រូបនឹងនាមរូប
រូបនឺងនាមរូប
ក_រូប គឺអាចប៉ះពាល់ មើលឃើញដោយភ្នែក។ ទុក្ខរបស់រូបនោះមាន៤យ៉ាងគឺ
- ១- ជាតិទុក្ខ ទុក្ខព្រោះការកើត
- ២- ជរាទុក្ខ ទុក្ខព្រោះ ជារាគឺចាស់
- ៣- ព្យាធិទុក្ខ ទុក្ខព្រោះព្យាធិ គឺការឈឺចុកចាប់
- ៤- មរណទុក្ខ ទុក្ខព្រោះមរណៈ គឺការស្លាប់ ។
ខ_នាមរូប ការកំណត់សំរាប់សំគាល់ហៅរូប។នាមរូបមានទុក្ខ៨
* ១_សោកទុក្ខ
- ២_បរិទេវទុក្ខ
* ៣_ទុក្ខទុក្ខ
- ៤_ទោមនស្សទុក្ខ
* ៥_ឧបាយាសទុក្ខ * ៦_អប្បិយេហិវិប្បយោគទុក្ខ
- ៧_បិយេហិវិប្បយោគទុក្ខ
* ៨_យប្បិច្ឆំនលភតិតម្ឃិទុក្ខ
គ- ឧទាហរណ៏ៈ
-រូប => មនុស្ស ,សត្វគោ ត្រូវតែមានទុក្ខទី៤ គឺស្លាប់។ -នាមរូប=> នាយកុយ មានតែទុក្ខទី៦ គឹជួបសត្វនឹងសង្ខាដែលមិនពេញចិត្ត ឯនាយក្រឹម មានទុក្ខទី៨ គឹប៉ងចង់មានលុយ១ពាន់លានដុល្លា ហើយរកមិនបាន។ _ឧទាហរណ៏: ទុក្ខរបស់រូប គឺកើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ (រូបមិនដែលចង់បាន១លានដុល្លាទេ)។ _នាមរូប(និយាយងាយល់គឺឈ្មោះហៅសំគាល់រូប ឧកញ៉ា ហេង, ឆ្កែខ្ញុំឈ្មោះអាខ្មៅ)ហើយនាមរូបនេះហើយដែលមានទុក្ខ៨ ខុសពីរូប(ឧកញ៉ហេងខឹងទិញដីមិនបាន)មិនមែនរូបមានស្លឹក ត្រចៀកកំបិតច្រមុះធំភ្នែកលានខឹងទេគឺនាមរូបឧកញ៉ាហេងខឹង។
សង្ខារ នឹង វិញ្ញាណ
''សង្ខារ= ជីវិត,សព៌ាង្គកាយ something that has been formed; matter, substance, inherent properties and modality of substance or matter; arrangement, placement, location; thought, idea; life; material existence, everything that exists in the world.
''វិញ្ញាណ= ធម្មជាតិដឹងច្បាស់នៅនូវអារម្មណ៏(ចិត្ត) feeling, sensation, sense (as the five senses); soul, spirit; mind, intellect, reason; consciousness; life-force វិញញាក្ខន្ធឫវិញ្ញាណក្ខន្ធ=ពួកចិត្ត(រាប់ចូលក្នុងខន្ធ៥) memory, consciousness, thought, faculty; soul …