សិលាចារឹក គ្រហិ
| សិលាចារឹកក្រហិ | |
|---|---|
 | |
| ឈ្មោះ: | សិលាចារឹកក្រហិ |
| អ្នកកសាង: | មហាសេនាបតីគលា |
| កាលបរិច្ឆេទកសាង: | ថ្ងៃពុធ ៣កើត ឆ្នាំថោះ មហាសករាជ ១១០៥ (គ.ស.១១៨៣) |
| ឧទ្ទិសថ្វាយ: | ពុទ្ធសាសនា |
| ស្ថាបត្យកម្ម: | រចនាបទជ្វា |
| ទីតាំង: | ស្រុកឆៃយ៉ា ខេត្តសុរាស្ត្រធានី |
សិលាចារឹក ក្រហិ គឺជា សិលាចារឹក មួយដែលត្រូវបានគេរកឃើញនៅ ឆៃយ៉ា ភាគខាងត្បូង ប្រទេសថៃ ដែលសរសេរជាភាសាខ្មែរចាស់ ជាមួយនឹងអក្សរសុមាត្រានចាស់ ហើយចុះកាលបរិច្ឆេទដល់ឆ្នាំ ១១៨៣ នៃគ.ស។ [១] [២] សិលាចារឹកនេះត្រូវបានសរសេរនៅលើ ជើងទម្រ នៃរូបសំណាកព្រះពុទ្ធសំរិទ្ធ ដែលតម្កល់ទុកនៅវត្ត Hua Wiang ។ [២] ឈ្មោះ ក្រហិដែលហៅថា Kia-lo-hi នៅក្នុងកំណត់ត្រាចិន Zhu Fan Zhi ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាឈ្មោះចាស់របស់ ឆៃយ៉ា ។ [៣] ទីក្រុងនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃ នគរតម្ព្រលិង្គដែលធ្លាប់ជានយោបាយព្រំដែនរវាងនគរ ស្រីវិជ័យ និងនគរ ខ្មែរ នៅ ឧបទ្វីបម៉ាឡេ ។ [១] [៣]
អត្ថបទ
[កែប្រែ]ការបកប្រែតាមព្យញ្ជនៈនៃសិលាចារឹកយោងទៅតាម Cœdès មានដូចខាងក្រោម៖ [២] [៤]
- ១១០៦ [២] សកថោះនក្សត្រ ត តបៈ សក្ដិ កម្រតេងអញ មហារាជឝ្រីមតត្រៃលោក្យរាជមោលិភូឞនពម្ម៌ទេព បិកេត
- ជ្យេឞ្ថនោះពុទ្ធពារមហាសេនាបតី គលានៃ ត ចាំ ស្រុក ក្រហិ អារាធនា ត ម្រតេងឝ្រីញានូ ថ្វេ ប្រ
- តិមា នេះ ទំងោន មាន សំរិត ភារម្វយ តុល ពិរ ត ជា ព្យាយ មាស តប តន្លិង តិ ឞ្ថាបនា ជា ប្រតិ
- មា មហាជន ផោង ត មាន សទ្ធ៌ា អនុមោទនា បូជា ណមស្ការ នុ នេះ លេង សបាន សវ្វ៌ជ្ញតា
- —ហ ត ជា
ការបកប្រែ
[កែប្រែ]ការបកប្រែប្រហាក់ប្រហែលនៃសិលាចារឹកមានដូចខាងក្រោម៖ [១] [៤]
- នៅឆ្នាំមហាសករាជទី ១១០៥ (គ.ស.១១៨៣)ឆ្នាំថោះតបតាមបញ្ជាកម្រតេងអញ មហារាជឝ្រីមតត្រៃលោក្យរាជមោលិភូឞនពម្ម៌ទេព ថ្ងៃ ៣ កើត ខែជេស្ឋ ថ្ងៃពុធ នោះមហាសេនាបតីគលា នៃចាំស្រុកគ្រហិ អញ្ជើញ ម្រតេងឝ្រីញានូ ធ្វើបដិមានេះមានទម្ងន់ មានសំរិតមួយភារ ពីរតុល តម្លៃជាមាសដប់តម្លឹង ស្ងាបនាបដិមាដើម្បីបណ្ដាជនមានជំនឿ អនុមោទនា បូជា នមស្សការ ជាប្រយោជន៍បាន សម្ពោធិញ្ញាណ។ ហ ត ជា [២] .
សូមមើលផងដែរ។
[កែប្រែ]- ស្រុកឆៃយ៉ា ភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ
- នគរ ធម៌ស្រ័យ
- រាជវង្ស Mauli
- រាជាណាចក្រ ស្រីវិជ័យ
- នគរ តម្ព្រលិង្គ
- ↑ ១,០ ១,១ ១,២ Sriwijaya. Yogyakarta. 2006. pp. 279–284. ល.ស.ប.អ. 9789798451621. https://books.google.com/books?id=l1ALHtAiibQC&dq=grahi&pg=PA221. Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Muljana" defined multiple times with different content - ↑ ២,០ ២,១ ២,២ ២,៣ ២,៤ de Casparis, J.G. (1967). "The Date of The Grahi Buddha". Journal of the Siam Society 55 (1). Cite error: Invalid
<ref>tag; name "de Casparis" defined multiple times with different content - ↑ ៣,០ ៣,១ (ជាen) Classical Civilizations of South-East Asia. 2014-03-18. pp. 86–98. ល.ស.ប.អ. 9781136848797. https://books.google.com/books?id=dxwiAwAAQBAJ&dq=Tambralinga+Coedes&pg=PA95.
- ↑ ៤,០ ៤,១ Cœdès, George (1918). "Le Royaume de Çrīvijaya". Bulletin de l'École Française d'Extrême-Orient 18 (1): 1–36. DOI:10.3406/befeo.1918.5894. Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Cœdès" defined multiple times with different content
