Jump to content

អនេសនៈ

ពីវិគីភីឌា

(បា.)(អៈនេសៈន៉ៈ)(--នា < អន៑ “មិន, ពុំ, ឥត” + ឯសនា “ការ​ស្វែង, ការ​ស្វះ​ស្វែង, ការ​រក”) ការ​ស្វែង​រក​ពុំ​ត្រូវ​តាម​ធម៌​ឬ​ពុំ​ត្រូវ​តាម​បែប​បទ : កុំ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ដោយ​អនេសនៈ ។ ការ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ដោយ​ដំណើរ​ស្វែង​រក​ចតុប្បច្ច័យ មិន​ត្រូវ​តាម​ធម៌​វិន័យ : បព្វជិត​ពុទ្ធ​សាសន​និក​ត្រូវ​វៀរ​ចាក​អនេសនៈ ២១ និង ​បាប​ធម៌​ ៥ (ព. វិ. ពុ.) ។ បើ​រៀង​ភ្ជាប់​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ​សរសេរ​ជា អនេសន, ដូច​ជា អនេសនប្បហាន (--ន៉ាប់-ប៉ៈ--) ការ​លះ​អនេសនៈ គឺ​ការ​ស្វែង​រក​ត្រូវ​តាម​ធម៌ ។ល។ អនេសនា (អៈនេសៈន៉ា)

ភិក្ខុ​គ្រប់​រូប​មិន​ត្រូវ​ប្រព្រឹត្តអនេសនៈ ចំពោះ​គ្រហស្ថ​ទាំង​ឡាយ ពោល​គឺ​មិន​ត្រូវ​ផ្តល់​វត្ថុ​អ្វី​មួយ​ដោយ​រំពឹង​ចង់​បាន​លាភសក្ការៈ​ពី​ពុទ្ធបរិស័ទ​​វិញ​ឡើយ ។ អានេសនៈ ២១ ប្រការ​នោះ​ ​​គឺ ៖

១ - វេឡុទានំ ការឲ្យ​ឫស្សី​ដែល​ជា​ទ្រព្យ​គរុភណ្ឌ (ទ្រព្យ​សម្រាប់​សង្ឃ​គង់​ក្នុង​វត្ត​អារាម)
២ - បត្ដទានំ ការឲ្យ​ស្លឹកឈើ
៣ - បុប្ផទានំ ការឲ្យផ្កាឈើ
៤ - ផលទានំ ការឲ្យ​ផ្លែឈើ
៥ - ទន្ដកដ្ឋទានំ ការឲ្យឈើស្ទន់​សម្រាប់​ដុស​ធ្មេញ
៦ - មុខាទកទានំ ការឲ្យទឹកលុបមុខ
៧ - សិនានទានំ ការឲ្យ​វត្ថុសម្រាប់​ងូត សម្រាប់​គក់
៨ - ចុណ្ណទានំ ការឲ្យគ្រឿងលំអិតសំរាប់លាប
៩ - មិត្ដកាទានំ ការឲ្យដីស្អិត
១០ - ចាដុកម្យតា ការប្រព្រឹត្ដិបន្ទាបបន្ទន់កាយវាចា
១១ - មុគ្គសូបតា ការពោលពាក្យពិតខ្លះ មិនពិតខ្លះ ដូច​ជា​សម្លសណ្ដែកបាយ
១២ - បារិភដយតា ការផ្គាប់ផ្គុនត្រកូល
១៣ - ជង្ឃបេសនិកំ ការបំរើត្រកូលដោយកម្លាំងស្មង
១៤ - វជ្ជេកម្មំ ការធ្វើពេទ្យរក្សាជំងឺ
១៥ - ទូតកម្មំ ការធ្វើទូត (នាំដំណឹងរបស់ត្រកូល)
១៦ - មហិណគមនំ ការទទួលខ្លួនជាអ្នកបម្រើត្រកូលឲ្យ​គេប្រើទៅមក (ក្រៅអំពីការនាំដំណឹង)
១៧ - បិណ្ឌប្បដិបិណ្ឌកំ ការឲ្យ​ចង្ហាន់បិណ្ឌបាតដល់ត្រកូលហើយស្វែងរកបរិភោគខ្លួនឯងជាខាងក្រោយ។
១៨ - ទានូបទានំ ការឲ្យ​ទៅឲ្យមក
១៩ - វត្ថុវិជ្ជា ការរៀនវិជ្ជា ធ្វើជាគ្រូមើលទឹកដីជ័យភូមិ
២០ - នក្ខក្ដវិជ្ជា ការរៀនវិជ្ជាធ្វើជាគ្រូនក្ខត្ដឫក្ស ដូច​ជា​ចាប់យាម មើលថ្ងៃខែ ធ្វើ​កន្សែង​យន្ត្រជាដើម។
២១ - អង្គវិជ្ជា ការរៀនវិជ្ជាធ្វើគ្រូទាយលក្ខណៈខ្លួនប្រាណ។