ចលនានៅក្នុងរូបវិទ្យា
នៅក្នុងមេកានិច, ចលនាជាបំលាស់ទីនៃអង្គធាតុមួយធៀបនឹងចំនុចនឹងមួយនៅក្នុងលំហ នៅខណៈកំនត់មួយ។
ប្រភេទចលនា
[កែប្រែ]នៅក្នុងមេកានិចញូតុន គេចែកប្រភេទចលនាដូចតទៅ៖
- ចលនាដាច់ខាត ៖ ចលនារបស់អង្គធាតុមួយគិតធៀបទៅនឹងតំរុយដាច់ខាតដែលនៅនឹងថ្កល់
- ចលនាធៀប ៖ ចលនារបស់អង្គធាតុមួយគិតធៀបទៅនឹងតំរុយសមញ្ញដទៃទៀត (ក្រៅពីតំរុយដាច់ខាត) ដែលមិននៅនឹងថ្កល់
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបែកចែកបែបនេះលែងមានសុពលភាពហើយ តាំងពីពេល ហង់រី ព័ងការ៉េ បានអះអាងមិនប្រើសញ្ញាណតំរុយដាច់ខាត ហើយជាពិសេសទៅទៀតតាំងពីពេលអាល់បឺត អែងស្ដែងបានប្រកាសនូវគោលការណ៍រ៉ឺឡាទីវីតេ។
ចលនាពិសេសៗផ្សេងៗ៖
- ចលនាត្រង់ ៖ ចលនាដែលគន្លងជាបន្ទាត់ត្រង់
- ចលនាត្រង់ស្មើ ៖ ចលនាដែល(វ៉ិចទ័រ)ល្បឿនថេរ
- ចលនាត្រង់ប្រែប្រួលស្មើ ៖ ចលនាដែល(វ៉ិចទ័រ)សំទុះថេរ
- ចលនាវង់ ៖ ចលនាដែលគន្លងជារង្វង់
- ចលនាវង់ស្មើ ៖ ចលនាវង់ដែលមានល្បឿនមុំថេរ
- ចលនាវង់ប្រែប្រួលស្មើ ៖ ចលនាវង់ដែលមានសំទុះមុំថេរ
- ចលនារំកិល
- ចលនារង្វិល
- ចលនាលំញ័រ ៖ ចលនាដែលអង្គធាតុញ័រទៅមកកាត់តាមទីតាំងលំនឹងរបស់វា
- ចលនាប៊្រោន ៖ ចលនាចៃដន្យ
ចលនាដែលមនុស្សមិនអាចសង្កេតបានដោយភ្នែកទទេ
[កែប្រែ]សកល
[កែប្រែ]លំហពេល (សសៃរបស់សកល) តាមពិតទៅរីកធំឡើងជាលំដាប់។ ជាពិសេសទៅទៀតគឺថាសកលយឺតដូចជាកៅស៊ូកងអញ្ចឹង។ ការផ្ទៀងផ្ទាត់ពីការពន្យល់នេះត្រូវបានផ្ដល់ដោយ អិដវីន ហាប់បល ដែលបានបកស្រាយថាកាឡាក់ស៊ីទាំងអស់និងវត្ថុនៅក្នុងអវកាសឆ្ងាយៗទាំងឡាយកំពុងធ្វើចលនាចាកឆ្ងាយពីយើង (ច្បាប់របស់ហាប់បល) នៅក្នុងបាតុភូតដែលគេហៅថា ពង្រីកសកល។
កាឡាក់ស៊ីមីលគីវេយ កំពុងតែធ្វើចលនាក្នុងលំហដោយល្បឿនមិនគួរអោយជឿមួយ។ វាត្រូវបានផ្ដល់ថាមពលដោយកំលាំងសល់ពីបន្ទុះប៊ីកបាង។ តារាវិទូជាច្រើននាក់ជឿថាកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេយកំពុងធ្វើចលនាដោយល្បឿនប្រហែល 600 km/s ធៀបនឹងកាឡាក់ស៊ីដទៃទៀតដែលនៅក្បែរ។
កាឡាក់ស៊ីមីលគីវេយកំពុងតែវិលជុំវិញផ្ចិតដ៏ខាប់របស់វា។ ហេតុនេះ ប្រព័ន្ឋព្រះអាទិត្យកំពុងតែធ្វើចលនាជារង្វង់នៅក្នុងដែនទំនាញរបស់កាឡាក់ស៊ី។
ផែនដីកំពុងធ្វើចលនាវិលជុំវិញខ្លួនឯងដោយល្បឿន 0.4651 km/s ចំពោះចំនុចលើអេក្វាទ័រ។ ម្យ៉ាងទៀតផែនដីក៏វិលជុំវិញព្រះអាទិត្យដោយល្បឿនប្រហែល 30 km/s។
ទ្រឹស្ដីរសាត់ទ្វីបប្រាប់ថាទ្វីបកំពុងធ្វើចលនារំកិល ដោយឥទ្ឋិពលរបស់ចរន្តវិលវល់នៃម៉ងតូ ក្នុងល្បឿនប្រហែល 2.54 cm ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ចលនាដែលលឿនជាងគេគឺចលនាផ្លាកកូកូស (75 mm/ឆ្នាំ) និងផ្លាកប៉ាស៊ីហ្វិក (52–69 mm/ឆ្នាំ)។ ចលនាដែលយឺតជាងគេគឺផ្លាកអឺរ៉ាស៊ី (21 mm/ឆ្នាំ)។
នៅក្នុងរាងកាយមនុស្ស
[កែប្រែ]បេះដូងមនុស្សលោតក្នុងចង្វាក់ស្មើមួយ ដើម្បីបញ្ជូនឈាមក្នុងរាងកាយ។ នៅក្នុងសសៃវ៉ែន និង អាកទែរ ធំៗ ឈាមរត់ក្នុងល្បឿនប្រហែល 0.33 m/s។
ភាគល្អិត
[កែប្រែ]នៅក្នុងអាតូម អេឡិចត្រុងធ្វើចលនាជុំវិញណ្វៃយ៉ូក្នុងល្បឿនប្រហែល 242,000 m/s។ ហើយផ្សំឡើងពី អេឡិចត្រុង(ធ្វើចលនាជុំវិញណ្វៃយ៉ូ) និង ប្រូតុង(ណ្វៃយ៉ូ)។
ពន្លឺមានលក្ខណៈជារលកផង និងជាហ្វូតុង ផង។ វាមានចលនាក្នុងល្បឿនប្រហែល 300,000 km/s។ វាជាល្បឿនលឿនបំផុតដែលមនុស្សស្គាល់ ហើយបើតាមអែងស្តែង ល្បឿននេះជាល្បឿនកំរិត ដែលគ្មានអ្វីផ្សេងទៀតអាចធ្វើចលនាលឿនជាងនេះទេ។