បដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម
 | |
| កាលបរិច្ឆេទ | c. 1760 – c. 1840 |
|---|---|
| ទីតាំង |
|
បដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម (អង់គ្លេស: Industrial Revolution) ដែលជួនកាលត្រូវបានបែងចែកទៅជាបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទីមួយនិងបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទីពីរ គឺជារយៈពេលនៃការផ្លាស់ប្តូរជាសកលនៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់មនុស្សឆ្ពោះទៅរកដំណើរការផលិតកម្មកាន់តែទូលំទូលាយ មានប្រសិទ្ធភាព និងស្ថិរភាព ដែលកើតឡើងបន្តបន្ទាប់ក្រោយបដិវត្តន៍កសិកម្ម។ ចាប់ផ្តើមនៅចក្រភពអង់គ្លេស បដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មបានរីករាលដាលដល់ទ្វីបអឺរ៉ុបដីគោកនិងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអំឡុងពេលប្រហែលឆ្នាំ 1760 ដល់ឆ្នាំ 1820-1840។ [១] ការផ្លាស់ប្តូរនេះរាប់បញ្ចូលទាំងការផ្លាស់ប្តូរពីវិធីសាស្រ្តផលិតដោយដៃទៅម៉ាស៊ីន ដំណើរការផលិតកម្មគីមីនិងដែកថ្មី ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ថាមពលទឹកនិងថាមពលចំហាយទឹក ការអភិវឌ្ឍឧបករណ៍ម៉ាស៊ីន និងការកើនឡើងនៃប្រព័ន្ធរោងចក្រដែលប្រើប្រាស់ម៉ាសុីន។ ទិន្នផលបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ហើយជាលទ្ធផលគឺជាការកើនឡើងនៃចំនួនប្រជាជនដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនិងការកើនឡើងនៃអត្រាកំណើនប្រជាជន។ ឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌ គឺជាវិស័យដំបូងគេដែលបានប្រើវិធីសាស្រ្តផលិតកម្មទំនើប [២] :40ហើយវិស័យវាយនភណ្ឌបានក្លាយជាឧស្សាហកម្មដែលលេចធ្លោជាងគេបើគិតតាមរយៈចំនួនការងារ តម្លៃនៃទិន្នផល និងទុនវិនិយោគ។
ការច្នៃប្រឌិតផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានិងស្ថាបត្យកម្មជាច្រើនមានដើមកំណើតនៅអង់គ្លេស។ [៣] [៤] នៅពាក់កណ្តាលសតវត្សទី 18 ចក្រភពអង់គ្លេសគឺជាប្រទេសពាណិជ្ជកម្មឈានមុខគេរបស់ពិភពលោក [៥] ហើយបានគ្រប់គ្រងអាណាចក្រពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកមួយជាមួយនឹងអាណានិគមនានានៅអាមេរិកខាងជើងនិងតំបន់ការីប៊ីន។ ចក្រភពអង់គ្លេសមានអំណាចដឹកនាំនយោបាយនិងយោធាដ៏សំខាន់នៅលើឧបទ្វីបឥណ្ឌា ជាពិសេសជាមួយ Mughal Bengal តាមរយៈសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន East India Company។ [៦] [៧] [៨] [៩] ការអភិវឌ្ឍន៍ពាណិជ្ជកម្មនិងការកើនឡើងនៃអាជីវកម្ម គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម។ [១០] :15ការអភិវឌ្ឍនូវច្បាប់ក៏បានជួយសម្រួលដល់បដិវត្តន៍ផងដែរ ដូចជាការសម្រេចរបស់តុលាការក្នុងការជ្រើសយកការផ្តល់សិទ្ធិលើទ្រព្យ។ ស្មារតីសហគ្រិននិងបដិវត្តន៍នៃការប្រើប្រាស់បានជួយជំរុញឧស្សាហូបនីយកម្មនៅចក្រភពអង់គ្លេស ដែលបន្ទាប់ពីឆ្នាំ 1800 ត្រូវបានគេយកគំរូតាមនៅប្រទេសបែលហ្សិក សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសបារាំង។ [១១]
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ "Industrial History of European Countries". European Route of Industrial Heritage. Council of Europe. Archived from the original on 23 June 2021. Retrieved 2 June 2021.
- ↑ Landes, David S. (1969). The Unbound Prometheus. Press Syndicate of the University of Cambridge. ល.ស.ប.អ. 978-0-521-09418-4.
- ↑ Horn, Jeff; Rosenband, Leonard; Smith, Merritt (2010). Reconceptualizing the Industrial Revolution. Cambridge MA, London: MIT Press. ល.ស.ប.អ. 978-0-262-51562-7.
- ↑ E. Anthony Wrigley, "Reconsidering the Industrial Revolution: England and Wales". Journal of Interdisciplinary History 49.01 (2018): 9–42.
- ↑ Reisman, George (1998). Capitalism: A complete understanding of the nature and value of human economic life. Jameson Books. p. 127. ល.ស.ប.អ. 978-0-915463-73-2.
- ↑ Tong, Junie T. (2016). Finance and Society in 21st Century China: Chinese Culture Versus Western Markets. CRC Press. p. 151. ល.ស.ប.អ. 978-1-317-13522-7. https://books.google.com/books?id=_UQGDAAAQBAJ&pg=PA151.
- ↑ The Islamic World: Past and Present. Oxford University Press. 2004. p. 174. ល.ស.ប.អ. 978-0-19-516520-3. https://books.google.com/books?id=KZcohRpc4OsC&pg=PT190.
- ↑ Ray, Indrajit (2011). Bengal Industries and the British Industrial Revolution (1757–1857). Routledge. pp. 7–10. ល.ស.ប.អ. 978-1-136-82552-1. https://books.google.com/books?id=CHOrAgAAQBAJ&pg=PA7.
- ↑ Landes, David (1999). The Wealth and Poverty of Nations. W.W. Norton & Company. ល.ស.ប.អ. 978-0-393-31888-3. https://archive.org/details/wealthpovertyofn00land_0.
- ↑ Landes, David S. (1969). The Unbound Prometheus. Press Syndicate of the University of Cambridge. ល.ស.ប.អ. 978-0-521-09418-4.
- ↑ Kiely, Ray (November 2011). "Industrialization and Development: A Comparative Analysis". UGL Press Limited: 25–26.