក៏ជាមោទនភាពរបស់ប្រជាជនព្រះត្រពាំងនោះគឺបរិវេណ ទីក្រុងទាំងអស់ ហាក់ដូចជាឋិតនៅក្រោមម្លប់នៃរុក្ខជាតិពាន់ដើម។ ច្រើនបំផុត គឺប្រភេទរុក្ខជាតិដែលស្រប និងដីខ្សាច់ ដូចជា គគីរ, ឈើទាល, អំពិល... មានអាយុកាលជាង១សតវត្សរ៍។ ពណ៌បៃតង របស់រុក្ខជាតិបានបង្កើត ភាពល្អ ប្រណិតរបស់ព្រះត្រពាំង, ចំពោះមុខបានបន្ថែមនូវភាតរភាព ចិញ្ចឹមបីបាចនិងបណ្តុះចរិត ព្រលឹងមនុស្សព្រះត្រពាំងនូវការរាប់រកផ្ញៀវ, ស្លូតបូត, រីករាយ ស្រឡាញ់ជីវិត និងភាពអត់ធ្មត់ប្តេជ្ញាឆ្លងកាត់រាល់ខ្យល់ព្យុះទុក្ខលំបាក។ បើអ្នកណាម្នាក់បានឈានជើងដល់ព្រះត្រពាំងម្តង ជាខែត្រមួយតូចតែមិន អាចប៉ានស្មានថាមាន លក្ខណស្រស់ស្អាត់ទាំងសម័យទាំងបុរាណរបស់បណ្ដាជូរគគីរ, ឈើទាល, អំពឹល យូរឆ្នាំ នៅទីនេះ។ ពីភាគខាងជើងដល់ភាគខាងត្បូង, គ្មានទីក្រុងមានរុក្ខជាតិចាស់ច្រើនឆ្នាំដូចនេះទេ។ មានដើមខ្លះធំខ្ពស់ ត្រឈឹងត្រឈៃរហូតទៅដល់ពីរពីនាក់អោបមិនជុំ។ មកកាន់ទីក្រុងព្រះត្រពាំងជាឩកាសសម្រាប់ផ្ញៀវទេសចរទស្សនា បរិយាកាសពណ៌បៃតងស្រស់បំព្រង។ ការទាញ់អារម្មណ៍របស់រុក្ខជាតិពណ៌បៃតងព ឬវត្តខ្មែរបុរាណមានដំបូល ពើតជ្រលងឡើងលើ និងគូស្រះស្រង់ជាទីមនោរម្យ,, ទន្លេបាដុងស្រស់សោភា.... ឥឡូវនេះ កំរិតរុក្ខជាតិពណ៌បៃតងរបស់ទីព្រះត្រពាំងគឺ14,27m2/មនុស្សម្នាក់; ខ្ពស់បំផុតប្រៀបនឹងទីផ្សារតំបន់វាលរាបទន្លេមេគង្គ។ លក្ខណៈស្រស់បំព្រងរបស់រុក្ខជាតិយូរឆ្នាំ បានសម្តែងពីរូបភាពមួយចំនួនភ្ជាប់នឹងទីទេសចរណ៍របស់ព្រះត្រពាំងពេលផ្ញៀវមក ទស្សនា, ក្នុងនោះមាន៖
ទិដ្ឋភាពគូស្រះស្រីឋិតនៅអនុសង្កាត់ទី៣ សង្កាត់សំរោងឯកទីក្រុងព្រះត្រពាំងខែត្រព្រះត្រពាំងដេកប្របតាមផ្លូវជាតិ៥៣ពីមជ្ឈមណ្ឌល ទីក្រុងប្រមាណ៥kmពីនិរតីទិស។ គូស្រះស្រីមានបរិវេណប្រមាណ10ha, ទឹកខៀវថ្លាឥតរលក។ បរិវេណជុំស្រះគឺដំ បូកខ្សាច់ក្រោមម្លប់ឈើខៀវស្ងាត់។ ឈើជាច្រើនមានឫសស្ញុរឡើងផុតពីដី, ដើមមានសភាពរដឹបរដុបបែកមែកសាខា ត្រឈឹងត្រឈៃដូចដើមលំអចាស់ បានស្នាដៃវិចិត្តកររក្សាបង្កើតទ្រង់ទ្រាយជារូបរាងស្រស់ស្រោយ។ គូស្រះស្រីទុកដូចជាទិដ្ឋភាពស្រស់ស្អាត់របស់និរតីទិស,ទីសម្រាកកាយ ប្រកបដោយឧត្តមគតិរបស់ប្រជាជនត្រវិញ។ រៀងរាល់ឆ្នាំ ដល់ថ្ងៃបុណ្យអកអំបុក ប្រជាជនខ្មែរគ្រប់ទិសទីមកកាន់ទីនេះធ្វើពិធីសែនព្រះខែ, រីករាយកម្សាន្ត, ច្រើង រាំ, បង្ហោះគោម....ឬក៏ឧកាសបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិ រាប់សែនអ្នកខ្មែរ យួមចិន ប្រជុំគ្នាកមទីនេះធ្វើសកម្មនិយមសម្បាយកម្សាន្ត។ គូស្រះស្រីបានទទួល កេតនភណ្ឌវប្បធម៌ជាតិក្នុងឆ្នាំ1994។ ប្រជាជនពព្រះត្រពាំងមានមោទនភាពពីធម្មជាតិ ផ្តល់ឲ្យនិងទេសភាពល្អឯកបានចារចុលប្រវត្តិសាស្ត្រ, កំណាព្យ ពីបូរាណមក៖
“ទន្លេបាដុងទឹកខៀវខ្សាច់ស
គូស្រះស្រីល្អទេសភាពនិរតី
សូមអញ្ជើញអតិថិជនមកនៃ
ឲ្យស្គាល់រមណីឋានសួគ៌លោកា”។
វត្តអង្គររាជបូរីឋិតនៅក្បែរផ្លូវជាតិ35, អនុសង្កាត់ទី៤ សង្កាត់សំរោងឯក ទីក្រុងព្រះត្រពាំងចម្ងាយពីមជ្ឈមណ្ឌលទីក្រុងប្រមាណ5km ដេកប្របជ្រុងរមណីយដ្ឋាន គូស្រះស្រី។ នេះជាវត្តមានអាយុចាស់បំផុតក្នុងបណ្តាវត្តខ្មែរខែត្រត្រវិញ។ វត្តអង្គររាជបូរីដេកក្នុងរមណីយដ្ឋានមានវរិវេណប្រមាណ4ha ជ្រកក្នុងព្រៃ ឈើចាស់នៃទិដ្ឋភាពគូស្រះស្រីនិងក្បូរក្បាច់រចនាបុរាណ។ វត្តអង្គររាជបូរីមាន បរិស្ថានត្រជាក់ត្រជុំ រិក្ខជាតិព័ទ្ធជុំ អារាមដ្ឋានមានភាពស្ងៀមស្ងាតក្រោមដើម គគីរ ឈើទាល...អណ្តែតត្រដឹងជាមួយនិងក្បូរក្បាច់រចនាល្អឯក ចម្រុះធម្មជាតិ ដ៏ត្រេជាក់ត្រជុំ បិវេណវត្តមានស្រះព័ទ្ធជុំ។