រ៉ាប៊ី

ពីវិគីភីឌា

រ៉ាប៊ី (អង់គ្លេស: Rabbi, pronounce /ˈræb/) មានន័យថា បណ្ឌិត គ្រូ លោកម្ចាស់ ជាគោរមងារមួយ​នៅក្នុងសាលាសាសន៍យូដា ដែលគេប្រើរហូតដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន។

នៅក្នុងសាសនាយូដា រ៉ាប៊ីគឺជាគ្រូបង្រៀនម្នាក់នៃគោលបង្រៀនមួយឈ្មោះតូរ៉ា។ វាជាងារមួយដែលមានប្រភពមកពីភាសាហេប្រឺ មានន័យថា គ្រូ (master) ហើយជាពាក្យដែលសិស្សប្រើនៅពេលហៅគ្រូតូរ៉ា។ ពាក្យ "master" ន័យត្រង់គឺ "អ្នកដ៏អស្ចារ្យម្នាក់"។

[១][២][៣]

ដើមកំណើតនៃពាក្យរ៉ាប៊ី[កែប្រែ]

ពាក្យ "រ៉ាប៊ី" មានប្រភពមកពីភាសាមួយក្រុម រួមបញ្ចូលទាំងភាសាហេព្រើរ និងភាសាអារ៉ាប់។ ពាក្យនេះនៅក្នុងភាសាអើរ៉ាមមានន័យថា "ធំអស្ចារ្យ" ហើយក៏មានន័យថា "គួរឲ្យគោរព" ដែរ។ [៤][៥]

រ៉ាប៊ីមិនមែនជាមុខងារមួយនៅក្នុងព្រះគម្ពីរភាសាហេព្រើរឡើយ ហើយនៅជំនាន់បុរាណ គេមិនបានប្រើងារផ្សេងៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងងារនេះ ដូចជា រ៉ាបាន ឬរីប៊ី ឬក៏រ៉ាប ដើម្បីពិពណ៌នាអំពីពួកបណ្ឌិតបាប៊ីឡូន ឬពួកបណ្ឌិតនៅអ៊ីស្រាអែលឡើយ។[៦] ងារ "រ៉ាបាន" និង "រ៉ាប៊ី" ត្រូវបានលើកមកនិយាយជាដំបូងនៅក្នុងសំណេរ Mishnah (ឆ្នាំ ២០០)។[៧] ងារ "រ៉ាប៊ី" មានប្រើនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរម៉ាថាយ ម៉ាកុស និងយ៉ូហាន ហើយងារនេះត្រូវបានប្រើសំដៅទៅលើពួកគ្រូេវវិន័យ និងពួកផារិស៊ី ព្រមទាំងព្រះយេស៊ូវផងដែរ។[៨][៩]

ប្រវត្តិត្រួសៗ[កែប្រែ]

រដ្ឋាភិបាលនៃអាណាចក្រអ៊ីស្រាអែល និងយូដា មានមូលដ្ឋាននៅលើប្រព័ន្ធមួយ ដែលរួមបញ្ចូលទាំងស្ដេចយូដា ព្យាការីយូដា អាជ្ញាធរច្បាប់របស់តុលាការកំពូលនៃយេរូសាឡឹម ក្រុមប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ និងសិទ្ធអំណាចក្នុងការធ្វើពិធីសាសនារបស់ពួកបូជាចារ្យ។ សមាជិតក្រុមប្រឹក្សាត្រូវតែទទួលយកការតែងតាំងរបស់ខ្លួន ដែលមានតមកតាំងពីសម័យលោកម៉ូសេមកម្ល៉េះ ប៉ុន្តែពួកគេមិនត្រូវបានគេហៅថារ៉ាប៊ីទេ គឺត្រូវបានហៅថាបូជាចារ្យ ឬគ្រូវិន័យវិញ ដូចជា អែសរ៉ា ដែលនៅក្នុងព្រះគម្ពីរត្រូវបានគេហៅថា "អែសរ៉ា, ជាបូជាចារ្យ, ជាគ្រូវិន័យ, គឺគ្រូវវិន័យខាងព្រះបន្ទូលអំពីសេចក្ដីបង្គាប់របស់ព្រះ និងអំពីបទបញ្ញត្តិរបស់ព្រះ ដល់អ៊ីស្រាអែល។"[១០] "រ៉ាប៊ី" ដែលជាងារខាងសាសនា មិនត្រូវបានគេឃើញនៅក្នុងព្រះគម្ពីរភាសាហេព្រើរឡើយ។[១១]

គេរំពឹងថាអស់ទាំងបុគ្គលិកលក្ខណៈខាងលើនេះ ត្រូវបានជ្រមុជចូលយ៉ាងជ្រៅទៅក្នុងគតិបណ្ឌិតនៃកណ្ឌគម្ពីរទាំង៥របស់ម៉ូសេ និងសេចក្ដីបង្គាប់ផ្សេងៗ ដែលធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើននៅសម័យបច្ចុប្បន្ននេះចាត់ទុកថា "រ៉ាប៊ី" ជាអ្នកដែលមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ។

"ម្នាក់ដែលរៀនមួយជំពូក មួយហាឡាកា (ច្បាប់ផ្សេងៗនៅក្នុងសាសនាយូដា ដែលត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីកណ្ឌគម្ពីរទាំង៥របស់ម៉ូសេ) មួយខ មួយឃ្លានៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរទាំង៥របស់ម៉ូសេ ឬសូម្បីតែមួយអក្សរ ពីមិត្តរបស់ខ្លួន ត្រូវតែប្រព្រឹត្តចំពោះគេដោយគោរព។ ដោយហេតុនេះ យើងឃើញថាស្ដេចដាវីឌ ដែលមិនបានរៀនអ្វីសោះពីអាហ៊ីថូផែល លើកលែងរឿងពីរប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែស្ដេចដាវីឌបានហៅគាត់ថាជាគ្រូ [អត្ថបទជាភាសាហេព្រើរ: រ៉ាបូ, ជាអ្នកនាំផ្លូវ, និងជាអ្នកស្និទ្ធស្នាលរបស់ទ្រង់, ដូចដែលមាននិយាយថា: 'អ្នកជាមនុស្សនៃខ្នាតរបស់ខ្ញុំ ជាអ្នកនាំផ្លូវរបស់ខ្ញុំ និងជាមិត្តស្និទ្ធស្នាលរបស់ខ្ញុំ' (ទំុកតម្កើង ៥៥:១៤)។ ដោយសារតែហេតុផលនេះទើបមានគេយល់ថា: ប្រសិនបើស្ដេចដាវីឌដែលមិនបានរៀនអ្វីសោះពីអាហ៊ីថូផែល លើកលែងតែរឿងពីរប៉ុណ្ណោះ បានហៅគាត់ថាជាគ្រូ ជាអ្នកនាំផ្លូវ និងជាមិត្តស្និទ្ធស្នាលរបស់ទ្រង់ទៅហើយ ចុះម្នាក់ដែលរៀនមួយជំពូក មួយហាឡាកា (ច្បាប់ផ្សេងៗនៅក្នុងសាសនាយូដា ដែលត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីកណ្ឌគម្ពីរទាំង៥របស់ម៉ូសេ) មួយខ មួយឃ្លានៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរទាំង៥របស់ម៉ូសេ ឬសូម្បីតែមួយអក្សរ ពីមិត្តរបស់ខ្លួន តើត្រូវតែប្រព្រឹត្តចំពោះមិត្តដោយគោរព លើសជាងអម្បាលម៉ានទៅទៀត។ កិត្តិយសនេះបានមកគឺដោយសារតែកណ្ឌគម្ពីរតូរ៉ាតែប៉ុណ្ណោះ ដូចដែលមាននិយាយថា: 'មនុស្សមានប្រាជ្ញានឹងទទួលកិត្តិយសជាមរតក' (សុភាសិត 3:35), 'ហើយមនុស្សទៀងត្រង់នឹងទទួលសេចក្ដីល្អជាមរតក' (សុភាសិត ២៨:១០)។ មានតែកណ្ឌគម្ពីរតូរ៉ាទេ ដែលមានសេចក្ដីល្អដ៏ពិត ដូចដែលមាននិយាយថា: 'យើងបានឲ្យសេចក្ដីបង្រៀនដ៏ល្អ ដល់អ្នក កុំបោះបង់ចោលតូរ៉ារបស់យើងឡើយ' (សុភាសិត ៤:២)។"

ងារ "រ៉ាប៊ី" ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយពួកបណ្ឌិតអ៊ីស្រាអែលនាសម័យបុរាណ ជាពួកអ្នកដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយក្រុមប្រឹក្សា ស្របទៅតាមទំនៀមទម្លាប់ដែលមានតៗមកពីពួកចាស់ទុំ។ ពួកបណ្ឌិតទាំងនោះត្រូវបានផ្ដល់ងារជា រ៉ប៊ី ហើយបានទទួលសិទ្ធអំណាចឲ្យជំនុំជម្រះក្ដីផ្សេងៗ។ ពាក្យរ៉ាប៊ី ជាងាររបស់ពួកបណ្ឌិតបាប៊ីឡូន ដែលបានបង្រៀននៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សារបស់បាប៊ីឡូន។

រ៉ាប៊ីកំពុងបង្រៀនក្មេងៗ ឆ្នាំ ២០០៤

តួនាទីរបស់រ៉ាប៊ី[កែប្រែ]

រ៉ាប៊ីមានតួនាទីបម្រើដល់សហគមយូដា ដូច្នេះហើយពួកគេមានមុខងារផ្សេងៗជាច្រើន ដែលជាសេចក្ដីត្រូវការរបស់សហគមយូដា ទៅតាមពេលវេលា និងទីកន្លែង។

១. សិក្សា និងបង្រៀន: រ៉ាប៊ីតែងតែជាតំណរភ្ជាប់ដ៏សំខាន់ក្នុងការផ្ទេរចំណេះដឹងពីកណ្ឌគម្ពីរតូរ៉ាទៅអ្នកជំនាក់ក្រោយ។[១២] ការសិក្សាពីគ្រូរបស់ខ្លួន ការបន្ថែមការយល់ដឹងថ្មីរបស់ខ្លួន និងការបង្រៀននៅសាធារណៈ តែងតែជាមុខងារដ៏សំខាន់របស់ពួករ៉ាប៊ី។ ការសិក្សាកណ្ឌគម្ពីរតូរ៉ាគឺជាអ្វីដែលពួករ៉ាប៊ីត្រូវធ្វើពេញមួយជីវិត។ រ៉ាប៊ីត្រូវបានគេរំពឹងថាត្រូវតែញែកពេលវេលាប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់សិក្សា។ រ៉ាប៊ីដែលមិនបន្ថែមនូវការសិក្សាកណ្ឌគម្ពីរតូរ៉ា នឹងខ្វះចំណេះដឹង សម្រាប់បំពេញមុខងារជារ៉ាប៊ី។

នៅពេលទទួលបានចំណេះដឹងពីកណ្ឌគម្ពីរតូរ៉ា រ៉ាប៊ីត្រូវតែបង្រៀនបន្តទៅអ្នកផ្សេងទៀត ព្រោះចំណេះដឹងនេះជាមរតកសម្រាប់អ៊ីស្រាអែលទាំងអស់។[១៣] ការបង្រៀនរបស់ពួករ៉ាប៊ីត្រូវបានធ្វើឡើងនៅតាមកន្លែងផ្សេងៗ ដូចជាក្នុងថ្នាក់រៀន ទីសាធារណៈ និងសាលាប្រជុំជាដើម។[១៤][១៥]

ក្រៅពីបង្រៀនផ្ទាល់មុខ ពួករ៉ាប៊ីបាននិពន្ធអក្សរសាស្ត្ររ៉ាប៊ីយ៉ាងទូលំទូលាយ ដោយពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់ក្នុងទំនៀមទម្លាប់យូដា ដូចជាការបកស្រាយគម្ពីរ ច្បាប់ផ្សេងៗ ខិតប័ណ្ណផ្សព្វផ្សាយអំពីជំនឿ និងសីលធម៌ និងសេចក្ដីអធិប្បាយផ្សេងៗជាដើម។

២. ជំនុំជម្រះ ប្រសិនបើមានជម្លោះ កំហុស ឬរឿងក្ដីតូចតាច ដែលពាក់ព័ន្ធតែពួកយូដា នោះការដោះស្រាយរឿងក្ដី អាចត្រូវបានធ្វើឡើងដោយតុលាការក្នុងតំបន់ ដោយយោងតាមច្បាប់យូដា។ ពួករ៉ាប៊ីនៅក្នុងតំបន់នោះ ដែលមានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះខាងច្បាប់តូរ៉ា អាចធ្វើជាអធិបតីក្នុងការជំនុំជម្រះក្ដី។[១៦][១៧] សព្វថ្ងៃនេះ តុលាការរ៉ាប៊ីនៅតែមានសកម្មភាព ក្រោមការទំនុកបម្រុងពីនិកាយនីមួយៗ សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាសាសនា ដូចជាការផ្លាស់ប្ដូរសាសនា និងការលែងលះ។[១៨]

៣. ធ្វើច្បាប់ៈ ក្នុងអំឡុងពេលជាច្រើនសតវត្សនៃការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកយូដា ដែលប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯង បញ្ហាមួយចំនួនត្រូវបានចាត់ទុកជាបញ្ហាតាមតំបន់ ឬបញ្ហាជាសាកល ហើយបញ្ហាទាំងនេះមិនអាចត្រូេះបានដោះស្រាយដោយរ៉ាប៊ីតែម្នាក់ឯងបានឡើយ។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ គណៈកម្មការរ៉ាប៊ី ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីធ្វើការសកម្មភាពរួមគ្នា។ រ៉ាប៊ីនៅតាមតំបន់នីមួយៗត្រូវបានហៅមករួមគ្នា ដើម្បីពិភាក្សារកដំណោះស្រាយផ្សេងៗ និងដើម្បីអនុម័តបទបញ្ញាត្តិផ្សេងៗ សម្រាប់សហគមន៍របស់ខ្លួន។[១៩][២០][២១][២២]

៤. គ្រប់គ្រងខាងសាសនាៈ សហគមន៍យូដាតម្រូវឲ្យមានស្ថាប័នសាសនាមួយចំនួន សម្រាប់ជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ហើយភារៈកិច្ចនេះធ្លាក់លើពួករ៉ាប៊ី ដោយសារពួកគេមានចំណេះដឹងខាងច្បាប់យូដា ដូច្នេះពួកគេអាចគ្រប់គ្រងស្ថាប័នទាំងនោះបាន ដោយឲ្យពួកគេអនុវត្តស្របតាមច្បាប់យូដា តួយ៉ាងដូចជាការថ្វាយយញ្ញបូជា ការតមអាហារ ពិធីលាងជម្រះ ការកាន់តាមថ្ងៃសប្ប័ទជាដើម។[២៣]

៥. ផ្ដល់ប្រឹក្សាក្នុងនាមជាគ្រូគង្វាលៈ រ៉ាប៊ីទាំងអស់នឹងឆ្លើយសំនួរផ្សេងៗអំពីច្បាប់យូដា និងអំពីពិធីសាសនាយូដា ដល់សមាជិកក្រុមជំនុំ។ លើសពីនេះទៅទៀត សមាជិកជាច្រើននៃសហគមន៍យូដា តែងតែសុំដំបូន្មានពីពួករ៉ាប៊ី សម្រាប់បញ្ហាផ្ទាល់ខ្លួន។ ការប្រឹក្សាយោបល់នេះត្រូវបានធ្វើឡើងជាលក្ខណៈបុគ្គលផ្ទាល់ ដោយសមាជិកត្រូវជួបជាមួយរ៉ាប៊ីមួយទល់នឹងមួយ។

៦. ដឹកនាំក្នុងកម្មវិធីអធិស្ឋានៈ តាមទំនៀមទម្លាប់ រ៉ាប៊ីមិនបានដឹកនាំកម្មវិធីអធិស្ឋានទេ។ មិនមានការចាំបាច់អ្វីដែលថារ៉ាប៊ីត្រូវតែមានវត្តមាននៅទីសាធារណៈសម្រាប់ការអធិស្ឋាននោះទេ។ ការសូត្រធម៌របស់ពួកយូដាត្រូវបានកំណត់យ៉ាងជាក់លាក់ ហើយមានសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅអធិស្ថាន (siddurim), ផ្នែកសំឡេងត្រូវបានសូត្រដោយអ្នកសូត្រនាំមុខ រីឯផ្នែកតូរ៉ាត្រូវបានអានដោយអ្នកអានដែលទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។ ប្រសិនបើមានវត្តមានរបស់រ៉ាប៊ីដែរ គឺគាត់ត្រូវអង្គុយនៅមុខហិបតង្វាយ ហើយសូត្រពាក្យអធិស្ឋានរបស់ខ្លួន។

នៅក្នុងសាលាប្រជុំនាសម័យបច្ចប្បន្ន រ៉ាប៊ីមានតួនាទីក្នុងការដឹកនាំអធិស្ឋាន សកម្មជាងពួករ៉ាប៊ីសម័យមុន។ នៅក្នុងសាលាប្រជុំខ្លះ រ៉ាប៊ីត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យជ្រើសរសើបទគម្ពេីរពីសៀវភៅអធិស្ឋាន សម្រាប់អាននៅទីសាធារណៈ។ ពួកគេក៏ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យលុប ឬកាត់ចោលបទគម្ពីរខ្លះ សម្រាប់ការអធិស្ឋានដែរ។ រ៉ាប៊ីអាចដឹកនាំក្នុងការអាន ប្រកាសទំព័រ និងអធិប្បាយលើអ្វីដែលគេបានកំណត់សម្រាប់ថ្វាយបង្គំ។

៧. មានវត្តមាននៅពិធីផ្សេងៗនៃជីវិតៈ ច្បាប់យូដាមិនតម្រូវឲ្យមានវត្តមានរបស់រ៉ាប៊ីនៅពិធីមង្គលការ, bar or bat mitzvah, ពិធីកាត់ស្បែក បុណ្យសព ពិធីកាន់ទុក្ខ ពិធីបើកស្បៃស្តូប នៅទីស្មសាន នោះទេ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ច្បាប់យូដាបានដាក់បញ្ញត្តិផ្សេងៗសម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍ និងពិធីសាសនាទាំងនេះ។ ដូច្នេះហើយបានជា វាក្លាយជាទម្លាប់មួយសម្រាប់រ៉ាប៊ី ដែលត្រូវតែមានវត្តមាន និងដឹកនាំសហគមន៍ ក្នុងការប្រារព្ធពិធី និងការកាន់ទុក្ខ។ សព្វថ្ងៃនេះ រ៉ាប៊ីមានកាតព្វកិច្ចត្រូវតែចូលរួមក្នុងពិធីទាំងនេះ និងបម្រើដល់ក្រុមជំនុំ។ ក្នុងការលែងលះរបស់ពួកយូដា ដែលតម្រូវឲ្យមានការកាត់ក្ដីពីពួករ៉ាប៊ី គឹតែងតែមានរ៉ាប៊ីចូលរួមជានិច្ច។

៨. ការងារសប្បុរសធម៌ៈ សាលាប្រជុំជាកន្លែងប្រមូលវិភាគទាន រៀងរាល់ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីថ្វាយបង្គំចប់ ហើយបន្ទាប់មកបរិច្ចាកដល់ពួកទាល់ក្រ មុនថ្ងៃសប្ប័ទ និងថ្ងៃឈប់សម្រាក។ ការប្រមូលវិភាគទាននេះ មិនមែនរ៉ាប៊ីជាអ្នកប្រមូលខ្លួនឯងនោះទេ គឺអ្នកដែលទទួលខុសត្រូវខាងការងារសប្បុរសធម៉ជាអ្នកប្រមូល។[២៤] ប៉ុន្តែវាគឺជាភារកិច្ចរបស់រ៉ាប៊ីក្នុងការបង្រៀនគេឲ្យដឹងថា ការងារសប្បុរសធម៌គឺជាតម្លៃស្នូលរបស់យូដា។ រ៉ាប៊ីធ្វើការងារនេះតាមរយៈការអធិប្បាយ ការបង្រៀន និងដោយការបង្ហាញគំរូជាដើម។[២៥][២៦]

៩. ធ្វើជាគំរូល្អៈ រ៉ាប៊ីធ្វើជាគំរូល្អដល់ក្រុមជំនុំ ដោយការប្រព្រឹត្ត និងឥរិយាបទរបស់ខ្លួន។ សមាជិកក្រុមជំនុំចូលចិត្តសង្កេតមើលបុគ្គលិកលក្ខណៈ ជីវិតគ្រួសារ ការប្រព្រឹត្ត និងរបៀបប្រព្រឹត្តចំពោះអ្នកដទៃ របស់រ៉ាប៊ី។ ហេតុដូច្នេះហើយ រ៉ាប៊ីតែងតែបង្ហាញគំរូល្អតាមរយៈការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញនូវតម្លៃយូដា ដល់សហគមន៍ និងដល់អ្នកខាងក្រៅ។[២៧][២៨]

១០. ឈោងចាប់ៈ រ៉ាប៊ីមួយចំនួនមានកម្មវិធី និងសកម្មភាពឈោងចាប់ពួកយូដាមួយចំនួន ដែលមិនបានចូលរួមជាមួយសាសនាយូដា ឬមិនបានកាន់តាមបញ្ញត្តិសាសនា។ ពួកគេធ្វើដូច្នេះ តាមរយៈការពន្្យល់បទគម្ពីរខ្លីៗដល់ពួកទាំងនោះ។

១១. ការកែប្រែចិត្តៈ ពីមួយគ្រាទៅមួយគ្រា រ៉ាប៊ីភាគច្រើននឹងជួបប្រទះនឹងអ្នកអ្នកដែលមិនមានបំណងស្វែងរកព័ត៍មានអំពីសាសនាយូដា ឬ ចង់បង្ហាញការកែប្រែចិត្តជឿសាសនាយូដា។ ការនេះកើតឡើងនៅពេលសមាជិកណាម្នាក់នៃគូស្វាមីភារិយាណាមួយដែលចង់រៀបការ ហើយគេចង់កែប្រែចិត្តជឿសាសនាយូដា ឬអាចក់ើតឡើងនៅឱកាសណាមួយដែលមិនមែនជាពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍។[២៩][៣០]

១២. ការផ្គូផ្គងៈ នៅក្នុងអំឡុងពេលផ្គូផ្គង ជាធម្មតាតែងតែមានរ៉ាប៊ីចូលរួម។[៣១] រ៉ាប៊ីមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសមាជិកក្នុងសហគមន៍របស់ខ្លួន ហើយជាធម្មតាពួកគេមានទំនាក់ទំនងនឹងពួកយុវជនដែលមិនទាន់រៀបការ តាមរយៈយុវជនទាំងនោះចូលរៀនក្នុងសាលាបណ្ដុះបណ្ដាលរបស់ពួកគេ។ ឳពុកម្ដាយរបស់យុវជនទាំងនោះមិនស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយរ៉ាប៊ី ដើម្បីផ្គូផ្គងកូនចៅរបស់ខ្លួន ឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះទេ។[៣២]

១៣. គ្រប់គ្រងសាលាប្រជុំៈ សាលាប្រជុំសម័យបច្ចុប្បន្នគឺជាសាជីវកម្មសាសនាដែលមិនរកប្រាក់ចំណេញ ហើយត្រូវបានដំណើរការដោយនាយកក្រុមប្រឹក្សាម្នាក់ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសមាជិកជាច្រើន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាច្រើន មិនមានវត្តមានជារៀងរាល់ថ្ងៃទេ។ នៅសាលាប្រជុំភាគច្រើន រ៉ាប៊ីមានភារកិច្ចគ្រប់គ្រងសាលាប្រជុំ គ្រប់គ្រងបុគ្គលិក គ្រប់គ្រងហេត្ថារចនាសម្ព័ន្ធសាលាប្រជុំ និងមានទំនាក់ទំនងនឹងបងប្អូនដែលជាសមាជិកក្រុមជំនុំ។ សាលាប្រជុំធំៗជាច្រើនអាចជួលអ្នករដ្ឋបាលផ្សេងទៀត ឬជំនួយការរ៉ាប៊ី ដើម្បីគ្រប់គ្រងកិច្ចការទាំងអស់នេះ។

១៤. មុខងារជាសង្ឃៈ រ៉ាប៊ីបម្រើការងារក្នុងវិស័យជាច្រើន ជាហេតុធ្វើឲ្យសមាជិកនៃសហគមន៍យូដាអាចត្រូវបានគេឃើញនៅកន្លែងផ្សេងៗ។ នេះជាអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់បំផុតនៅក្នុងវិស័យយោធា និងនៅតាមបរិវេណនៃសាកលវិទ្យល័យ ជាកន្លែងដែលពួករ៉ាប៊ីជាច្រើនបម្រើការងារជាសង្ឃនៅទីនោះ។ នៅក្នុងកងកម្លាំងទាំងអស់របស់អាមេរិច មានសង្ឃយូដានៅក្នុងជួរកងទ័ពរបស់គេ ហើយពួករ៉ាប៊ីក៏បម្រើការងារនៅក្នុងកងកម្លាំងអ៊ីស្រាអែលដែរ។[៣៣][៣៤][៣៥][៣៦]

១៥. កិច្ចការសាធារណៈ ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំនៃសហគមន៍យូដា រ៉ាប៊ីជាច្រើនបូជាពេលវេលារបស់ខ្លួនសម្រាប់កិច្ចការនៅទីសាធារណៈ ជាពិសេសនៅកន្លែងណាដែលយូដាអាចជួបប្រទះនឹងហានិភ័យ។ ពួកគេត្រូវជជែកជាមួយមន្ត្រីសាធារណៈ និងក្រុមសហគមន៍ ទាក់ទងជាមួយក្រុមប្រឹក្សាសាលា គាំទ្រ និងប្រឆាំងនឹងការតាក់តែងច្បាប់ ពាក់ព័ន្ធនឹងការជជែកវែកញែកនៅទីសាធារណៈ សរសេរកាសែត បង្ហាញមុខនៅក្នងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដើរជាក្បួន និងចូលរួមក្នុងបតុកម្មជាមួយមនុស្សផ្សេងៗ ដើម្បីបង្ហញនូវការគាំទ្រដល់ពួកគេ។

១៦. ការពារជំនឿៈ រ៉ាប៊ីជារឿយៗត្រូវបានគេអំពាវនាវរក ដើម្បីការពារជំនឿពួកយូដា។ ក្នុងអំឡុងយុគសម័យ ក្រុមជំនុំបានរៀបចំស៊េរីនៃជម្លោះសាធារណៈ រវាងរ៉ាប៊ី និងពួកបូជាចារ្យ ក្នុងគោលបំណងបង្ហាញឲ្យឃើញថាជំនឿរបស់ពួកយូដាជាជំនឿខុសឆ្គង ហើយថ្កោលទោសដល់បទបង្រៀនខាងសាសនារបស់ពួកគេ។[៣៧][៣៨]

សព្វថ្ងៃនេះពួកររ៉ាប៊ីមានការពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រឆាំងនឹងរាល់សកម្មភាពរបស់ពួកបេសកជនដែលមានបំណងបង្វែរពួកយូដារឲ្យចូលសាសនាផ្សេង ជាឧទាហរណ៍ពួកគេតែងតែពន្យល់ថា មនុស្សម្នាក់មិនអាចត្រូវបានរាប់ថាជាអ្នកមានជំនឿខាងយូដារបានទេ ប្រសិនបើគេជឿលើព្រះរបស់គ្រីស្ទាន ឬជឿលើព្រះមែស៊ី។[៣៩]

១៧. សកម្មភាពផ្សេងៗទាក់ទងនឹងសាសនា: រ៉ាប៊ីមួយចំនួនមានការពាក់ព័ន្ធក្នុងការសន្ទនាដែលទាក់ទងនឹងសាសនា ជាមួយពួកសង្ឃ ស្ដីអំពីជំនឿរបស់ពួកគេ។ រ៉ាប៊ីបានរៀបចំឲ្យមានក្រុមសិស្សមកពីសាលាសាសនាផ្សេងៗ ដែលមានជំនឿផ្សេងៗគ្នា ហើយពួកគេក៏ចូលរួមជាមួយសិស្សទាំងនោះ ក្នុងសកម្មភាពផ្សេងៗដែលទាក់ទងនឹងសាសនា។ ពួករ៉ាប៊ីយល់ថាសកម្មភាពទាំងនេះគឺជាមធ្យោបាយមួយ ក្នុងការធ្វើឲ្យមានការយល់ដឹងយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ និងកាត់បន្ថយការយល់ខុសផ្សេងៗ នៅក្នុងសង្គមចម្រុះមួយ។[៤០]

ផលកម្រៃ[កែប្រែ]

នៅសម័យបុរាណ ពួកអ្នកដែលមានមុខងារជារ៉ាប៊ី មិនទទួលបានប្រាក់កម្រៃអ្វីពីការងារជារ៉ាប៊ីនោះទេ។[៤១] ការធ្វើជារ៉ាប៊ីមិនមែនជាការងារពេញម៉ោងនោះទេ ហើយអ្នកដែលធ្វើជារ៉ាប៊ីតែងតែមានការងារផ្សេងទៀត ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ខ្លួនឯង និងក្រុមគ្រួសារ។[៤២] រ៉ាប៊ីហ្សាដុកបាននិយាយថា "មិនត្រូវប្រើព្រះគម្ពីរតូរ៉ា ជាចបសម្រាប់ជីកឡើយ"[៤៣] នេះមានន័យថា មិនត្រូវប្រើចំណេះដឹងពីគម្ពីរតូរ៉ា ក្នុងគោលបំណងមិនត្រឹមត្រូវឡើយ ដូចជាក្នុងគោលបំណងដើម្បីរកកម្រៃជាដើម។ យ៉ាងណាមិញ រ៉ាប៊ីបានទទួលការអនុគ្រោះពន្ធ ដើម្បីសម្រាលបន្ទុកខាងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុរបស់ខ្លួន [៤៤] ទទួលបានអត្ថិភាពទីមួយនៅលើទីផ្សារ[៤៤] ទទួលបានការបម្រើជាលក្ខណៈបុគ្គលពីសិស្សរបស់ខ្លួន [៤៥] មានភាពជាដៃគូអាជីវកម្មស្ងាត់ជាមួយពួកឈ្មួញដែលជាអ្នកមាន[៤៦] និងទទួលបានកម្រៃជំនួសកម្រៃពីការងារដែលខ្លួនធ្លាប់ទទួលបាន នៅពេលដែលឈប់បម្រើការងារនោះ ហើយមកធ្វើជារ៉ាប៊ីវិញ។[៤៧]

នៅសម័យ Geonim (c. 650-1050 C.E.), គំនិតស្ដីអំពីការទទួលផលកម្រៃបានផ្លាស់ប្ដូរ គឺវាមានភាពមិនត្រឹមត្រូវសម្រាប់ពួកអ្នកដឹកនាំយូដា ដែលពួកបានលេចមុខនៅក្នុងទីផ្សារ ក្នុងនាមជាកម្មករ ឬជាឈ្មួញ ហើយការដឹកនាំសហគមន៍យូដាគឺជាការងារពេញម៉ោង។ នៅក្រោមលក្ខណ្ឌទាំងនេះ Geonim​ បានប្រមូលពន្ធ និងវិភាគទានផ្សេងៗ នៅតាមផ្ទះ និងនៅបរទេស ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់សាលារៀនរបស់ខ្លួន និងបង់ប្រាក់ខែដល់គ្រូបង្រៀន ពួកមន្ត្រី និងពួកចៅក្រមរបស់សហគមយូដា ដែលពួកគេបានតែងតាំង។[៤៨][៤៩]

ចាប់ពីសតវត្សទី១៥ ការធ្វើដូច្នេះបានក្លាយជាបទដ្ឋានមួយ សម្រាប់សហគមន៍យូដា ក្នុងការផ្ដល់ផលកម្រៃដល់រ៉ាប៊ី។[៥០] ទំហ៊ំនៃប្រាក់ខែនោះ គឺខុសគ្នាទៅតាមទំហ៊ំនៃសហគមន៍ដែលពួកកេបម្រើ រ៉ាប៊ីណាដែលបម្រើការងារក្នុងទីក្រុងធំ ទទួលបានប្រាក់ខែច្រើន រីឯរ៉ាប៊ីណាដែលបម្រើការងារក្នុងទីក្រុងតូច ទទួលបានប្រាក់ខែតិច។[៥១][៥២][៥៣][៥៤][៥៥][៥៦][៥៧][៥៨][៥៩][៦០]

ការតែងតាំង[កែប្រែ]

សិស្សរ៉ាប៊ីត្រូវបានតែងតាំងឲ្យធ្វើជារ់ាប៊ី បន្ទាប់ពីបានបញ្ចប់កម្មវិធីសិក្សានៅសាលាយេស៊ីវ៉ា (yeshiva) ឬ សិក្ខាសាលារ៉ាប៊ី ឬបានទទួលការបង្រៀនដោយផ្ទាល់ពីរ៉ាប៊ីណាមួយ។ វគ្គសិក្សាមានលក្ខណៈខុសគ្នាទៅនិកាយ ប៉ុន្តែជាទូទៅមានរយៈពេលចាប់ពី៣ឆ្នាំ ដល់៦ឆ្នាំ។ កម្មវិធីសិក្សារួមមាន ការសិក្សាច្បាប់Talmud ក្រឹត្យវិន័យយូដា និងអក្សរសាស្ត្រ responsa[៦១][៦២][៦៣][៦៤][៦៥][៦៦][៦៧][៦៨][៦៩][៧០][៧១][៧២][២][៧៣][៧៤][៧៥][៧៦][៧៧][៧៨][៧៩][៨០][៨១][៨២] [៨៣] [៨៤][៨៥]

[៨៦][៨៧][៨៨][៨៩][៩០][៩១][៩២][៩៣][៩៤][៩៥][៩៦][៩៧][៩៨][៩៩][១០០] [១០១][១០២][១០៣][១០៤][១០៥][១០៦][១០៧][១០៨][១០៩][១១០][១១១][១១២][១១០][១១៣][១១៤][១១៥][១១៦][១០១][១១៧]

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

កំណត់ចំណាំ[កែប្រែ]

  1. Hezser, Catherine (1997). The Social Structure of the Rabbinic Movement in Roman Palestine. Mohr Siebeck. pp. 64–. ល.ស.ប.អ. 978-3-16-146797-4. https://books.google.com/books?id=bKMkEVSvCoUC&pg=PA64. "We suggest that the avoidance of the title "Rabbi" for pre-70 sages may have originated with the editors of the Mishnah. The editors attributed the title to some sages and not to others. The avoidance of the title for pre-70 sages may perhaps be seen as a deliberate program on the part of these editors who wanted to create the impression that the “rabbinic movement" began with R. Yochanan b. Zakkai and that the Yavnean "academy" was something new, a notion that is sometimes already implicitly or explicitly suggested by some of the traditions available to them. This notion is not diminished by the occasional claim to continuity with the past which was limited to individual teachers and institutions and served to legitimize rabbinic authority." 
  2. ២,០ ២,១ "Orthodox Women To Be Trained As Clergy, If Not Yet as Rabbis –". Forward.com. Retrieved May 3, 2012.
  3. PRI.org Can Orthodox Jewish Women be Rabbis?, November 9, 2015
  4. Heinz-Josef Fabry entry Rab in Theological dictionary of the Old Testament Vol.13 p273-5 ed. G. Johannes Botterweck, sv:Helmer Ringgren, Fabry 2004 p273 "RAB... is also well attested in Phoenician.9 Here too rab functions as a title; its specific meaning can be determined only by its relationship to other offices and functions.10 Aramaic in all its dialects makes copious use of this root."
  5. Fabry entry Rab in Theological dictionary of the Old Testament Volume 13 – Page 298 G. Johannes Botterweck, Helmer Ringgren, Heinz-Josef Fabry – 2004 "There is no evidence to support an association, commonly cited in discussions of this usage.160 with the use of the title "Rabbi" ... Already suggested by M. Burrows and repeated by Carmignac, 584 "
  6. This is evident from the fact that Hillel I, who came from Babylon, did not have the title Rabban prefixed to his name.
  7. The title Ribbi too, came into vogue among those who received the laying on of hands at this period, as, for instance, Ribbi Zadok, Ribbi Eliezer ben Jacob, and others, and dates from the time of the disciples of Rabban Johanan ben Zakkai downward. Now the order of these titles is as follows: Ribbi is greater than Rab; Rabban again, is greater than Ribbi; while the simple name is greater than Rabban. Besides the presidents of the Sanhedrin no one is called Rabban.
  8. Englishman's Greek Concordance of the New Testament by Wigram, George V.; citing Matthew 26:25, Mark 9:5 and John 3:2 (among others)
  9. Catherine Hezser The social structure of the rabbinic movement in Roman Palestine 1997 -Page 59 "b – Rabbi as an Honorary Address ... Since Jesus was called "Rabbi" but did not conform to the traditional image of post-70 Jewish rabbis, and since pre-70 sages do not bear the title "Rabbi" in the Mishnah,29 most scholars assume that the meaning and usage of the term "Rabbi" at the time of Jesus differed from the meaning which it acquired after the destruction of the Temple: in pre-70 times, "Rabbi" was used as an unofficial honorary address for any person held in high esteem; after 70 it was almost exclusively applied to ordained teachers of the Law."
  10. Ezra 7:11.
  11. The term rabbi as a religious title does appear in the New Testament. http://www.biblestudytools.com/encyclopedias/isbe/rabbi.html
  12. Mishnah, Avot, chap. 1.
  13. Deuteronomy 33:4.
  14. David M. Goodblatt, Rabbinic Instruction In Sasanian Babylonia, Brill, 1975.
  15. Marc Saperstein, Jewish Preaching, Yale, 1989.
  16. S. Schwarzfuchs, Concise History of the Rabbinate, 1993, pp. 51-53.
  17. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/5933-excommunication
  18. "Rabbinical Courts: Modern Day Solomons," 6 Colum J.L. & Soc. Probs. 49 (1970).
  19. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/14204-takkanah
  20. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/6615-gershom-ben-judah.
  21. Dorff and Roset, A Living Tree, SUNY, 1988, p. 402.
  22. These include the Central Council of American Rabbis for Reform rabbis, https://ccarnet.org/about-us/, the Rabbinical Council of America for Orthodox rabbis, http://www.rabbis.org/about_us.cfm Archived 2014-10-24 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., and the Rabbinical Assembly for Conservative rabbis, http://www.rabbinicalassembly.org/.
  23. https://oukosher.org/
  24. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/4248-charity-and-charitable-institutions.
  25. http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Judaism/Levels_of_Giving.html
  26. http://www.rabbisacks.org/credo-someone-elses-material-needs-are-my-spiritual-responsibility/
  27. https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0013_0_12945.html
  28. Mishneh Torah, Kri'at Shema 2:5.
  29. http://www.myjewishlearning.com/article/conversion-to-judaism/
  30. http://www.bbc.co.uk/religion/religions/judaism/beliefs/conversion.shtml
  31. Jeffrey I. Roth, Inheriting the Crown in Jewish Law, Univ. of So. Carolina Press, 2006, pp. 29, 31.
  32. http://articles.latimes.com/1992-02-16/local/me-4431_1_religious-persuasion
  33. "ច្បាប់ចម្លងប័ណ្ណសារ". Archived from the original on 2017-01-08. Retrieved 2017-09-14.
  34. http://hillel.org/
  35. http://www.chabad.edu/templates/articlecco_cdo/aid/387553/jewish/About.htm
  36. See Irving Rosenbaum, The Holocaust and Halakah, Ktav, 1976, pp. 9-15.
  37. http://www.jewishencyclopedia.com/articles/5226-disputations
  38. http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/anti-semitism/TalmudBurning.html
  39. http://www.aish.com/atr/Jews-for-J.html
  40. http://scholarship.law.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1102&context=scholar
  41. Jeffrey I. Roth, Inheriting the Crown in Jewish Law: The Struggle for Rabbinic Compensation, Tenure and Inheritance Rights, Univ. of So. Carolina Press, 2006, p. 5.
  42. Jewish Encyclopedia, http://www.jewishencyclopedia.com/articles/12494-rabbi.
  43. Mishnah, Avot 4:5.
  44. ៤៤,០ ៤៤,១ Bava Batra 7b-8a
  45. Ketubot 96a.
  46. Berakhot 34b,
  47. Talmud Yerushalmi, Nedarim 4:4
  48. Roth, 10-12.
  49. Mishnah Torah, Talmud Torah 3:10; Commentary on the Mishnah, Avot 4:7.
  50. Roth, 27-29.
  51. Simha Assaf, LeKorot HaRabbanut, B'Ohalei Yaakov (Mosad HaRav Kook, 5703), pp. 46-48.
  52. Roth, 28-32.
  53. Roth, 116-117.
  54. http://www.jta.org/2003/09/17/life-religion/features/different-denominations-same-pay
  55. Kirschenbaum, Aaron (1993). "MARA DE-ATRA: A Brief Sketch". Tradition: A Journal of Orthodox Jewish Thought 27 (4): 35–40.
  56. See Talmud Kidushin daf 30–40, Bava Metziah 33a, Rambam's Mishneh Torah tractate Hilkhot Talmud Torah 5:7
  57. Maimonides, Hilchot Talmud Torah 5:7.
  58. "YUTorah Online – The Obligation to Respect the Wife of a Torah Scholar or a Talmidat Chacham (Rabbi Hanan Balk)". Yutorah.org. June 24, 2010. Retrieved May 3, 2012.
  59. Maimonides, Hilchot Talmud Torah 5:12.
  60. Maimonides, Hilchot Talmud Torah 6:12.
  61. Adin Steinsaltz, Talmud, Sanhedrin 14A, p. 143.
  62. Talmud, Sanhedrin 14a.
  63. "Hebrew Institute of Riverdale – H.I.R. – Home Page". H.I.R. Retrieved May 3, 2012.
  64. "Yated Blasts Chovevei Torah for Ordination of Female Rabbi, Calls on YU, RCA & OU to Denounce 'Open Orthodoxy' » Matzav.com – The Online Voice of Torah Jewry". Matzav.com. July 14, 2009. Retrieved May 3, 2012.
  65. Canadian Jewish News Why Orthodoxy Needs Female Rabbis, November 25, 2015
  66. Uriel Heilman. "Is Yeshivat Chovevei Torah kosher enough?". Jewish Telegraphic Agency. Retrieved April 25, 2016. The red lines would be what we consider to be appropriate halachic standards, and also appropriate philosophical standards. RCA took a position when the whole rabba controversy erupted that while we are very much in favor of women's leadership roles in Jewish community, we don't believe that a woman rabbi is a construct that's acceptable. If YCT were to admit women, that would be a red line.
  67. "Yeshivat Chovevei Torah: Is It Orthodox?". Yeshiva World News. February 21, 2007. Retrieved April 25, 2016. It is a "Yeshiva" that professes to be "Orthodox" but, in fact, deviates from normative Orthodox thought, halacha and practice as accepted by Rabbonim and Poskim from across the spectrum of Orthodoxy.
  68. "Orthodox Union bars women from serving as clergy in its synagogues – J". Jweekly.com. Retrieved 2017-02-04.
  69. Lisa Hostein (October 1, 2015). "Reconstructionists give green light to intermarried rabbinical students". Jweekly. Retrieved 17 March 2015.
  70. "JSLI". JSLI. August 27, 2011. Retrieved May 3, 2012.
  71. "Rabbinical Seminary International". rabbinicalseminaryint.org. Archived from the original on 2011-09-23. Retrieved 2017-09-14.
  72. Ari L. Goldman, Religion Notes, The New York times, Saturday, March 10, 1990
  73. Pitchei Teshuvah CM 7:5
  74. Maimonides, Melachim 1:6
  75. Shulchan Aruch CM 7:4
  76. Kurdish Asenath Barzani, the first Jewish woman in history to become a Rabbi, ekurd.net; accessed 25 December 2016.
  77. They Called Her Rebbe, the Maiden of Ludmir. Winkler, Gershon, Ed. Et al. Judaica Press, Inc., October 1990.
  78. "Regina Jonas | Jewish Women's Archive". Jwa.org. Retrieved May 3, 2012.
  79. "Sally Jane Priesand | Jewish Women's Archive". Jwa.org. Retrieved May 3, 2012.
  80. "Archived copy". Archived from the original on ខែកុម្ភៈ 5, 2007. Retrieved ខែមករា 24, 2007. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link)
  81. "This Week in History – Sandy Sasso ordained as first female Reconstructionist rabbi | Jewish Women's Archive". Jwa.org. May 19, 1974. Retrieved May 3, 2012.
  82. "Amy Eilberg | Jewish Women's Archive". Jwa.org. Retrieved May 3, 2012.
  83. "Jewish Women and the Feminist Revolution (Jewish Women's Archive)". Jwa.org. September 11, 2003. Retrieved May 3, 2012.
  84. "Society for Humanistic Judaism – Rabbis and Leadership". Shj.org. Archived from the original on ខែកញ្ញា 28, 2013. Retrieved ខែឧសភា 3, 2012. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  85. "Roots of Rabbi Alysa Stanton's journey in Colorado". Ijn.com. ខែមករា 21, 2010. Archived from the original on ខែមីនា 11, 2012. Retrieved ខែឧសភា 3, 2012. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  86. "Francine Klagsbrun | Jewish Women's Archive". Jwa.org. Retrieved 2015-09-07.
  87. Rabbi Elizabeth Tikvah Sarah, Women rabbis – a new kind of rabbinic leadership? Archived 2007-06-22 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន., 2006.
  88. Friedman, Moshe Y'chiail, "Women in the Rabbinate", Friedman, Moshe Y'chiail. Jewish Observer, 17:8, 1984, 28–29.
  89. "Synagogue appoints first female halachic adviser". thejc.com. Archived from the original on 2012-12-23. Retrieved 2017-09-14.
  90. "Rabbanit Reclaimed", Hurwitz, Sara. JOFA Journal, VI, 1, 2006, 10–11.
  91. "Yeshivat Maharat". Yeshivat Maharat.
  92. [១][តំណភ្ជាប់ខូច]ទំព័រគំរូ:Cbignore
  93. Jan 10, 2008 23:50 | Updated Jan 13, 2008 8:48|Jewishworld.Jpost.Com Hartman Institute to ordain women rabbis
  94. "Rabbis, Rebbetzins and Halakhic Advisors", Wolowelsky, Joel B.. Tradition, 36:4, 2002, pp. 54–63.
  95. "home - Yeshivat Maharat". Retrieved 1 February 2011.
  96. Eisner, Jane (2009-11-14). "Forward 50, 2009". The Forward. http://www.forward.com/forward-50-2009/។ បានយកមក 13 March 2010. 
  97. "Archived copy". Archived from the original on ខែមិថុនា 27, 2009. Retrieved ខែកញ្ញា 15, 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link)
  98. ""Rabba" Sara Hurwitz Rocks the Orthodox". Heeb Magazine. March 10, 2010. http://www.heebmagazine.com/rabba-sara-hurwitz-rocks-the-orthodox/។ បានយកមក 13 March 2010. 
  99. Staff. "Do 1 Rabba, 2 Rabbis and 1 Yeshiva = a New Denomination?". Moment Magazine. Retrieved March 21, 2013.
  100. "Class of 2015". Yeshivat Maharat. Archived from the original on 2015-12-05. Retrieved 2017-09-14.
  101. ១០១,០ ១០១,១ Rabbi Lila Kagedan (25 November 2015). "Why Orthodox Judaism needs female rabbis". The Canadian Jewish News.
  102. Harris, Ben (March 9, 2010). "Amid Furor, Weiss Backs Away from 'Rabba' Title for Women". Jewish Telegraphic Agency. Archived from the original on មិថុនា 7, 2011. Retrieved March 22, 2010.
  103. https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:KCRr-i6GiWEJ:columbusjudaism.org/wp-content/uploads/2010/08/Bulletin-for-website-May-2012.pdf+%22sally+priesand%22+%22first+reform+woman+rabbi%22&hl=en&gl=us&pid=bl&srcid=ADGEESiSpc6F3OkisK4Sn_iip26YBRs9D0CBa9i6tdy0Tu-VJRDyMnlg84qQL1dLCGZG6YPhXvUm4AjaDkZr86Nk2vaNNsCN2e_PvlILFbeJR0eckiOekxNRor3PReBXOo1SwYH4msFp&sig=AHIEtbRDDbGrmJUgRyB44ggo5-Ryvj3AAQ
  104. "The Jewish Chronicle - Classifieds, News, Business, and Events". Archived from the original on 10 តុលា 2014. Retrieved 29 October 2014.
  105. "Celebrating the First Lights of Women Rabbis". Retrieved 29 October 2014.
  106. "Rabbinical Council of America officially bans ordination and hiring of women rabbis | Jewish Telegraphic Agency". Jta.org. 2015. Retrieved 2015-11-01.
  107. "Moetzes: 'Open Orthodoxy' Not a Form of Torah Judaism". Hamodia.
  108. "Breach in US Orthodox Judaism grows as haredi body rejects 'Open Orthodoxy' institutions". The Jerusalem Post - JPost.com.
  109. Josh Nathan-Kazis (3 November 2015). "Avi Weiss Defends 'Open Orthodoxy' as Agudah Rabbis Declare War". The Forward.
  110. ១១០,០ ១១០,១ "Landmark US program graduates first female halachic advisers". The Times of Israel.
  111. "Yoatzot Halacha - Nishmat". www.nishmat.net. Retrieved 2017-02-06.
  112. Copy of Original Certificate Archived 2011-07-08 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន. MS Word Document
  113. [២] Archived January 12, 2012, at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
  114. GLENN WILBURN (June 16, 2013). "First Orthodox Jewish women ordained as members of clergy". myfoxny.com.
  115. "As First Maharats Graduate, Roles for Orthodox Women Take Leap Forward". The Forward. June 16, 2013.
  116. "Class of 2015". Yeshivat Maharat. Archived from the original on 2015-12-05. Retrieved 2017-09-14.
  117. "Chief Rabbi Mirvis launches new qualification for female educators". Archived from the original on 2016-03-22. Retrieved 2017-09-14.

ទូទៅ[កែប្រែ]

  • Rabbi, Rabbinate, article in the Encyclopaedia Judaica, 2nd ed., vol. 17, pp. 11–19, Keter Publishing, 2007.
  • Aaron Kirchenbaum, Mara de-Atra: A Brief Sketch, Tradition, Vol. 27, No. 4, 1993, pp. 35–40
  • Aharon Lichtenstein, The Israeli Chief Rabbinate: A Current Halakhic Perspective, Tradition, Vol. 26, No. 4, 1992, pp. 26–38
  • Jeffrey I. Roth, Inheriting the Crown in Jewish Law: The Struggle for Rabbinic Compensation, Tenure and Inheritance Rights, Univ. of South Carolina Press, 2006
  • S. Schwarzfuchs, A Concise History of the Rabbinate, Oxford, 1993