ជំនឿបាហៃ
ជំនឿបាហៃចាប់កំណើតតាំងពីឆ្នាំ១៨៤៤ដោយ ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ (១៨១៧-១៨៩២) ដែលជាអភិជនជនជាតិភើសៀ។ សាសនិកបាហៃគោរព ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ ដែលជាព្រះសាស្តាបន្តវេនពីព្រះសាស្តាអង្គមុនៗដែលរួមមានៈ ព្រះអាប់ប្រាហាំ ព្រះគ្រឹស្នា ព្រះសូរ៉ូអែសស្ទ័រ ព្រះម៉ូសិស ព្រះពុទ្ធ ព្រះយេស៊ូវ ព្រះមហាម៉ាត់ និង ព្រះបប។ ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ បានត្រាស់ដឹងនូវព្រះគម្ពីរជាង ១០០ក្បាលដែលជាចម្លើយទៅនឹងសំណួររបស់មនុស្សជាតិនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ការបង្ហាត់បង្រៀនរបស់ទ្រង់គឺស្ថិតនៅក្នុងភាពចុះសំរុងដ៏ល្អឥតខ្ចោះជាមួយនឹងការបង្ហាត់បង្រៀនរបស់របស់ព្រះមុនៗ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះជំនឿបាហៃមានអាយុកាលជាង១៦៩ឆ្នាំ ហើយឥឡូវនេះកំពុងសាយភាយទៅដល់ជាង២០០ប្រទេសនៅទូទាំងពិភពលោក។
ជំនឿបាហៃគឺជាសាសនាសកល ឯករាជ្យ ដែលមិនមែនកើតចេញមកពីនិកាយនៃសាសនាណាមួយឡើយ។ សាសនិកបាហៃគោរពរាល់សេចក្តីសម្រេចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែមិនជានិន្នាការនយោបាយរបស់គណបក្សណាមួយឡើយ។ បាហៃស្រលាញ់សន្តិភាពនិងសាមគ្គីភាព។ គ្រប់ទង្វើដែលនាំឲ្យមានការបែកបាក់គ្នាគឺជាទង្វើផ្ទុយនឹងគោលការណ៍បាហៃ។
រចនាសម្ព័ន្ឋគ្រប់គ្រង[កែប្រែ]
ធម្មសភាយុត្តិធម៌សកល គឺជាស្ថាប័នអន្តរជាតិដ៏កំពូលក្នុង ការដឹកនាំបាហៃទូទាំង ពិភពលោក។ ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ បានអនុម័តនិងផ្តល់អំណាចដល់ស្ថាប័ននេះនូវសិទ្ឋិក្នុងការតាក់តែងច្បាប់ទៅលើបញ្ហាផ្សេងៗ។ ធម្មសភាយុត្តិធម៌សកល មានសមាជិក៩រូបដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយការបោះឆ្នោតជាសម្ងាត់រៀងរាល់៥ឆ្នាំម្តង ដោយមានការចូលរួមគ្រប់សាសនិកដែលជាសមាជិកភាពនៃធម្មសភាជាតិនៃសាសនាបាហៃប្រចាំប្រទេសនីមួយៗនៅលើពិភពលោក។
ធម្មសភាជាតិនៃសាសនាបាហៃប្រចាំប្រទេសគឺជាស្ថាប័នបាហៃកំពូលប្រចាំប្រទេស មានសមាជិក៩រូបជាអ្នកដឹកនាំដែលបានជ្រើសរើសដោយការបោះឆ្នោតជាសម្ងាត់ពី សាសនិកបាហៃគ្រប់រូបក្នុងប្រទេស។
ធម្មសភាចិត្តកៈមូលដ្ឋាន ប្រចាំឃុំ គឺជាស្ថាប័នបាហៃដឹកនាំសាសនិកប្រចាំឃុំដែលមានបាហៃរស់នៅ។ ស្ថាប័ននេះត្រូវបានកើតឡើងនៅក្នុងឃុំណាដែលមានសាសនិកបាហៃដែលមានអាយុចាប់ពី២១ឆ្នាំ ឡើងទៅ ហើយគ្រប់ចំនួន៩រូប។ សមាជិកភាពនៃស្ថាប័នដឹកនាំបាហៃត្រូវបានជ្រើសរើសឡើងតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសម្ងាត់ ដោយគ្មានការឈរឈ្មោះឬឃោសនាឡើយ។ ស្ថាប័ននីមួយៗមានសមាសភាពនៃអ្នកដឹកនាំមិនលើសនិងមិនក្រោម៩រូបឡើយ។
សាសនាបាហៃចូលមកដល់កម្ពុជា[កែប្រែ]
សាសនាបាហៃបានមានវត្តមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៣០។ នៅថ្ងៃទី០៨ ខែ មេសា ឆ្នាំ ១៩៣០ បាហៃបានទទួលលិខិតចម្លងមួយច្បាប់នៃព្រះរាជបទបញ្ញាត្តិ លេខ៣៩និង ព្រះរាជក្រិត្យលេខ ១០២៣ ស្តីពីបទបញ្ជាឲ្យអនុវត្តសាសនាផ្សេងៗ។ ប្រកាសលេខ ១៦ ចុះថ្ងៃទី ២២ ខែ តុលា ឆ្នាំ ១៩៦២ បានទទួលប្រកាសមួយច្បាប់ដែលចេញដោយក្រសួងសាសនា ផ្ញើជូនតំណាងសាសនាបាហៃនៅភ្នំពេញ ស្តីពី “ សកម្មភាព និងបេសកកម្មនៃគ្រប់សាសនាបរទេសនៅកម្ពុជា ហើយប្រកាសឲ្យប្រើសេចក្តីប្រកាសនេះតទៅ”។ បាហៃបានទទួលព្រះរាជក្រិត្យលេខ ៦៣២ ចុះថ្ងៃទី ១៩ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៦៤ ដែលឡាយព្រះហស្ថលេខាដោយព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ ឧបយុវរាជ ស្តីអំពីការអនុញ្ញាតឲ្យអនុវត្តសាសនាបាហៃនៅកម្ពុជា។ ក្នុងអំឡុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៩១ សាសនិកបាហៃបានធ្វើការអប់រំអក្ករកម្មទៅដល់កុមារ យុវជននៅតាមជុំរំជនភាសខ្លួនដោយមានការសហការជាមួយសហគមន៍បាហៃប្រចាំប្រទេសថៃ។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ១៩៩២ បាហៃបានទទួលលិខិតពីក្រសួងធម្មការនិងសាសនាស្តីពីការអនុញ្ញាតឲ្យអនុវត្តឡើងវិញនៃសាសនាបាហៃនៅកម្ពុជា។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក សកម្មភាពក៏ចាប់ផ្តើមមានឡើង។ ដោយសកម្មភាពស្នូលសំខាន់ៗដែលជាឆ្អឹងខ្នងនៃការអភិវឌ្ឍស្មារតីកើតមានជាច្រើននៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួន ហើយមានការសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយអាជ្ញាធរ និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។ នៅថ្ងៃទី ០៥ ខែ មិថុនាឆ្នាំ២០០៣ សហគមន៍បាហៃប្រចាំកម្ពុជាត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសេចក្តីសម្រេចលេខ ២៤៧ របស់ក្រសួងធម្មការនិងសាសនាស្តីពីការអនុញ្ញាតឲ្យផ្សព្វផ្សាយជំនឿបាហៃទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ មកដល់ពេលនេះសហគមន៍បាហៃមានវត្តមាននៅតាមបណ្តាភូមិឃុំស្រុកជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសដើម្បីរួមចំណែក ស្តារ និងកសាងវិស័យអប់រំសីលធម៌ ក៏ដូចជាលើកកម្ពស់យុវជនឲ្យចូលរួមកិច្ចការអភិវឌ្ឍសហគមន៍។ សាសនិកបាហៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក៏ដូចសាសនិកបាហៃលើពិភពលោកបាននឹងកំពុងប្រតិបត្តិតាមគោលការណ៍អប់រំការបង្ហាត់បង្រៀនតាមមាគ៌ារបស់ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ព្រមទាំងអនុវត្តតាមអនុសាសន៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងសន្និសីទអន្តរជំនឿថ្នាក់ជាតិកាលពីឆ្នាំ ២០០៨ រួមមាន:
១. គោរពកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សាមគ្គីគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ស្មោះត្រង់ដោយឈរលើគោលការណ៍គោរពគ្នា អធ្យាស្រ័យយោគយល់គ្នាគ្រប់កាល:ទេស:ទាំងអស់ដើម្បីសាមគ្គីភាពនិងសុខុដុមរមនានៃសង្គមជាតិ។
២. គោរព និង ប្រតិបត្តិធម៌វិន័យសាសនារបស់ខ្លួនដោយផ្សារភ្ជាប់ការគោរពសិទ្ធិអ្នកកាន់សាសនាដទៃ និង ប្រកាន់ខ្ជាប់មាគ៌ា អហិង្សា មេត្តា ករុណា និងសណ្តោសប្រណី។
៣. គោរពសិទ្ធិសេរីភាព និងជំនឿសាសនារបស់បុគ្គលជាតម្លៃនៃជំនឿសាសនានីមួយៗនៅក្នុងការវិភាគឈ្វេងយល់ផ្លូវត្រូវសម្រាប់សុភមង្គលរបស់សង្គមជាតិ។
គោលបំណង[កែប្រែ]
សហគមន៍បាហៃតែងតែចូលរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍសហគន៍ផ្នែកស្មារតី និងសម្ភារដោយឈរលើគោលការណ៍ ភាពតែមួយនៃព្រះ ភាពតែមួយនៃសាសនា និងភាពតែមួយនៃមនុស្សជាតិ ព្រមទាំងលើកស្ទួយតម្លៃសីលធម៌ សង្គម ស្ត្រី ហើយនិងលើកទឹកចិត្តយុវជនឲ្យរក្សានូវវប្បធម៌ប្រពៃណីទំនៀមទំលាប់និងការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស។