Jump to content

ប៉ារ៉ាបូល

ពីវិគីភីឌា
ប៉ារ៉ាបូល

អ្នកគណិតវិទ្យាជនជាតិក្រិចបានរកឃើញជំពូកកោនិចនៅចន្លោះ៣០០ឆ្នាំ និង ៦០០ឆ្នាំមុនគ.ស ហើយក៏បានរកឃើញមុនគេបង្អស់ពីលក្ខណៈធរណីមាត្ររបស់កោនិច។​ នៅដើមសតវត្សទី១៧ ការអនុវត្តកោនិចបានចាប់ផ្តើមឡើងលើសកលលោក ហើយមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍផ្នែកគណនា។ ផ្នែកមូលដ្ឋានគ្រឹះរបស់កោនិចគឺរង្វង់ ប៉ារ៉ាបូល អេលីប និង អ៊ីពែរបូល

និយមន័យ

[កែប្រែ]

ប៉ារ៉ាបូលគឺជាសំនុំចំនុច ក្នុងប្លង់ដែលនៅស្មើចំងាយពីចំនុចនឹងមួយ និង​ពីរបន្ទាត់នឹងមួយ។

  • ​ ចំនុចនឹងមួយនោះហៅថាកំណុំនៃប៉ារ៉ាបូល
  • បន្ទាត់នឹងនោះហៅថាបន្ទាត់ប្រាប់ទិសនៃប៉ារ៉ាបូល

ចំនុចកណ្តាលរវាងកំនុំ និងចំនុចប្រសព្វរវាងបន្ទាត់ប្រាប់ទិស និង អ័ក្សនៃប៉ារ៉ាបូល ហៅថាកំពូលរបស់ប៉ារ៉ាបូល។​ បន្ទាត់ដែលកាត់តាមកំណុំ និង កំពូលហៅថា អ័ក្ស​​នៃប៉ារ៉ាបូល ឬ អ័ក្សឆ្លុះនៃប៉ារ៉ាបូល។

តាមនិយមន័យប៉ារ៉ាបូល យើងអាចទាញទ្រឹស្តីបទសមីការស្តង់ដានៃប៉ារ៉ាបូលដែលមានបន្ទាត់ប្រាប់ទិសស្របនឹងអ័ក្ស ឬ អ័ក្ស ​ ក្នុងតំរុយអរតូណរមេ។

ទ្រឹស្តីបទ

[កែប្រែ]

ប៉ារ៉ាបូលដែលមានកំពូល និងមានបន្ទាត់ប្រាប់ទិស មានសមីការទំរង់ស្តង់ដា ។ អ័ក្សឆ្លុះជាអ័ក្សឈរ។

ប៉ារ៉ាបូលដែលមានកំពូល និងមានបន្ទាត់ប្រាប់ទិស មានសមីការទំរង់ស្តង់ដា ។ អ័ក្សឆ្លុះជាអ័ក្សដេក។

កំណុំស្ថិតនៅលើអ័ក្សឆ្លុះមានចំងាយ P ឯកតាពីកំពូល។ p ហៅថា ប៉ារ៉ាម៉ែត។

សម្រាយបញ្ជាក់

[កែប្រែ]

យើងស្រាយបញ្ជាក់តែករណីបន្ទាត់ប្រាប់ទិសស្របនឹងអ័ក្ស ហើយកំណុំស្ថិតនៅលើកំពូលមានន័យថា

បើ​ ជាចំនុចនៅលើប៉ារ៉ាបូល​ នោះ ចំនុច ស្មើចំងាយពីកំនុំ និង បន្ទាត់ប្រាប់ទិស ​ ។

តាមរូបមន្ត ចំងាយរវាងពីរចំនុច​ និង ចម្ងាយរវាងចំណុច និង បន្ទាត់។

គេបាន






។ ដូច្នេះ

ការរកទំរង់ស្តង់ដាសមីការប៉ារ៉ាបូល

[កែប្រែ]

ឧទាហរណ៍១ រកទំរង់ស្តង់ដាសមីការប៉ារ៉ាបូលដែលមានកំពូល (2;1) និង​ កំនុំ(2;4) ។

  • ចំលើយ ដោយអាប់ស៊ីសកំពូល និង​ កំនុំស្មើគ្នា អរដោនេខុសគ្នា ហើយអ័ក្សឆ្លុះកាត់តាមកំពូល និង កំនុំ នោះអ័ក្សឆ្លុះនៃប៉ារ៉ាបូលជាអ័ក្សឈរ។

គេបានសមីការ ។ ដែល

ដូចនេះ ទំរង់ស្តង់ដាសមីការប៉ារ៉ាបូលគឺ

ឧទាហរណ៍២ រកទំរង់ស្តង់ដាសមីការប៉ារ៉ាបូលដែលមានកំពូល (-2;1) និង បន្ទាត់ប្រាប់ទិស

  • ចំលើយ ដោយ នោះបន្ទាត់ប្រាប់ទិសជាបន្ទាត់ឈរ។ គេបានសមីការ (1)

ដែល

ដោយ នាំអោយ ។ ជំនួស និង

ក្នុងសមីការ (1) គេបាន

ដូចនេះ ទំរង់ស្តង់ដានៃសមីការប៉ារ៉ាបូលគឺ

ទំរង់ទូទៅរបស់សមីការប៉ារ៉ាបូល

[កែប្រែ]

ជាទូទៅ

[កែប្រែ]

សមីការទូទៅរបស់ប៉ារ៉ាបូលមានរាង រឺ

ឧទាហរណ៍១ បំប្លែងសមីការទូទៅនៃប៉ារ៉ាបូល ជាទំរង់ស្តង់ដា។

គេមាន

ដូចនេះ ជាទំរង់ស្តង់ដានៃសមីការប៉ារ៉ាបូល ។

ឧទាហរណ៍២ បំប្លែងសមីការទូទៅនៃប៉ារ៉ាបូល ជាទំរង់ស្តង់ដា ។

គេមាន

ដូចនេះ ជាទំរង់ស្តង់ដានៃសមីការប៉ារ៉ាបូល ។

ការរកកំនុំ និង កំពូលរបស់ប៉ារ៉ាបូល

[កែប្រែ]

ឧទាហរណ៍១ រកកំពូល និង កំនុំរបស់ប៉ារ៉ាបូល​

  • ចំលើយ

គុណអង្គទាំងពីរនៃសមីការនឹង 2 គេបាន







ប្រៀបធៀបសមីការ និងសមីការ គេបាន
ដូចនេះ កំពូលរបស់ប៉ារ៉ាបូល ​ ។

ដោយ នាំអោយ

នាំអោយកំនុំរបស់ប៉ារ៉ាបូល

ឧទាហរណ៍២ រកកំពូល និង កំនុំរបស់ប៉ារ៉ាបូល​

  • ចំលើយ

គេមាន




ប្រៀបធៀបសមីការ និងទំរង់ស្តង់ដាសមីការប៉ារ៉ាបូល

គេបាន

ដូចនេះ កំពូលរបស់ប៉ារ៉ាបូល

ដោយ នាំអោយ ។​ ដូចនេះ កំនុំរបស់ប៉ារ៉ាបូល