ជីវិតក្រៅភព
ជីវិតក្រៅភព ឬហៅថា ជីវិតអេលៀន គឺជា ជីវិត ដែលអាចកើតមាននៅខាងក្រៅ ផែនដី ហើយដែលមិនមានដើមកំណើតនៅលើផែនដី។ មិនទាន់មានជីវិតក្រៅភពណាមួយត្រូវបានគេរកឃើញនៅឡើយទេ ទោះបីជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកំពុងដំណើរការក៏ដោយ។ ជីវិតបែបនេះអាចមានចាប់ពីទម្រង់សាមញ្ញដូចជា ប្រូការីយ៉ូត ដល់ សត្វឆ្លាតវៃ ដែលអាចនាំមកនូវ អារ្យធម៌ ដែលអាច ជឿនលឿន ជាងមនុស្សជាតិឆ្ងាយណាស់។ [១] [២] [៣] សមីការដ្រេក ប៉ាន់ស្មានអំពីអត្ថិភាពនៃជីវិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាពនៅកន្លែងផ្សេងទៀតក្នុងសកលលោក។ វិទ្យាសាស្ត្រនៃជីវិតក្រៅភពក្នុងគ្រប់ទម្រង់របស់វាត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា តារាជីវវិទ្យា ដែលជាវិស័យពហុជំនាញដែលស៊ើបអង្កេតលក្ខខណ្ឌកំណត់ និងព្រឹត្តិការណ៍បន្តបន្ទាប់គ្នាដែលជីវិតកើតឡើង ចែកចាយ និងវិវឌ្ឍនៅក្នុងសកលលោក។ [៤]
នៅក្នុងចក្រវាលរបស់យើងនេះ មានកាឡាក់ស៊ីរហូតដល់ទៅរាប់រយពាន់លាន ហើយក្នុងកាឡាក់ស៊ីនីមួយៗមានផ្កាយដូចជាព្រះអាទិត្យរបស់យើងនេះរហូតដល់ទៅរាប់រយពាន់លាន។ ប្រសិនបើផ្កាយមួយដួងស្មើនឹងខ្សាច់មួយគ្រាប់ បើទោះបីជាយើងអាចរាប់ចំនួនគ្រាប់ខ្សាច់នៅគ្រប់ឆ្នេរនៅទូទាំងភពផែនដីទាំងមូល ក៏នៅមិនទាន់អាចស្មើនឹងចំនួនផ្កាយ នៅក្នុងចក្រវាលនៅឡើយផង។ សំណួរចោទឡើងថា តើក្នុងចក្រវាលដ៏មហាធំធេងនេះ ភពផែនដីយើងជាកន្លែងតែមួយគត់ដែលមានជីវិត ឬក៏ជីវិតអាចមាននៅកន្លែងផ្សេងទៀត?
សមីការដ្រេក
[កែប្រែ]នៅឆ្នាំ១៩៦១ តារាវិទូអាមេរិកមួយរូប ឈ្មោះ ហ្វ្រែង ដ្រេក (Frank Drake) បានបង្កើតសមីការមួយ ដើម្បីគណនាអំពីប្រូបាប៊ីលីតេថា តើគ្រាន់តែនៅក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេរបស់យើងមួយនេះ អាចមានជីវិតក្រៅភពប៉ុន្មាន ដែលជាអរិយធម៌ជឿនលឿន មានបច្ចេកវិទ្យាទំនាក់ទំនងឆ្លងភព អាចទាក់ទងជាមួយមនុស្សយើងបាន?
N = R* x fp x ne x fl x fi x fc x L
•R* អត្រានៃការចាប់កំណើតផ្កាយ ឬនិយាយដោយសាមញ្ញ គឺអាស្រ័យថា តើនៅក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេរបស់យើងនេះមានផ្កាយចំនួនប៉ុន្មាន
- ↑ Frank, Adam (31 December 2020). "A new frontier is opening in the search for extraterrestrial life - The reason we haven't found life elsewhere in the universe is simple: We haven't really looked until now.". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/outlook/2020/12/31/breakthrough-listen-seti-technosignatures/.
- ↑ Davies, Paul (18 November 2013). "Are We Alone in the Universe?". The New York Times. https://www.nytimes.com/2013/11/19/opinion/are-we-alone-in-the-universe.html.
- ↑ Pickrell, John (4 September 2006). "Top 10: Controversial pieces of evidence for extraterrestrial life". New Scientist. https://www.newscientist.com/article/dn9943-top-10-controversial-pieces-of-evidence-for-extraterrestrial-life.html.
- ↑ von Hegner, Ian (2021). "The indeterminacy bottleneck: Implications for habitable worlds". Acta Biotheoretica 70 (1).