សង្គមវិទ្យា

ពីវិគីភីឌា

សង្គមវិទ្យា​គឺ​ជា​ការ​សិក្សា​អំពី​សង្គម និង​ការ​សម្ដែង​សកម្មភាព​របស់​មនុស្ស​ជា​ក្រុម។ សង្គមវិទ្យា​គឺ​ជា​វិទ្យាសាស្ត្រ​សង្គម។ គេ​ហៅ​អ្នក​ដែល​សិក្សា​អំពី​សង្គមវិទ្យា​ថា សង្គមវិទូ។ លោក Auguste Comte (១៧៨៩ - ១៨៥៧) គឺ​ជា​មនុស្ស​ដំបូង​ដែល​បាន​ប្រើ​ពាក្យ Sociology (សង្គមវិទ្យា) នេះ។ បញ្ហា​ចម្បង​មួយ​ដែល​សង្គមវិទ្យា​សិក្សា​មុន​ដំបូង​ គឺ​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ទី​លំនៅ​របស់​ប្រជាជន​ទៅ​ក្នុង​ក្រុង និង​ការ​បម្រើ​ការងារ​នៅ​ក្នុង​រោងចក្រ។ លោក​កាលម៉ាក្ស, Max Weber និង Émile Durkheim គឺ​ជា​បុគ្គល​ឈាន​មុខ​គេ​នៅ​ក្នុង​ការ​សិក្សា​អំពី​បាតុភូត​សង្គម ដូច​ជា​​សហគមន៍, អំណាច, ស្ថានភាព, ការ​ផ្ទេរ​សិទ្ធិ និង​កង្វះ​អំណាច។

ទៅ​ទសវត្សរ៍​នៃ​​ឆ្នាំ​ ២០០០ សង្គមវិទ្យា​បាន​​ផ្ដោត​ទៅ​លើ​រឿង​ផ្សេង​​​ទៀត​ដូច​ជា​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង, ជាតិ​ពន្ទុ, វណ្ណៈ, ភេទ, គ្រួសារ និង​អន្តរកម្ម​សង្គម។ វិជ្ជា​នេះ​ក៏​សិក្សា​​អំពី​​រចនាសម្ព័ន្ធសង្គម​ជា​ផ្នែកៗ​ផង​ដែរ ដូច​ជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម និង​ការ​ផ្ដាច់​ចេញ។ គេ​​ក៏​អាច​ចាត់​ទុក​សង្គមវិទ្យា​​ថា​​ជា​ការ​សិក្សា​នៃ​សង្គម​ពិភពលោក​ទាំង​មូល​បាន​​ដែរ ព្រោះ​ថា​សង្គម​គឺ​ជា​សហគមន៍​ ឬ​បណ្ដុំ​មនុស្ស​រស់​នៅ​ក្នុង​តំបន់, ប្រទេស ឬ​ទ្វីប​និមួយៗ ហើយ​មាន​ការ​ចែករំលែក​វប្បធម៌, ច្បាប់ និង​ការរៀបចំ​ឲ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក។

ប្រវត្តិ​នៃ​សង្គមវិទ្យា[កែប្រែ]

ការ​វិភាគ​សង្គម​ចាប់​កើត​មាន​​​តាំង​ពី​សម័យ​កាល​ប្លាតូ​ម្ល៉េះ ។ សង្គមវិទ្យា​បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​មុខវិជ្ជា​វិទ្យាសាស្ត្រ​នៅ​អំឡុង​ដើម​ទសវត្សរ៍​​ទី ​18 នៃ​គ្រិស្តសករាជ ដោយសារ​ការវិភាគ​ និង​ពិនិត្យ​​មើល​សង្គម​​ផ្អែក​​លើ​តថភាព ដែល​តថភាព​​​នេះ​​​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​វិទ្យាសាស្ត្រ ។ លោក Auguste Comte គឺ​ជា​មនុស្ស​ដំបូង​បំផុត​ដែល​បាន​ប្រើ​ពាក្យ Sociology (សង្គមវិទ្យា) ក្នុង​ឆ្នាំ ​១៨៣៩ ។ ​ពាក្យ Sociology ​មាន​ប្រភព​ពី​ពាក្យ​ឡាតាំង ​និង​ក្រិក ។

សង្គមវិទ្យា​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​ទៅ​បង្រៀន​ជា​លើក​ដំបូង​នៅ​សកលវិទ្យាល័យ​​កាណាស់ (University of Kanas) នៅ​​ឆ្នាំ ​១៨៩០ ហើយ​បាន​ក្លាយ​​ជា​មហាវិទ្យាល័យ​​​សង្គមវិទ្យា​ជា​លើក​ដំបូង​​នៅ​​​ឆ្នាំ ​១៨៩៥ នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ Bordeaux ដោយ​លោក Émile Durkheim

សង្គមវិទ្យាមូលដ្ឋាន

ជំពូក​ទី ១​[កែប្រែ]

មេរៀន​ទី ១ - ចំណុច​ផ្ដើម​ស្ដីពី​សង្គមវិទ្យា ហេតុអ្វីបានជាសង្គមនៅអ៊ឺរ៉ុបមានការរីកចម្រើន[កែប្រែ]

កំណើត និង​ការ​វិវត្ត​របស់​សង្គមវិទ្យា =[កែប្រែ]

ទំនាក់​ទំនង​សង្គមវិទ្យា និង​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ[កែប្រែ]

វិធី​ទាំងឡាយ​ដែរល​សង្គមវិទ្យា​ប្រើប្[កែប្រែ]

ទ្រឹស្ដី​​រចនាសម្ព័ន្ធ-មុខងារ​និយម[កែប្រែ]

ទ្រឹស្ដី​​ជម្លោះ[កែប្រែ]

ទ្រឹស្ដី​ទំនាក់ទំនង-និមិត្តសញ្ញា[កែប្រែ]

ជំពូក​ទី ២[កែប្រែ]

មេរៀន​ទី ៣ - បញ្ញត្តិ​មូលដ្ឋាន​ដែល​ប្រើ​ក្នុង​សង្គមវិទ្យា[កែប្រែ]

គេបែងចែកសង្គមដោយផ្អែកលេីលក្ខខណ្ឌអ្វីខ្លះ?

ហគមន៍[កែប្រែ]

សមាគម[កែប្រែ]

ស្ថាប័ន[កែប្រែ]

អង្គការ​ចាត់តាំង[កែប្រែ]

ផលប្រយោជន៍ និង​ឥរិយាបថ[កែប្រែ]

អន្តរកម្ម ​សង្គម ខ្មែរ[កែប្រែ]

បរិស្ថាន[កែប្រែ]

រចនា​សម្ព័ន្ធ​សង្គម[កែប្រែ]

ប្រព័ន្ធ​សង្គម[កែប្រែ]

==== ក្រុមសង្គម

ឋានៈ និង តួនាទី[កែប្រែ]

ហ្វូង[កែប្រែ]

សាធារណជន[កែប្រែ]

ចលនា​សង្គម[កែប្រែ]

មេរៀន​ទី ៤ - សង្គមូបនីយកម្ម​​[កែប្រែ]

និយមន័យ[កែប្រែ]

ធាតុ​នៃ​សង្គមូបនីយកម្ម[កែប្រែ]

ភ្នាក់ងារ​សង្គមូបនីយកម្ម[កែប្រែ]

ជំពូក​ទី ៣[កែប្រែ]

សង្គមវិទ្យា​គឺ​ជា​ការ​សិក្សា​អំពី​សង្គម និង​ការ​សម្ដែង​សកម្មភាព​របស់​មនុស្ស​ជា​ក្រុម។ សង្គមវិទ្យា​គឺ​ជា​វិទ្យាសាស្ត្រ​សង្គម។ គេ​ហៅ​អ្នក​ដែល​សិក្សា​អំពី​សង្គមវិទ្យា​ថា សង្គមវិទូ។ លោក Auguste Comte (១៧៨៩ - ១៨៥៧) គឺ​ជា​មនុស្ស​ដំបូង​ដែល​បាន​ប្រើ​ពាក្យ Sociology (សង្គមវិទ្យា) នេះ។ បញ្ហា​ចម្បង​មួយ​ដែល​សង្គមវិទ្យា​សិក្សា​មុន​ដំបូង​ គឺ​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ទី​លំនៅ​របស់​ប្រជាជន​ទៅ​ក្នុង​ក្រុង និង​ការ​បម្រើ​ការងារ​នៅ​ក្នុង​រោងចក្រ។ លោក​កាលម៉ាក្ស, Max Weber និង Émile Durkheim គឺ​ជា​បុគ្គល​ឈាន​មុខ​គេ​នៅ​ក្នុង​ការ​សិក្សា​អំពី​បាតុភូត​សង្គម ដូច​ជា​​សហគមន៍, អំណាច, ស្ថានភាព, ការ​ផ្ទេរ​សិទ្ធិ និង​កង្វះ​អំណាច។

ទៅ​ទសវត្សរ៍​នៃ​​ឆ្នាំ​ ២០០០ សង្គមវិទ្យា​បាន​​ផ្ដោត​ទៅ​លើ​រឿង​ផ្សេង​​​ទៀត​ដូច​ជា​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង, ជាតិ​ពន្ទុ, វណ្ណៈ, ភេទ, គ្រួសារ និង​អន្តរកម្ម​សង្គម។ វិជ្ជា​នេះ​ក៏​សិក្សា​​អំពី​​រចនាសម្ព័ន្ធសង្គម​ជា​ផ្នែកៗ​ផង​ដែរ ដូច​ជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម និង​ការ​ផ្ដាច់​ចេញ។ គេ​​ក៏​អាច​ចាត់​ទុក​សង្គមវិទ្យា​​ថា​​ជា​ការ​សិក្សា​នៃ​សង្គម​ពិភពលោក​ទាំង​មូល​បាន​​ដែរ ព្រោះ​ថា​សង្គម​គឺ​ជា​សហគមន៍​ ឬ​បណ្ដុំ​មនុស្ស​រស់​នៅ​ក្នុង​តំបន់, ប្រទេស ឬ​ទ្វីប​និមួយៗ ហើយ​មាន​ការ​ចែករំលែក​វប្បធម៌, ច្បាប់ និង​ការរៀបចំ​ឲ្យ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក។

ប្រវត្តិ​នៃ​សង្គមវិទ្យា ការ​វិភាគ​សង្គម​ចាប់​កើត​មាន​​​តាំង​ពី​សម័យ​កាល​ប្លាតូ​ម្ល៉េះ ។ សង្គមវិទ្យា​បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​មុខវិជ្ជា​វិទ្យាសាស្ត្រ​នៅ​អំឡុង​ដើម​ទសវត្សរ៍​​ទី ​18 នៃ​គ្រិស្តសករាជ ដោយសារ​ការវិភាគ​ និង​ពិនិត្យ​​មើល​សង្គម​​ផ្អែក​​លើ​តថភាព ដែល​តថភាព​​​នេះ​​​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​វិទ្យាសាស្ត្រ ។ លោក Auguste Comte គឺ​ជា​មនុស្ស​ដំបូង​បំផុត​ដែល​បាន​ប្រើ​ពាក្យ Sociology (សង្គមវិទ្យា) ក្នុង​ឆ្នាំ ​១៨៣៩ ។ ​ពាក្យ Sociology ​មាន​ប្រភព​ពី​ពាក្យ​ឡាតាំង ​និង​ក្រិក ។

សង្គមវិទ្យា​ត្រូវ​បាន​គេ​យក​ទៅ​បង្រៀន​ជា​លើក​ដំបូង​នៅ​សកលវិទ្យាល័យ​​កាណាស់ (University of Kanas) នៅ​​ឆ្នាំ ​១៨៩០ ហើយ​បាន​ក្លាយ​​ជា​មហាវិទ្យាល័យ​​​សង្គមវិទ្យា​ជា​លើក​ដំបូង​​នៅ​​​ឆ្នាំ ​១៨៩៥ នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ Bordeaux ដោយ​លោក Émile Durkheim ។

សង្គមវិទ្យាមូលដ្ឋាន

ឥទ្ធិពល​នៃ​បរិស្ថាន​រូប[កែប្រែ]

ឥទ្ធិពល​នៃ​តំបន់​វាល​ទំនាប[កែប្រែ]

ឥទ្ធិពល​នៃ​តំបន់​ភ្នំ និង​តំបន់​ខ្ពង់រាប[កែប្រែ]

ឥទ្ធិពល​នៃ​វាលខ្សាច់[កែប្រែ]

មេរៀន​ទី ៦ - ស្ថាប័នសេដ្ឋកិច្ច[កែប្រែ]

និយមន័យ[កែប្រែ]

សកម្មភាព​សេដ្ឋកិច្ច និង សង្គម[កែប្រែ]

ការ​អភិវឌ្ឍ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច[កែប្រែ]

ផលវិបាក​សង្គម​របស់​មូលធននិយម[កែប្រែ]

ឥទ្ធិពល​មូលធននិយម​ក្នុង​អរិយធម៌​ទំនើប[កែប្រែ]

សង្គមនិយម[កែប្រែ]

កុម្មុយនិស្តនិយម[កែប្រែ]

ភាព​ខុស​ប្លែក​គ្នា​រវាង​មូលធននិយម និង កុម្មុយនិស្តនិយម[កែប្រែ]

ឧស្សាហកម្ម និង ប្រព័ន្ធ​សង្គម[កែប្រែ]

ជំពូក​ទី ៤[កែប្រែ]

មេរៀន​ទី ៧ - វប្បធម៌ និង អរិយធម៌[កែប្រែ]

វប្បធម៌[កែប្រែ]

អរិយធម៌[កែប្រែ]

ទំនាក់ទំនង​វប្បធម៌ និង សង្គមធម៌[កែប្រែ]

ទំនាក់ទំនង​អរិយធម៌​ខ្មែរ និង អរិយធម៌​បរទេស[កែប្រែ]

ទំនាក់ទំនង​រវាង​វប្បធម៌​ខ្មែរ និង វប្បធម៌​ឥណ្ឌា[កែប្រែ]

ឥទ្ធិពល​នៃ​សាសនា​ទៅលើ​ប្រាសាទ​បុរាណ​ខ្មែរ[កែប្រែ]

= មេរៀន​ទី ៨ - របប​សង្គម​ខ្មែរ[កែប្រែ]

នយោបាយ​ខ្មែរ[កែប្រែ]

សេដ្ឋកិច្ច​ខ្មែរ[កែប្រែ]

សង្គមកិច្ច​ខ្មែរ[កែប្រែ]

តម្លៃ​ពិសេស​នៃ​អរិយធម៌​ខ្មែរ[កែប្រែ]

មេរៀន​ទី ៩ - ជំនឿ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី​ខ្មែរ[កែប្រែ]

ជំនឿ​សាសនា[កែប្រែ]

ជំនឿ​ផ្សេងៗ​របស់​ខ្មែរ[កែប្រែ]

លក្ខណៈ​វិនិច្ឆ័យ​នៃ​សង្គម​ការណ៍[កែប្រែ]

តើ​ព្រលឹង​ខ្មែរ​មានន័យ​ដូចម្ដេច?[កែប្រែ]

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  • ទស្សនវិជ្ជា​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ [១]