វ៉ាស្កូដាកាម៉ា

ពីវិគីភីឌា
វ៉ាស្កូដាកាម៉ា
Viceroy of Portuguese India
ក្នុងការិយាល័យ
5 September 1524 – 24 December 1524
ព្រះមហាក្សត្រJohn III of Portugal
មុនDuarte de Menezes
បន្ទាប់Henrique de Menezes
ព័ត៌មានលម្អិតផ្ទាល់ខ្លួន
កើត1460 or 1469
Sines, Alentejo, Kingdom of Portugal
ស្លាប់24 December 1524
(aged approximately 55–65)
Cochin, Kingdom of Cochin
កន្លែងបញ្ចុះសពJerónimos Monastery, Lisbon, Portugal
ពន្ធភាពCatarina de Ataíde
កូនFrancisco da Gama, 2nd Count of Vidigueira
Estêvão da Gama, Governor of India
Cristóvão da Gama, Captain of Malacca
Among others
អាជីពExplorer, Viceroy of India
ហត្ថលេខា

វ៉ាស្កូដាហ្គាម៉ា (កើតឆ្នាំ១៤៦០ - ២៤ ខែធ្នូ ១៥២៤) គឺជាអ្នករុករកជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ និងជាជនជាតិអឺរ៉ុបដំបូងគេដែលបានទៅដល់ប្រទេសឥណ្ឌាតាមសមុទ្រ។ [១]

ការធ្វើដំណើរដំបូងរបស់គាត់ទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌាដោយផ្លូវជ្រោយនៃក្តីសង្ឃឹម [២] (១៤៩៧–១៤៩៩) គឺជាការធ្វើដំណើរដំបូងគេដែលភ្ជាប់អឺរ៉ុប និងអាស៊ីដោយផ្លូវមហាសមុទ្រ ដោយភ្ជាប់មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។ នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​យ៉ាង​ទូលំទូលាយ​ថា​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​សំខាន់​មួយ​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ពិភពលោក ព្រោះ​វា​បាន​សម្គាល់​ការ​ចាប់​ផ្តើម​នៃ​ដំណាក់​កាល​ដែល​ផ្អែក​លើ​សមុទ្រ​នៃពហុវប្បធម៌​សកល។ របកគំហើញរបស់ដាកាម៉ាអំពីផ្លូវសមុទ្រទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា បានបើកផ្លូវសម្រាប់យុគសម័យនៃចក្រពត្តិនិយមសកលលោក ហើយបានអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិព័រទុយហ្គាល់បង្កើតអាណានិគមដ៏យូរអង្វែងមួយនៅតាមផ្លូវពីទ្វីបអាហ្រ្វិកទៅអាស៊ី។ អំពើហឹង្សា និងការចាប់ចំណាប់ខ្មាំងដែលជួលដោយដាកាម៉ា និងអ្នកដែលបានធ្វើតាមក៏បានផ្តល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏ឃោរឃៅដល់ជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ក្នុងចំណោមនគរជនជាតិដើមភាគតិចរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា ដែលនឹងបង្កើតគំរូសម្រាប់អាណានិគមនិយមខាងលិច ក្នុងយុគសម័យនៃការរុករក[៣] ការធ្វើដំណើរតាមមហាសមុទ្របានអនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិព័រទុយហ្គាល់ជៀសវាងការជិះទូកឆ្លងកាត់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេដែលមានជម្លោះយ៉ាងខ្លាំង និងឆ្លងកាត់ឧបទ្វីបអារ៉ាប់ដ៏គ្រោះថ្នាក់។ ផលបូកនៃចម្ងាយដែលគ្របដណ្តប់ក្នុងការធ្វើដំណើរទៅខាងក្រៅ និងត្រឡប់មកវិញបានធ្វើឱ្យបេសកកម្មនេះក្លាយជាការធ្វើដំណើរតាមសមុទ្រដ៏វែងបំផុតដែលមិនធ្លាប់បានធ្វើរហូតដល់ពេលនោះ។ [៤]

បន្ទាប់ពីនាវិកជាច្រើនទស្សវត្សរ៍ព្យាយាមចូលទៅដល់ប្រទេសឥណ្ឌា ជាមួយនឹងជីវិតរាប់ពាន់នាក់ និងនាវារាប់សិបគ្រឿងបានបាត់បង់នៅក្នុងការលិចកប៉ាល់ និងការវាយប្រហារដាកាម៉ាបានចុះចតនៅកាលីខាត់ នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៤៩៨ ។ ការចូលទៅកាន់ផ្លូវគ្រឿងទេស ឥណ្ឌាដោយមិនមានការជំទាស់បានជំរុញសេដ្ឋកិច្ចនៃចក្រភពព័រទុយហ្គាល់ ដែលពីមុនមានមូលដ្ឋាននៅភាគខាងជើង និងឆ្នេរសមុទ្រអាហ្វ្រិកខាងលិច។ គ្រឿងទេសសំខាន់ៗនៅពេលដំបូងដែលទទួលបានពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺ ម្រេច និង ដើមយីហ៊ុប ប៉ុន្តែមិនយូរប៉ុន្មានរួមបញ្ចូលផលិតផលផ្សេងទៀតដែលថ្មីទាំងអស់ទៅកាន់អឺរ៉ុប។ ព័រទុយហ្គាល់បានរក្សាភាពផ្តាច់មុខពាណិជ្ជកម្មនៃទំនិញទាំងនេះអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍។ វាមិនទាន់ដល់មួយសតវត្សក្រោយមកទេ ដែលមហាអំណាចអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត ទីមួយសាធារណរដ្ឋហូឡង់ និងអង់គ្លេស ក្រោយមកបារាំង និងដាណឺម៉ាក អាចប្រឈមមុខនឹងភាពផ្តាច់មុខ និងឧត្តមភាពខាងកងទ័ពជើងទឹករបស់ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់នៅក្នុងផ្លូវជ្រោយ

ដាកាម៉ា បាន​ដឹកនាំ​កង​ទ័ពព័រទុយហ្គាល់ឥណ្ឌាអាម៉ាដាសពីរ​នាក់ ទីដំំំបូងនិង​ទីបួន។ ក្រោយមកទៀតគឺធំជាងគេ ហើយបានចាកចេញទៅប្រទេសឥណ្ឌារយៈពេល ៤ឆ្នាំបន្ទាប់ពីការត្រឡប់មកវិញរបស់លោកពីលើកដំបូង។ ចំពោះការរួមចំណែករបស់គាត់ នៅឆ្នាំ១៥២៤ ដាកាម៉ាត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាលនៃប្រទេសឥណ្ឌា ដោយមានងារជាឧបរាជ ហើយត្រូវបានតែងតាំងជាកុងនៃវីឌីហ្គៀរ៉ា(Count of Vidigueira) ក្នុងឆ្នាំ១៥១៩។ គាត់នៅតែជាឥស្សរជនឈានមុខគេក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃការរុករក ហើយការគោរពនៅទូទាំងពិភពលោកបានអបអរសាទរការរុករក និងសមិទ្ធិផលរបស់គាត់។ កំណាព្យវីរភាពជាតិព័រទុយហ្គាល់ Os Lusíadas ត្រូវបានសរសេរជាកិត្តិយសរបស់គាត់ដោយ Luís de Camões

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  1. "Vasco da Gama | Biography, Achievements, Route, Map, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (in អង់គ្លេស). Retrieved 2021-10-03.
  2. "Vasco da Gama | Biography, Achievements, Route, Map, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (in អង់គ្លេស). Retrieved 2021-10-31.
  3. M. G. S. Narayanan, Calicut: The City of Truth (2006) Calicut University Publications.
  4. Diffie, Bailey W. and George D. Winius, Foundations of the Portuguese Empire, 1415–1580, p. 176