មហាសុខាវតីវ្យូហសូត្រ
| ព្រះពុទ្ធសាសនា មហាយាន
|
EN: Pure Land Buddhism
កំណត់សម្គាល់
[កែប្រែ]សូមអ្នកអានសិក្សាស្វែងយល់ឲ្យបានជាក់លាក់នូវភាពខុសគ្នារវាងទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនានិកាយថេរវាទ និង ពុទ្ធសាសនានិកាយមហាយាន ។ ពាក្យថា ដែនដីបរិសុទ្ធ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ស្ថានសុខាវតី និង ពាក្យចំឡែកៗមួយចំនួនទៀត មិនមាននៅក្នុងទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនានិកាយថេរវាទទេ ។ ជាពិសេសការលើកតម្កើងតួអង្គព្រះពុទ្ធឲ្យហួសភាពជាមនុស្ស ឬ សាស្តា (គ្រូ)ម្នាក់ ឲ្យឡើងទៅដល់ឋានៈជាអាទិទេព ដែលមានឫទ្ធិអំណាចអស្ចារ្យហួសវិស័យមនុស្ស ក៏សុទ្ធតែជាទស្សនវិជ្ជារបស់ពុទ្ធសាសនានិកាយមហាយានដែរ ។ ទស្សនវិជ្ជាពុទ្ធសាសនានិកាយថេរវាទសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើការអប់រំចិត្ត និង សាងអំពើល្អដោយខ្លួនឯង ពោលគឺមិនពឹងលើអំណាចអាទិទេពអង្គណាឡើយ ។ និព្វាន ពោលគឺការរំលត់ទុក្ខ គឺជាគោលដៅចុងក្រោយរបស់ពុទ្ធសាសនិកជននៃនិកាយថេរវាទ គឺមិនមែនស្ថានសុខាវតី ឬ ដែនដីបរិសុទ្ធទេ ។
កថាដើម
[កែប្រែ][1] ខ្ញុំ (អានន្ទ) បានស្តាប់ឮហើយយ៉ាងនេះថា ៖ សម័យមួយ ព្រះពុទ្ធទ្រង់គង់នៅ ភ្នំកំពូលត្មាត (គ្រិធ្រកុត) ក្រុងរាជគីរី (នគរមគធៈ) ជុំវិញទៅដោយភិក្ខុ១ម៉ឺន២ពាន់អង្គ ជាបរិវារ ។ មានព្រះអរហន្តទាំងអស់ ដែលបានសម្រេចអភិញ្ញា (ឫទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ) ក្នុងចំណោមអរហន្តទាំងនោះ គឺព្រះអជ្នតកោណ្ឌិន្យ ព្រះអាស្វាជិត ព្រះវប្ប ព្រះមហានាម ព្រះភទ្រជិត ព្រះវិមល ព្រះយសោទេវ ព្រះសុពហុ ព្រះបុរណក ព្រះគវម្បតិ ព្រះឧរុវេលកស្សប ព្រះគយកស្សប ព្រះនទិកស្សប ព្រះមហាកស្សប ព្រះសារីបុត្ត ព្រះមហាមោគ្គលាន ព្រះកប្ផិន ព្រះមហាកោស្ថិល្យ ព្រះមហាកត្យាយន ព្រះមហាចុន្ទ ព្រះបុរណមេតយ្យនិបុត្ត ព្រះអនិរុទ្ធ ព្រះរេវត ព្រះកិម្ពិល ព្រះអមោឃរាជ ព្រះបរយនិក ព្រះវក្កុល ព្រះនន្ទ ព្រះស្វគត ព្រះរាហុល ហើយនិង ព្រះអានន្ទ ។ អរហន្តទាំងអស់នេះជា អរិយសាវ័ក ។
ព្រះពោធិសត្វមហាយានជាច្រើន ក៏មកជាបរិវាររបស់ព្រះពុទ្ធដែរ រាប់បញ្ចូលទាំងអស់ ក្នុងកប្បដ៏ចំរើនរុងរឿងនេះផង ដូចជាព្រះពោធិសត្វសមន្តភទ្រ ព្រះពោធិសត្វមន្ជុស្រី ហើយនិងព្រះពោធិសត្វមេតិយ្យ ។ មានទាំងព្រះពោធិសត្វគ្រហស្ថ ១៦អង្គ ដូចជាព្រះពោធិសត្វភទ្របល ថែមទាំងព្រះពោធិសត្វគំនិតជ្រៅ ព្រះពោធិសត្វបញ្ញាសទ្ធា ព្រះពោធិសត្វសុញ្ញ ព្រះពោធិសត្វរីកឫទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ ព្រះពោធិសត្វវីរបុរសពន្លឺ ព្រះពោធិសត្វបញ្ញាខ្ពស់ ព្រះពោធិសត្វបញ្ញាប្រកាស ព្រះពោធិសត្វប្រសប់ស្ងប់ ព្រះពោធិសត្វបញ្ញាអធិដ្ឋាន ព្រះពោធិសត្វដំរីក្លិនផ្អែម ព្រះពោធិសត្វវីរបុរសសម្បត្តិ ព្រះពោធិសត្វតាំងនៅកណ្តាល ព្រះពោធិសត្វអនុវត្តការវៀរចាក ហើយនិងព្រះពោធិសត្វរំដោះ ។
គុណសម្បត្តិនៃព្រះពោធិសត្វ
[កែប្រែ][2] ព្រះពោធិសត្វនិមួយៗ តាមលំនាំនៃគុណសម្បត្តិ របស់ព្រះមហាសត្វសមន្តភទ្រ ប្រកបដោយការអនុវត្តន៍ និងអធិដ្ឋានរាប់មិនអស់ ក្នុងមាគ៌ានៃពោធិសត្វភូមិ ហើយស្ថិតនៅមាំ ក្នុងកុសលកម្មទាំងអស់ ។ ព្រះអង្គតែងមានដំណើរដោយសេរី ក្នុងទិសទាំង១០ ប្រើវិធីរំដោះទុក្ខ យ៉ាងប៉ិនប្រសប់ ។ ព្រះអង្គចូលទៅកាន់ ធម្មរតននៃព្រះពុទ្ធ ហើយបានឆ្លងទៅដល់ត្រើយនាយ ។ កាត់តាមលោកទាំងឡាយរាប់មិនអស់ ព្រះអង្គបានសម្រេចការត្រាស់ដឹង ។ ដំបូងគង់នៅក្នុងស្ថានតុសិតសួគ៌ ព្រះអង្គប្រកាសធម៌បរិសុទ្ធ ។ ក្រោយពីបានចេញចាកវិមានសួគ៌ ព្រះអង្គយាងចូលបដិសន្ធិ ក្នុងផ្ទៃមាតា។ ពេលព្រះអង្គប្រសូត្រ តាមឆ្អឹងជំនីមាតាខាងស្តាំភ្លាម ព្រះអង្គដើរ៧ជំហាន ។ នៅពេលព្រះអង្គកំពុងធ្វើដូច្នោះ ពន្លឺរស្មីដ៏អស្ចារ្យ ក៏ចាំងបំភ្លឺគ្រប់កន្លែង ក្នុងទិសទាំង១០ ស្ថានព្រះពុទ្ធរាប់មិនអស់ ក៏កក្រើករំជួយ៦បែប ។ ពេលនោះព្រះអង្គមានបន្ទូលថាៈ ខ្ញុំនឹងទៅជាអ្នកល្បីល្បាញលើសលប់ក្នុងលោក ។
ព្រះសក្កនិងព្រះព្រហ្ម ចូលមកគាល់ព្រះអង្គ ដោយកិច្ចគោរពវន្ទា ពួកទេពនិករទាំងឡាយ គោរពបូជានិងធ្វើសក្ការៈចំពោះព្រះអង្គ ។ ព្រះអង្គបានបង្ហាញនូវភាពជំនាញ ក្នុងគណិតសាស្ត្រ និពន្ធសាស្ត្រ ការបាញ់ធ្នូ និងសិល្បៈជិះសេះ ។ ព្រះអង្គថែមទាំងចេះដឹងក្នុងអាទិទេពសាស្ត្រ និងបានអានគម្ពីរជាច្រើនក្បាល ។ ខាងក្រៅវាំង ព្រះអង្គហាត់រៀនយុទ្ធសាស្ត្រ ហើយនៅទីកំសាន្ត បង្ហាញថាព្រះអង្គក៏សប់ព្រះទ័យ នឹងការកំសាន្តអារម្មណ៍ផងដែរ ។
នៅពេលដែលព្រះអង្គជួបនឹង ជរា-ព្យាធិ-មរណៈ ព្រះអង្គឆ្វេងយល់អំពីភាពមិនទៀងនៃលោក ។ ព្រះអង្គបោះបង់នគរ រាជសម្បត្តិនិងរាជបល្ល័ង្គ ហើយចូលទៅកាន់ព្រៃភ្នំដើម្បីអនុវត្តផ្លូវត្រាស់ដឹង ។ បន្ទាប់ពីបានបញ្ជូនសេះស ដែលព្រះអង្គបានជិះ ព្រមជាមួយនិងម្កុដរាជ និងគ្រឿងអលង្កាដែលព្រះអង្គបានពាក់ ត្រឡប់ទៅវិញ ព្រះអង្គដោះសំលៀកបំពាក់ដ៏មានតម្លៃចេញ ហើយគ្រងសំពត់សម្រាប់អ្នកបួស ។ ព្រះអង្គកាត់ព្រះកេសា កោរពុកចង្កា គង់ត្រង់ក្រោមដើមឈើ ហើយព្យាយាមបំពេញកិច្ចរបស់អ្នកបួស អស់រយៈ៦ឆ្នាំ តាមវិធីប្រពៃណី ។ ដោយហេតុតែព្រះអង្គ បានមកកាន់លោកនៃកិលេស៥ ព្រះអង្គមានកិរិយាដូចមនុស្សទូទៅ ។ ហើយដោយកាយរបស់ព្រះអង្គប្រឡាក់ដោយធូលី ព្រះអង្គក៏ចុះទៅជំរះព្រះកាយ ក្នុងទឹកស្ទឹង ។ ដោយសារទេវតាមួយបាន បន្ទន់មែកឈើមករកព្រះអង្គ ព្រះអង្គក៏អាចឡើងច្រាំង ទៅលើបាន ។ បក្សីឋានសួគ៌មួយ ហើរតាមព្រះអង្គយ៉ាងជិត ទៅកាន់កន្លែងបល្ល័ង្គត្រាស់ដឹង ។ ទេព្តាមួយបានបង្ហាញរូប ជាបុរសម្នាក់ ហើយបានឃើញសភាពការដ៏ប្រសើ បានថ្វាយស្បូវដោយគោរពដល់ព្រះអង្គ ។ ព្រះពោធិសត្វទទួលយកស្បូវ ដោយក្តីករុណា ក្រាលស្បូវទាំងនោះ នៅក្រោមដើមពោធិព្រឹក្ស ហើយព្រះអង្គគង់ព្រះភ្នែន ពីលើកម្រាលស្បូវ ។ ព្រះអង្គបញ្ចេញពន្លឺរស្មីដ៏ពន្លឹក បង្ហាញមារាធិរាជ អំពីពន្លឺនោះ ។ មារនិងសេនារបស់មារ លើកគ្នាចូលមកប្រយុទ្ធ និងបញ្ឆោតព្រះអង្គ ប៉ុន្តែព្រះអង្គសង្កត់មារនិងសេនា ទាំងនោះបាន ដោយបញ្ញាបារមី និងធ្វើឲ្យមារនិងសេនាទទួលចុះចាញ់ព្រះអង្គ ។ ព្រះអង្គក៏បានសម្រេចធម៌ខ្ពស់បំផុត និងការត្រាស់ដឹងពេញបរិបូណ៌ ។
ដោយព្រះសក្កនិងព្រះព្រហ្ម អារាធនាព្រះអង្គឲ្យបង្វិលកង់ព្រះធម៌ ព្រះពុទ្ធយាងទៅកាន់ទីកន្លែងផ្សេងៗ សម្តែងធម៌ដោយសម្លេងដូចផ្គរ ។ ព្រះអង្គវាយស្គរព្រះធម៌ ផ្លុំស័ង្ខព្រះធម៌ គ្រវីដាវព្រះធម៌ បង្ហូតទង់ព្រះធម៌ បង្វិលផ្គរព្រះធម៌ ចោលរន្ទះព្រះធម៌ បង្អុរភ្លៀងព្រះធម៌ ហើយនិងឲ្យជំនូនព្រះធម៌ ។ គ្រប់ពេលវេលា ព្រះអង្គដាស់លោកឲ្យភ្ញាក់ដោយសម្លេងព្រះធម៌ ។ ព្រះអង្គបើកភ្លើងបំភ្លឺ ដែនដីព្រះពុទ្ធរាប់មិនអស់ ធ្វើឲ្យលោកទាំងមូលរញ្ជួយញ័រ៦យ៉ាង ។ អាណាចក្ររបស់មារត្រូវគ្របជុំជិត ប្រាសាទរបស់មារត្រូវរង្គោះរង្គើរ ដរាបដល់មារនិងពលមារ ប្រែជាភ័យញាប់ញ័រ ហើយចុះចាញ់ ។ ព្រះពោធិសត្វហែកសំណាញ់បាបធម៌ ជាចំណែកៗ បំផ្លាញមច្ឆាទិដ្ឋិ ដកសេចក្តីឈឺចាប់ លាងសំអាតប្រឡាយតណ្ហា ការពារវិមានព្រះធម៌ បើកទ្វារព្រះធម៌ លាងក្អែលតណ្ហាឲ្យអស់ ហើយបើកបង្ហាញធម៌សបរិសុទ្ធ ។ ព្រះអង្គបង្រួមអ្វីៗក្នុងធម៌ព្រះពុទ្ធ ហើយប្រកាសការបង្រៀនត្រឹមត្រូវ យ៉ាងដូចនេះ ។ ព្រះអង្គចូលទៅកាន់ក្រុង ដើម្បីបិណ្ឌបាតចង្ហាន់ ព្រះអង្គទទួលយក សូម្បីចង្ហាន់មានរសខ្លាំង ដើម្បីជួយអ្នកធ្វើទាន ឲ្យបានសន្សំបុណ្យកុសល ហើយនិងបង្ហាញថា ព្រះអង្គជាស្រែបុណ្យ ។ ដើម្បីពន្យល់ព្រះធម៌ ព្រះអង្គទ្រង់ញញឺម ហើយធ្វើសេចក្តីឈឺចាប់៣យ៉ាង ឲ្យជាសះស្បើយ ដោយឱសថព្រះធម៌ផ្សេងៗ ។ ព្រះអង្គបង្រៀនថា សេចក្តីប្រាថ្នានៃការត្រាស់ដឹង មានបុណ្យកុសលធំធេង ពុំអាចវាស់ទំហ៊ុំបាន ហើយដោយការឲ្យទំនាយ ដល់ព្រះពោធិសត្វទាំងឡាយ ព្រះអង្គអាចជួយ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ឲ្យសម្រេចនូវពុទ្ធភូមិបាន ។
ព្រះអង្គបង្ហាញឲ្យឃើញថា ព្រះអង្គចូលបរិនិព្វាន ប៉ុន្តែការនាំសត្វមានជីវិតឲ្យរួចខ្លួន នៅតែបន្តទៅទៀត គ្មានទីបញ្ចប់ ។ ក្នុងការកំចាត់ចោលនូវ កិលេសរបស់សត្វទាំងនោះ បណ្តុះឫសគុណធម៌ និងបង្កើតបុណ្យកុសលដ៏ប្រសើរ ព្រះអង្គបានបង្ហាញនូវការងារដ៏អស្ចារ្យ និងពុំអាចយល់បាន ។
លើសអំពីនេះទៀត ព្រះពោធិសត្វគ្រប់អង្គក្នុងក្រុម អាចទៅទស្សនាដែនដីព្រះពុទ្ធផ្សេងៗ ហើយពន្យល់ការបង្រៀនមាគ៌ាធម៌ ។ របៀបនៃការប្រព្រឹត្តិ របស់ព្រះពោធិសត្វ ល្អបរិសុទ្ធ ហើយមិនប្រឡាក់ដោយកិលេស ។ ដូចគ្រូឆ្ពិនភ្នែក ដែលមានការប៉ិនប្រសប់ ឥតខ្ចោះ អាចបង្កើតការឆ្ពិនភ្នែកផ្សេងៗ រាប់ទាំងរូបភាពប្រុសឬស្រី តាមចិត្តចង់ ឯព្រះពោធិសត្វ ដែលបានហាត់រៀនច្បាស់លាស់ នូវវិធីរំដោះ ហើយបានដល់នូវការយល់ដឹងនូវធម៌ពិត អាចបង្រៀននិងប្តូររូប សត្វមានជីវិតបានដោយសេរី ។
ព្រះអង្គបង្ហាញខ្លួនព្រះអង្គ នៅគ្រប់ទីកន្លែង ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធរាប់មិនអស់ បំពេញសកម្មភាពនៃករុណា អាណិតអាសូរ ចំពោះសត្វមានជីវិត ដោយឥតនឿយហត់ និងប្រកបដោយវិរិយភាព ។ យ៉ាងនេះហើយ ព្រះអង្គក៏បានស្ទាត់ជំនាញបរិបូណ៌ ក្នុងការវិធីរំដោះទាំងនោះ ។ ព្រះអង្គជ្រាបច្បាស់នូវខ្លឹមសារ នៃសូត្រសម្រាប់ពោធិសត្វ ហើយដោយកិត្តិនាមព្រះអង្គរន្ទឺសព្វសាយ ព្រះអង្គដឹកនាំសត្វមានជីវិត សព្វកន្លែងគ្រប់ទិស ទាំង១០ ។ ព្រះពុទ្ធទាំងអស់ ស្គាល់ព្រះអង្គច្បាស់ ហើយការពារព្រះអង្គ ។ ព្រះអង្គបានរស់នៅក្នុងគ្រប់ស្ថានព្រះពុទ្ធ ហើយបានបំពេញការងារទាំងអស់ នៃអរហន្តដ៏អស្ចារ្យ ។
ព្រះអង្គផ្សប់ផ្សាយការប្រៀនប្រដៅ របស់ព្រះតថាគត ធ្វើសកម្មភាពជាគ្រូធំសម្រាប់ព្រះពោធិសត្វដទៃទៀត ហើយដោយសមាធិនិងបញ្ញាដ៏ជ្រាលជ្រៅ ដឹកនាំផ្លូវសត្វមាន ជីវិតរាប់មិនអស់ ។ ដោយបញ្ញាចាក់ធ្លុះ ទៅក្នុងខ្លឹមសារធម្មជាតិនៃព្រះធម៌ ព្រះអង្គ ឃើញច្បាស់នូវទិដ្ឋភាពផ្សេងគ្នា នៃសត្វមានជីវិត ហើយពិនិត្យមើលលោកទាំងអស់ យ៉ាងជិត ។ ក្នុងការថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈដល់ព្រះពុទ្ធ ព្រះអង្គបង្ហាញកាយនិម្មិត ដូចជាផ្លេកបន្ទោរនៃរន្ទះ ។
ដោយបានសិក្សាច្បាស់ នូវបញ្ញាវែងនៃអ្នកអង់អាច ហើយបានត្រាស់ដឹង នូវធម្មជាតិបំភ័នភ្នែកនៃព្រះធម៌ ព្រះអង្គបានកំទេចសំណាញ់មារ ស្រាយចំណងតណ្ហាទាំងអស់ ។ ព្រះអង្គឡើងខ្ពស់ផុតថ្នាក់ នៃពួកសាវ័កនិងបច្ចេកពុទ្ធ ហើយបានដល់នូវសមាធិ នៃភាពសូន្យទទេ អរូប និងការអស់ទៅនៃតណ្ហា ។ ដោយភាពប៉ិនប្រសប់ ព្រះអង្គផ្តល់ផ្លូវត្រង់ៗ ហើយបង្ហាញការបង្រៀន៣បែប តាមរបៀបនេះ ។
បន្ទាប់មកចំពោះអ្នកថ្នាក់កណ្តាល និងថ្នាក់ក្រោម ព្រះអង្គបង្ហាញការចូកទៅកាន់បរិនិព្វាន របស់ព្រះអង្គ ។ ប៉ុន្តែតាមការពិត ព្រះអង្គគ្មានសកម្មភាព ហើយគ្មានការចង់ បាន ហើយព្រះអង្គទ្រង់ជ្រាបថា ធម៌ក្នុងធម៌ទាំងឡាយ គ្មានកើតគ្មានរលត់ ព្រះអង្គជ្រាបថា ធម៌ទាំងអស់មានសភាពស្មើគ្នាឥតខ្ចោះ ។ ព្រះអង្គបានដល់នូវធរណី(មន្ត) រាប់ពុំអស់ ១រយពាន់សមាធិ ឥន្រ្ទិយនិងបញ្ញាសាសនាជាច្រើនយ៉ាង ។ ដោយសារការចំរើនសមាធិចិត្ត ទូលាយនិងសព្វសាយ ព្រះអង្គចូលជ្រៅទៅក្នុងកំណប់ព្រះធម៌ សម្រាប់ព្រះពោធិសត្វទាំងឡាយ ។ បន្ទាប់ពីបានទទួលកម្រងផ្កា នៃពុទ្ធសមាធិមក ព្រះអង្គប្រកាស និងពន្យល់អំពីសូត្រទាំងអស់ ។ ក្នុងពេលស្ថិតជ្រៅក្នុងសមាធិ ព្រះអង្គឃើញព្រះពុទ្ធរាប់មិនអស់ ហើយបានជួបព្រះពុទ្ធគ្រប់ៗអង្គ ក្នុងពេលតែមួយ ។
ដោយបំភ្លឺនិងបង្រៀនបរមត្ថសច្ចៈ ដល់សត្វមានជីវិត ព្រះអង្គដោះលែងសត្វទាំងនោះ ឲ្យរួចអំពីសេចក្តីឈឺចាប់ខ្លាំងហួសកំរិត ឲ្យរួចពីស្ថានភាពដែលសេចក្តីឈឺចាប់ មានកំរិតខ្លាំងពេក រារាំងមនុស្សមិនឲ្យរកឱកាស ប្រតិបត្តិធម៌ព្រះពុទ្ធបាន ហើយនិងឲ្យរួចពីស្ថានភាព ដែលការឈឺចាប់មិនមានកំរិតខ្លាំង រារាំងមនុស្សមិនឲ្យប្រតិបត្តិធម៌ ។ ដោយបានសម្រេចការត្រាស់ដឹង និងសំនួនវោហារ ជាព្រះតថាគត ព្រះអង្គស្ទាត់ក្នុងភាសា ដែលអាចឲ្យព្រះអង្គជួយសត្វមានជីវិត ឲ្យចេះដឹងបាន ។ ព្រះអង្គស្ថិតនៅពីលើ កិច្ចការជាលោកិយទាំងអស់ ហើយចិត្តរបស់ព្រះអង្គស្ងប់ជានិច្ច គង់នៅក្នុងមាគ៌ានៃការរំដោះសត្វ ។ ទាំងនេះអាចឲ្យព្រះអង្គ គ្រប់គ្រងយ៉ាងពេញលេញ លើធម៌ទាំងអស់ ។
ដោយពុំមានសេចក្តីសុំដល់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គក្លាយជាមិត្តល្អ របស់សត្វមានជីវិតម្នាក់ៗ គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ហើស្ពាយបង្វិចកម្មដ៏ធ្ងន់ របស់សត្វមានជីវិតទាំងនោះ លើខ្នងព្រះអង្គ ។ ព្រះអង្គលើកស្ទួយ កំណប់ព្រះធម៌ដ៏សុខុម របស់ព្រះតថាគត ហើយការពារគ្រាប់ពូជ នៃពុទ្ធភូមិ ដើម្បីឲ្យបានកាន់តែច្រើនឡើង ។ ដោយបានរឭកសេចក្តីករុណា ចំពោះសត្វមានជីវិត ព្រះអង្គពន្យល់ការបង្រៀន ដោយមេត្រីភាព ហើយផ្តល់នូវធម្មចក្ខុ ដល់សត្វមានជិវិតទាំងឡាយនោះ ។ ព្រះអង្គបិទផ្លូវទៅកាន់អបាយភូមិ៣ បើកទ្វារនៃគុណធម៌ ហើយមិនរង់ចាំសេចក្តីសុំ ពីសត្វមានជីវិត ព្រះអង្គប្រទាននូវព្រះធម៌ ។ ព្រះអង្គធ្វើដូច្នេះ ដើម្បីសត្វមានជីវិត គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ដូចបុត្រដែលស្រឡាញ់ និងគោរពមាតាបិតា របស់ខ្លួន ។ តាមពិតព្រះអង្គថែរក្សា សត្វមានជីវិត ដូចខ្លួនរបស់ព្រះអង្គដែរ ។
ដោយឫសនៃគុណធម៌ទាំងនេះ ព្រះពោធិសត្វគ្រប់ព្រះអង្គ ក្នុងក្រុមប្រជុំ បានទៅដល់ត្រើយនៃការរំដោះសត្វ ។ ព្រះអង្គបាននូវពុទ្ធកុសល រាប់មិនអស់ ហើយបានសម្រេចនូវបញ្ញា ដ៏ពិសិដ្ឋ បរិសុទ្ធ និងមិនអាចយល់បាន ។ ព្រះពោធិសត្វរាប់ពុំអស់ មហាសត្វដូចគ្រប់អង្គទាំងនេះ បានចូលមកប្រជុំគ្នាក្នុងទីនេះ ទាំងអស់តែម្តង ។
លក្ខណៈពិសេសដ៏រុងរឿងនៃព្រះពុទ្ធ
[កែប្រែ][3] នៅក្នុងខណៈដែលវិញ្ញាណទាំងអស់ របស់ព្រះភគវា បញ្ចេញបាមោជ្ជៈ (សេចក្តីរីករាយ) ព្រះកាយទាំងមូលរបស់ព្រះអង្គ មានសភាពស្ងប់និងរុងរឿង ហើយទឹកព្រះភ័ក្រ្តាគួរជាទីគោរព ប្រកបដោយសីហវិសាល ។ ដោយជ្រាបច្បាស់អំពី ព្រះបំណងរបស់ព្រះពុទ្ធ ព្រះអានន្ទក៏ក្រោកឡើងពីទីអង្គុយ បន្ទាបចីពរចុះក្រោមស្មាស្តាំ ក្រាបវន្ទាព្រះពុទ្ធហើយសំពះដោយក្តីគោរព មានបន្ទូលទៅកាន់ព្រះពុទ្ធថា បពិតព្រះភគវាដ៏ចំរើន ថ្ងៃនេះព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះអង្គទាំងអស់ បញ្ចេញបមោជ្ជៈ ព្រះកាយរបស់ព្រះអង្គស្ងប់និងរុងរឿង ទឹកព្រះភ័ក្រ្តាគួរជាទីគោរព ប្រកបដោយសីហវិសាល ដូចកញ្ចក់ថ្លាដែលមានពន្លឺចាំងទៅក្រៅនិងក្នុង ។ សភាពរុងរឿងរបស់ព្រះអង្គ គ្មានអ្វីលើសបាន និងពុំអាចវាស់បាន ។ ខ្ញុំព្រះករុណាពុំធ្លាប់បានឃើញ ព្រះអង្គឧត្តុងឧត្តម រុងរឿងក្រៃលែងដូចថ្ងៃនេះទេ ។ ដោយគោរព ព្រះមហាអរហន្តដ៏ចំរើន គំនិតនេះបានកើតឡើងដល់ខ្ញុំព្រះករុណាថា ថ្ងៃនេះព្រះភគវាគង់នៅ ក្នុងធម៌ដ៏កម្រនិងអស្ចារ្យ ថ្ងៃនេះព្រះលោកវីរបុរសគង់នៅក្នុងស្ថានព្រះពុទ្ធ ថ្ងៃនេះព្រះលោកចក្ខុ ផ្ចង់ព្រះចិន្តាចំពោះការបំពេញ ករណីយកិច្ចជាអ្នកដឹកនាំ ថ្ងៃនេះព្រះលោកក្លាហាន គង់នៅក្នុងកំពូលពោធិ(ការត្រាស់ ដឹងជាព្រះពុទ្ធ) ថ្ងៃនេះព្រះដ៏មានកិត្តិយស ខ្ពស់បំផុតក្នុងស្ថានសួគ៌ សម្រេចគុណធម៌នៃព្រះតថាគត ។ ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយក្នុងអតីត បច្ចុប្បន្ន និងអនាគត ពិនិត្យមើលគ្នាទៅវិញទៅមក ។ តើហេតុម្តេចព្រះពុទ្ធបច្ចុប្បន្ននេះ មិនពិនិត្យមើលព្រះពុទ្ធឯទៀតទាំងអស់? តើមានហេតុបច្ច័យដូចម្តេច ទើបទឹកព្រះភ័ក្រ្តារបស់ព្រះអង្គ រុងរឿងនិងភ្លឺថ្លាខ្លាំងយ៉ាងនេះ? ។
ពេលនោះព្រះភគវា មានព្រះបន្ទូលទៅកាន់ព្រះអានន្ទថា ចូរប្រាប់តថាគតមកមើល ម្នាលអានន្ទ តើអាទិទេពខ្លះណែនាំអ្នក ឲ្យដាក់សំនួរនេះដល់ព្រះពុទ្ធ ឬក៏អ្នកសួរអំពី ទឹកព្រះភ័ក្រ្តាដ៏រុងរឿងរបស់ព្រះអង្គ ដោយការពិនិត្យឃើញ ដ៏ឈ្លាសវៃរបស់ខ្លួនអ្នកផ្ទាល់? ។ ព្រះអានន្ទតបព្រះបន្ទូលព្រះពុទ្ធថា បពិតព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពុំមានអាទិទេពមកណែនាំខ្ញុំព្រះអង្គទេ ខ្ញុំព្រះករុណាសួរព្រះអង្គ អំពីហេតុនេះ ដោយការយល់ព្រមរបស់ខ្ញុំព្រះអង្គផ្ទាល់ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលថា ម្នាលអានន្ទ អ្នកបានពោលពាក្យល្អប្រសើរ តថាគតរីករាយ នឹងសំនួររបស់អ្នកណាស់ អ្នកបានបង្ហាញបញ្ញាដ៏ជ្រាលជ្រៅ និងសេចក្តីយល់ដឹងដ៏សុខុម ក្នុងការសួរតថាគត នូវសំនួរដ៏មានខ្លឹមសារ ក្នុងការអាណិតអាសូរ ដល់សត្វមានជីវិត ។ ក្នុងនាមជាព្រះតថាគត តថាគតទុកសត្វក្នុងត្រៃភព ក្នុងការអាណិតអាសូរខ្លាំងឥតព្រំដែន ។ បំណងដែលឲ្យតថាគត មកកាន់លោកនេះ គឺដើម្បីផ្សប់ផ្សាយការ បង្រៀនផ្លូវព្រះធម៌ និងជួយសង្គ្រោះសត្វលោក គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ដោយផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍ពិត ដល់អ្នកទាំងនោះ ។ សូម្បីតែច្រើនលានកប្បរាប់មិនអស់ ដើម្បីឲ្យបាន ទាន់និងជួបព្រះតថាគត១អង្គ ជាការលំបាកណាស់ ដូចគ្នានឹងការបានឃើញផ្កាឧទុមពរ (ផ្កាឈូកខៀវ) ដែលកម្រនឹងរីកដូច្នោះដែរ ។ សំនួររបស់អ្នក (អានន្ទ) មានគុណប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់ ហើយនិងបំភ្លឺដល់ទេវលោក និងមនុស្សលោកទាំងអស់ ។ ម្នាលអានន្ទ! អ្នកគួរដឺងថា បញ្ញាត្រាស់ដឹងពេញបរិបូណ៌ របស់ព្រះតថាគត មិនអាចវាស់ស្ទង់បាន អាចដឹកនាំសត្វមានជីវិត រាប់ពុំអស់ឲ្យរំដោះខ្លួន ហើយថាបញ្ញាចាក់ធ្លុះរបស់ព្រះអង្គ គ្មានអ្វីមករារាំងបានឡើយ ។ គ្រាន់តែចង្ហាន់១ពេល ព្រះអង្គក៏អាចរស់នៅបានរាប់រយពាន់កោដិកប្ប ឬចម្ងាយពេល ដែលពុំអាចគិតឃើញ ឬវាស់បាន និងលើសអំពីនេះទៅទៀតផង ។ សូម្បីតែបន្ទាប់ពីពេលរត់បាន១ជុំ ព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះ អង្គនៅតែភ្លឺត្រចះត្រចង់ ដោយបាមោជ្ជ ហើយគ្មានបង្ហាញស្នាម នៃការចុះអន់ថយ ព្រះរូបលក្ខណៈមិនផ្លាស់ប្តូរ ហើយទឺកព្រះភក្រ្តារបស់ព្រះអង្គ នៅតែដដែល ។ ហេតុនេះគឺមកអំពី បញ្ញានិងសមាធិរបស់ព្រះតថាគត បរិសុទ្ធឥតខ្ចោះនិងគ្មានព្រំដែន ហើយមកអំពីព្រះអង្គ បានសម្រេចឥទ្ធិបារមីលើព្រះធម៌ទាំងអស់ ។ ម្នាលអានន្ទ! ចូរអ្នកស្តាប់ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន តថាគតនឹងសម្តែងធម៌ ក្នុងពេលឥឡូវនេះ...។ ព្រះអានន្ទឆ្លើយតបព្រះបន្ទូលថា ព្រះករុណាព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គសូមឲ្យបានស្តាប់ព្រះធម៌ ដោយសេចក្តីរីករាយ នៅក្នុងចិត្តរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា ។
ព្រះពុទ្ធអតីត៥៣អង្គ
[កែប្រែ][4] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលទៅកាន់ព្រះអានន្ទថា កាលពីអតីតកាលដ៏ឆ្ងាយ កន្លងកប្បរាប់ពុំអស់ មិនអាចគិតឃើញនិងយល់បាន ព្រះតថាគត១ព្រះអង្គព្រះនាមទិបង្ករ បានត្រាស់ដឹងក្នុងលោក ។ ដោយបានប្រៀនប្រដៅ និងដោះលែងសត្វលោករាប់ពុំអស់ ហើយនាំផ្លូវសត្វទាំងអស់នោះ ទៅតាមមាគ៌ាត្រាស់ដឹង ព្រះអង្គក៏ចូលបរិនិព្វានទៅ ។បន្ទាប់មក ព្រះតថាគតព្រះនាមថា ពន្លឺទៅដល់ទីឆ្ងាយ បានមកកាន់លោកនេះ ។ ក្រោយព្រះអង្គ មានព្រះតថាគតពន្លឺចន្ទ រួចព្រះតថាគតធូបឈើក្រអូប ស្តេចភ្នំប្រណិតកំពូលភ្នំសុមេរុ ភ្លឺចិញ្ចាចដូចភ្នំសុមេរុ ពណ៌ព្រះចន្ទ នឹកឃើញត្រូវ រួចផុតពីកិលេស គ្មានការជាប់ជំពាក់ ទេវនាគ ពន្លឺរាត្រី កំពូលក្សេមក្សាន្តនិងភ្លឺចិញ្ចាច ដីមិនកំរើក ផ្កាត្បូងល្អឆើត ត្បូងមាសរលោង កំណប់មាស ពន្លឺភ្លើង ប្រភពដ៏ក្លាំងក្លា រញ្ជួយផែនដី រូបភាពព្រះចន្ទ សម្លេងព្រះអាទិត្យ បុប្ផាសេរីភាព ពន្លឺរុងរឿង ឫទ្ធិបដិហារិយនៃសមុទ្រ ត្រាស់ដឹង ពន្លឺទឹក មហាគន្ធពិដោរ គ្មានធូលីនិងកិលេស បោះបង់អមិត្តភាព ភ្លើងនៃ គ្រឿងអលង្ការ កំពូលដ៏ល្អ ជំហរវីរបុរស បញ្ញាប្រកបដោយកុសល ភ្លឺលើសព្រះអាទិត្យនិងព្រះចន្ទ ពន្លឺត្បូងនៃព្រះអាទិត្យនិងព្រះចន្ទ ពន្លឺត្បូងដ៏កំពូល កំពូលខ្ពស់បំផុត បុប្ផានៃការត្រាស់ដឹង កំរឹតពន្លឺនៃព្រះចន្ទ ពន្លឺសុរិយា ស្តេចនៃពណ៌ផ្កា ពន្លឺចន្ទលើទឹក កំចាត់ភាពងងឹតនៃអវិជ្ជា ប្រព្រឹត្តការកំចាត់នីវរណធម៌ សទ្ធាបរិសុទ្ធ ឃ្លាំងអំពើល្អ ភាពរុងរឿងវិសេសវិសាល បញ្ញានៃព្រះធម៌ សំរែកសត្វឥន្រ្ទីយ៍ សំរែកសត្វសឹង្ហ សម្លេងនាគនិងលំនៅដ្ឋានក្នុងលោក ។ ព្រះពុទ្ធទាំងអស់នេះ បានចូលបរិនិព្វានអស់ហើយ ។
ព្រះពុទ្ធលោកេស្វាររាជនិងព្រះធម្មករ
[កែប្រែ][5] ពេលនោះមានព្រះពុទ្ធមួយព្រះអង្គ ព្រះនាម លោកេស្វាររាជ ជាព្រះតថាគត ព្រះអរហន្ត ជាអ្នកត្រាស់ដឹងពេញបរិបូណ៌ មានបញ្ញានិងការប្រតិបត្តិ ជាអ្នកឥតខ្ចោះ ជាអ្នកស្គាល់នូវលោក ជាអ្នកគ្មាននរណាលើសបាន ជាអ្នកបង្ហាត់មនុស្ស ជាគ្រូនៃទេព្តានិងមនុស្ស ជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ហើយនិងជាអ្នកមានកិត្តិយសក្នុងលោក ។
នៅពេលនោះ មានក្សត្រមួយព្រះអង្គ ដែលបន្ទាប់ពីបានស្តាប់ ធម្មទេសនារបស់ព្រះពុទ្ធ មានសេចក្តីរីករាយក្នុងចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ហើយកើតចិត្តចង់បាន ការត្រាស់ដឹងខ្ពស់បំផុតនិងពេញបរិបូណ៌ ។ ព្រះអង្គបោះបង់ អាណាចក្រនិងរាជបល្ល័ង្គ ហើយបួសជាភិក្ខុ មានព្រះនាមថាធម្មករ ។ ដោយព្រះអង្គមានការឈ្លាសវៃដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ សេចក្តីក្លាហាននិងបញ្ញា ព្រះអង្គបង្ហាញឲ្យឃើញលក្ខណៈ ផ្លែកពីគេនៅក្នុងលោក ។ ព្រះអង្គចូលទៅគាល់ ព្រះតថាគតលោកេស្វាររាជ លិតជង្គង់នៅទៀបព្រះបាទ ដើរប្រទាក់សិន៣ជុំ ដោយមានព្រះពុទ្ធនៅខាងស្តាំជានិច្ច ក្រាបលើដីថ្វាយបង្គំព្រះអង្គ ផ្គុំព្រះហត្ថាទាំង២ ដោយសេចក្តីគោរព ពោលសសើរព្រះពុទ្ធ ដោយគាថាយ៉ាងនេះថាៈ
ព្រះភក្រ្តាដ៏ភ្លឺថ្លារបស់ព្រះពុទ្ធ មានសភាពរុងរឿង - ភាពឆើតឆាយរបស់ព្រះអង្គគ្មានព្រំដែន - ភាពរុងរឿងដ៏ត្រចះត្រចង់យ៉ាងនេះ ពុំមានអ្វីមកប្រៀបផ្ទឹមបាន - ព្រះអាទិត្យ ព្រះចន្ទ និងអលង្កា ពិតមែនតែចាំង ដោយពន្លឺស្រវាំងភ្នែក ត្រូវស្រអាប់និងងងឹតអស់ ហាក់ដូចជាដុំទឹកខ្មៅ១គំនរ ។
ទឹកព្រះភក្រ្តារបស់ព្រះតថាគត មិនអាចប្រៀបបាន ក្នុងលោកទាំងមូល - សម្លេងដ៏ឧត្តមរបស់ព្រះពុទ្ធ ឮខ្ទរខ្ទារគ្រប់ទិសទាំង១០ - ចរិយាសម្បត្តិ ការសិក្សា ការខំប្រឹង ការសម្រេចឈានសមាធិ បញ្ញានិងគុណធម៌របស់ព្រះអង្គ គ្មានអ្វីស្មើបាន - គុណសម្បត្តិទាំងអស់នេះ មានសភាពអស្ចារ្យ និងគ្មានអ្វីលើសបាន ។
ព្រះអង្គចំរើនសមាធិជ្រៅ ហើយត្រង់ចំពោះលើសមុទ្រព្រះធម៌ នៃព្រះពុទ្ធទាំងអស់ - ព្រះអង្គជ្រាបនូវជំរៅ និងរង្វាស់បណ្តោយរបស់វា ហើយចូលទៅដល់ទីឆ្ងាយបំផុតរបស់វា - អវិជ្ជា លោភៈ ទោសៈ ត្រូវបាត់ជាអចិន្រ្តៃយ៍ អំពីព្រះដ៏មានកិត្តិយសក្នុងលោក- ព្រះអង្គជាសឹង្ហ ជាអ្នកក្លាហានបំផុត លើសមនុស្សទាំងអស់ គុណធម៌ដ៏រុងរឿងរបស់ព្រះអង្គគ្មានព្រំដែន ។
ព្រះបញ្ញាញាណរបស់ព្រះអង្គ ជ្រៅហើយខ្ពង់ខ្ពស់ - ពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ ដែលល្បីខ្ទរខ្ទារប្រកបដោយសេចក្តីស្ញប់ស្ញែង ធ្វើឲ្យលោករាប់ពាន់លាន ក្នុងសកលលោក រញ្ជួយញាប់ញ័រ - ខ្ញុំតាំងចិត្តថានឹងទៅជា ព្រះពុទ្ធ១អង្គ ស្មើនឹងការសម្រេចរបស់ព្រះអង្គ ឱស្តេចព្រះធម៌ដ៏ពិសិដ្ឋ! ដើម្បីស្រោចស្រង់សត្វមានជីវិត អំពីវដ្តសង្សារ (ការកើត-ស្លាប់)ហើយនិងដឹកនាំសត្វទាំងអស់នោះ ឆ្ពោះទៅកាន់ការរំដោះខ្លួន ។
វិន័យរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា ក្នុងការធ្វើទាន ការត្រួតត្រាចិត្ត គុណសម្បត្តិចរិយា ខន្តីនិង វិរិយភាព ហើយនិងក្នុងការចំរើន សមាធិនិងបញ្ញា ត្រូវតែខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត និងគ្មានអ្វីលើសបាន ។ ខ្ញុំព្រះករុណាសូមសច្ចាថា កាលណាខ្ញុំព្រះករុណា បានក្លាយជាព្រះពុទ្ធ១អង្គ ខ្ញុំព្រះករុណានឹងបំពេញ ការសន្យានេះគ្រប់ទីកន្លែង ហើយនឹងផ្តល់មហាសន្តិភាព ដល់សត្វលោកទាំងអស់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងសេចក្តីភ័យខ្លាច ។
ពិតមែនតែមានព្រះពុទ្ធ ចំនួន១ពាន់លានកោដិ និងមហាអរហន្តច្រើនអនេក រាប់មិន អស់ ដូចខ្សាច់ក្នុងទន្លេគង្គ ខ្ញុំព្រះករុណានឹងបូជាចំពោះ ព្រះពុទ្ធទាំងអស់នោះ - ខ្ញុំព្រះករុណានឹងស្វែងរក នូវមាគ៌ាដ៏ខ្ពស់បំផុត ជាដាច់ខាត ដោយឥតខ្លាចនឿយហត់ ។
ពិតមែនតែដែនដីព្រះពុទ្ធ ច្រើនរាប់មិនអស់ ដូចខ្សាច់ក្នុងទន្លេគង្គ ហើយតំបន់និងលោកដទៃទៀត មិនអាចរាប់ចំនួនបាន សូមពន្លឺរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា ភ្លឺគ្រប់ទីកន្លែង ផ្សប់ផ្សាយទៅគ្រប់ដែនដីទាំងនោះ - ជាលទ្ធផលនៃវិរិយភាព របស់ខ្ញុំព្រះករុណានេះ សូមអានុភាពដ៏រុងរឿង របស់ខ្ញុំព្រះករុណា មានសភាពជ្រាលជ្រៅ ពុំអាចវាស់បាន ។
បន្ទាប់ពីខ្ញុំព្រះករុណា បានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ សូមឲ្យដែនដីរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា ល្អបំផុតលើសគេ ហើយអ្នករស់នៅ ជាអ្នកអស្ចារ្យគ្មាននរណាដល់ - សូមឲ្យថ្នាក់នៃការត្រាស់ ដឹង ខ្ពស់បំផុត - សូមឲ្យដែនដីរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា ដែលដូចគ្នានឹងស្ថាននិព្វាន គ្មានអ្វី ប្រៀបផ្ទឹមបាន - ខ្ញុំព្រះករុណាអាណិតអាសូរដល់សត្វមានជីវិត ហើយតាំងចិត្តថា នឹងជួយសង្រ្គោះសត្វទាំងអស់នោះ ។
សូមឲ្យអ្នកដែលចូលមកពីទិសទាំង១០ រកឃើញសេចក្តីរីករាយ និងសេចក្តីស្ងប់ក្នុងបេះដូង - កាលណាអ្នកទាំងនោះ បានមកដល់ដែនដីរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា សូមឲ្យអ្នកទាំងនោះ រស់នៅក្នុងសន្តិភាព និងសេចក្តីសប្បាយ - ខ្ញុំព្រះករុណាសូមអង្វរព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ធ្វើជាសាក្សី ហើយធានាដល់សេចក្តីពិត នៃសេចក្តីប្រាថ្នារបស់ខ្ញុំព្រះករុណា - ដោយឥឡូវនេះបានប្រកាសនូវសច្ចា របស់ខ្ញុំព្រះករុណា ចំពោះព្រះភក្រ្តព្រះអង្គ ខ្ញុំព្រះករុណានឹងខំប្រឹងបំពេញ នូវសច្ចាទាំងអស់នេះ ។
ព្រះដ៏មានកិត្តនាមក្នុងលោក គ្រប់ទិសទាំង១០ មានព្រះបញ្ញាញាណ គ្មានអ្វីរារាំង - ខ្ញុំព្រះករុណាសូមអំពាវនាវ ដល់ព្រះដ៏មានកិត្តិនាមក្នុងលោក ទាំងអស់នោះធ្វើជា សាក្សីចំពោះបំណងរបស់ខ្ញុំព្រះករុណា - ទោះបីខ្ញុំព្រះករុណាត្រូវស្ថិតនៅ ក្នុងសេចក្តីឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង ក៏ខ្ញុំព្រះករុណានឹងប្រតិបត្តិ ដោយសេចក្តីព្យាយាមដ៏មុះមុត ទ្រាំទ្រសេចក្តីលំបាកគ្រប់យ៉ាង ដោយពុំមានការអស់កម្លាំងឡើយ ។
អធិដ្ឋានរបស់ធម្មករដើម្បីត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ
[កែប្រែ][6] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថា បន្ទាប់ពីបានពោលនូវគាថាទាំងអស់នេះហើយ ភិក្ខុធម្មករក្រាបទូល ព្រះពុទ្ធលោកេស្វាររាជថា ដោយសេចក្តីគោរព បពិតព្រះដ៏មានព្រះភាគដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះករុណាប្រកាសថា បានរលឹកដល់សេចក្តីប្រាថ្នា នៃការត្រាស់ដឹងខ្ពស់បំផុត និងឥតខ្ចោះ ។ ខ្ញុំព្រះករុណាសូមអង្វរព្រះអង្គ ទូន្មានព្រះធម៌ពេញបរិបូណ៌ ដល់ខ្ញុំព្រះករុណា ដើម្បីឲ្យខ្ញុំព្រះករុណា អាចប្រតិបត្តិការអនុវត្តន៍ ដើម្បីបង្កើតដែនដីបរិសុទ្ធរបស់ព្រះពុទ្ធ ដែលលំអរទៅដោយ លក្ខណសម្បត្តិប្រសើរគ្មានទីបញ្ចប់ ។ អាស្រ័យហេតុដូច្នេះ សូមព្រះអង្គបង្រៀនខ្ញុំព្រះករុណា ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យបានសម្រេចការត្រាស់ដឹងឆាប់ ហើយកំចាត់បង់នូវឫសគល់ នៃសេចក្តីទុក្ខដោយសារការកើត-ស្លាប់ របស់សត្វទាំងអស់ ។
ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ នៅពេលនោះ ព្រះពុទ្ធលោកេស្វាររាជ ឆ្លើយតបទៅភិក្ខុធម្មករថាៈ អ្នកគប្បីដឹងដោយខ្លួនឯង ថាការអនុវត្តន៍ណាអាចឲ្យអ្នកបង្កើតដែនដីព្រះពុទ្ធ ដ៏រុងរឿងមួយបាន ។ ភិក្ខុក្រាបទូលព្រះពុទ្ធថាៈ ព្រះបន្ទូលនេះទូលាយហើយជ្រៅពេក ហួសសេចក្តីយល់របស់ខ្ញុំព្រះករុណា ។ ខ្ញុំព្រះករុណាសូមអង្វរព្រះអង្គដោយស្មោះ បពិតព្រះដ៏មានព្រះភាគដ៏ចំរើន សូមពន្យល់ឲ្យបានវែងឆ្ងាយនូវការអនុវត្តន៍ ដែលព្រះពុទ្ធ ព្រះតថាគតទាំងឡាយ ប្រតិបត្តិក្នុងការបង្កើតដែនដី បរិសុទ្ធរបស់ព្រះអង្គ ។ បន្ទាប់ពីខ្ញុំព្រះករុណាបានស្តាប់ហើយ ខ្ញុំព្រះករុណាសង្ឃឹមថា នឹងអនុវត្តន៍តាមការប្រៀនប្រដៅ ហើយបំពេញសេចក្តីប្រាថ្នា របស់ខ្ញុំព្រះករុណាយ៉ាងដូច្នេះ ។
នៅពេលនោះ ព្រះពុទ្ធលោកេស្វាររាជ បានជ្រាបអំពីសេចក្តីប្រាថ្នា ដ៏ថ្លៃថ្នូរនិងខ្ពង់ខ្ពស់ របស់ភិក្ខុធម្មករ ហើយបានបង្រៀនភិក្ខុ ដូចតទៅៈ ជាការឧបមា ប្រសិនបើបុគ្គលម្នាក់បាចទឹកមហាសមុទ្រ ឥតឈប់សំរាក ដោយត្រឡោកដូង គាត់អាចឃើញបាតសមុទ្របាន បន្ទាប់អំពីកប្បជាច្រើនបានកន្លងទៅ ហើយពេលនោះក៏អាច យកកំណប់ដ៏កម្របាន ។ ដូចគ្នាយ៉ាងនេះដែរ បើសិនបុគ្គលម្នាក់ ស្វែងរកមាគ៌ា(ព្រះធម៌) ដោយស្មោះ ដោយវិរិយភាព និងឥតឈប់ឈរ គាត់នឹងអាចទៅដល់ ទីដៅរបស់គាត់ ។ តើមានអធិដ្ឋានណាដែល គេមិនអាចបំពេញបានឬទេ? ។
ពេលនោះព្រះពុទ្ធលោកេស្វាររាជ បានពន្យល់ដោយក្បោះក្បាយ នូវទិដ្ឋភាពច្រើននិងតិច នៃដែនដីព្រះពុទ្ធ២រយ១០កោដិ រួមទាំងធម្មជាតិជាកុសលនិងអកុសល នៃទេវតានិងមនុស្ស ដែលរស់នៅក្នុងដែនដីនោះ ។ ព្រះអង្គបានប្រាប់រឿងទាំងអស់ដល់ភិក្ខុ តាមសេចក្តីសុំ ។ ពេលនោះភិក្ខុ បន្ទាប់ពីបានស្តាប់ សេចក្តីពន្យល់របស់ព្រះពុទ្ធ អំពីដែនដីបរិសុទ្ធដ៏រុងរឿង ហើយបានឃើញដែនដីទាំងអស់នោះ បានប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះអធិដ្ឋានយ៉ាងឧត្តមបំផុត និងគ្មានអ្វីលើសបាន របស់ព្រះអង្គ(ភិក្ខុ) ។ ដោយចិត្តរបស់ព្រះ អង្គស្ងប់ ហើយសេចក្តីប្រាថ្នារបស់ព្រះអង្គ រួចចាកការជាប់ជំពាក់ ភិក្ខុបានជាអ្នកប្រ សើរលើសគេក្នុងលោកទាំងមូល ។ ព្រះអង្គចំរើនភាវនា លើអធិដ្ឋានទាំងអស់ អស់ចំនួន៥មហាកប្ប បន្ទាប់មកព្រះអង្គជ្រើសយក ការអនុវត្តន៍បរិសុទ្ធ សម្រាប់ការបង្កើតដែនដីព្រះពុទ្ធរបស់ព្រះអង្គ ។
ព្រះអានន្ទទូលសួរព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)ថាៈ តើសត្វមានជីវិតដែលរស់នៅ ក្នុងដែនដីរបស់ ព្រះពុទ្ធលោកេស្វាររាជ មានអាយុដូចម្តេច? ព្រះពុទ្ធឆ្លើយតបនឹងព្រះអានន្ទថាៈ អាយុរបស់ព្រះពុទ្ធអង្គនេះ ប្រវែង៤២កប្ប ។
ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូលបន្តទៀតថាៈ បន្ទាប់អំពីនោះមក ព្រះពោធិសត្វធម្មករ បានប្រតិបត្តិតាមការអនុវត្តន៍បរិសុទ្ធ ដែលបាននាំឲ្យកើតដែនដីប្រណិតៗ របស់ព្រះ ពុទ្ធចំនួន២រយ១០កោដិ ។ នៅពេលដែលព្រះអង្គ បានបញ្ចប់កិច្ចការនេះហើយ ព្រះអង្គចូលទៅកាន់ព្រះពុទ្ធ (លោកេស្វាររាជ) លិតជង្គង់ទៀបព្រះបាទព្រះពុទ្ធ ដើរប្រទាក់សិណជុំវិញព្រះពុទ្ធ៣ជុំ ផ្គុំហត្ថាសំពះ ហើយអង្គុយចុះ ។ ព្រះអង្គមានបន្ទូលទៅកាន់ព្រះពុទ្ធថាៈ ខ្ញុំព្រះករុណាបានប្រតិបត្តិតាម ការអនុវត្តន៍បរិសុទ្ធ ដើម្បីបង្កើតដែនដីព្រះពុទ្ធដ៏រុងរឿងមួយ ។ ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអង្គវិញថាៈ អ្នកត្រូវតែប្រកាស រឿងនេះ ដឹងថាឥឡូវជាឱកាសល្អហើយ លើកទឹកចិត្តនិងធ្វើឲ្យរីករាយ ដល់ក្រុមប្រជុំទាំងមូល ។ ដោយបានឮរឿងនេះ ព្រះពោធិសត្វដទៃទៀត នឹងប្រតិបត្តិតាមធម៌នេះ ហើយក៏នឹងបានបំពេញ អធិដ្ឋានដ៏ឧត្តមរាប់មិនអស់ របស់ខ្លួនដែរ ។ ព្រះធម្មករឆ្លើយតបទៅកាន់ព្រះពុទ្ធថាៈ ខ្ញុំព្រះករុណាសូមអង្វរព្រះអង្គ សូមទ្រង់ព្រះសន្តាប់ ខ្ញុំព្រះករុណាសូមប្រកាសឥឡូវនេះ នូវ អធិដ្ឋាន ដ៏ពេញលេញ របស់ខ្ញុំព្រះករុណា ។
អធិដ្ឋាន៤៨របស់ព្រះធម្មករ
[កែប្រែ][7] (១) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ត្រូវមាននរក-ប្រេត-តិរច្ឆាន នៅក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ បន្ទាប់ពីធ្វើមរណកាលទៅ ត្រូវទៅកើតក្នុងអបាយភូមិ៣ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញ បរិបូណ៌ ។
(៣) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំទាំងអស់គ្នា ត្រូវគ្មានសម្បុរមាសសុទ្ធ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំទាំងអស់គ្នា ត្រូវគ្មានរូបរាងតែមួយ ហើយត្រូវខុសគ្នាក្នុងលំអរ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៥) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវមិនចាំអតីតជាតិទាំងអស់របស់ខ្លួន សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៦) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវគ្មានភ្នែកទិព្វ ឃើញសូម្បី១រយពាន់កោដិនយុត(រាប់ពុំបាន)ដែនដីព្រះពុទ្ធ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៧) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវគ្មានត្រចៀកទិព្វ ឮការបង្រៀនធម៌របស់ព្រះពុទ្ធ យ៉ាងតិចត្រឹម១រយពាន់កោដិនយុត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៨) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវគ្មានញាណទិព្វ ដឹងចិត្តរបស់អ្នកដទៃ យ៉ាងតិចត្រឹមសត្វមានជីវិតទាំងអស់ ដែលរស់នៅក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ១រយពាន់កោដិនយុត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៩) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវគ្មានមហិទ្ធិឫទ្ធិ ធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីណាក៏បាន ក្នុងតែ១ប៉ប្រិចភ្នែក សូម្បីឆ្ងាយផុតដែនដីព្រះពុទ្ធ ១រយពាន់កោដិនយុត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១០) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវឲ្យគំនិតជាប់ជំពាក់លើខ្លួនឯង កើតឡើងនៅក្នុងចិត្ត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១១) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវមិនរស់នៅក្នុងប្រទេស ដែលធានាពិតប្រាកដ និងដល់នូវព្រះនិព្វានដោយជោគជ័យ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១២) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ពន្លឺរស្មីរបស់ខ្ញុំត្រូវមានកំរិត មិនអាចបំភ្លឺយ៉ាងតិចត្រឹមដែនដីព្រះពុទ្ធ ១រយពាន់កោដិនយុត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១៣) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ អាយុរបស់ខ្ញុំត្រូវមានកំរិត សូម្បីដល់ប្រវែង១រយពាន់កោដិនយុតកប្ប សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១៤) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ចំនួនសាវ័កក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ អាចដឹងបាន សូម្បីតែបើសត្វលោកនិងព្រះបច្ចេកពុទ្ធទាំងអស់ ដែលរស់នៅក្នុងសកលលោកនេះ ទាំង១ពាន់លានលោក ត្រូវរាប់ចំនួនសាវ័កទាំងនោះ អស់រយៈពេល១រយពាន់កប្ប សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១៥) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវមានកំរិតអាយុ លើកលែងតែកាលណាអ្នកទាំងនោះ សុំឲ្យអាយុចុះតិច ក្នុងការតម្រូវតាមអធិដ្ឋានខាងដើមរបស់ខ្លួន សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១៦) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ សូម្បីត្រូវឮអំពីការធ្វើខុសណាមួយ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១៧) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពុទ្ធច្រើនរាប់ពុំបាន ក្នុងដែនដីនៃទិសទាំង១០ ទាំងអស់ ត្រូវមិនពោលសរសើរ ហើយមិនលើកតំកើងនាមរបស់ខ្ញុំ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(១៨) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ សត្វមានជីវិតក្នុងដែនដី នៃទិសទាំង១០ ដែលជឿទុកចិត្តលើខ្ញុំ ដោយសេចក្តីស្មោះនិងរីករាយ មានបំណងចង់មកកើត ក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ហើយហៅឈ្មោះរបស់ខ្ញុំ សូមបីត្រឹមតែ១០ដង ត្រូវមិនបានកើតក្នុងដែនដីនេះ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ លើកលែងតែសត្វមានជីវិតណា ដែលបានធ្វើកម្មធ្ងន់បំផុត៥យ៉ាង (សម្លាប់ឪពុក-ម្តាយ ធ្វើឲ្យឈាមព្រះពុទ្ធហូរ សម្លាប់ព្រះអរហន្ត ចាប់រំលោភភិក្ខុនី បំបែកសង្ឃ) និងប្រមាថព្រះធម៌ត្រឹមត្រូវ ។
(១៩) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ សត្វមានជីវិតក្នុងដែនដី នៃទិសទាំង១០ ដែលមានសេចក្តីប្រាថ្នាដ៏ខ្លាំងក្លា ដើម្បីការត្រាស់ដឹង ធ្វើនូវកុសលកម្មផ្សេងៗ ហើយប្រាថ្នាដោយចិត្តស្មោះ ឲ្យបានកើតក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ត្រូវនៅពេលមរណៈ មិន ឃើញខ្ញុំព្រមទាំងអរហន្តច្រើនអនេកជាបរិវារ មកស្ថិតចំពោះមុខអ្នកទាំងនោះ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២០) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ សត្វមានជីវិតក្នុងដែនដី នៃទិសទាំង១០ ដែលបន្ទាប់ពីបានឮឈ្មោះរបស់ខ្ញុំ ផ្ចង់គំនិតរបស់ខ្លួនទៅលើដែនដីរបស់ខ្ញុំ បណ្តុះឫសគុណធម៌ ហើយឧទិសកុសលរបស់ខ្លួន ដោយស្មោះឆ្ពោះទៅរកដែនដីរបស់ខ្ញុំ ក្នុងបំណងឲ្យបានទៅកើតក្នុងទីនោះ ត្រូវមិនបានសម្រេចបំណងរបស់ខ្លួន សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២១) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវមិនប្រកបដោយ រូបលក្ខណៈ៣២ជាបុរសដ៏ឆ្នើម ទាំងអស់គ្នា សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២២) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធផ្សេងទៀត ដែលមកទស្សនាដែនដីរបស់ខ្ញុំ ត្រូវតែនៅទីបំផុតមិនបានដល់ការត្រាស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធ បន្ទាប់ពី១ជាតិទៀត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។ លើកលែងតែព្រះពោធិសត្វណា ដែលមានសំណូមពរដើម្បីបង្រៀន និងដឹកនាំសត្វមានជីវិត ស្របតាមអធិដ្ឋានខាងដើមរបស់ព្រះអង្គ ដោយព្រះអង្គពាក់អាវក្រោះ នៃអធិដ្ឋានដ៏ឧត្តម សន្សំបុណ្យបារមី ដោះលែងសត្វមានជីវិតទាំងអស់ ពីការកើត-ស្លាប់ ទស្សនាដែនដីព្រះពុទ្ធដើម្បីបំពេញ ការអនុវត្តន៍របស់ព្រះពោធិសត្វ ធ្វើការបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធព្រះតថាគត គ្រប់ទិសទាំង១០ ជួយសត្វមានជីវិតរាប់មិនអស់ ឲ្យត្រាស់ដឹងធម៌ ច្រើនជាអនេកដូចខ្សាច់នៃទន្លេគង្គ រៀបចំសត្វទាំងនោះ សម្រាប់ការត្រាស់ដឹងខ្ពស់បំផុតនិងពេញបរិបូណ៌ ។ ព្រះពោធិសត្វបែបនេះ ហួសផុតការអនុវត្តន៍ នៃព្រះពោធិសត្វសាមញ្ញ បង្ហាញការអនុវត្តន៍ នៃដំណាក់កាលទាំងអស់ របស់ព្រះពោធិសត្វ ហើយនិង បណ្តុះបណ្តាលគុណធម៌ នៃព្រះសមន្តភទ្រ ។
(២៣) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីខ្ញុំ ក្នុងការធ្វើការបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ តាមរយៈឫទ្ធិបារមីបំផុតរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនអាចទៅដល់ដែនដីព្រះពុទ្ធ ឆ្ងាយវាស់ពុំបាន និងច្រើនរាប់កោដិនយុតមិនអស់ ក្នុងពេលដ៏ខ្លី ដូចគេបរិភោគអាហារមួយពេល សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២៤) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីខ្ញុំ ត្រូវមិនអាចធ្វើកុសលកម្ម នៃការបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធ ដោយគ្រឿងសក្ការៈ ដែលព្រះអង្គរើស យក តាមតែចិត្តប្រាថ្នា សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២៥) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីខ្ញុំ ត្រូវមិនអាចទេសនាពន្យល់ធម៌ ប្រកបដោយបញ្ញាដឹងសព្វគ្រប់ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២៦) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ត្រូវមានព្រះពោធិសត្វឯណា ក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ មិនប្រកបដោយកាយ ដូចអាទិទេពវជ្រ-នរាយន (ព្រះនរាយន៍ដៃ៤)សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២៧) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ សត្វមានជីវិត សូម្បីដោយសារភ្នែកទិព្វ ត្រូវអាចស្គាល់ដោយឈ្មោះ គិតលេខចំនួនច្រើនអនេក នៃការបង្ហាញរូបដែលផ្តល់ឲ្យដល់មនុស្សនិងទេវតា ក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ដែលរុងរឿងនិងត្រចះត្រចង់ ហើយមានគ្រឿងប្រដាប់ល្អប្រណិត ពុំអាចរាប់រៀបបាន សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២៨) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីខ្ញុំ សូម្បីតែអ្នកមានបារមីតិច ត្រូវមិនឃើញដើមពោធិព្រឹក្ស ដែលមានពណ៌រាប់មិនអស់ ហើយមានកំពស់៤លានលី (១២០កោដិម៉ែត្រ) សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(២៩) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីខ្ញុំ ត្រូវមិនបានវោហារនិងបញ្ញា ក្នុងការចងចាំគម្ពីរសូត្រ សូត្រតាមគម្ពីរនិងពន្យល់សូត្រទាំងនោះ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣០) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ បញ្ញានិងសំនួនវោហារ របស់ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមានកំរិត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣១) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវមិនល្អឆើតឆាយបញ្ចាំងបង្ហាញក្នុងពន្លឺ នូវដែនដីព្រះពុទ្ធទាំងអស់ ដែលមិនអាចវាស់ទំហ៊ុំ រាប់ចំនួន និងគិតយល់បាន ដូចរូបភាពក្នុងកញ្ចក់ថ្លា សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣២) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ អ្វីៗទាំងអស់ដែលបង្ហាញឲ្យឃើញ ច្រើនអនេក ក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ពីដីទៅដល់មេឃ ដូចជាវិមានប្រាសាទ ពន្លា ស្រះស្រង់ប្រឡាយទឹកហើយនិងដើមឈើ ត្រូវមិនប្រកបដោយវត្ថុមានតម្លៃ ច្រើនរាប់ពុំអស់ទាំង២ប្រភេទ ដែលរុងរឿងលើសអ្វីទាំងអស់ ក្នុងមនុស្សលោកនិងទេវលោក ហើយនិងឈើក្រអូប១រយពាន់យ៉ាង ដែលផ្សប់ផ្សាយគន្ធពិដោរ ទៅដល់លោកទាំងអស់ក្នុងទិស ទាំង១០ បណ្តាលព្រះពោធិសត្វទាំងអស់ ដែលធុំខ្លឹនពិដោរនោះ ឲ្យអនុវត្តធម៌ព្រះពុទ្ធ ពេលនោះ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣៣) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ សត្វមានជីវិតក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ដែលវាស់ពុំបាន និងពុំអាចគិតយល់បាន ក្នុងទិសទាំង១០ ដែលពន្លឺរស្មីរបស់ខ្ញុំចាំងទៅប៉ះ ត្រូវមិនទទួលអារម្មណ៍ជាសុខនិងរីករាយ ក្នុងកាយនិងចិត្ត លើសមនុស្សនិងទេវតាឯទៀត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣៤) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ សត្វមានជីវិតក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ដែលវាស់ពុំបាន និងពុំអាចគិតយល់បាន ក្នុងទិសទាំង១០ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនបានសម្រេច សេចក្តីយល់ដឹងរបស់ពោធិសត្វ ទៅលើការមិនកើតឡើង នៃធម៌ទាំងអស់ ហើយត្រូវមិនបានធារណី(ពាក្យសូត្រដើម្បីជ័យមង្គល) ផ្សេងៗដ៏ជ្រៅ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣៥) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ អ្នកមានភេទជាស្រី ក្នុងដែនដីព្រះ ពុទ្ធដែលវាស់ពុំបាន និងពុំអាចគិតយល់បាន ក្នុងទិសទាំង១០ ដែលបន្ទាប់ពីបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រេកអរជ្រះថ្លាក្នុងសទ្ធា ភ្ញាក់រលឹកសេចក្តីប្រាថ្នា ដើម្បីការត្រាស់ដឹងហើយធ្វើសំណូមពរ ដើម្បីបោះបង់ភេទជាស្រី បន្ទាប់ពីស្លាប់ទៅ ត្រូវកើតជាស្រីទៀត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣៦) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ដែលវាស់ពុំបាន និងពុំអាចគិតយល់បាន ក្នុងទិសទាំង១០ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំហើយបន្ទាប់ពីទីបញ្ចប់នៃជីវិត ត្រូវមិនប្រតិបត្តិជានិច្ច នូវការអនុវត្តន៍សក្តិសិទ្ធិ រហូតដល់បានសម្រេចពុទ្ធភូមិ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣៧) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ដែលវាស់ពុំបាន និងពុំអាចគិតយល់បាន ក្នុងទិសទាំង១០ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំលូនក្រាបលើដី ដើម្បីគោរពនិងបូជាចំពោះខ្ញុំ ត្រេកអរជ្រះថ្លាក្នុងសទ្ធា ហើយប្រតិបត្តិការអនុវត្តន៍របស់ពោធិសត្វ ត្រូវទេវតានិងមនុស្ស ទាំងអស់ក្នុងលោកមិនគោរព សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣៨) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនបានសម្លៀកបំពាក់ ភ្លាមតាមចំណង់ក្នុងចិត្ត ហើយប្រសិនបើ សម្លៀកក្រៅដ៏ម៉ដ្ឋល្អ ដែលកំណត់ឲ្យនិងសរសើរ ដោយព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ ត្រូវមិនបានផ្តល់ដោយ ឯកឯង ឲ្យអ្នកទាំងនោះពាក់ ហើយប្រសិនបើ សម្លៀកបំពាក់ទាំងនោះ ត្រូវការដេរ ធ្វើ ឲ្យស ជ្រលក់ពណ៌ ឬបោកឲ្យស្អាត សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៣៩) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ មនុស្សនិងទេវតាក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំត្រូវមិនរីករាយនិងសប្បាយចិត្ត ប្រៀបបានទៅ នឹងចិត្តរបស់ភិក្ខុសង្ឃ ដែលបានជម្រុះចោលតណ្ហា អស់រលីងហើយ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤០) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ដែលប្រាថ្នាចង់ឃើញ ដែនដីព្រះពុទ្ធគ្រប់ទិសទាំង១០ ដ៏រុងរឿង និងពុំអាចវាស់បាន ត្រូវមិនអាចមើលឃើញ ដែនដីព្រះពុទ្ធទាំងអស់នោះ ចាំងឆ្លុះក្នុងដើមឈើត្បូងពណ៌ ដូចគេឃើញមុខរបស់គេ ឆ្លុះក្នុងកញ្ចក់ថ្លា សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤១) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដី នៃទិសដទៃ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវក្នុងពេលណាក៏ដោយ មុននឹងបានត្រាស់ជាព្រះ ពុទ្ធ មានប្រដាប់វិញ្ញាណពិការ អន់ខ្សោយ ឬមិនពេញលក្ខណៈ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤២) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដី នៃទិសដទៃ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនបានដល់ទាំងអស់គ្នា នូវសមាធិ ហៅថាការ រំដោះបរិសុទ្ធ ហើយក្នុងពេលស្ថិតនៅ ក្នុងសមាធិនោះ ដោយមិនបាត់បង់ អារម្មណ៍មូលតែមួយ ត្រូវមិនអាចធ្វើការបូជា តែក្នុងមួយពេល ចំពោះព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ ព្រះដ៏មានព្រះភាគទាំងឡាយ ដែលមិនអាចវាស់បាន និងមិនអាចគិតយល់បាន សូមកុំឲ្យខ្ញុំ បានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤៣) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដី នៃទិសដទៃ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនបានកើតជាថ្មី ក្នុងត្រកូលដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ សូមកុំ ឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤៤) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដី នៃទិសដទៃ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនរីករាយយ៉ាងខ្លាំងដូចរាំ ហើយប្រតិបត្តិការអនុវត្តន៍របស់ពោធិសត្វ ហើយត្រូវមិនបានសន្សំកុសល សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤៥) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដី នៃទិសដទៃ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនបានដល់ទាំងអស់គ្នា នូវសមាធិ ហៅថាភាពស្មើគ្នាទូទៅ ហើយនៅពេលស្ថិតនៅ ក្នុងសមាធិនោះ ត្រូវមិនអាចឃើញជានិច្ច ព្រះតថាគតទាំងអស់ ដែលមិនអាចវាស់បាន និងមិនអាចគិតយល់បាន រហូតដល់ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ក៏បានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធដែរ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤៦) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនអាចឮដោយឯកឯង នូវការបង្រៀនណាមួយក៏ដោយ តាមសំណូមពររបស់ខ្លួន សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤៧) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដី នៃទិសដទៃ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនបានសម្រេចភ្លាម នូវភាពមិនធ្លាក់ចុះ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
(៤៨) ប្រសិនបើ នៅពេលដែលខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដី នៃទិសដទៃ ដែលបានឮព្រះនាមរបស់ខ្ញុំ ត្រូវមិនបានសម្រេចភ្លាម នូវបញ្ញាថ្នាក់ទី១ ទី២ និងទី៣ លើធម្មជាតិនៃព្រះធម៌ ហើយទ្រាំទ្រយ៉ាងតឹងតែង ក្នុងសច្ចៈធម៌ដែលព្រះពុទ្ធទាំង អស់ត្រាស់ដឹង សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
គាថាបញ្ជាក់អំពីអធិដ្ឋាន៤៨របស់ព្រះធម្មករ
[កែប្រែ][8] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទៈ បន្ទាប់ពីបានប្រកាសអធិដ្ឋានទាំងអស់នេះមក ភិក្ខុធម្មករពោលនូវគាថា យ៉ាងនេះថាៈ
ខ្ញុំបានធ្វើអធិដ្ឋានរួចហើយ ខ្ពស់បំផុតក្នុងលោកទាំងអស់ ខ្ញុំប្រាកដនឹងបានដល់មាគ៌ា ដែលគ្មានអ្វីលើសបាន ។ ប្រសិនបើអធិដ្ឋានទាំងនេះ ត្រូវមិនបានបំពេញ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
ប្រសិនបើខ្ញុំត្រូវមិនបានក្លាយ ជាឧបការីឧត្តម ក្នុងការរស់នៅតទៅមុខ អស់កប្បរាប់ពុំអស់ ដើម្បីជួយដល់អ្នកមានវាសនាមិនល្អ និងអ្នកមានការឈឺចាប់ គ្រប់ទីកន្លែង សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
កាលណាខ្ញុំបានដល់ពុទ្ធភូមិ ព្រះនាមរបស់ខ្ញុំត្រូវតែឮ ទូទៅក្នុងទិសទាំង១០ ។ បើមានកន្លែងណាមួយ ដែលព្រះនាមរបស់ខ្ញុំត្រូវមិនឮ សូមកុំឲ្យខ្ញុំបានត្រាស់ពេញបរិបូណ៌ ។
រួចផុតពីសេចក្តីលោភៈ ហើយដោយសារ សតិរលឹកជ្រៅឥតខ្ចោះ និងបញ្ញាភ្លឺថ្លា ខ្ញុំនឹងប្រតិបត្តិការអនុវត្តិន៍សក្តិសិទ្ធិ ខ្ញុំនឹងស្វែងរកឲ្យបាន នូវមាគ៌ាកំពូល ហើយនឹងក្លាយជាគ្រូរបស់ទេវតានិងមនុស្ស ។
ដោយសារមហិទ្ធិរឹទ្ធិអាទិទេពរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំនឹងបញ្ចេញពន្លឺដ៏មហិមា បំភ្លឺលោកទាំងឡាយគ្មានព្រំដែន ហើយកំចាត់ភាពងងឹត នៃអបាយភូមិ៣ ខ្ញុំនឹងដោះលែងសត្វលោកទាំងអស់ ពីទុក្ខវេទនា យ៉ាងនេះឯង ។
ដោយបាននូវបញ្ញាចក្ខុ ខ្ញុំនឹងកំចាត់ភាពងងឹតនៃអវិជ្ជា ខ្ញុំនឹងបិទបាំងផ្លូវអបាយទាំងអស់ ហើយនឹងបើកទ្វារទៅកាន់ភពដ៏រុងរឿង ។
កាលណាបុណ្យនិងគុណធម៌ ត្រូវបានធ្វើឲ្យល្អឥតខ្ចោះ ពន្លឺដ៏រុងរឿងរបស់ខ្ញុំត្រូវផ្សប់ផ្សាយក្នុងទិសទាំង១០ ភ្លឺជាងពន្លឺព្រះអាទិត្យនិងព្រះច័ន្ទ ហើយលើសលប់ជាងរស្មីនៃស្ថានសួគ៌ ។
ខ្ញុំនឹងបើកទ្វារឃ្លាំងព្រះធម៌ សម្រាប់សត្វលោកទូទៅ និងផ្តល់ឲ្យអ្នកទាំងអស់នោះ នូវកំណប់បុណ្យ ។ ស្ថិតនៅជានិច្ចក្នុងចំណោមសត្វលោក ខ្ញុំនឹងប្រកាសព្រះធម៌ដោយសម្លេងសឹង្ហរោទ៍ ។
ខ្ញុំនឹងថ្វាយគ្រឿងបូជា ចំពោះព្រះពុទ្ធទាំងអស់ បណ្តុះឫសគុណធម៌ តាមរបៀបនេះ ។ កាលណាអធិដ្ឋានរបស់ខ្ញុំ បានបំពេញ ហើយបញ្ញាយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំ បានធ្វើឲ្យល្អឥតខ្ចោះ ខ្ញុំត្រូវបានជាអ្នកគ្រប់គ្រង លើលោកទាំង៣ ។
ដូចព្រះបញ្ញាញាណឥតអ្វីរារាំង ឱព្រះពុទ្ធ! បញ្ញារបស់ខ្ញុំត្រូវដល់គ្រប់កន្លែង បំភ្លឺអ្វីៗទាំងអស់ សូមឲ្យបញ្ញាខ្ពស់បំផុតរបស់ខ្ញុំ ដូចបញ្ញារបស់ព្រះអង្គ ព្រះដ៏មានយស ។
ប្រសិនបើអធិដ្ឋានទាំងនេះ នឹងត្រូវបានបំពេញ សូមឲ្យភពចក្រវាឡទាំងមូល នៃលោក១ពាន់លាន រញ្ជួយញាប់ញ័រ ក្នុងការឆ្លើយតប ហើយសូមឲ្យទេវតាទាំងអស់ ក្នុងស្ថានសួគ៌បង្អុរភ្លៀងជាផ្កាដ៏កម្រ និងចម្លែកអស្ចារ្យ ។
ការអនុវត្តន៍មាគ៌ាពោធិសត្វរបស់ព្រះធម្មករ
[កែប្រែ][9] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ នៅពេលដែលភិក្ខុធម្មករ បានពោលនូវគាថាទាំងនោះចប់ភ្លាម ផែនដីទាំងមូលក៏រញ្ជួយញ័រ៦ផ្លូវ ហើយភ្លៀងផ្កាដ៏ចម្លែកក៏ធ្លាក់ចុះពីស្ថានសួគ៌ រាយសព្វទីកន្លែង ។ តន្ត្រីទិព្វក៏ឮឡើង ហើយសម្លេងមួយបន្លឺឡើងពីលើមេឃថាៈ អ្នកនឹងបានដល់ការត្រាស់ដឹង ខ្ពស់បំផុតនិងឥតខ្ចោះ ។
ពេលនោះភិក្ខុធម្មកររក្សាទុក អធិដ្ឋានដ៏ឧត្តមទាំងអស់ដោយស្មោះ ដែលតាំងនៅជានិច្ច និងគ្មានអ្វីលើសបាន ក្នុងលោកទាំងមូល ហើយមានសេចក្តីប្រាថ្នា សម្រេចព្រះនិព្វានយ៉ាងខ្លាំងក្លា ។
នៅពេលនោះ ម្នាលអានន្ទ! បន្ទាប់ពីបានប្រកាស និងតម្កល់ទុកនូវអធិដ្ឋាន ទូទៅទាំងនោះ នៅមុខព្រះពុទ្ធលោកេស្វាររាជ ចំពោះសត្វលោកទូទៅ រាប់ទាំងពួកសត្វមានឫទ្ធិ៨ពួក ដូចជាទេវតានិងនាគ មារនិងព្រហ្ម ភិក្ខុធម្មករម្នាក់ឯងមានចេតនា នឹងបង្កើតដែនដីដ៏រុងរឿងវិសេសវិសាល ។ ដែនដីព្រះពុទ្ធ ដែលព្រះអង្គចង់បង្កើត ធំទូលាយគ្មានអ្វីលើសបាន ហើយអស្ចារ្យបំផុត តាំងនៅជានិច្ច មិនចុះអាប់អោន មិនផ្លាស់ប្តូរ ។ ព្រះអង្គបានបណ្តុះបុណ្យបារមី មិនអាចវាស់បាន ក្នុងមាគ៌ាពោធិសត្វ អស់កប្បមិនអាចគិតយល់បាន និងមិនអាចរាប់ចំនួនបាន ។
ព្រះអង្គពុំមានលោភៈ ទោសៈ ឬវិហិង្សា កើតមាននៅក្នុងចិត្តរបស់ព្រះអង្គទេ ឬក៏ព្រះអង្គបណ្តោយឲ្យគំនិតលោភៈ ទោសៈ ឬវិហិង្សា កើតឡើងឡើយ ។ ព្រះអង្គមិនជាប់ជំពាក់ចិត្តនឹងរូប សម្លេង ខ្លឹន រស ផោដ្ឋព្វ ឬធម្ម (ដែលកើតក្នុងចិត្ត) ។ ដោយព្រះអង្គមានកម្លាំងនៃការអត់ធន់ដ៏រឹងមាំ ព្រះអង្គពុំបានគេចចេញ ពីការទទួលសេចក្តីឈឺចាប់ ផ្សេងៗទេ ។ ព្រោះព្រះអង្គមានសេចក្តីប្រាថ្នា តិចតួចសម្រាប់ខ្លួនរបស់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គស្គាល់នូវសេចក្តីសប្បាយរីករាយ ។ ដោយគ្មានគំនិតមិនបរិសុទ្ធ អមិត្តភាព និងភាពល្ងង់ខ្លៅ ព្រះអង្គរស់នៅក្នុងសមាធិដ៏ស្ងប់ល្អ ។ បញ្ញារបស់ព្រះអង្គគ្មានអ្វីរារាំង ហើយចិត្តរបស់ព្រះអង្គរួចផុតអំពី ពាក្យមុសានិងការក្លែងបន្លំ ។ ដោយមានសភាពទន់ភ្លន់ ក្នុងព្រះភ័ក្រ្ត និងសេចក្តីមេត្តាក្នុងព្រះវាចា ព្រះបន្ទូលទៅកាន់អ្នកដទៃ ត្រូវបានទទួលការយល់ព្រមពីក្នុងចិត្ត របស់អ្នកទាំងអស់នោះ ។ ក្លាហានមោះមុត និងមានព្យាយាម កម្លាំងចិត្តដ៏ខ្លាំងក្លា និងពុំមានការនឿយហត់ ព្រះអង្គដឹកនាំខ្លួនព្រះអង្គតែទៅលើ ការស្វែងរកធម៌បរិសុទ្ធ ដែលផ្តល់គុណប្រយោជន៍ ដល់សព្វសត្វមានជីវិតទូទៅ ។ ព្រះអង្គគោរពបូជាចំពោះព្រះត្រៃរតន៍ គោរពគ្រូនិងព្រឹទ្ធាចារ្យ ហើយអាស្រ័យហេតុនេះ ការ អនុវត្តន៍របស់ព្រះអង្គ បានប្រកបដោយបុណ្យកុសល យ៉ាងច្រើន ។ ការធ្វើដូច្នេះ ព្រះអង្គជួយឲ្យសត្វមានជីវិត អាចទទួលយកចំណែកផល អំពីការអនុវត្តន៍នេះដែរ ។
ព្រះអង្គរស់នៅក្នុងការយល់ដឹងថា ធម៌ទាំងអស់សូន្យទទេ ពុំមានលក្ខណៈផ្សេងគ្នា ហើយមិនត្រូវប្រដេញតាម ហើយថាវាមិនធ្វើសកម្មភាព ឬកើតឡើងទេ ។ ព្រះអង្គដឹងយ៉ាងនេះថា ធម៌ទាំងអស់មានសភាព ដូចជាកើតឡើងដោយសារមន្តអាគម ។ ព្រះអង្គជៀសវាងនូវសំដីខុសទាំងអស់ ដែលអាចនាំមកនូវទុក្ខ ដល់ខ្លួនព្រះអង្គឬអ្នកដទៃ ឬទាំងពីរ ។ ព្រះអង្គអនុវត្តក្នុងសម្មាវាចា ដែលអាចនាំមកនូវសេចក្តីចំរើន ដល់ខ្លួនព្រះអង្គឬអ្នកដទៃ ឬទាំងពីរ ។ ព្រះអង្គបោះបង់ អាណាចក្ររបស់ព្រះអង្គ និងលះបង់រាជបល្ល៍ង្គ លះបង់រាជសម្បត្តិ និងសេចក្តីសប្បាយ ក្នុងកាមទាំងឡាយ ។ ដោយបានចំរើនបារមី៦ ផ្ទាល់ខ្លួនព្រះអង្គ ព្រះអង្គបង្រៀនអ្នកដទៃ ឲ្យធ្វើដូចគ្នាដែរ ។ ព្រះអង្គបានសន្សំបុណ្យកុសល និងប្រមូលគុណធម៌ ក្នុងកប្បរាប់ពុំអស់ ។
នៅក្នុងទីណាក៏ដោយ ដែលព្រះអង្គបានទៅកើត ឃ្លាំងកំណប់ទ្រព្យបានកើតឡើង តាមតែព្រះអង្គប្រាថ្នា ។ ព្រះអង្គបានបង្រៀន សត្វមានជីវិតរាប់មិនអស់ ហើយដឹកនាំអ្នកទាំងនោះ លើមាគ៌ាពិតនិងខ្ពស់បំផុត នៃការត្រាស់ដឹង ។ ព្រះអង្គបានកើតជាសេដ្ឋីជាគ្រហស្ថ ជាសមាជិកក្នុងវណ្ណៈខ្ពស់បំផុត ឬក្នុងគ្រួសារអភិជន ជាមហាក្សត្រ ជាស្តេចចក្រពត្រាធិរាជ ជាព្រះឥន្ទ្រ ក្នុងស្ថានសួគ៌កាមភព៦ជាន់ ឬខ្ពស់លើសនេះទៅទៀត ជាស្តេចព្រហ្ម ។ ព្រះអង្គគោរពនិងបូជា ចំពោះព្រះពុទ្ធទាំងអស់ ដោយថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈ៤យ៉ាង ។ បុណ្យបារមីដែលព្រះអង្គបានមក យ៉ាងដូច្នេះ ច្រើនពុំអាចរាប់រៀបបាន ។ ក្លិនក្រអូបដូចផ្កាឧទុមពរ (ផ្កាឈូកខៀវ) ផ្សាយចេញពីព្រះឱស ហើយស្បែកព្រះកាយគ្រប់រន្ធញើស បញ្ចេញក្លិនឈើក្រអូប ដែលជ្រួតជ្រាបរហូតដល់ភពរាប់មិនអស់ ។ រូបសម្បត្តិរបស់ព្រះអង្គ មានសភាពរុងរឿង ហើយលក្ខណៈ និងអាការៈ ព្រះកាយ ពិតជាគួរឲ្យសរសើរ ។ កំណប់ទ្រព្យមិនចេះអស់ សម្លៀកបំពាក់ ចំណីអាហារនិងភេសជ្ជៈ បុប្ផាល្អកម្រមាននិងគ្រឿងក្រអូប ក្លោះធ្វើអំពីសូត្រ ទង់និងគ្រឿងលំអរដទៃទៀត ត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយព្រះហស្ថរបស់ព្រះអង្គ ។ ក្នុងការបង្ហាញស្នាដៃ ទាំងនោះ ព្រះអង្គប្រសើរលើស ទេវតានិងមនុស្សទាំងអស់ ។ ដូច្នេះព្រះអង្គបានដល់ ការគ្រប់គ្រងលើធម៌ទាំងអស់ ។
ព្រះធម្មករបានសម្រេចពុទ្ធភូមិ
[កែប្រែ][10] ព្រះអានន្ទក្រាបទូលសួរ ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)ថាៈ ព្រះអង្គដ៏ចំរើន! តើព្រះពោធិសត្វធម្មករបានសម្រេចពុទ្ធភូមិ ហើយចូលទៅកាន់ព្រះនិព្វាន រួចហើយ? ឬក៏ព្រះអង្គមិនទាន់បានសម្រេចពុទ្ធភូមិ នៅឡើយទេ? ឬក៏ព្រះអង្គកំពុងរស់នៅ កន្លែងណាមួយ ក្នុងពេលឥឡូវនេះ? ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលតប ទៅព្រះអានន្ទថាៈ ព្រះពោធិសត្វធម្មករ បានសម្រេចពុទ្ធភូមិរួចហើយ ហើយក្នុងពេលឥឡូវនេះ ព្រះអង្គកំពុងគង់នៅ ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធខាងលិចមួយ ដែលហៅថា សុខាវតី កន្លងផុតដែនដី១រយពាន់កោដិ ពីទីនេះទៅ ។
ព្រះអានន្ទទូលសួរព្រះពុទ្ធទៀតថាៈ តើពេលកន្លងមក អស់ប៉ុន្មានហើយ ចាប់តាំងពីព្រះអង្គបានសម្រេចពុទ្ធភូមិមក? ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលតបថាៈ ចាប់តាំងពីពេលព្រះអង្គ បានសម្រេចពុទ្ធភូមិមក ពេលកន្លងទៅ បានប្រមាណ១០កប្បហើយ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលបន្តទៀតថាៈ នៅក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធនេះ ដីប្រជុំកើតឡើងដោយរតនវត្ថុ៧យ៉ាង គឺមាស ប្រាក់ ត្បូងវេឡុរិយ(បេរីល) ត្បូងក្រហម ត្បូងលឿង ត្បូងថ្មកែវនិងត្បូងទន្ទឹម ដែលបានកើតឡើងដោយឯកឯង ។ ផ្ទៃដីធំទូលាយណាស់ លាតសន្ធឹងទៅឆ្ងាយបំផុត ដែលមិនអាចឲ្យដឹង ព្រុំប្រទល់បាន ។ កាំរស្មីអំពីរតនវត្ថុទាំងនោះ លាយចូលគ្នា ហើយចែងចាំងពណ្ណរាយ បង្កើតនូវពន្លឺព្រិលភ្នែក ។ គ្រឿងលំអរទាំងនោះ បរិសុទ្ធ ឧត្តុងឧត្តម និងរុងរឿងគ្មានអ្វីលើស ក្នុងភពទាំងអស់គ្រប់ទិសទាំង១០ ។
វត្ថុទាំងនោះមានគុណភាព លើសត្បូងទាំងអស់ ហើយប្រៀបបានទៅនឹង របស់ស្ថានសួគ៌ទី៦ ។ ក្នុងដែនដីនេះគ្មានភ្នំ ដូចភ្នំសុមេរុហើយនិងភ្នំរឹង(ដូចថ្ម) ព័ទ្ធជុំវិញទេ គ្មានសមុទ្រតូចឬធំ គ្មានជ្រលងភ្នំឬជ្រោះទេ ។ ប៉ុន្តែគេអាចមើលឃើញ ការសម្តែងរឹទ្ធិរបស់ព្រះពុទ្ធបាន កាលណាគេប្រាថ្នាចង់ឃើញ ។ នៅក្នុងដែនដីនេះ គ្មាននរក អបាយភូមិ៣ ប្រេត តិរច្ឆាន ឬភាពអាក្រក់ដទៃទៀតទេ គ្មានរដូវ៤គឺ រដូវស្លឹកឈើលាស់ រដូវក្តៅ រដូវលំហើយ រដូវរងារទេ ។ អាកាសធាតុស្ថិតនៅមធ្យម និងរីករាយជានិច្ច ពុំដែលក្តៅឬត្រជាក់ឡើយ ។
បន្ទាប់មកព្រះអានន្ទទូលសួរ ព្រះពុទ្ធថាៈ បពិតព្រះដ៏មានព្រះភាគ! បើក្នុងដែនដីនេះគ្មានភ្នំសុមេរុ តើអ្វីទ្រស្ថានចតុម្មហារាជកា និងស្ថានតាវតឹង្សា?
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ តើអ្វីទ្រស្ថានយាមា ដែលជាស្ថានសួគ៌ទី៣នៃកាមភព ហើយនិងស្ថានសួគ៌ដទៃទៀត រហូតដល់ស្ថានខ្ពស់បំផុត នៃរូបភព? ។
ព្រះអានន្ទឆ្លើយតប នឹងព្រះបន្ទូលថាៈ ផលវិបាកនៃកម្ម មិនអាចគិតយល់បាន ។ ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ផលវិបាកនៃកម្ម ពិតជាមិនអាចគិតយល់បាន ហើយភពរបស់ព្រះពុទ្ធ ក៏ដូចគ្នាដែរ ។ ដោយសារអំណាច នៃអំពើកុសល សត្វមានជីវិតក្នុងដែនដីនេះ រស់នៅក្នុងអំណោយរង្វាន់របស់កម្ម ព្រោះហេតុដូច្នេះហើយ ទើបស្ថានសួគ៌ទាំងនោះ តាំងនៅបានដោយគ្មានភ្នំសុមេរុ ។
ព្រះអានន្ទបន្តទៀតថាៈ ខ្ញុំព្រះករុណាផ្ទាល់ ពុំមានចម្ងល់ក្នុងរឿងនេះទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំព្រះករុណាបានទូលសួរព្រះអង្គ អំពីរឿងនេះ គ្រាន់តែព្រោះខ្ញុំព្រះករុណា មានប្រាថ្នាចង់ដកចម្ងល់បែបនេះចេញ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ ដល់សត្វមានជីវិត ក្នុងអនាគត ។
- (សេចក្តីបន្ថែមៈ ព្រះពោធិសត្វធម្មករ បានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ មានព្រះនាមថា ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ដែលភាសាសំស្រ្កឹត មានអត្ថន័យថា ពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់)
ពន្លឺព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ
[កែប្រែ][11] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ពន្លឺដ៏មហារុងរឿងរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ជាពន្លឺគួរឲ្យស្ងើចសរសើរបំផុត ។ គ្មានពន្លឺព្រះពុទ្ធឯណាមួយ អាចប្រៀបផ្ទឹមបានឡើយ ។ ពន្លឺរបស់ព្រះពុទ្ធខ្លះ បំភ្លឺដែនដីព្រះពុទ្ធបាន១រយ ហើយពន្លឺ ព្រះពុទ្ធខ្លះទៀត បំភ្លឺដែនដីព្រះពុទ្ធបាន១ពាន់ ។ ពោលដោយសង្ខេប ពន្លឺរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ បំភ្លឺដែនដីព្រះពុទ្ធខាងកើត បានចំនួនច្រើន ដូចខ្សាច់ក្នុងទន្លេគង្គេស ។ ពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ បំភ្លឺដែនដីព្រះពុទ្ធខាងត្បូង ខាងលិច ខាងជើង ទិសតូចទាំង៤ ទិសខាងលើ ហើយនិងទិសខាងក្រោម បានច្រើនដូចគ្នាដែរ ។ ពន្លឺរបស់ព្រះពុទ្ធខ្លះទៀត ចាំងចម្ងាយ២ម៉ែត្រ ខ្លះ១យោជន៍ ឬ២យោជន៍ ៣យោជន៍ ៤យោជន៍ ឬ៥យោជន៍ ។ ហើយចម្ងាយកើនឡើងរហូតដល់ ពន្លឺរបស់ព្រះពុទ្ធខ្លះ បំភ្លឺដែនដីព្រះពុទ្ធទាំងមូល ។ ព្រោះហេតុដូច្នេះហើយ ទើបគេហៅព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ដោយព្រះនាមដូចតទៅៈ ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺគ្មានទីបញ្ចប់(អមិតាភៈ) ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺគ្មានព្រំដែន ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺគ្មានអ្វីរារាំង ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺឥតប្រៀបផ្ទឹម ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺនៃស្តេចភ្លើង ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺបរិសុទ្ធ ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺសប្បាយ ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺបញ្ញា ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺឥតឈប់ ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺមិនអាចយល់បាន ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺមិនអាចពិពណ៌នាបាន ហើយនិង ព្រះពុទ្ធនៃពន្លឺភ្លឺជាងព្រះអាទិត្យនិងព្រះច័ន្ទ ។
ប្រសិនបើសត្វមានជីវិត បានជួបនឹងពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ កិលេស៣ប្រការ របស់សត្វទាំងនោះនឹងត្រូវយកចេញអស់ សត្វទាំងនោះនឹងទទួលអារម្មណ៍ ទន់ភ្លន់ ត្រេកអរ និងរីក រាយ ហើយគំនិតល្អក៏កើតឡើង ។ ប្រសិនបើសត្វមានជីវិត នៅក្នុងភពទុក្ខទាំង៣ បាន ឃើញពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ សត្វទាំងនោះនឹងបានធូរស្រាល ហើយរួចពីសេចក្តីឈឺចាប់ ។ នៅទីបញ្ចប់នៃជីវិតរបស់គាត់ គាត់នឹងបានដល់ការរួចរំដោះ ។
ពន្លឺរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ចែងចាំងយ៉ាងខ្លាំងក្លា បំភ្លឺគ្រប់ដែនដីព្រះពុទ្ធ ក្នុងទិសទាំង១០ ។ គ្មានទីកន្លែងណា ដែលមិនទទួលពន្លឺនេះទេ ។ តថាគតមិនមែន សរសើរពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ តែមួយអង្គឯងក្នុងពេលឥឡូវនេះទេ ។ ព្រះពុទ្ធ ព្រះសាវ័ក ព្រះបច្ចេកពុទ្ធហើយនិងព្រះពោធិសត្វទាំងអស់ កោតសរសើរនិងស្ញប់ស្ញែង ដល់ពន្លឺរបស់ព្រះអង្គដូចគ្នាដែរ ។ ប្រសិនបើសត្វមានជីវិត ដែលបានឮគុណសម្បត្តិ ដ៏រុងរឿង នៃពន្លឺរបស់ព្រះអង្គនេះ តំកល់ខ្ពស់ក្នុងចិត្តជានិច្ច ថ្ងៃនិងយប់ ដោយសេចក្តីស្មោះក្នុងចិត្ត សត្វទាំងនោះអាចនឹងទៅកើត ក្នុងដែនដីរបស់ព្រះអង្គបាន តាមសេចក្តីប្រាថ្នារបស់ខ្លួន ។ បន្ទាប់មក ព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័កទូទៅ នឹងពោលសរសើរ ដល់គុណធម៌ដ៏ប្រសើរ របស់សត្វមានជីវិតទាំងនោះ ។ ក្រោយមក កាលណាអ្នកទាំងនោះ បានសម្រេចនូវពុទ្ធភូមិ ព្រះពុទ្ធនិងព្រះពោធិសត្វទាំងអស់ ក្នុងទិសទាំង១០ នឹងពោលសរសើរ ដល់ពន្លឺរបស់ព្រះអង្គទាំងនោះ ដូចគ្នានឹងតថាគតសរសើរពន្លឺ របស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ក្នុងពេលឥឡូវនេះដែរ ។
ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី) មានព្រះបន្ទូលបន្តទៀតថាៈ ភាពដ៏រុងរឿងអស្ចារ្យ នៃពន្លឺរបស់ព្រះពុទអមិតាភៈ មិនអាចលើកយកមកពិពណ៌នា ឲ្យបានអស់សព្វគ្រប់ទេ សូម្បីតែតថាគតពោលសរសើរ ទាំងថ្ងៃទាំងយប់ អស់ពេល១កប្បក៏ដោយ ។
ប្រវែងអាយុរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ
[កែប្រែ][12] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ អាយុរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ វែងយ៉ាងនេះដែលគ្មាននរណាម្នាក់ អាចគិតលេខបាន ។ ដើម្បីគ្រាន់ជាការប្រៀបធៀប ឧបមាថា សត្វមានជីវិតរាប់មិនអស់ គ្រប់ទិសទាំង១០ ក្នុងលោកទាំងមូលបានកើតជាមនុស្ស ហើយម្នាក់ៗក្លាយជាព្រះសាវ័ក ឬព្រះបច្ចេកពុទ្ធ ។ ប្រសិនបើ មនុស្សទាំងអស់នោះ ប្រជុំគ្នានៅកន្លែងមួយ ផ្ចង់គំនិតហើយអនុវត្តិ ឥទ្ធិពលនៃបញ្ញាខ្ពស់បំផុតរបស់ខ្លួន ដើម្បីគិតរកប្រវែងអាយុ របស់ព្រះពុទ្ធ សូម្បីតែក្រោយ១ពាន់លានកប្ប ក៏អ្នកទាំងនោះនៅតែ មិនដល់ចុងបញ្ចប់ ។ ប្រវែងអាយុរបស់ព្រះសាវ័ក ព្រះពោធិសត្វ ទេវតានិងមនុស្ស ក្នុងដែនដីរបស់ព្រះអង្គ ក៏ដូច្នេះដែរ ។ វាមិនអាចបញ្ចូលទៅក្នុងវិធីគិតគូរ ឬប្រៀបធៀបណាមួយបានទេ ។ ចំនួនព្រះសាវ័កនិងពោធិសត្វ ដែលរស់នៅទីនោះ មិនអាចគិតលេខបានឡើយ ។ ព្រះសាវ័កនិងព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ប្រកបដោយបញ្ញាខ្ពស់បំផុត ហើយអាចសម្តែងឫទ្ធិដ៏អស្ចារ្យ ដោយសេរី គេអាចក្តាប់ លោកទាំងមូល ក្នុងដៃរបស់ខ្លួនបាន ។
ចំនួនអ្នកស្តាប់ក្នុងក្រុមបរិស័ទ្ធទី១
[កែប្រែ][13] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ចំនួនព្រះសាវ័ក ក្នុងការប្រជុំបង្រៀនធម៌លើកទី១ របស់ព្រះពុទ្ធអង្គនេះ ច្រើនពុំអាចគិតលេខបាន ដូចគ្នានឹងចំនួនព្រះពោធិសត្វដែរ ។ សូម្បីតែប្រសិនបើមនុស្ស ចំនួនវាស់ពុំបាន រាប់ពុំអស់ គុណនឹងរាប់លានកោដិ ក្លាយជាព្រះមហាមោគ្គលាន ទាំងអស់គ្នា គិតគូរលេខ អស់រយៈពេលនយុតកប្បរាប់ពុំអស់ ឬរហូតដល់ចូលព្រះនិព្វាន ក៏នៅតែអ្នកទាំងនោះមិនដឹងចំនួននោះឡើយ ។ ឧបមាថាមានមហាសមុទ្រ ដ៏ធំមួយ វែងហើយជ្រៅគ្មានទីបំផុត ហើយមនុស្សម្នាក់ យកទឹក១តំណក់ចេញ ដោយចំរៀកសរសៃសក់១ភាគ១រយ តើអ្នកប្រៀបធៀបតំណក់ទឹកនេះ ទៅនឹងមហាសមុទ្រ ដូចម្តេចដែរ? ព្រះអានន្ទឆ្លើយថាៈ កាលណាតំណក់ទឹក ត្រូវប្រៀបធៀបទៅនឹងមហាសមុទ្រ វាពុំអាច សូម្បីតែអ្នកប៉ិនប្រសប់ ខាងតារាវិទ្យាឬគណិតវិទ្យា ដឹងនូវភាគផ្ទឹមបានឡើយ ឬនរណាម្នាក់ពិពណ៌នា ដោយសំនួនវោហារ ឬដោយពាក្យប្រៀបធៀប ដ៏ប៉ិនប្រសប់ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ សូម្បីតែប្រសិនបើមនុស្ស ដូចមហា មោគ្គលាន នឹងរាប់អស់រាប់លានកោដិកប្ប នូវចំនួនព្រះសាវ័កនិងព្រះពោធិសត្វ ក្នុងក្រុមប្រជុំបង្រៀនធម៌ទី១ ដែលត្រូវរាប់ចំនួន ប្រៀបដូចជាតំណក់ទឹក ហើយអ្នកដែលនឹងត្រូវរាប់ចំនួនតទៅទៀត ប្រៀបដូចជាមហាសមុទ្រ ។
រុក្ខារតនៈ
[កែប្រែ][14] ម្តងទៀត មានដើមឈើរតនៈ៧យ៉ាង ដុះពាសពេញផែនដី ។ រុក្ខាទាំងនោះកើត ឡើងដោយមាស ដោយប្រាក់ខ្លះ ហើយរុក្ខាឯទៀតខ្លះ កើតឡើងដោយត្បូងវេឡុរិយ (បេរីល) ត្បូងពេជ ត្បូងក្រហម ត្បូងទន្ទឹម ឬត្បូងថ្មកែវ ។ មានរុក្ខាដែលកើតឡើង ដោយត្បូង២ទៅ៧យ៉ាង ។ មានរុក្ខាមាស ដែលមានស្លឹកផ្កានិងផ្លែប្រាក់ មានរុក្ខាប្រាក់ ដែលមានស្លឹកផ្កានិងផ្លែមាស មានរុក្ខាវេឡុរិយ ដែលមានស្លឹកផ្កានិងផ្លែពេជ មានរុក្ខាពេជ ដែលមានស្លឹកផ្កានិងផ្លែវេឡុរិយ មានរុក្ខាត្បូងក្រហម ដែលមានស្លឹកផ្កានិងផ្លែ ត្បូងទន្ទឹម មានរុក្ខាត្បូងទន្ទឹម ដែលមានស្លឹកផ្កានិងផ្លែត្បូងក្រហម មានរុក្ខាថ្មកែវ ដែលមានស្លឹកផ្កា និងផ្លែជាត្បូងផ្សេងៗ ។ ម្តងទៀត មានរុក្ខាដែលមាន ឫសមាសពណ៌ស្វាយដើមប្រាក់ពណ៌ស បែកត្បូងវេឡុរិយ ទងស្លឹកត្បូងពេជ ស្លឹកត្បូងក្រហម ផ្កាត្បូងទន្ទឹមផ្លែត្បូងថ្មកែវ មានរុក្ខាដែលមានឫសប្រាក់ពណ៌ស ដើមវេឡុរិយ មែកត្បូងពេជ ទងស្លឹកត្បូងក្រហម ស្លឹកត្បូងទន្ទឹម ផ្កាថ្មកែវ ផ្លែមាសពណ៌ស្វាយ មានរុក្ខាវេឡុរិយ ដែលមាន ឫសវេឡុរិយ ដើមពេជ មែកត្បូងក្រហម ទងស្លឹកត្បូងទន្ទឹម ស្លឹកថ្មកែវ ផ្កាមាសពណ៌ស្វាយ ផ្លែប្រាក់ពណ៌ស មានរុក្ខាដែលមានឫសពេជ ដើមត្បូងក្រហម មែកត្បូងទន្ទឹមទងស្លឹកថ្មកែវ ស្លឹកមាសពណ៌ស្វាយ ផ្កាមាសពណ៌ស ផ្លែវេឡុរិយ មានរុក្ខាដែលមានឫសត្បូងក្រហម ដើមត្បូងទន្ទឹម មែកថ្មកែវ ទងស្លឹកមាសពណ៌ស្វាយ ស្លឹកប្រាក់ពណ៌ស ផ្កាវេឡុរិយ ផ្លែពេជ មានរុក្ខាដែលមានឫសត្បូងទន្ទឹម ដើមថ្មកែវ មែកមាសពណ៌ស្វាយ ទងស្លឹកប្រាក់ពណ៌ស ស្លឹកវេឡុរិយ ផ្កាពេជ ផ្លែត្បូងក្រហម មានរុក្ខាដែលមាន ឫសថ្មកែវ ដើមមាសពណ៌ស្វាយ មែកប្រាក់ពណ៌ស ទងស្លឹកវេឡុរិយ ស្លឹកពេជ ផ្កាត្បូងក្រហម ផ្លែត្បូងទន្ទឹម ។
រុក្ខារតនៈទាំងនេះ ដុះជាជួរស្របគ្នា ចម្ងាយពីដើមមួយទៅដើមមួយ ស្មើៗគ្នា មែកវាបែកចេញជាថ្នាក់ ស្លឹកវាដុះផ្ទុយគ្នាស្មើ ផ្កាវារីកស្របគ្នា ហើយផ្លែវាដុះរាយ មានរបៀបរៀបរយល្អ ។ ពន្លឺពណ៌នៃរុក្ខារតនៈទាំងនេះ ត្រសុំត្រសាយណាស់ ពុំអាចមើលឃើញទាំងអស់ទេ ។ កាលណាខ្យល់បរិសុទ្ធ រសាត់មកប៉ះវា សម្លេងដ៏អស្ចារ្យ៥ ដូចជាគងនិងសាំង ក៏កើតឡើងដោយឯកឯង ជាភ្លេងតន្រ្តីដ៏សែនពិរោះ ។
ដើមពោធិព្រឹក្ស
[កែប្រែ][15] ម្តងទៀត ដើមពោធិព្រឹក្សរបស់ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ មានកំពស់៤លានលី (១លីស្មើនឹងកន្លះគីឡូម៉ែត្រ) និងគល់ទំហ៊ំ៥ពាន់យោជន៍ (១យោជន៍ស្មើនឹង១៦គីឡូម៉ែត្រ) ។ មែករបស់វាលាតសន្ធឹង ចម្ងាយ២រយពាន់លី ទៅទិសទាំង៤ ។ ដើមពោធិព្រឹក្សនេះមានត្បូងមានតម្លៃគ្រប់យ៉ាង កើតឡើងជាក្រុម លំអរទៅដោយស្តេចត្បូង ដូចជាត្បូងមានីពន្លឺច័ន្ទ និងត្បូងចក្រទ្រសមុទ្ទជាដើម ។ នៅតាមចន្លោះនៃទងស្លឹក គ្រប់កន្លែង គ្រឿងលំអររតនៈរយោង ប្រកបដោយពណ៌ផ្សេងៗ១ពាន់លាន លាយគ្នាតាមបែប ច្រើនយ៉ាង ហើយសំណុំរស្មីរាប់ពុំអស់ ចាំងពន្លឺចិញ្ចាច ។ ដើមពោធិព្រឹក្សនេះ គ្របខ្លួនឯងដោយសំណាញ់ត្បូង កម្រមាននិងល្អប្រណិត ហើយនៅលើសំណាញ់ត្បូងនេះ មានគ្រឿងលំអរគ្រប់បែបយ៉ាង តាមតែចិត្តប្រាថ្នាចង់ឃើញ ។
កាលណាខ្យល់រំភើយ រសាត់តាមមែកនិងស្លឹករបស់វា សម្លេងធម៌ដ៏អស្ចារ្យ ក៏កើតឡើង ដែលផ្សប់ផ្សាយទៅទីឆ្ងាយ ហើយពាសពេញ ដល់ដែនដីព្រះពុទ្ធដទៃទៀត ក្នុងទិសទាំង១០ ។ អ្នកដែលឮសម្លេង បានចូលដល់ការយល់ដឹង ទៅក្នុងធម៌ ហើយរស់ក្នុងសភាពជាអ្នកមិនធ្លាក់ចុះ ។ រហូតដល់អ្នកទាំងនោះ បានសម្រេចពុទ្ធភូមិ សោតវិញ្ញាណរបស់គាត់ នៅតែច្បាស់និងវាងវៃ ហើយអ្នកទាំងនោះ មិនមានទុក្ខ ពីការឈឺ ចាប់ឬជម្ងឺណាមួយឡើយ ។ ទោះបីអ្នកទាំងនោះ ឮសម្លេងពីដើមពោធិព្រឹក្ស ឃើញ ពណ៌របស់វា ដឹងក្លិនពិដោរ ដឹងរសជាតិ ដឹងពន្លឺ ឬក៏ដឹងនូវធម៌ នៅក្នុងចិត្តរបស់គាត់ អ្នកទាំងអស់នោះ បានចូលដល់ការយល់ដឹង ដ៏ជ្រៅទៅក្នុងធម៌ ហើយរស់ក្នុងសភាព ជាអ្នកមិនធ្លាក់ចុះ ។ រហូតដល់អ្នកទាំងនោះ បានសម្រេចពុទ្ធភូមិ វិញ្ញាណទាំង៦របស់គាត់ នៅតែវាងវៃនិងច្បាស់ ហើយគាត់មិនមានទុក្ខ ពីការឈឺចាប់ ឬពីជម្ងឺណាមួយឡើយ ។
ម្នាលអានន្ទ! កាលណាមនុស្សនិងទេវតា ក្នុងដែនដីនេះ ឃើញដើមពោធិព្រឹក្ស អ្នកទាំងនោះនឹងបាន នូវបញ្ញា៣យ៉ាងៈ ទី១បញ្ញាយល់ដឹង ទៅក្នុងសេចក្តីពិត តាមការឮសម្លេងសក្តិសិទ្ធិ ទី២បញ្ញាយល់ដឹង ទៅក្នុងសេចក្តីពិត ដោយទទួលយល់ព្រម ហើយ ទី៣បញ្ញាយល់ដឹង ទៅក្នុងការមិនកើតឡើង នៃធម៌ទាំងអស់ ។ ផលប្រយោជន៍ទាំងអស់នេះ ជាអំណោយរបស់ មហិទ្ធិឫទ្ធិដ៏អស្ចារ្យ នៃព្រះពុទអមិតាភៈ បារមីនៃអធិដ្ឋានដំបូងរបស់ព្រះអង្គ អធិដ្ឋានដែលបានសម្រេចឥតខ្ចោះ អធិដ្ឋានដែលច្បាស់ និងជាក់ ស្តែង អធិដ្ឋានដែលរឹងមាំ អធិដ្ឋានដែលចប់សព្វគ្រប់ ។
ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ស្តេចនៃលោកនេះ មានភ្លេង១រយពាន់យ៉ាង ។ ចាប់តាំងពីអាណាចក្រ ដែលគ្រប់គ្រងដោយស្តេចចក្រពត្រ្តាធិរាជរហូតដល់ស្ថានសួគ៌ទី៦ សម្លេងតន្រ្តីដែលបង្កើតឡើង ក្នុងស្ថាននិមួយៗ ប្រសើរជាងតន្រ្តីស្ថានក្រោមបន្ទាប់ ១០លានកោដិដង ។ សម្លេងតន្រ្តីរាប់ពាន់យ៉ាង ដែលបង្កើតឡើងក្នុងស្ថានសួគ៌ទី៦ អន់ថយ១ពាន់កោដិដង ជាងសម្លេង១ ដែលបង្កើតឡើង ពីរុក្ខារតនៈ៧យ៉ាង ក្នុងដែនដីរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ។ ម្តងទៀត ក្នុងដែនដីនេះ មានតន្រ្តីធម្មជាតិរាប់ពាន់យ៉ាង ដែលជាសម្លេងធម៌ទាំងអស់ឥតសេសសល់ ។ សម្លេងទាំងនេះច្បាស់ហើយស្ងប់ ពេញជំរៅនិងប្រវែង ប្រណិតហើយពិរោះ វាជាសម្លេងប្រសើរបំផុតក្នុងលោកទាំងអស់ គ្រប់ទិសទាំង១០ ។
ការតុបតែងដ៏រុងរឿង
[កែប្រែ][16] ម្តងទៀត អាគារ អារាម វិមាន ពន្លាទាំងឡាយ ផុសឡើងដោយឯកឯង តុបតែងទាំងអស់ ដោយត្បូង៧យ៉ាង ហើយព្យួរទៅនឹងវាំងនន ដែលប្រដាប់ដោយត្បូងផ្សេងៗដូចជាគុជខ្យង ត្បូងមានីពន្លឺច័ន្ទ ។ ទាំងខាងក្នុងនិងខាងក្រៅ ខាងស្តាំនិងឆ្វេង មានស្រះស្រង់សម្រាប់ងូតទឹក ស្រះខ្លះប្រវែងបណ្តោយ ទទឹងនិងជំរៅ១០យោជន៍ ស្រះខ្លះ២០យោជន៍ ស្រះខ្លះទៀត៣០យោជន៍ ជាដើមតទៅ រហូតដល់ប្រវែង១រយពាន់ យោជន៍ បណ្តោយទទឹងនិងជំរៅ ។ ស្រះទាំងនោះពេញប្រៀប ទៅដោយទឹកដែលមានគុណភាពប្រសើរ៨យ៉ាង ថ្លា ក្រអូប ហើយមានរសផ្អែម ដូចទឹកដមផ្កា ។
មានស្រះមាស ដែលមានខ្សាច់ប្រាក់ជាបាត ស្រះប្រាក់ ដែលមានខ្សាច់មាសជាបាត ស្រះពេជ ដែលមានខ្សាច់វេឡុរិយជាបាត ស្រះវេឡុរិយ ដែលមានខ្សាច់ពេជជាបាត ស្រះត្បូងក្រហម ដែលមានខ្សាច់ត្បូងលឿងជាបាត ស្រះត្បូងលឿង ដែលមានខ្សាច់ ត្បូងក្រហមជាបាត ស្រះថ្មកែវ ដែលមានខ្សាច់ត្បូងទន្ទឹមជាបាត ស្រះត្បូងទន្ទឹម ដែលមានខ្សាច់ថ្មកែវជាបាត ស្រះថ្លើមថ្មស ដែលមានខ្សាច់មាសពណ៌ស្វាយជាបាត ស្រះមាសពណ៌ស្វាយ ដែលមានខ្សាច់ថ្លើមថ្មសជាបាត ។ ស្រះផ្សេងៗទៀត កើតឡើងដោយរតនៈ២ទៅ៧យ៉ាង ។
នៅលើមាត់ស្រះទាំងនេះ មានដើមឈើក្រអូប ដែលមានផ្កានិងស្លឹករយោង បញ្ចេញក្លិនក្រអូបសាយ គ្រប់កន្លែង ។ ផ្កាឈូកសួគ៌ មានពណ៌ខៀវ ក្រហម លឿង ស រីក ច្រើនដេរដាស ដោយពណ៌ខ្ចីនិងចាស់ គ្របពាសពេញលើផ្ទៃទឹក ។
ប្រសិនបើព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័កក្នុងដែនដីនេះ ចុះទៅក្នុងស្រះរតនៈ ហើយចង់ឲ្យទឹកឡើងដល់កជើង ទឹកក៏ឡើងដល់កជើង ។ បើសិនព្រះអង្គចង់ឲ្យទឹកឡើង ដល់ជង្គង់ ទឹកក៏ឡើងដល់ជង្គង់ បើព្រះអង្គចង់ឲ្យទឹកឡើងដល់ចង្កេះ ទឹកក៏ឡើងដល់ចង្កេះ បើព្រះអង្គចង់ឲ្យទឹកឡើងដល់ក ទឹកក៏ឡើងដល់ក ។ បើព្រះអង្គចង់ឲ្យទឹក ហូរស្រោចខ្លួនព្រះអង្គ ទឹកក៏ហូរស្រោចខ្លួនព្រះអង្គ ដោយឯកឯង ។ បើព្រះអង្គចង់ឲ្យទឹកស្រក ទឹកក៏ស្រក ។ ទឹកមានកំដៅល្មម ត្រជាក់ ឬក្តៅបន្តិច តាមតែព្រះអង្គប្រាថ្នា ។ ទឹកធ្វើឲ្យកាយបានស្ងប់ល្អ ធ្វើឲ្យចិត្តបានសុខស្រួល លាងសំអាតចិត្តពីកិលេស របស់ព្រះអង្គ ។ ទឹកថ្លាហើយបរិសុទ្ធ ថ្លាដូចកញ្ចក់ មើលទៅហាក់ដូចជាគ្មានរូប ។ ខ្សាច់រតនៈចាំងពន្លឺចិញ្ចាច ព្រោះសូម្បីទឹកដ៏ជ្រៅ ក៏ពុំអាចបាំងរស្មីមិនឲ្យឃើញបាន ។ ទឹកជ្រួញអង្កាញ់បង្កើតជាប្រឡាយរបត់ ដែលហូរប្រសប់ចូលគ្នា ។ សកម្មភាពទឹក ប្រព្រឹត្តទៅប្រកបដោយសន្តិភាពនិងស្ងប់ស្ងាត់ មិនលឿនពេក មិនយឺតពេក ហើយអង្កាញ់របស់វាបង្កើតដោយឯកឯង នូវសម្លេងដ៏ចម្លែករាប់ពុំអស់ ។ គេអាចឮសម្លេងអ្វីក៏បាន តាមតែចិត្តចង់ដូចជាអ្នកខ្លះឮសម្លេងព្រះពុទ្ធ អ្នកខ្លះឮសម្លេងព្រះធម៌ អ្នកខ្លះឮសម្លេងព្រះសង្ឃ អ្នកខ្លះទៀតឮ បស្សទ្ធិ(សេចក្តីស្ងប់) សុញ្ញាត្តា(សូន្យទទេ) អនត្តា(គ្មានអត្ត) មហាករុណា បារមីតា(បំពេញគុណធម៌) បារមី១០ អភយា(គ្មានភ័យ) គុណសម្បត្តិវិសេស អភិញ្ញា គ្មានកម្ម គ្មានកើតគ្មានវិនាស បញ្ញាទៅក្នុងការមិនកើតឡើងនៃធម៌ទាំងអស់...ដូច្នេះតទៅរហូតដល់ ឮសម្លេងផ្សេងៗនៃធម៌ដ៏អស្ចារ្យ ដូចជាទឹកដមផ្កា រោយលើព្រះកេស របស់ព្រះពោធិសត្វ១អង្គ ។ នៅពេលដែលគេឮសម្លេងទាំងនោះ គេបានដល់នូវសេច ក្តីរីករាយ ពុំអាចវាស់បាន ហើយយល់ព្រមទៅនឹង សិក្ខាបទនៃសេចក្តីបរិសុទ្ធ គ្មានតណ្ហា ការវិនាសសាបសូន្យ និងសេចក្តីពិត ។ គេស្រុះស្រួលជាមួយនឹងត្រៃរតនៈ ឫទ្ធិបារមីនៃព្រះពុទ្ធ អភយា និងគុណសម្បត្តិវិសេស ថែមទាំងជាមួយនឹង ឫទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ ហើយនឹងវិធីប្រតិបត្តិផ្សេងទៀត សម្រាប់ព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័ក ។ សូម្បីតែឈ្មោះ នៃលោកដែលមានទុក្ខ ក៏ពុំដែលឮ នៅក្នុងដែនដីនេះ ប៉ុន្តែមានតែ សម្លេង នៃសេចក្តីបរមសុខ នៃនិព្វានតែម្យ៉ាងប៉ុណ្ណោះ ។ ព្រោះហេតុនេះហើយ ទើបដែនដីនេះមានឈ្មោះ ហៅថា សុខាវតី (សន្តិភាពនិងបរមសុខ) ។
រូបសម្បត្តិរបស់អ្នករស់នៅនិងការសោយសុខ
[កែប្រែ][17] ម្នាលអានន្ទ! អ្នកដែលបានកើត ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធនេះ ប្រកបដោយរូបកាយបរិសុទ្ធ ហើយមានសម្លេងដ៏វិសេស ឫទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ និងគុណធម៌ ។ វិមានដែលអ្នកទាំងនោះនៅ សម្លៀកបំពាក់របស់គាត់ អាហារនិងភេសជ្ជៈ បុផ្ផាដ៏អស្ចារ្យ ហើយគ្រឿងក្រអូប និងប្រដាប់តុបតែងផ្សេងៗ ប្រៀបដូចជារបស់ ដែលផ្តល់ឲ្យស្រាប់ ក្នុងស្ថានសួគ៌ទី៦ នៃកាមភព ។
តាមកាលវេលា ភាជន៍ធ្វើអំពីរតនៈ៧យ៉ាង ដូចជាមាស ប្រាក់ វេឡុរិយ ថ្មកែវ ត្បូងទន្ទឹម ត្បូងក្រហមនិងត្បូងលឿង ហើយថែមទាំងគុជពន្លឺច័ន្ទ ផុសឡើងដោយឯកឯងពេញទៅដោយ អាហារនិងភេសជ្ជៈ ដែលមានរសជាតិ១រយ តាមតែចិត្តប្រាថ្នា របស់គេម្នាក់ៗ ។ ពិតមែនតែចំណីអាហារ ត្រូវបានផ្តល់ឲ្យ គ្មាននរណាម្នាក់ បរិភោគដោយពិតទេ គ្រាន់តែបានឃើញនិងធុំក្លឹន គេមានអារម្មណ៍ជាធម្មតា ថាបានបរិភោគអាហារនោះ ហើយក៏ពេញចិត្ត ដូច្នេះគេទទួលអារម្មណ៍ស្រួល ក្នុងចិត្តនិងកាយ គ្មានការជាប់ជំពាក់នឹងរសារម្មណ៍ទេ ។ កាលណាចប់ពេលបរិភោគ អ្វីៗក៏បាត់អស់ ប៉ុន្តែនឹងកើតឡើងជាថ្មីទៀត នៅពេលអាហារលើកក្រោយ ។
ដែនដីព្រះពុទ្ធនេះ ប្រៀបដូចជាស្ថាននិព្វាន ដែលគ្មានការតាក់តែងដោយសង្ខារ បរិសុទ្ធនិងស្ងប់ រុងរឿង និងពោរពេញដោយបរមសុខ ។ ព្រះសាវ័ក ព្រះពោធិសត្វ ទេពនិករ និងមនុស្សក្នុងទីនោះ មានបញ្ញាខ្ពង់ខ្ពស់ និងភ្លឺស្វាង ហើយជាអ្នកចំណាន ខាងឫទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ ។ អ្នកទាំងអស់នោះ មានរាងកាយតែមួយ គ្មានអ្វីខុសគ្នាទេ ប៉ុន្តែគេហៅថាទេវតា ឬមនុស្ស គ្រាន់តែតាមភាពស្រដៀងគ្នា ក្នុងភពនៃលោកដទៃ ។ អ្នកទាំងនោះមានភាពជា អភិជន និងទឹកមុខដ៏រុងរឿង លើសលប់ក្នុងលោកទាំងអស់ ហើយអាការៈខាងក្រៅ ឆើតឆាយក្រៃលែង គ្មានបុគ្គលណាស្មើ ស្ថានសួគ៌ឬមនុស្ស ។ អ្នកទាំងអស់នោះ ប្រកបដោយរូបកាយ នៃភាពជាធម្មជាតិ ភាពទទេ និងភាពអចិន្រ្តៃយ៍ ។
ផលនៃកម្មរបស់ស្មូមយាចកនិងស្តេច
[កែប្រែ][18] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ប្រសិនបើស្មូមម្នាក់ ដែលក្របំផុត អង្គុយក្បែរព្រះមហាក្សត្រ១អង្គ តើមានការប្រៀបធៀប នៃអាការៈក្រៅដូចម្តេចដែរ?
ព្រះអានន្ទឆ្លើយតបព្រះបន្ទូលថាៈ បើស្មូមបែបនេះអង្គុយជិត ព្រះមហាក្សត្រ១អង្គ អាការៈឃើញតែស្បែកនិងឆ្អឹង ភាពតោកយ៉ាក និងខោអាវដាច់ដាចរយ៉ៃ របស់ស្មូមនោះ មិនអាចប្រៀបផ្ទឹម ទៅនឹងស្តេចបានទេ ។ អាការៈក្រៅរបស់ស្មូមនោះ អន់ថយជាង ស្តេច ១ពាន់លានកោដិដង ឬរាប់ពុំអស់ ។ តើមានហេតុផលអ្វី នឹងប្រៀបផ្ទឹមដូច្នេះ? ស្ថានភាពរបស់ស្មូមម្នាក់ ក្នុងការទាល់ក្របំផុត នៅក្នុងថ្នាក់ក្រោមបំផុត ក្នុងសង្គម មានត្រឹមតែក្រណាត់បន្តិចបន្តួច បិទបាំងខ្លួន មានអាហារស្ទើរតែមិនគ្រប់ សម្រាប់រក្សាជីវិត សេចក្តីស្រេចឃ្លាននិងរងារ តែងតែធ្វើទារុណកម្ម ដល់គាត់ជានិច្ច ហើយការទាក់ទង ជាមួយមនុស្សដទៃ ត្រូវបាត់បង់ស្ទើរតែទាំងអស់ ទាំងអស់នេះសុទ្ធតែផល នៃអកុសលកម្ម របស់គាត់អំពីអតីតជាតិ ។ ក្នុងអតីតកាល គាត់មិនបានបណ្តុះឫស កុសលធម៌ទេ ប៉ុន្តែគាត់បែរជា ប្រមូលភោគទ្រព្យ ដោយគ្មានធ្វើទានអ្វីសោះ ដល់អ្នកដទៃ ។ គាត់កាន់តែក្លាយទៅជាកំណាញ់ នៅពេលគាត់មានទ្រព្យសម្បត្តិ កាន់តែច្រើនឡើង គាត់ចង់បានច្រើនថែមទៀត គាត់ចង់បានមិនចេះឆ្អែត បន្ទាប់ពីបានយកច្រើនមកហើយ ហើយពុំដែលគិតដល់ អំពើល្អទេ ។ គាត់ធ្វើគំនរបាបកម្ម ដូចភ្នំយ៉ាងដូច្នេះឯង ។ នៅពេលដែលគាត់ស្លាប់ទៅ ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គាត់ទាំងអស់ ក៏សាបសូន្យទៅ អ្វីដែលគាត់បានប្រមូលយក ដោយសេចក្តីលំបាក និងទុក្ខព្រួយ មិនមានសម្រាប់គាត់ទេ ទ្រព្យទាំងអស់នោះ ក្លាយទៅជារបស់អ្នកដទៃសោះ ។ ដោយគ្មានបានសន្សំបុណ្យកុសល ទុកគ្រាន់អាស្រ័យ គ្មានគុណធម៌ទុកគ្រាន់ជាទីពឹងពាក់ បន្ទាប់ពីស្លាប់ទៅ គាត់ធ្លាក់ចុះទៅក្នុងអបាយភូមិ ជាកន្លែងដែលគាត់ ទទួលការឈឺចាប់ អស់កាលយ៉ាងយូរ ។ កាលណាកម្មរបស់គាត់ចប់ហើយ គាត់អាចរួចខ្លួនបាន ប៉ុន្តែគាត់ត្រូវកើត ក្នុងថ្នាក់ថោកទាប ជាអ្នកចោលម្សៀត ជាអ្នកគ្មានតម្លៃ ជាអ្នកតូចទាប គាត់រក្សាភាពជាមនុស្ស ស្ទើរតែពុំបានផង ។
ស្តេចនៃនគរមួយ ជាអ្នកមានកិត្តិយសខ្ពស់បំផុត ក្នុងចំណោមមនុស្ស ។ នេះជាផលបុណ្យនៃគុណធម៌ ដែលបានធ្វើមកហើយពីជាតិមុនៗ ដែលក្នុងជាតិកំណើតនោះ គាត់បានឲ្យសប្បរសទាន ដល់មនុស្សជាច្រើន ដោយទឹកចិត្តករុណា ជួយអ្នកដទៃពីការឈឺចាប់ ដោយក្តីមេត្តានិងអាណិតអាសូរ ធ្វើកុសលកម្មដោយចិត្តស្មោះ ហើយពុំដែលមានជម្លោះជាមួយនឹងអ្នកដទៃ ។ កាលណាគាត់អស់អាយុ ពីជាតិនោះទៅ គាត់ទទួលផលបុណ្យ ជាកំណើតក្នុងភពខ្ពង់ខ្ពស់ ។ ដោយបានកើតក្នុងស្ថានសួគ៌ គាត់សោយសេចក្តី សុខនិងរីករាយ ។ គុណធម៌ដែលគាត់បានប្រមូលទុក បង្កើតនូវបុណ្យកុសលបន្ថែម ដែលក្នុងជាតិកំណើត ជាមនុស្សសព្វថ្ងៃនេះ គួរឲ្យគាត់បានកើត ក្នុងត្រកូលក្សត្រ ។ ដោយធម្មជាតិនៃត្រកូលឧត្តម អត្តចរិតដ៏សមរម្យ និងសីហវិសាលរបស់ព្រះអង្គ តម្រូវការគោរពអំពីប្រជាពលរដ្ឋ របស់ព្រះអង្គ ហើយសម្លៀកបំពាក់ដ៏ឧត្តម និងក្រយាស្ងើយ ដ៏មានតម្លៃខ្ពស់ បានត្រូវគេរៀបចំ និងបំរើព្រះអង្គ តាមតែព្រះអង្គពេញព្រះទ័យ ។ ទាំងអស់នេះ ជាផលអំណោយ នៃគុណធម៌ពីជាតិមុនរបស់គាត់ ។
ការប្រៀបធៀបស្ថានសួគ៌ទៅនឹងដែនដីបរិសុទ្ធ
[កែប្រែ][19] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ អ្វីដែលអ្នកបានពោលនេះ ជាការត្រឹមត្រូវហើយ ។ ថ្វីដ្បិតតែស្តេច ជាអ្នកមានយស ខ្ពស់ជាងគេក្នុងចំណោមមនុស្សទាំងអស់ និងមានអាការៈជាស្តេច ប៉ុន្តែបើប្រៀបផ្ទឹមព្រះអង្គ ទៅនឹងស្តេចចក្រពត្រ្តាធិរាជ គាត់នឹងមានសភាពទាប និងថយថោក ដូចស្មូមយាចកក្បែរនិងស្តេច ។ ដូចគ្នានេះ សភាពរុងរឿងឧត្តុងឧត្តម របស់ស្តេចចក្រពត្រ្តាធិរាជ យ៉ាងណាក៏ដោយ បើប្រៀបព្រះអង្គទៅនឹង ព្រះឥន្ទ្រាធិរាជ នៃស្ថានតាវតឹង្សា ព្រះអង្គក៏នឹងមានសភាពទាបនិងថយថោក ១០ពាន់កោដិដង ឬក៏លើសពីនេះទៀត ។ ជាថ្មីទៀត បើប្រៀបព្រះឥន្ទ្រនៃតាវតឹង្ស ទៅនឹងព្រះឥន្ទ្រនៃបរនិម្មិតវសវតី្ត (ស្ថានសួគ៌ទី៦) ព្រះអង្គនឹងមានសភាពថយថោកជាង ១រយពាន់កោដិដង ។ បើប្រៀបព្រះឥន្ទ្រនៃស្ថានសួគ៌ទី៦ ទៅនឹងព្រះពោធិសត្វ ឬព្រះសាវ័ក១អង្គ ក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធរបស់ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ អាការៈនិងសភាពរបស់ព្រះអង្គ (ព្រះឥន្ទ្រ) នឹងថយថោកឆ្ងាយជាង ព្រះពោធិសត្វ ឬព្រះសាវ័ក ១ពាន់លានកោដិដង ឬមិនអាចគិតលេខបាន ។
ការសោយសុខក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធ
[កែប្រែ][20] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ទេវតានិងមនុស្ស ក្នុងដែនដីរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ និមួយៗត្រូវបានសម្លៀកបំពាក់ អាហារនិងភេសជ្ជៈ ផ្កាទឹកអប់ គ្រឿងតុបតែងលំអរ ប៉ារាំសូត្រនិងបដា ហើយនៅជុំវិញមានសម្លេង យ៉ាងពិ រោះ ។ កន្លែងរស់នៅរបស់អ្នកទាំងនោះ វិមាននិងពន្លា តម្រូវទៅតាមទំហ៊ុំរូបកាយ ។ ត្បូងរតនៈមួយពីរ ឬរាប់មិនអស់ កើតឡើងដល់អ្នកទាំងនោះ ភ្លាមតាមតែចិត្តចង់ ។ លើសពីនេះទៀត កំរាលក្រណាត់រតនៈយ៉ាងល្អ ក្រាលនៅលើដី កន្លែងដែលទេវតានិង មនុស្សទាំងអស់ដើរ ។ ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធនេះ មានសំណាញ់ត្បូងរតនៈ រាប់ពុំអស់ តុបតែងលំអរដោយសំណុំសរសៃមាស គុជខ្យង ហើយនិងវត្ថុមានតម្លៃ កម្ររកបាន យ៉ាង ល្អប្រណិត ១រយពាន់យ៉ាង ។ ជុំវិញសំណាញ់រតនៈ មានព្យួរកណ្តឹងល្អបំផុត ដែលចាំងពន្លឺត្រចង់ ។ កាលណាវាយោនៃគុណធម៌ កើតឡើងហើយបក់រំភើយ ខ្យល់នេះមានកំដៅល្មម មិនត្រជាក់មិនក្តៅ ធ្វើឲ្យស្ងប់និងទន់ដល់អារម្មណ៍ ហើយមិនបក់យឺតពេក ឬលឿនពេក ។ កាលណាវាយាផាត់ ទៅលើសំណាញ់ និងដើមឈើរតនៈផ្សេងៗ សម្លេងព្រះធម៌ឧត្តមរាប់ពុំអស់ ក៏បន្លឺឡើង ហើយខ្លិនក្រអូប វិសេសនៃគុណធម៌ ១ម៉ឺនយ៉ាង ក៏សាយពាសពេញ ។ បើនរណាម្នាក់ បានធុំខ្លិននៃគុណធម៌នេះ កិលេសនិងតណ្ហារបស់គាត់ នឹងសាបសូន្យទៅឯង ។ បើបានប៉ះខ្យល់នោះដោយផ្ទាល់ គាត់នឹងបាននូវអារម្មណ៍រីករាយ ដូចគ្នានឹងសុខៈ នៃភិក្ខុដែលបានចូលនិរោធសមាធិ ។
ផ្កានិងកាំរស្មីរាប់ពុំអស់ដែលវាបញ្ចេញ
[កែប្រែ][21] ម្តងទៀត នៅពេលដែលវាយោបក់ ផ្កាជ្រុះរោយពាសពេញ គ្រប់ទីកន្លែងក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ។ ផ្កាទាំងនោះចែកជាក្រុម ដោយឯកឯង តាមពណ៌ មិនលាយគ្នាទេ ។ វាទន់ហើយឲ្យការរីករាយ ដល់អ្នកដែលស្ទាប ចាំងនូវពន្លឺត្រចង់ ហើយផ្សាយនូវខ្លិនពិដោរឈ្ងុយឈ្ងប់ ។ កាលណាជើង របស់នរណាម្នាក់ ជាន់លើវា វាស្រុតចុះ៤ធ្នាប់ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលគេដកជើងចេញ វាហើបឡើងវិញដដែល ។ កាលណាផ្កាទាំងនោះ បានបំរើនាទីរបស់វា សព្វគ្រប់ហើយ ដីក៏បើកឡើង ហើយវាក៏រលាយបាត់សូន្យទៅ សល់តែដីទទេ គ្មានស្នាមរបស់វាឡើយ ។ ចំពេលដ៏ត្រឹមត្រូវ វាយោផាត់មកជម្រុះផ្កា ៦ដងក្នុង១ថ្ងៃ តែរបៀបនេះឯង ។ ក្រៅពីនេះ ផ្កាឈូកដែលមាន ត្បូងរតនៈផ្សេងៗគ្នា មានពេញដែនដី ។ ផ្កាឈូកនិមួយៗ មានស្រទាប់១រយពាន់កោដិ ចាំងពន្លឺច្រើនពណ៌---ផ្កាឈូកខៀវចាំងពន្លឺខៀវ ផ្កាឈូកសចាំងពន្លឺស ហើយដូចគ្នាដែរ ផ្កាឈូកពណ៌ខៀវចាស់ លឿង ក្រហម និងស្វាយ ចាំងពន្លឺតាមពណ៌របស់វា ។ ភាពត្រចះត្រចង់នៃពន្លឺទាំងនេះ រុងរឿងក្រៃលែង លើសលប់ជាងពន្លឺ ព្រះអាទិត្យនិងព្រះច័ន្ទ ។ ផ្កាឈូកនិមួយៗ បញ្ចេញកាំរស្មី៣លាន៦សែនកោដិ បញ្ជូនព្រះពុទ្ធ៣លាន៦សែនកោដិ ទៅមុខ ។ ព្រះកាយរបស់ព្រះពុទ្ធទាំងនេះ មានពណ៌ស្វាយ-មាស ហើយរូបលក្ខណៈនិងសញ្ញា របស់ព្រះអង្គប្រសើរ មិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបាន ។ ព្រះពុទ្ធនិមួយៗ បញ្ចេញកាំរស្មី១រយពាន់ ហើយពន្យល់ធម៌ដ៏អស្ចារ្យ ដល់សត្វមានជីវិត ក្នុងទិសទាំង១០ ដូច្នេះដាក់សត្វលោក រាប់មិនអស់ ទៅក្នុងមាគ៌ាដ៏ត្រឹមត្រូវ របស់ព្រះពុទ្ធ ។
ការបំពេញអធិដ្ឋានទី១១ទី១៧និងទី១៨
[កែប្រែ][22] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ សត្វមានវិញ្ញាណ ដែលកើតក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធនេះ ទាំងអស់រស់នៅជាមួយ នឹងអ្នកដែលមានការធានា ថានឹងសម្រេចព្រះនិព្វាន ។ ដោយមានមូលហេតុថា ក្នុងដែនដីនេះ គ្មានសត្វមានជីវិតឯណាមានទិសដៅ ទៅកាន់សភាពធ្លាក់ចុះ ឬសត្វដែលមានទិសដៅ មិនប្រាកដទេ ។
"ព្រះពុទ្ធ ព្រះតថាគត ទាំងអស់ក្នុងទិសទាំង១០ យ៉ាងច្រើនដូចខ្សាច់ ក្នុងទន្លេគង្គេសពោលសរសើរ គុណធម៌ដ៏អស្ចារ្យ ឧត្តុងឧត្តម របស់ព្រះពុទអមិតាភៈ ។ សត្វមានវិញ្ញាណទាំងអស់ ដែលឭព្រះនាមព្រះអង្គ ត្រេកអរក្នុងជំនឿ រលឹកដល់ព្រះអង្គ សូម្បីត្រឹមតែ១ដង ហើយដោយសេចក្តីស្មោះ ផ្ទេរបុណ្យកុសល ដែលកើតអំពីការបដិបត្តិ នូវគុណធម៌ ឆ្ពោះទៅរកដែនដីនោះ មានសេចក្តីប្រាថ្នាដ៏មាំ ឲ្យបានទៅកើតក្នុងដែនដី នោះ នឹងបានកំណើត ហើយរស់នៅ ក្នុងភាពជាអ្នកមិនធ្លាក់ចុះ ។ ប៉ុន្តែជនដែលបានប្រព្រឹត្តបាបកម្មធ្ងន់បំផុត៥ និងអ្នករំលោភដល់ព្រះធម៌ពិត ត្រូវលើកលែងចេញ ។"
ថ្នាក់៣របស់អ្នកបានកំណើត
[កែប្រែ]១- ថ្នាក់ឧត្តម
[23] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ទេវតានិងមនុស្សក្នុងលោកទាំងឡាយ គ្រប់ទិសទាំង១០ ដែលប្រាថ្នាដោយស្មោះ ចង់ទៅកើតក្នុងដែនដីនោះ អាចចាត់ជា៣ថ្នាក់ ។ ថ្នាក់ឧត្តមរបស់អ្នកប្រាថ្នា គឺអ្នកដែលចេញចាកផ្ទះ ហើយលះបង់សេចក្តីចំណង់ក្នុងលោក ដើម្បីក្លាយជាអ្នកបួស ។ ដោយការរលឹក ដល់សេចក្តីប្រាថ្នានូវការត្រាស់ដឹង អ្នកទាំងនេះរលឹកដល់ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ហើយបដិបត្តិនូវបុណ្យកុសល ប្រាថ្នាឲ្យបានទៅកើត ក្នុងដែនដីនេះ ។ កាលណាអ្នកទាំងនេះ រៀបនឹងស្លាប់ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ជាមួយនឹងក្រុមអរហន្ត ជាអ្នកចាំ ទទួល មកប្រកដចំពោះមុខ ហើយអ្នកទាំងនេះ នឹងតាមពីក្រោយព្រះអង្គទៅ ហើយ បានកំណើតក្នុងដែនដីរបស់ព្រះអង្គ ។ អ្នកទាំងនេះ នឹងកើតឡើងដោយការប្រែរូប មួយរំពេច ចេញពីក្នុងផ្កាឈូករតនៈ៦យ៉ាង ។ អ្នកទាំងនេះនឹងរស់នៅ ក្នុងភាពជាអ្នកមិនធ្លាក់ចុះ បាននូវបញ្ញាខ្ជាប់ខ្ជួន ហើយអាចប្រើរឹទ្ធហួសវិស័យធម្មជាតិ បានដោយសេរី ។ ព្រោះហេតុនេះហើយ ម្នាលអានន្ទ! សត្វមានវិញ្ញាណ ដែលប្រាថ្នាចង់ជួប ព្រះពុទអមិតាភៈ នៅពេលរស់នៅក្នុងលោកនេះ ត្រូវរលឹកដល់សេចក្តីប្រាថ្នា នូវការត្រាស់ដឹងខ្ពស់បំផុត បំពេញកុសលកម្ម ហើយប្រាថ្នាទៅកើត ក្នុងដែនដីរបស់ព្រះអង្គ ។
២- ថ្នាក់កណ្តាល
[24] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ថ្នាក់កណ្តាលគឺ ទេវតា និងមនុស្សក្នុងលោកទាំងឡាយ គ្រប់ទិសទាំង១០ ដែលប្រាថ្នាដោយស្មោះ ទៅកើតក្នុងដែនដីនោះ ។ ពិតមែនតែមិនអាចធ្វើជាអ្នកបួស ហើយបំពេញកុសលកម្មច្រើន អ្នកទាំងនេះរលឹកសេចក្តីប្រាថ្នា ដើម្បីការត្រាស់ដឹងខ្ពស់បំផុត ផ្ចង់គំនិតដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ចំពោះព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ បដិបត្តិកុសលកម្មខ្លះ រក្សាសីលសិក្ខាបទ កសាងចេតិយ ធ្វើទាននូវព្រះពុទ្ធបដិមាករ ដាក់ទានអាហារដល់ស្មូម លើកទង់ ដុតទៀន បាចផ្កា ដុតធូប ដូច្នេះជាដើម...។ អ្នកទាំងនេះឧទ្ទិសបុណ្យកុសល ដែលកើតឡើងដោយសារ ការបដិបត្តិន៍កុសលកម្មទាំងនោះ ចំពោះទៅលើដែនដីរបស់ព្រះអង្គ ប្រាថ្នាឲ្យបានកំណើតក្នុងទីនោះ ។ នៅពេលដែលអ្នកទាំងនេះរៀបស្លាប់ ព្រះពុទអមិតាភៈ នឹងនិម្មិតកាយរបស់ព្រះអង្គ ដែលមានលក្ខណៈនិងពន្លឺ ដូចរូបព្រះពុទ្ធពិត ហើយធ្វើឲ្យកាយនិម្មិតនោះ ទៅប្រាកដចំពោះមុខអ្នកទាំងនេះ ជាមួយនឹងក្រុមអរហន្ត ជាអ្នកចាំទទួល ។ ពេលនោះអ្នកទាំងនេះ ក៏តាមពីក្រោយរូបនិម្មិត របស់ព្រះអង្គ ហើយបានកំណើតក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធ ជាកន្លែង ដែលអ្នកទាំងនេះរស់នៅ ក្នុងភាពជាអ្នកមិនធ្លាក់ចុះ ។ គុណធម៌និងបញ្ញា របស់អ្នកទាំងនេះ ក្រោមបន្ទាប់ពីថ្នាក់ឧត្តម ។
៣- ថ្នាក់ទាប
[25] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ថ្នាក់ទាបគឺ ទេវតា និង មនុស្សក្នុងលោកទាំងឡាយ គ្រប់ទិសទាំង១០ ដែលប្រាថ្នាដោយស្មោះ ទៅកើតក្នុង ដែនដីនោះ ។ ពិតមែនតែពុំអាច បំពេញកុសលកម្មបានច្រើន អ្នកទាំងនេះរលឹកសេចក្តីប្រាថ្នា ដើម្បីការត្រាស់ដឹងខ្ពស់បំផុត ហើយផ្ចង់ស្មារតី ដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ចំពោះព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ សូម្បីត្រឹមតែ១០ដង ប្រាថ្នាកំណើតក្នុងដែនដីព្រះអង្គ ។ កាលណាអ្នកទាំងនេះ ឭធម៌ជ្រាលជ្រៅ ក៏ទទួលយកដោយរីករាយ ហើយពុំមានសេចក្តីសង្ស័យណាមួយឡើយ ហើយនឹកដល់ព្រះពុទ្ធ សូម្បីមួយដង អ្នកទាំងនេះប្រាថ្នា ដោយស្មោះ នូវកំណើតក្នុងដែនដីនោះ ។ នៅពេលដែលអ្នកទាំងនេះរៀបស្លាប់ គាត់នឹងឃើញព្រះពុទ្ធ ក្នុងសុបិន ។ អ្នកមានប្រាថ្នាទាំងនេះ ក៏នឹងបានកំណើត ក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធដែរ ។ ផលបុណ្យនិងបញ្ញា របស់អ្នកទាំងនេះ ក្រោមបន្ទាប់ពីថ្នាក់កណ្តាល ។
ការធ្វើទស្សនកិច្ចនៃព្រះពោធិសត្វពីដែនដីដទៃ
[កែប្រែ][26] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ គុណធម៌ដ៏អស្ចារ្យ របស់ព្រះពុទអមិតាភៈ គ្មានព្រំដែន ។ ព្រះពុទ្ធទាំងអស់ នឹងគិតលេខចំនួនពុំបាន រាប់ពុំអស់មិនអាចគិតយល់បាន ព្រះតថាគត ក្នុងលោកទាំងឡាយ គ្រប់ទិសទាំង១០ ពោលសរសើរព្រះអង្គ ។ ព្រះពោធិសត្វគ្រប់អង្គទាំងអស់ គិតលេខចំនួនពុំបាន រាប់ពុំអស់ ក្នុង ដែនដីព្រះពុទ្ធទិសខាងកើត ដ៏ច្រើនដូចខ្សាច់ក្នុងទន្លេគង្គេស មកធ្វើទស្សនកិច្ច ដល់ព្រះពុទអមិតាភៈ ដើម្បីគោរពបូជា និងថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈ ដល់ព្រះអង្គ និងដល់គណៈព្រះពោធិសត្វនិងព្រះសាវ័ក ។ ដោយបានស្តាប់ ការបង្រៀនធម៌ ព្រះពោធិសត្វទាំង នោះពន្យល់ធម៌ ដើម្បីដឹកនាំមនុស្ស ទៅក្នុងមាគ៌ារបស់ព្រះពុទ្ធ ។ ព្រះពោធិសត្វក្នុងទិសខាងត្បូង ទិសខាងលិច ទិសខាងជើង ព្រមទាំងទិសតូចទាំង៤ ទិសខាងលើ និងទិសខាងក្រោម ក៏ធ្វើដូចព្រះពោធិសត្វ ក្នុងទិសខាងកើតដែរ ។
គាថាអំពីទស្សនកិច្ចរបស់ព្រះពោធិសត្វ
[កែប្រែ][27] ពេលនោះព្រះដ៏មានព្រះភាគ មានព្រះបន្ទូលនូវ គាថាដូចតទៅនេះ-ក្នុងទិសខាងកើត មានដែនដីព្រះពុទ្ធ ច្រើនដូចខ្សាច់ក្នុងទន្លេគង្គេស ព្រះពោធិសត្វរស់នៅក្នុងដែនដីទាំងនោះ និមន្តទៅថ្វាយបង្គំអមិតាភៈ ដែលជាព្រះពុទ្ធ ។
ក្នុងទិសខាងត្បូង ទិសខាងលិច និងទិសខាងជើង ទិសតូចទាំង៤ ទិសខាងលើ និងទិសខាងក្រោម ព្រះពោធិសត្វរស់នៅ ក្នុងដែនដីទាំងនោះ និមន្តទៅថ្វាយបងអមិតាភៈ ដែលជាព្រះពុទ្ធ ដូចគ្នាដែរ ។
ព្រះពោធិសត្វទាំងអស់នោះ យកទៅជាមួយ នូវផ្កាស្ថានសួគ៌ដ៏ប្រណិត គ្រឿងក្រអូប និងសំពត់ដ៏មានតម្លៃ ថ្វាយដល់អមិតាភៈ ដែលជាព្រះពុទ្ធ ។
ប្រគំតន្រ្តីស្ថានសួគ៌ បង្កើតនូវសម្លេងចូលគ្នា និងពិរោះ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ សរសើរព្រះដ៏មានយសខ្ពស់បំផុត ដោយចម្រៀងថ្វាយព្រះពរ ហើយថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈ ដល់អមិតាភៈ ដែលជាព្រះពុទ្ធៈ
"ព្រះអង្គមានរឹទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ និងបញ្ញាញាណឥតខ្ចោះ ដោយហេតុនោះ ព្រះអង្គចូលទ្វារនៃព្រះធម៌ដ៏ជ្រៅ ដោយគ្មានអ្វីរារាំង ព្រះអង្គថែមទាំងមាន ឃ្លាំងបុណ្យនិងឃ្លាំងគុណធម៌ និងការចេះដឹងកំពូល គ្មានអ្វីប្រៀបបាន ។
បំភ្លឺលោកដោយសូរ្យសែង នៃបញ្ញាញាណ ព្រះអង្គបន្សាត់ពពក នៃការកើត-ស្លាប់, ដោយបានដើរជុំវិញព្រះអង្គ៣ជុំ ដោយសេចក្តីគោរព ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ គោរពវន្ទាព្រះ ដែលគ្មាននរណាឈ្នះបាន ។
ការបានឃើញដែនដីបរិសុទ្ធ ដ៏រុងរឿង ត្រចះត្រចង់អស្ចារ្យ បណ្តាលឲ្យព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ រលឹកដល់សេចក្តីប្រាថ្នាដ៏ខ្ពស់ ចង់ឲ្យដែនដីរបស់ខ្លួន បានដូចដែនដីបរិសុទ្ទរបស់ព្រះអង្គនេះ ។
ពេលនោះអមិតាភៈ អ្នកត្រាស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធ សម្រួលទឹកព្រះភ័ក្រ្ត ហើយញញឹម កាំរស្មីច្រើនរាប់ពុំអស់ ចេញអំពីព្រះឱសរបស់ព្រះអង្គ ដែលធ្វើឲ្យលោកក្នុងទិសទាំង១០ភ្លឺច្បាស់ ។
កាំរស្មីទាំងនោះវិលត្រឡប់ ហើយរត់ព័ទ្ធជុំវិញ ព្រះកាយរបស់ព្រះអង្គ៣ជុំ ហើយចូលក្នុងកំពូលព្រះកេសា របស់ព្រះអង្គ ។ ទេវតានិងមនុស្សទាំងអស់ រីករាយក្រៃលែង ដោយបានឃើញដូច្នេះ ហើយពេញទៅដោយ សេចក្តីសោមនស្សយ៉ាងខ្លាំង ។
ព្រះអវលោកិតេស្វារៈ ពោធិសត្វដ៏រុងរឿង តម្រង់គ្រឿងស្លៀកពាក់ ឲ្យរៀបរយល្អដោយគោរព ឱនព្រះសិរសា ទូលសួរព្រះពុទ្ធថាៈ ព្រះអង្គទ្រង់ញញឹម តើដោយហេតុអ្វី? ខ្ញុំព្រះអង្គសូមសួរដោយក្តីគោរព សូមព្រះអង្គប្រាប់ អំពីហេតុនេះផង ។
សម្លេងដ៏រុងរឿងរបស់ព្រះពុទ្ធ ប្រៀបដូចផ្គរ បញ្ចេញគុណភាព៨យ៉ាង នៃសម្លេងដ៏ អស្ចារ្យៈ - ព្រោះតថាគតរៀបនឹងធ្វើទំនាយ ដល់ព្រះពោធិសត្វ ។ តថាគតនឹងពន្យល់ ប្រាប់អ្នកឥឡូវនេះ ចូរអ្នកស្តាប់ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ។
តថាគតបានដឹងដោយបរិបូណ៌ អំពីអធិដ្ឋានរបស់ព្រះពោធិសត្វ ដែលមកពីទិសទាំង១០ ។ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ រកមើលដើម្បីនឹង ធ្វើដែនដីរបស់ខ្លួនឲ្យរុងរឿង ។ បន្ទាប់ពីបានទទួលការព្យាករណ៍ ពីតថាគតហើយ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ នឹងបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ ។
កំពុងតែដឹងថា ធម៌ទាំងអស់ដូចជា សុបិនមួយ ការឆ្ពិនភ្នែក ឬសម្លេងខ្ទរ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ នឹងបានបំពេញអធិដ្ឋាន ដ៏ប្រសើររបស់ខ្លួន ហើយពិតជានឹងបង្កើតដែនដីដូចនេះដែរ ។
ដោយដឹងថា ធម៌ដូចជាផ្លេកបន្ទោរ ឬស្រមោល ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ស្វែងតាមផ្លូវព្រះពោធិសត្វ រហូតដល់ទីបញ្ចប់ ហើយប្រមូលទុកនូវបុណ្យកុសល ។ បន្ទាប់ពីបានទទួលការព្យាករណ៍ ពីតថាគត ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ នឹងបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ ។
កំពុងដឹងដោយច្បាស់ថា ធម្មជាតិនៃធម៌ទាំងអស់ ជាសុញ្ញតា(ទទេ) ហើយឥតខ្លឹមសារព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ រកមើលដោយ អារម្មណ៍មូលតែមួយ ដើម្បីបង្កើតដែនដីរបស់ខ្លួន ហើយពិតជានឹងបង្កើត ដែនដីដូចនេះដែរ ។
ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ ប្រាប់ព្រះពោធិសត្វ ឲ្យទៅហើយគោរពបូជា ចំពោះព្រះពុទ្ធ នៃដែនដីសន្តិភាពនិងជំនួយៈ -ចូរអ្នកស្តាប់ការបង្រៀន របស់ព្រះអង្គ ទទួលយកដោយរីករាយ ហើយប្រតិបត្តិតាម ពេលនោះអ្នកនឹងបាន ភពបរិសុទ្ធឆាប់រហ័ស- ។
កាលណាអ្នកទៅកាន់ ដែនដីដ៏រុងរឿងរបស់ព្រះអង្គ អ្នកនឹងបានរឹទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិភ្លាម ដោយបានទទួលការព្យាករណ៍ ជាដាច់ខាត ពីព្រះពុទអមិតាភៈ អ្នកនឹងបានត្រាស់ដឹងពេញបរិបូណ៌ ។
ដោយសាររឹទ្ធិ នៃអធិដ្ឋានខាងដើម របស់ព្រះពុទ្ធអង្គនេះ អ្នកទាំងអស់ដែលឭព្រះនាមរបស់ព្រះអង្គ ហើយប្រាថ្នានូវកំណើត នឹងបានទៅកើតក្នុង ដែនដីរបស់ព្រះអង្គ គ្មានចោលនរណាម្នាក់ ហើយបាននូវការមិនធ្លាក់ចុះ ដោយងាយ ។
ព្រះពោធិសត្វ បើអ្នកធ្វើអធិដ្ឋានថា ឲ្យដែនដីរបស់អ្នក បានដូចដែនដីនេះ ដោយប្រាថ្នាជួយសត្វលោកគ្រប់ទីកន្លែង ព្រះនាមរបស់អ្នក នឹងល្បីរន្ទឺគ្រប់ទិសទាំង១០ ។
ដើម្បីបំរើព្រះតថាគតរាប់លានអង្គ អ្នកអាចនិម្មិតកាយរបស់អ្នក ជារូបផ្សេងៗ ហើយហោះទៅកាន់ដែនដីទាំងនោះ បន្ទាប់ពីគោរពសក្ការៈ ចំពោះព្រះអង្គដោយសោមនស្ស ចិត្តហើយ អ្នកនឹងត្រឡប់ទៅកាន់ ដែនដីសន្តិភាពនិងជំនួយវិញ ។
អ្នកដែលមិនបានសន្សំ បុណ្យកុសលពីជាតិមុនៗ មិនបានឭសូត្រ(សុខាវតីវ្យូហ)នេះទេ ប៉ុន្តែអ្នកដែលរក្សាសីលតឹងរឹង អាចឭព្រះធម៌ត្រូវ ។
អ្នកដែលបានជួបព្រះពុទ្ធ១អង្គ ពីកាលមុន អាចយល់ព្រមដល់ការបង្រៀននេះ មនុស្សនោះធ្វើសក្ការៈដោយសេចក្តីគោរព ឭហើយប្រព្រឹត្តតាម ការបង្រៀននោះ ហើយត្រេកអរជាខ្លាំង ដូចបានរាំ ។ មនុស្សរឹងរុះ មិនស្មោះ និងព្រងើយកន្តើយ មិនអាចយល់ព្រម ដល់ការបង្រៀននេះទេ ប៉ុន្តែអ្នកដែលបានជួបព្រះពុទ្ធច្រើនអង្គ ក្នុងអតីតជាតិ ត្រេកអរជាខ្លាំង ដោយបានឭការបង្រៀននេះ ។
គ្មានព្រះសាវ័ក ឬព្រះពោធិសត្វ ដែលមានសមត្ថភាពដឹង នូវបញ្ញានៃព្រះអរហន្ត ដោយល្អិតល្អន់ឡើយ ។ ព្រះសាវ័កនិងពោធិសត្វ ដូចអ្នកដែលខ្វាក់ពីកំណើត ហើយ ចង់បង្ហាញផ្លូវគេ ។
សមុទ្របញ្ញារបស់ព្រះតថាគត ជ្រៅ ធំធេង ហើយគ្មានព្រំដែន ។ សូម្បីព្រះអរហន្តទាំងឡាយ ក្នុងហិនយាន ក៏ពុំអាចវាស់ជំរៅវាបាន មានតែព្រះពុទ្ធ ទើបដឹងដោយច្បាស់បាន ។
ឧបមាថាមនុស្សទាំងអស់ បានត្រាស់ដឹង គ្មានសល់នរណាម្នាក់ ហើយដោយបញ្ញាបរិសុទ្ធ បានសម្រេចធម្មជាតិដើម នៃសុញ្ញតា(ភាពសូន្យទទេ) ទោះបីបើអ្នកទាំងនោះ គិតសញ្ជឹងដល់បញ្ញារបស់ព្រះពុទ្ធ អស់កល្បរាប់ពុំអស់ ហើយពន្យល់អំពីបញ្ញានោះ ដោយសេចក្តីប្រឹងប្រែង អស់មួយជីវិត ក៏អ្នកទាំងនោះមិនដល់ នូវសេចក្តីយល់ដឹង ល្អិតល្អន់បានឡើយ ។ ដូច្នេះបញ្ញារបស់ព្រះពុទ្ធ គ្មានព្រំដែនទេ ហើយបរិសុទ្ធរហូតដល់ជំរៅ ។
ការបានកំណើតជាមនុស្ស ជាការពិបាកណាស់ ដើម្បីបានជួបព្រះពុទ្ធ១អង្គ ក្នុងលោក នេះ ក៏ជាការពិបាកណាស់ដែរ ។ ជាការពិបាកដូចគ្នា ចំពោះមនុស្សម្នាក់ ដើម្បីឲ្យបាន សទ្ធានិងបញ្ញា ។ ក្នុងខណៈដែលអ្នកបានឭព្រះធម៌ អ្នកត្រូវខិតខំយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីឲ្យបានដល់បេះដូងរបស់វា ។
ប្រសិនបើអ្នកបានឭព្រះធម៌ ហើយមិនបំភ្លេចវាទេ ប៉ុន្តែស្រឡាញ់ហើយគោរពវា ដោយសេចក្តីសោមនស្សខ្លាំង អ្នកជាមិត្តដ៏ល្អរបស់តថាគត ។ ដោយសារហេតុនេះហើយ ទើបអ្នកត្រូវតែរលឹក ដល់សេចក្តីប្រាថ្នា នៃការត្រាស់ដឹង ។
ទោះបីលោកទាំងមូល ត្រូវភ្លើងឆេះក៏ដោយ ចូរអ្នកកុំខានឆ្លងកាត់វា ដើម្បីឲ្យបានឭព្រះ ធម៌ ពេលនោះអ្នក ពិតជានឹងបានដល់ការត្រាស់ដឹង ហើយដោះលែងសត្វលោក គ្រប់ទីកន្លែង ពីទន្លេនៃការកើតស្លាប់ ។"
ព្រះពោធិសត្វក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធ
[កែប្រែ][28] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ព្រះពោធិសត្វទាំងអស់ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ នឹងបានទៅជាព្រះពុទ្ធ នៅទីបំផុត តែក្នុង១ជាតិទៀត លើកលែងតែព្រះពោធិសត្វណា ដែលបានធ្វើអធិដ្ឋានខាងដើម ដើម្បីប្រយោជន៍សត្វមានវិញ្ញាណ តាំងចិត្តថាចំរើនបារមី ដើម្បីជួយសង្គ្រោះ សត្វមានវិញ្ញាណទាំងអស់ ។
ម្នាលអានន្ទ! ព្រះសាវ័កនិមួយៗ ក្នុងដែនដីព្រះពុទអមិតាភៈ បញ្ចេញពន្លឺជុំវិញកាយប្រវែង១ព្យាម ។ ពន្លឺរបស់ព្រះពោធិសត្វ ចាំង១០០យោជន៍ ។ មានព្រះពោធិសត្វ២អង្គដែលខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ពន្លឺដ៏រុងរឿង របស់ព្រះពោធិសត្វ២អង្គនេះ ចាំងភ្លឺគ្រប់ទីកន្លែង ក្នុងភពចក្រវាឡនៃលោក១រយពាន់កោដិ ។
ព្រះអានន្ទក្រាបបង្គំទូលសួរថាៈ តើព្រះពោធិសត្វ២អង្គនេះ មានព្រះនាមអ្វីដែរ?
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលតបថាៈ ព្រះពោធិសត្វ១អង្គ ព្រះនាមថា អវលោកិតេស្វារៈ ហើយ១អង្គទៀតព្រះនាមថា មហាស្ថាមប្រាប្តៈ ។ ទាំង២អង្គនេះ បានបំពេញការអនុវត្តន៍នៃពោធិសត្វ នៅក្នុងលោកយើងនេះ ហើយនៅទីបញ្ចប់នៃជីវិត បានទៅកើតដោយការប្រែរូប ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធនោះ ។ ម្នាលអានន្ទ! សត្វមានវិញ្ញាណ ដែលកើតនៅទីនោះ សុទ្ធតែមានរូបលក្ខណៈ៣២ ជាមហាបុរស ថែមទាំងបញ្ញាឥតខ្ចោះ ដែលអាចឲ្យអ្នកទាំងនោះ ចូលជ្រៅទៅក្នុង ធម្មជាតិនៃព្រះធម៌ និងដល់នូវខ្លឹមសារដ៏សុខុមរបស់វា ។ រឹទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិរបស់គាត់ ពុំដែលមានឧបសគ្គ ហើយវិញ្ញាណរបស់គាត់ស្រួចនិងច្បាស់ ។ ព្រះពោធិសត្វដែលខ្សោយជាង បានដល់បញ្ញាយល់ដឹង២យ៉ាង ព្រះពោធិសត្វដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់ បានដល់បញ្ញាយល់ដឹងរាប់ពុំអស់ (ដោយកុសលបុណ្យ) ទៅក្នុងការមិនកើតឡើង នៃធម៌ទាំងអស់ ។ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ មិនអាចធ្លាក់ចុះ ទៅកើតក្នុងភពចង្រៃ មុននឹងបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ ។ លើកលែងតែព្រះពោធិសត្វណាដែល រកកំណើតនៅទិសផ្សេងៗក្នុងលោក ក្នុងពេលដែលកំពុងរងបាបកម្ម៥យ៉ាង និម្មិតរូបកាយរបស់ខ្លួន ដូចសត្វមានជីវិត ដែលរស់នៅក្នុងទីនោះ ដូចលោកយើងនេះ ។ ព្រះអង្គអាចប្រើ រឹទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ ដោយសេរី ហើយចាំកំណើតពីអតីតកាលជានិច្ច ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ដោយមហឹទ្ធិរឹទ្ធិរបស់ព្រះពុទ្ធ ព្រះពោធិសត្វនៃដែនដីនោះ អាចទៅកាន់លោករាប់ពុំអស់ ក្នុងទិសទាំង១០ ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី ដូចគេបរិភាគបាយ១ពេល ដើម្បីគោរពបូជា និងថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈ ដល់ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ ដល់ព្រះតថាគត ។ បើព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ប្រាថ្នាចង់បានគ្រឿងបូជា រាប់ពុំអស់ ដូចជាបុផ្ផា គ្រឿងក្រអូប ភ្លេងដូរ្យតន្រី្ត ប៉ារាំនិងទង់ធ្វើអំពីសូត្រ របស់ទាំងនោះ កើតឡើងភ្លាម តាមតែចិត្តនឹក ។ របស់ទាំងនោះកម្ររកបាន ហើយគួរជាទីស្ញប់ស្ញែង មិនដូចអ្វីដែលយើងមាន ក្នុងលោកយើងនេះទេ ។ របស់ទាំងនោះបូជា តម្រូវទៅតាមក្រុមព្រះពុទ្ធ ព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័ក ។ បុផ្ផាស្ថិតនៅក្នុងអាកាស ផ្តុំគ្នាជាប៉ារាំ ។ ពន្លឺរបស់វាចាំងព្រិលភ្នែក ហើយខ្លឹនក្រអូបរបស់វា ផ្សប់ផ្សាយគ្រប់ទីកន្លែង ។ ប៉ារាំបុផ្ផាមានទំហំខុសគ្នា ចាប់តាំងពីរង្វង់មណ្ឌល៤រយលី រហូតដល់ទំហំធំគ្របលើ ចក្រវាឡនៃលោក១០០ពាន់កោដិ ។ កាលណាប៉ារាំបុផ្ផាថ្មី កើតឡើង ប៉ារាំបុផ្ផាចាស់ក៏បាត់ទៅ ។ ព្រះពោធិសត្វទាំងអស់ សប្បាយរីករាយជាមួយគ្នា ហើយនៅពេលតម្រៀបគ្នា ក្នុងលំហរអាកាស ប្រគំតន្រ្តីស្ថានសួគ៌ ហើយពោលសរសើរ គុណធម៌របស់ព្រះពុទ្ធ ដោយចំរៀងថ្វាយព្រះពរ ជាមួយនឹងសម្លេងដ៏ពិរោះ ។ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ស្តាប់ព្រះធម៌ហើយបានដល់នូវសេចក្តីរីករាយ ពុំអាចរៀបរាប់បាន ។ បន្ទាប់ពីបានធ្វើសក្ការៈបូជា ចំពោះព្រះពុទ្ធ យ៉ាងដូច្នេះហើយ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ត្រឡប់មកកាន់លំនៅវិញភ្លាម ដល់ដែនដីបរិសុទ្ធ មុនពេលឆាន់ ។
ធម្មទេសនារបស់ព្រះពុទអមិតាភៈ និងសម្លេងដ៏លើសលប់ពីដើមឈើ
[កែប្រែ][29] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ កាលណាព្រះពុទអមិតាភៈ ពន្យល់ធម៌ដល់ព្រះសាវ័ក និងព្រះពោធិសត្វ គេទាំងអស់គ្នាប្រជុំ នៅក្នុងសាលា រតនៈ៧យ៉ាងបង្រៀនធម៌ ។ នៅក្នុងសាលានេះ ព្រះអង្គពន្យល់ពីការបង្រៀនមាគ៌ា និងប្រកាសធម៌ដ៏អស្ចារ្យ ។ អ្នកស្តាប់ទាំងអស់ រីករាយយ៉ាងខ្លាំង ស្តាប់យល់ហើយដល់នូវការត្រាស់ដឹង ។ នៅពេលនោះ វាយោក៏កើតឡើងមួយរំពេច ពីទិសទាំង៤ ហើយបក់មកលើរុក្ខារតនៈ បង្កើតឲ្យមានសម្លេង៥ និងបណ្តាលឲ្យបុផ្ផាដ៏អស្ចារ្យ រាប់ពុំអស់ ធ្លាក់ចុះដូចភ្លៀង រាយពាសពេញគ្រប់កន្លែង ។ សភាពដ៏រុងរឿង តាមបែបធម្មជាតិដូចនេះ កើតឡើងជាថ្មី ឥតឈប់ឈរ ។ ទេវតាទាំងអស់យកមកជាមួយ នូវបុផ្ផានិងដុំឈើក្រអូប ១០០ពាន់ និងគ្រឿងប្រដាប់តន្រ្តី១ពាន់ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ ក្នុងពេលធ្វើសក្ការៈបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធ និងក្រុមប្រជុំព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័ក ទេវតាទាំងនោះបាចផ្កា ប្រោះទឹកអប់គ្រប់ទីកន្លែង និងប្រគំភ្លេងច្រើនបែប ។ ទេវតាទាំងនោះ ចូលនិងចេញបន្តបន្ទាប់គ្នា ចែកផ្លូវគ្នាទៅវិញទៅមក ។ ក្នុងពេលទាំងនោះ សេចក្តីត្រកអរនិងសប្បាយ របស់ទេវតាទាំងនោះ ពុំអាចរាប់រៀបបាន ។
គុណសម្បត្តិរបស់ព្រះពោធិសត្វ
[កែប្រែ][30] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ព្រះពោធិសត្វ កើតក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធនោះ ពន្យល់ធម៌ត្រឹមត្រូវ តាមកាលគួរ ហើយដោយសារ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ប្រកបដោយបញ្ញានៃការត្រាស់ដឹង សេចក្តីពន្យល់ធម៌ របស់ព្រះអង្គ ត្រឹមត្រូវនិងគ្មានការភាន់ច្រឡំ ។ ចំពោះវត្ថុរាប់ពុំអស់ ក្នុងដែនដីនោះ ព្រះអង្គគ្មានចិត្តចង់បានជាកម្មសិទ្ធិ ឬជំពាក់ចិត្តនឹងវត្ថុទាំងនោះទេ ។ ទោះបីទៅឬមក ធ្វើអ្វីមួយឬក៏ស្ថិតនៅស្ងៀម ទឹកចិត្តរបស់ព្រះអង្គ គ្មានការជាប់ជំពាក់ សកម្មភាពរបស់ព្រះអង្គ ស្របតាមបំណងហើយគ្មានកំរិតដែន ហើយព្រះអង្គពុំមានគំនិតប្រកាន់ ។ ក្នុងចិត្តរបស់ព្រះអង្គ ពុំមានគំនិតថាខ្លួនព្រះអង្គ ឬអ្នកដទៃឡើយ គ្មានគំនិតប្រណាំងប្រជែង ឬទំនាស់ទេ ។ ដោយទឹកចិត្តករុណាដ៏ធំធេង ដើម្បីសត្វមានជីវិតទាំងអស់ ទទួលផលប្រយោជន៍ល្អ ហើយដោយសភាពទន់ភ្លន់ និងការគ្រប់គ្រងខ្លួន ព្រះអង្គពុំមានសត្រូវទេ ឬច្រណែនគំគួន ដល់នរណាម្នាក់ឡើយ ។ រួចចាកនីវរណៈ ព្រះអង្គមានភាពបរិសុទ្ធក្នុងចិត្ត ហើយមិន មានការខ្ជិល ។ ដោយគ្មានការលំអៀង ចិត្តខ្ពស់ឧត្តម ស្មោះត្រង់និងស្ងប់ល្អ ចិត្តរបស់ ព្រះអង្គអាចគោរព ឲ្យតម្លៃ និងអបអរចំពោះព្រះធម៌ ។
ដោយបានពន្លត់ តណ្ហាចង្រៃទាំងអស់ហើយ ព្រះអង្គមិនទោរទន់ទៅរកហេតុ ដែលបណ្តាលឲ្យធ្លាក់ចុះ ទៅកាន់ភពចង្រៃទេ ។ ព្រះអង្គបានបំពេញ កិច្ចការព្រះពោធិសត្វចប់សព្វគ្រប់ហើយ ហើយព្រះអង្គពេញដោយ គុណធម៌ពុំអាចវាស់បាន ។ ដោយបានចូលដល់ទីជំរៅ នៃសមាធិ ហើយបានសម្រេច រឹទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ ចំណេះចេះដឹងនិងបញ្ញាជាលោកុត្តរៈ ព្រះអង្គបានជោគជ័យ ក្នុងការបដិបត្តិន៍៧យ៉ាង ដែលនាំទៅកាន់ការត្រាស់ដឹង ហើយមានភក្តីភាព ចំពោះធម៌ព្រះពុទ្ធ ។
ដោយមំសចក្ខុ (ភ្នែកធម្មជាតិ) ព្រះអង្គមើលឃើញច្បាស់ ដឹងរបស់ទាំងឡាយឥតខុស ភ្នែកទិព្វមើលឃើញ គ្រប់ទីកន្លែង គ្មានទីបញ្ចប់ ដោយធម្មចក្ខុ ព្រះអង្គពិនិត្យនិងស្គាល់ដោយល្អិតល្អន់ នូវការបង្រៀនអំពីមាគ៌ា ដោយបញ្ញាចក្ខុ ព្រះអង្គឃើញសេចក្តីពិត ហើយបានដល់ត្រើយម្ខាង ដោយពុទ្ធចក្ខុ ព្រះអង្គយល់ដឹងនូវ ធម្មជាតិនៃធម៌ទាំងអស់ ហើយដោយបញ្ញាខ្ពស់បំផុត ព្រះអង្គបង្រៀនធម៌ ដល់អ្នកដទៃ ។
ពិតមែនតែព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ពិនិត្យមើលដោយភ្នែកអព្យាក្រិត ថាលោកទាំង៣ទទេហើយគ្មាន ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ ខិតខំសិក្សាធម៌ព្រះពុទ្ធ ហើយបាននូវសំនួនវោហារស្ទាត់ល្អផ្សេងៗ ក្នុងការកំចាត់បង់សេចក្តីទុក្ខ របស់សត្វមានជីវិត ដែលបណ្តាលមកពីតណ្ហាចង្រៃ ។ ព្រោះធម៌ទាំងអស់ បានកើតឡើងពីសេចក្តីពិតដូច្នេះ ព្រះពោធិសត្វឃើញធម៌ទាំងនោះ តាមសភាពពិតរបស់វា ហើយដឹងវិធីប៉ិនប្រសប់ នៃការនិយាយ ដែលនឹងធ្វើឲ្យទម្លាប់ល្អ រីកចំរើនឡើង ហើយបំផ្លាញចោល នូវទម្លាប់អាក្រក់ របស់សត្វមានជីវិត ។ ព្រះអង្គមិនចូលចិត្ត ការជជែកអំពីរឿងក្រៅសាសនាទេ ព្រះអង្គរីករាយតែនឹងទេសនាត្រឹមត្រូវ អំពីធម៌តែប៉ុណ្ណោះ ។
ព្រះអង្គបណ្តុះឬសនៃគុណធម៌ គោរពផ្លូវរបស់ព្រះពុទ្ធ ហើយដឹងថាធម៌ទាំងអស់ស្ងប់ហើយគ្មាន (សូន្យទទេ) ។ កាយដែលកើតដោយកម្ម និងតណ្ហាចង្រៃ បានពន្លត់ជាមួយគ្នានឹងកម្ម ដែលសេសសល់អស់ហើយ ។ កាលណាព្រះអង្គឭធម៌ជ្រាលជ្រៅ ចិត្តរបស់ព្រះអង្គគ្មានសេចក្តីសង្ស័យ និងការភ័យខ្លាចទេ ។ ព្រះអង្គអាចបណ្តុះបណ្តាល មហាករុណាជានិច្ច ដែលជ្រាលជ្រៅហើយសុខុម ឱបក្រសោបអ្វីៗទាំងអស់ ដូចជាមេឃ ទទួលទ្រទម្ងន់ទាំងអស់ ដូចជាផែនដី ។ ដោយបានដល់ទីបញ្ចប់ នៃផ្លូវតែមួយ ព្រះអង្គបានធ្វើដំណើរទៅដល់ត្រើយនាយ ។ ដោយបានកាត់ផ្តាច់ សំណាញ់វិចិកិច្ឆា បញ្ញាកើត ឡើងនៅក្នុងចិត្តរបស់ព្រះអង្គ ។ គ្មានអ្វីដែលព្រះអង្គមិនយល់ ក្នុងធម៌ព្រះពុទ្ធសោះឡើយ ។
បញ្ញារបស់ព្រះអង្គ ដូចមហាសមុទ្ទ ហើយសមាធិរបស់ព្រះអង្គ ដូចស្តេចភ្នំ ។ ពន្លឺបញ្ញារបស់ព្រះអង្គ ដែលភ្លឺថ្លាហើយបរិសុទ្ធ ភ្លឺលើសព្រះអាទិត្យនិងព្រះច័ន្ទ ។ ព្រះអង្គជាម្ចាស់ដ៏ពេញលេញ នៃព្រះធម៌បរិសុទ្ធ គ្មានមន្ទិល ។ ព្រះអង្គដូចជាភ្នំហេមល័យ ព្រោះពន្លឺនៃគុណធម៌ របស់ព្រះអង្គ ចាំងស្មើហើយច្បាស់ ។ ព្រះអង្គដូចជាមហាធរណី ព្រោះព្រះអង្គគ្មានគំនិតប្រកាន់ ដូចជាអ្វីដែលបរិសុទ្ធ ឬអ្វីដែលមិនបរិសុទ្ធ អ្វីដែលល្អ ឬអ្វី ដែលអាក្រក់ ។ ព្រះអង្គដូចជាទឹកបរិសុទ្ធ ព្រោះព្រះអង្គលាងសំអាត សេចក្តីឈឺចាប់និងកិលេស ។ ព្រះអង្គដូចជាស្តេចភ្លើង ព្រោះព្រះអង្គដុតបំផ្លាញ អុសនៃតណ្ហាចង្រៃទាំងអស់ ។ ព្រះអង្គដូចជាមហាវាយោ ព្រោះព្រះអង្គមានដំណើរ ទៅកាន់លោកទាំងឡាយ ដោយគ្មានឧបស័គ្គ ។ ព្រះអង្គដូចជាមេឃ ព្រោះព្រះអង្គគ្មានការជាប់ជំពាក់ ។ ព្រះអង្គដូចជាឈូក ព្រោះគ្មានអ្វីក្នុងលោក អាចធ្វើឲ្យសៅហ្មងដល់ព្រះអង្គឡើយ ។ ព្រះអង្គដូចជាយានធំ ព្រោះព្រះអង្គដឹកជញ្ជូន សត្វគ្រប់វណ្ណៈ ចេញពីការកើត-ស្លាប់ ។ ព្រះអង្គដូចជាពពកក្រាស់ ព្រោះព្រះអង្គធ្វើផ្គរព្រះធម៌ ឲ្យគ្រហឹមហើយដាស់អ្នកមិនត្រាស់ដឹង ឲ្យភ្ញាក់ឡើង ។ ព្រះអង្គដូចជាភ្លៀងធំ ព្រោះព្រះអង្គធ្វើឲ្យ ទឹកដមនៃព្រះធម៌ធ្លាក់ចុះរលឹម ដើម្បីចិញ្ចឹមសត្វមានជីវិត ។ ព្រះអង្គដូចជាភ្នំថ្មអាដាម៉ង់ (រឹងមិនអាចបំ បែកបាន) ព្រោះបិសាចនិងជន ក្រៅសាសនាព្រះពុទ្ធ មិនអាចបង្ខិតវាបាន ។ ព្រះអង្គ ដូចជាស្តេចព្រហ្មសួគ៌ ព្រោះព្រះអង្គឈ្នះគេទាំងអស់ ក្នុងការធ្វើអំពើល្អផ្សេងៗ ។ ព្រះអង្គដូចជាដើមន្យាគ្រោធ (ពោធិ៍មានដើមច្រើនជាប់គ្នា) ព្រោះព្រះអង្គផ្តល់ទីជំរក ដល់សត្វទាំងអស់ ។ ព្រះអង្គដូចជាផ្កាឧទុមពរ ព្រោះព្រះអង្គកម្រ យាងមកកាន់លោក ហើយពុំងាយនឹងបានជួប ។ ព្រះអង្គដូចជាគ្រុឌស្លាបមាស ព្រោះព្រះអង្គបង្រ្កាបពួកជនក្រៅសាសនាព្រះពុទ្ធ ។ ព្រះអង្គដូចជាហ្វូងបក្សី ដែលលេងសប្បាយ ព្រោះព្រះអង្គមិនយករបស់អ្វីទុកឡើយ ។ ព្រះអង្គដូចជាស្តេចគោបា ព្រោះគ្មាននរណា អាចឈ្នះព្រះអង្គបាន ។ ព្រះអង្គដូចជាស្តេចដំរី ព្រោះព្រះអង្គបង្រ្កាបសត្រូវ ។ ព្រះអង្គដូចជាស្តេចសឹង្ហ ព្រោះព្រះអង្គគ្មានខ្លាចអ្វី ។ ព្រះអង្គដូចជាអាវដណ្តប់មេឃ ព្រោះមហាករុណារបស់ព្រះអង្គ ទៅដល់គ្រប់ទីកន្លែង ដោយគ្មានការប្រកាន់ ។
ព្រះអង្គបំផ្លាញចោលនូវ សេចក្តីថ្នាំងថ្នាក់ចិត្ត ដោយមិនច្រណែន ដល់អ្នកដទៃដែល ប្រសើរជាង ។ ដោយចិត្តស្មោះត្រង់ ព្រះអង្គស្វែងរកធម៌ ដោយឥតនឿយហត់ ។ ដោយមានបំណង បង្រៀនទ្រឹស្តីធម៌ជានិច្ច ព្រះអង្គពុំដែលនឿយណាយឡើយ ។ ដោយទូងស្គរនិងលើកទង់ព្រះធម៌ ព្រះអង្គធ្វើឲ្យព្រះអាទិត្យនៃបញ្ញា ភ្លឺធ្លោឡើង កំចាត់បង់ភាពងងឹតនៃអវិជ្ជា ។ ព្រះអង្គបំពេញ កិច្ចការព្រមព្រៀងនិងគោរព៦យ៉ាង ហើយផ្តល់នូវរង្វាន់ព្រះធម៌ ដល់អ្នកដទៃជានិច្ច ។ ដោយកម្លាំងចេតនា និងការប្រុងប្រៀប សេចក្តីសម្រេចចិត្ត របស់ព្រះអង្គ ពុំដែលស្ទាក់ស្ទើរឡើយ ។ ដូច្នេះព្រះអង្គជាប្រទីបដល់ពិភពលោក និងជាស្រែបុណ្យដ៏ឧត្តម ។ ព្រះអង្គតែងតែក្លាយជាគ្រូជានិច្ច ហើយ គ្មានទុកគំនិតនៃ សេចក្តីប្រកាន់ សេចក្តីស្អប់ ឬការជាប់ជំពាក់ចិត្តទេ ។ ព្រះអង្គស្វែងរកតែមាគ៌ាត្រឹមត្រូវប៉ុណ្ណោះ ដោយគ្មានរីករាយឬស្តាយ ក្នុងរឿងអ្វីផ្សេង ។ ព្រះអង្គដកបន្លាតណ្ហាចេញ ហើយឲ្យសេចក្តីស្ងប់ចិត្ត ដល់សត្វគ្រប់គ្នា ។ ដោយសារបញ្ញាខ្ពស់បំផុតរបស់ព្រះអង្គ គ្មាននរណាម្នាក់ ដែលមិនគោរពព្រះអង្គទេ ។ ព្រះអង្គបានបំផ្លាញ ចោលអស់ហើយ នូវនីវរណៈកិលេសទាំង៣ ហើយស្ទាត់ជំនាញ ខាងរឹទ្ធិហួសវិស័យធម្មជាតិ ។ ព្រះអង្គក៏មានរឹទ្ធិពីកុសលកម្ម ពីជាតិមុនៗរបស់ព្រះអង្គដែរ រឹទ្ធនៃការដឹកនាំអ្នកដទៃ នៃឆន្ទៈ នៃអធិដ្ឋាន នៃការស្ទាត់ជំនាញ ក្នុងវិធីបង្រៀន នៃការអនុវត្តន៍បន្ត នៃការធ្វើអំពើល្អ នៃការធ្វើសមាធិ នៃបញ្ញា នៃការឮធម៌ទូលំទូលាយ ។ ព្រះអង្គក៏មានរឹទ្ធិនៃបារមីតា៦ដែរ - ទាន សីល ខន្តី វិរិយៈ សមាធិ និងបញ្ញា ហើយនិងរឹទ្ធិនៃសម្មាសតិ សមាធិ ការពិចារណាធម៌ ឥន្រ្ទិយហួសវិស័យធម្មជាតិ សេចក្តីយល់ដឹងជាលោកុត្តរៈ ហើយនិងរឹទ្ធិ ផ្សាំងនិងបង្ហាត់សត្វមានជីវិត ក្នុងផ្លូវត្រូវ ព្រមទាំងរឹទ្ធិផ្សេងៗទៀត ។
ដោយមានរូបលក្ខណៈ និងសញ្ញាលក្ខណៈ គុណសម្បត្តិ និងសំនួនវោហារ ព្រះអង្គគ្មាននរណាស្មើបាន ។ ព្រះអង្គគោរពបូជា និងធ្វើសក្ការៈ ចំពោះព្រះពុទ្ធរាប់មិនអស់ ហើយទទួលការកោតសរសើរ ពីព្រះពុទ្ធទាំងនោះ ត្រឡប់មកវិញជានិច្ច ។ ព្រះអង្គបានបំពេញបារមីតា ក្នុងផ្លូវព្រះពោធិសត្វ ហើយបដិបត្តិសមាធិ នៃភាពទទេ មិនមែនរូប និងមិនមែនតណ្ហា សមាធិនៃការគ្មានកើត និងគ្មានរលត់ ហើយនិងសមាធិដទៃ ទៀតជាច្រើន ។ ព្រះអង្គមានដំណើរ ហួសថ្នាក់ព្រះសាវ័ក និងព្រះបច្ចេកពុទ្ធ ឆ្ងាយទៅទៀត ។
ម្នាលអានន្ទ! ព្រះពោធិសត្វនៃដែនដីនោះ មានគុណសម្បត្តិច្រើន រាប់ពុំអស់យ៉ាងដូច្នេះ តថាគតប្រាប់អ្នក តែចំណុចសំខាន់ៗប៉ុណ្ណោះ ។ បើតថាគតពន្យល់ទាំងអស់ ឲ្យបានក្បោះក្បាយនោះ សូម្បី១០០កោដិកល្ប ក៏ពុំគ្រប់គ្រាន់ដែរ ។
តណ្ហាចង្រៃ៣យ៉ាងនិងផលវិបាករបស់វា
[កែប្រែ][31] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះពោធិសត្វមេតេយ្យ ទេវតានិងមនុស្សថាៈ សីលនិងបញ្ញា របស់ព្រះសាវ័កនិងព្រះពោធិសត្វ ក្នុងដែនដីរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ពុំអាចរៀបរាប់បាន ។ ដែនដីនេះប្រសើរបំផុត ពោរពេញដោយសេចក្តីសុខ ស្ងប់និងបរិសុទ្ធ ។ ហេតុអ្វីបានជាអ្នក មិនខំប្រឹងបដិបត្តិអំពើល្អ ពិចារណាលើភាពជាធម្មជាតិនៃមាគ៌ា ហើយដឹងថា វាស្ថិតនៅផុតពីការប្រកាន់ ហើយសាយទៅគ្មានទីបញ្ចប់? អ្នកគ្រប់គ្នាត្រូវតែព្យាយាមយ៉ាងខ្លាំង ឲ្យបានមាគ៌ានោះ ។ ចូរអ្នកខំប្រឹងរំដោះខ្លួនចេញ ពីសង្សារវដ្ត ហើយទៅកើតក្នុងដែនដី នៃសន្តិភាព ដែលអ្វីៗផ្តល់ឲ្យស្រាប់ ។ ពេលនោះហេតុនៃភពចង្រៃ៥យ៉ាង ដែលបានបំផ្លាញចោលហើយ វានឹងរលត់ទៅជាធម្មតា ហើយដូច្នេះអ្នកនឹងបាន រីកចំរើនផុតគេ ក្នុងការស្វែងរកមាគ៌ា ។ ដែនដីបរិសុទ្ធ អាចទៅដល់ដោយងាយ ប៉ុន្តែមានគ្នាតិចណាស់ ដែលបានទៅដល់ពិត ។ ដែនដីនេះមិនរារាំងនរណាម្នាក់ទេ ប៉ុន្តែទាក់ទាញសត្វមានជីវិត ជាធម្មតា ដោយជោគជ័យ ។ ហេតុអ្វីបានជាអ្នកមិនបោះបង់ របស់លោកិយ ហើយខិតខំចូលទៅក្នុងមាគ៌ា(ផ្លូវធម៌)? ប្រសិនបើអ្នកធ្វើដូច្នេះ អ្នកនឹងមានអាយុវែងរាប់មិនអស់ និងបរមសុខគ្មានព្រំដែន ។
មនុស្សក្នុងលោក ដោយទន់ខ្សោយខាងគុណធម៌ ទាស់ទែងគ្នាក្នុងរឿងផ្សេងៗ ដែលមិនប្រញាប់ ។ នៅកណ្តាលសេចក្តីឃោរឃៅ បន្ថែមទៀត និងសេចក្តីឈឺចាប់ខ្លាំងអ្នកទាំងនោះទ្រាំទ្រ តស៊ូលំបាកវេទនា ដើម្បីជីវិតរស់នៅ ។ ទោះបីជាអ្នកខ្ពង់ខ្ពស់ ឬថោកទាប មានឬក្រ ក្មេងឬចាស់ ប្រុសឬស្រី មនុស្សទាំងអស់នោះ ទុក្ខព្រួយអំពីប្រាក់កាសនិងទ្រព្យសម្បត្តិ ។ ក្នុងរឿងនេះ អ្នកមានឬអ្នកក្រគ្មានអ្វីខុសគ្នាទេ អ្នកទាំង២ប្រភេទនេះ មានសេចក្តីព្រួយកង្វល់រៀងខ្លួន ។ ត្អូញត្អែរពីការសោកសង្រេង និងទុក្ខព្រួយ គេប្រមូលជាគំនរ នូវការតានតឹងចិត្ត ឬដោយសេចក្តីបង្ខិតបង្ខំ ពីចិត្តខាងក្នុង គេរត់វង្វេងគ្រប់ទិស ហើយគេគ្មានពេលសំរាប់ សន្តិភាពនិងការសម្រាកទេ ។
ឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើគេមានស្រែចំការ គេមានកង្វល់ពីស្រែចំការនោះ ។ ប្រសិនបើគេមានផ្ទះ គេព្រួយអំពីផ្ទះនោះ ។ គេថែមទាំងព្រួយកង្វល់ អំពីសត្វដែលគេចិញ្ចឹម៦យ៉ាង ដូចជាគោនិងសេះ អំពីខ្ញុំកំដរប្រុសស្រី អំពីលុយកាក់ ទ្រព្យសម្បត្តិ សម្លៀកបំពាក់ ម្ហូបអាហារ និងគ្រឿងប្រដាប់សម្រាប់ផ្ទះ ។ ដោយវិបត្តិកាន់តែជ្រៅទៅ គេដកដង្ហើមធំ ជាញឹកញយ ហើយសេចក្តីព្រួយកង្វល់ ធ្វើទារុណកម្មគាត់ និងបំភ័យគាត់កាន់ តែខ្លាំងឡើង ។ សំណាងអាក្រក់ អាចកើតឡើងដល់ខ្លួនគេ ទាំងមិនដឹងខ្លួន ។ សម្បត្តិ ទ្រព្យដែលគាត់មាន អាចវិនាសដោយភ្លើងឆេះ រសាត់បាត់ដោយទឹកជំនន់ ត្រូវចោរប្លន់ ឬត្រូវសត្រូវឬម្ចាស់បំណុល រឹបអូសយក ។ ពេលនោះ សេចក្តីសោកស្តាយ ធ្វើឲ្យគាត់ ឈឺចាប់ និងធ្វើឲ្យបេះដូងរបស់គាត់ មានវិបត្តិឥតស្រាកស្រាន្ត ។ កំហឹងជាអ្នកត្រួតត្រា លើចិត្តរបស់គាត់ ឃុំឃាំងគាត់ ក្នុងសេចក្តីញាប់ញ័រជានិច្ច គៀបសង្កត់គាត់ កាន់តែ ខ្លាំងឡើង ធ្វើឲ្យចិត្តរបស់គាត់រីងស្ងួត ហើយវាមិនថយចេញទៅណាទេ ។
នៅពេលដែលគេអស់អាយុ ក្នុងសភាពឈឺចាប់យ៉ាងនេះ គាត់ត្រូវតែចាកចោល មនុស្សគ្រប់គ្នា និងអ្វីៗទាំងអស់ ។ សូម្បីអ្នកខ្ពង់ខ្ពស់ឧត្តម និងអ្នកមានស្តុកស្តំក៏មាន សេចក្តីកង្វល់ទាំងនេះដែរ ។ គេទ្រាំទ្រនឹងសេចក្តីទុក្ខ ទាំងការព្រួយ និងការភ័យខ្លាចដ៏ច្រើន ។ គេទទួលការឈឺចាប់ ឥតស្រាកស្រាន្ត ដោយជម្ងឺហូរញើស ឬគ្រុនក្តៅ ។
អ្នកក្រនិងអ្នកល្ងិតល្ងង់ ជាអ្នកក្រខ្សត់ជានិច្ច ។ ឧបមាថា ប្រសិនបើគាត់គ្មានដីស្រែ ចម្ការ គាត់មិនសប្បាយចិត្តទេ ហើយចង់បានស្រែចម្ការនោះ ។ ប្រសិនបើគាត់គ្មានផ្ទះ គាត់មិនសប្បាយចិត្តទេ ហើយចង់បានផ្ទះនោះ ។ ប្រសិនបើគាត់គ្មានសត្វចិញ្ចឹម ៦យ៉ាងដូចជាគោនិងសេះ ឬប្រសិនបើគាត់គ្មាន ខ្ញុំកំដរប្រុសស្រី ឬខ្វះលុយកាក់ សម្បត្តិ សម្លៀកបំពាក់ ម្ហូបអាហារ ឬគ្រឿងប្រដាប់សម្រាប់ផ្ទះ គាត់មិនសប្បាយចិត្តទេ ហើយចង់បានរបស់អស់ទាំងនោះដែរ ។ ប្រសិនបើគាត់មានរបស់ខ្លះ គាត់អាចខ្វះរបស់ផ្សេងទៀត ។ ប្រសិនបើគាត់មានរបស់នេះ គាត់នៅខ្វះរបស់នោះ ហើយគាត់ប្រាថ្នាចង់បានទាំងអស់ ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើ ដោយភពសំណាងល្អ គាត់បានអ្វីៗទាំងអស់ ក៏របស់នោះនឹងត្រូវឆាប់ខូចខាត ឬបាត់បង់ទៅវិញដែរ ។ ពេលនោះដោយក្តីស្រពោនចិត្ត និងក្តីសៅហ្មង គាត់ខិតខំរកឲ្យបាន របស់នោះជាថ្មីទៀត ប៉ុន្តែអាចមិនបានសម្រេច ។ ការអង្គុយគិតពីរឿងនេះ ពុំមានប្រយោជន៍អ្វីទេ ។ ដោយមានសេចក្តីនឿយណាយ ក្នុងចិត្ត និងកាយ គាត់ក្លាយទៅជាគ្មានសម្រាក ពីអ្វីៗដែលធ្វើ ហើយសេចក្តីព្រួយកង្វល់ តាមជាប់នឹងកែងជើងរបស់គាត់ ។ ទាំងអស់នេះជាវិបត្តិ ដែលគាត់ត្រូវតែទ្រាំទ្រ ។ ដោយបែកញើស ឬគ្រុនក្តៅ គាត់ទទួលការឈឺចាប់ ឥតឈប់ឈរ ។ ស្ថានភាពទាំងនេះ អាចបណ្តាលឲ្យជីវិតរបស់គាត់ ត្រូវចប់ភ្លាម ឬឆាប់ចប់ជាងធម្មតា ។ ដោយហេតុថាគាត់ គ្មានបានធ្វើអ្វីល្អជាពិសេស មិនបានដើរតាមមាគ៌ា មិនបានធ្វើអំពើ ប្រកបដោយគុណធម៌ កាលណាគាត់ស្លាប់ទៅ គាត់ចុះទៅកាន់ ភពថោកទាបតែឯកឯង ។ ពិតមែនតែគេទៅកាន់ភពផ្សេងៗ គ្មាននរណាម្នាក់ ក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះ យល់អំពីច្បាប់នៃកម្ម ដែលបញ្ជូនគាត់ ទៅកាន់ទីនោះទេ ។
មនុស្សក្នុងលោក ម្តាយឪពុកនិងកូន បងប្អូនប្រុសស្រី ប្តីនិងប្រពន្ធ និងសមាជិកគ្រួសារផ្សេងទៀត និងញាតិសណ្តាន គប្បីគោរពនិងស្រឡាញ់គ្នា ទៅវិញទៅមក វៀរចាកសេចក្តីស្អប់និងច្រណែន ។ អ្នកទាំងនោះគប្បី ចែករបស់គ្នា ហើយមិនត្រូវលោភលន់និងកំណាញ់ និយាយពាក្យរាបសារ ដោយញញឹម ហើយមិនត្រូវធ្វើបាប គ្នាទៅវិញទៅមកទេ ។
ប្រសិនបើគេមិនពេញចិត្ត នឹងអ្នកដទៃ ហើយដុះដាលកំហឹង សេចក្តីគុំគួននិងភាពជា សត្រូវ អាចចូលមករារាំងក្នុងជីវិតរបស់គេ វានឹងរីកធំឡើង ទៅក្នុងជីវិតអានាគត រហូតដល់ក្លាយទៅជាគំនរសត្រូវ ។ ព្រោះថា ប្រសិនបើគេធ្វើបាប និងធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់គ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងជាតិនេះ ជម្លោះនេះមិនអាចចប់ភ្លាម ជាមួយនឹងការប្រហារគ្នាទេ ប៉ុន្តែសេចក្តីជូរចត់ និងកំហឹងឆេវឆាវ ដិតជាប់នៅក្នុងចិត្ត ដូច្នេះហើយជាធម្មតា វាតែងទុកស្នាមក្នុងចិត្ត ឥតរលុបបាន ព្រោះហេតុនេះ អ្នកចូលរួមនឹងទៅកើត ក្នុងសម័យជាមួយគ្នា ដើម្បីតាមសងសឹកគ្នា ទៅវិញទៅមក ។
ម៉្យាងទៀតនៅក្នុងកណ្តាល នៃចំណង់និងការជាប់ជំពាក់ ជាលោកិយនេះ គេមកតែម្នាក់ឯង ហើយទៅវិញតែម្នាក់ឯង កើតតែម្នាក់ឯង ស្លាប់តែម្នាក់ឯង ។ បន្ទាប់ពីមរណៈកាល គេទៅកាន់ភពទុក្ខ ឬភពសុខ ម្នាក់ៗទទួលផលវិបាក នៃកម្មរបស់ខ្លួន ហើយគ្មាននរណាផ្សេងទទួល ជំនួសបាន ។ តាមតែអំពើល្អឬអាក្រក់ផ្សេងៗ គេនឹងមានទិសដៅ របស់ខ្លួន ទៅកាន់ស្ថានសុខ ឬស្ថានទុក្ខ ។ ដោយជាប់ក្នុងចំណងកម្ម មិនអាចកែប្រែបាន គេមានដំណើរ ទៅកាន់ស្ថានទាំងនោះ តែម្នាក់ឯង ។ ដោយបានទៅដល់ លោកដទៃ គេមិនអាចឃើញគ្នា បានទៀតទេ ។ ច្បាប់នៃកុសលឬអកុសល តែងតាមគេទៅជាធម្មតា ហើយទោះនៅទីណា ដែលគេទៅកើតក៏ដោយ ចម្ងាយនិងភាពងងឹត ធ្វើឲ្យគេឃ្លាតឆ្ងាយពីគ្នាជានិច្ច ។ ដោយផ្លូវកម្មផ្សេងគ្នា គេមិនអាចប្រាប់ពីពេលវេលា ដែលត្រូវរស់នៅជាមួយគ្នាជាថ្មី ហើយមិនងាយ នឹងបានជួបគ្នាទៀតឡើយ ។ តើគេអាចឃើញគ្នា ម្តងទៀតឬទេ? តើហេតុអ្វីបានជាគេ មិនបោះបង់ចោល ការទាក់ទងជាលោកិយទាំងអស់ ហើយនៅពេលដែលគេកំពុងមានកម្លាំង និងសុខភាពល្អ ប្រឹងប្រែងតាមរកអំពើល្អ ហើយខិតខំស្វែងរកការរំដោះខ្លួន ពីសង្សារវដ្ត? បើគេធ្វើដូច្នេះ គេនឹងអាចបានជីវិតអមតៈ ។ ហេតុអ្វីបានជាគេមិនស្វែងរកមាគ៌ា? តើក្នុងលោកនេះ មានអ្វីដែលជាទីប្រាថ្នា? តើមានសេចក្តីសប្បាយអ្វី ដែលគួរតាមរក?
មនុស្សក្នុងលោក គ្មានជំនឿក្នុងការតាមរក សេចក្តីល្អ និងទទួលរង្វាន់ ឬការអនុវត្តន៍នូវមាគ៌ា និងសម្រេចការត្រាស់ដឹង គេមិនជឿទៅលើភព និងកម្មពៀរនៃអំពើអាក្រក់ ឬផលបុណ្យនៃអំពើល្អ ដូចជាអានិស្សង បានមកពីការជួយអ្នកដទៃ ។ ការជឿថាអ្វីៗទាំងនេះគ្មាន គឺគេមិនព្រមចំពោះ ទស្សនៈនេះទាល់តែសោះ ។
ម្យ៉ាងទៀតធ្វើដូច្នេះ គេជាប់ចិត្តតែ នឹងទស្សនៈរបស់គាត់ យ៉ាងមុតមាំ ។ អ្នកជំនាន់ក្រោយ រៀនពីអ្នកជំនាន់មុន ធ្វើតាមអ្នកជំនាន់មុន ។ ឪពុកបន្តទស្សនៈខុសរបស់ខ្លួន ចែកទៅឲ្យកូន ។ ដោយហេតុថា ឪពុកម្តាយនិងជីដូនជីតា មិនបានធ្វើអំពើល្អ ពីដំបូងមក ពុំស្គាល់នូវមាគ៌ា ប្រព្រឹត្តិអំពើចោលម្សៀត ហើយល្ងង់ខ្លៅ ស្ពិកហើយក្រិន កូនចៅរបស់គាត់ឥឡូវនេះ មិនអាចយល់ដឹង នូវសេចក្តីពិតនៃការកើតស្លាប់ ហើយនិងច្បាប់នៃកម្ម ។ គ្មាននរណាម្នាក់ និយាយប្រាប់កូនចៅ ទាំងនោះទេ ។ គ្មាននរណាស្វែងរក ការដឹង អំពីហេតុដែលបណ្តាលឲ្យ មាននិងក្រ សុខនិងទុក្ខ ថ្វីដ្បិតតែភាពមាននិងក្រ សុខនិងទុក្ខ ជាផលនៃអំពើកម្ម ។
សេចក្តីពិតនៃការកើតស្លាប់ គឺថាសេចក្តីសោកស្តាយ ចំពោះការព្រាត់ប្រាស់ ជាអា រម្មណ៍ដែលគ្រប់ជំនាន់ទទួល ។ ឪពុកយំចំពោះការស្លាប់ របស់កូនគាត់ ។ កូនយំចំពោះមរណៈភាពរបស់ឪពុកវា ។ បងប្អូនប្រុសស្រី ប្តីនិងប្រពន្ធ កាន់ទុក្ខចំពោះសេចក្តីស្លាប់ ទៅវិញទៅមក ។ តាមច្បាប់សំខាន់នៃអនិច្ចធម៌ (មិនទៀង) សេចក្តីស្លាប់រៀងពីអាយុចាស់ ឬពីអាយុក្មេង មិនអាចកំណត់មុនបានទេ ។ អ្វីៗទាំងអស់ត្រូវតែសាបសូន្យ ទៅវិញ គ្មានអ្វីស្ថិតស្ថេររហូតឡើយ ។ មនុស្សមួយចំនួនតិច ជឿថាដូច្នេះ សូម្បីតែមានអ្នកបង្រៀនដាស់តឿន គាត់ក៏ដោយ ។ ដូច្នេះហើយ ទើបខ្សែនៃការកើតស្លាប់ៗ បន្តទៅទៀតរហូត ។
ដោយមកពីគាត់ល្ងង់ខ្លៅ ហើយទំរន់ មនុស្សនោះមិនទទួល ការបង្រៀនពីព្រះពុទ្ធទេ គាត់គ្មានការត្រេះរិះឡើយ ហើយប្រាថ្នាតែអ្វី ដែលបំពេញចំណង់ ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ប៉ុណ្ណោះ ។ គាត់យល់ខុស ព្រោះការជាប់ជំពាក់ ដោយតណ្ហា មិនដឹងអំពីមាគ៌ា ដើរផ្លូវខុសនិងជាប់ក្នុងអន្ទាក់ ព្រោះកំហឹងនិងអមិត្តភាព ហើយប៉ុនប៉ងលើសម្បត្តិស្តុកស្តំ និងបំពេញតណ្ហាលោកិយ របស់គាត់ ដូចសត្វចចក ។ ហើយដូច្នេះ មិនអាចដើរតាម មាគ៌ាបាន គាត់នឹងទទួលទុក្ខ ជាថ្មីទៀតក្នុងទុគតិភព ក្នុងការកើតស្លាប់គ្មានទីបញ្ចប់ ។ តើអភ័ពនិងគួរឲ្យអាណិតយ៉ាងណា?
ក្នុងគ្រួសារជាមួយគ្នា កាលណានរណាម្នាក់ ឪពុកឬម្តាយ កូនប្រុសស្រី បងប្អូនប្រុសស្រី ប្តីឬប្រពន្ធ ទទួលមរណៈភាព អ្នកដែលនៅរស់ ទទួលកាន់ទុក្ខ ចំពោះការបាត់បង់ហើយការជាប់ចិត្ត ទៅនឹងអ្នកស្លាប់ នៅមាននៅឡើយ ។ សេចក្តីទុក្ខព្រួយដ៏ជ្រៅ នៅពេញណែនក្នុងចិត្ត ហើយគេនឹកគិត ដល់អ្នកស្លាប់ទៅ ដោយសេចក្តីសោកសង្រេង ។ ថ្ងៃជាច្រើនកន្លងទៅ ហើយឆ្នាំជាច្រើនកន្លងទៅ ប៉ុន្តែសេចក្តីទុក្ខព្រួយ នៅតែមានតទៅទៀត ។ ទោះបីនរណាម្នាក់ បង្រៀនគាត់អំពីមាគ៌ា ចិត្តគាត់មិនភ្ញាក់រលឹកទេ ។ ដោយសញ្ជឹងគិតដល់ការចងចាំ ដែលគាត់ចូលចិត្ត ពីអ្នកដែលស្លាប់ គាត់មិនអាចដកចិត្ត ចេញពីការជាប់ជំពាក់ ។ ដោយល្ងិតល្ងង់ មិនរវាសរវៃ និងយល់ខុស គាត់មិនអាចត្រេះរិះឲ្យបានជ្រៅ ដើម្បីអប់រំខ្លួន ដើម្បីអនុវត្តន៍មាគ៌ាដោយប្រឹងប្រែង ហើយដើម្បីដោះខ្លួនចេញពីរឿងលោកិយ ។ ដោយគាត់វង្វេងគ្រប់ទីកន្លែង គាត់មកដល់ទីបញ្ចប់ ហើយស្លាប់ទៅទាំងមិនបាន ចូលក្នុងមាគ៌ា ។ ពេលនោះ តើមានអ្វីអាចធ្វើសម្រាប់គាត់? ។
ដោយមកពីចិត្តរបស់គាត់ ប្រឡាក់ដោយគ្រឿងសៅហ្មង ទុក្ខដ៏ជ្រៅ និងវង្វេងស្មារតី គេបណ្តោយខ្លួនតាមតណ្ហា ។ ព្រោះហេតុដូច្នេះហើយ ទើបមនុស្សជាច្រើនពុំស្គាល់មាគ៌ា ហើយមានតែមួយចំនួនតិច ដែលដឹងពីមាគ៌ានេះ ។ ម្នាក់ៗជាប់រវល់ឥតឈប់ឈរ គ្មានអ្វីជាទីពឹង ។ ទោះបីល្អឬអាក្រក់ ថានៈខ្ពស់ឬទាប មានឬក្រ ឧត្តមឬថោកទាប ទាំងអស់គ្នាជាប់រវល់ខ្លាំង នឹងការងាររបស់ខ្លួន ។ គេត្រេកត្រអាល នឹងគំនិតពិសពុល បង្កើតបរិយាកាសរីកសាយ នៃសេចក្តីអាក្រក់ ដែលជាទុក្ខ ។ សកម្មភាពបំផ្លិចបំផ្លាញ បានត្រូវរៀបចំឡើង ប្រឆាំងនឹងច្បាប់សកល នឹងសេចក្តីប្រថ្នារបស់មនុស្ស ។
សេចក្តីអយុត្តិធម៌ និងអំពើថោកទាប ប្រព្រឹត្តិទៅដោយជៀសពុំរួច ហើយត្រូវគេបណ្តោយវា ឲ្យរត់ទៅតាមផ្លូវរបស់វា ដោយគ្មានត្រួតពិនិត្យ រហូតដល់បាបកម្មចង្រៃ គរឡើងដល់ទីកំរិត ។ មុននឹងគាត់ដឹងខ្លួនថា ដល់ទីបញ្ចប់នៃជីវិត គេស្រាប់តែស្លាប់ភ្លាម ហើយធ្លាក់ចុះទៅកាន់ភពចង្រៃ ដែលគាត់នឹងទទួលទារុណកម្ម ដ៏សែនឈឺចាប់ អស់ជាច្រើនជាតិ ។ គាត់មិនអាចរំដោះខ្លួនចេញរួច អស់ជាច្រើនពាន់កោដិកល្ប ។ តើសេចក្តីឈឺចាប់ មិនអាចរាប់រៀបបានយ៉ាងណា? តើគួរឲ្យអាសូរយ៉ាងណា! ។
ព្រះពុទ្ធសក្យមុនីទូន្មានឲ្យប្រព្រឹត្តិល្អ
[កែប្រែ][32] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះពោធិសត្វមេត្រិយ ហើយទៅកាន់ទេវតា និង មនុស្សៈ តថាគតបានប្រាប់ សេចក្តីពិតដល់អ្នក អំពីមនុស្សក្នុងលោក ។ របៀបរស់នៅរបស់គាត់យ៉ាងនេះ គាត់មិនអាចចូល ទៅលើមាគ៌ាបាន ។ ដូច្នេះហើយ អ្នកត្រូវគិតឲ្យបានជ្រៅ ហើយខំជៀសវាង អំពើអាក្រក់ផ្សេងៗ កាន់យកអំពើល្អ ហើយអនុវត្តន៍វា ដោយសេចក្តីព្យាយាម ។ ជីវិតដែលញៀននឹងតណ្ហា ឬជីវិតដែលហ៊ឺហាបង្អួតគេ មិនអាចនៅបានយូរទេ ។ អ្វីៗទាំងអស់ត្រូវតែ សាបសូន្យទៅ គ្មានអ្វីដែលអាច បំពេញចិត្តអ្នកដោយពិតទេ ។ ដោយអ្នកបានជួបនឹង ព្រះពុទ្ធ១អង្គក្នុងលោកនេះ អ្នកត្រូវតែអនុវត្តមាគ៌ា ដោយសេចក្តីព្យាយាម ។ មនុស្សណាក៏ដោយ ដែលប្រាថ្នាដោយស្មោះ ឲ្យបានកើតក្នុងដែនដីបរមសុខ អាចបានបញ្ញាបរិសុទ្ធ និងគុណធម៌ខ្ពស់ដាច់គេ ។ អ្នកមិនត្រូវដើរតាម ការបង្ខំរបស់តណ្ហា ធ្វើឲ្យដាច់សីល នៅក្រោយអ្នកដទៃ ក្នុងការបដិបត្តិមាគ៌ាប្រសិនបើអ្នកសង្ស័យ ហើយមិនយល់ច្បាស់ ពីការបង្រៀនរបស់តថាគត ចូរអ្នកសួរតថាគត អ្នកត្រាស់ដឹង អំពីអ្វីៗនិមួយ តថាគតនឹងពន្យល់ដល់អ្នក ។
ព្រះពោធិសត្វមេត្រិយ ក្រាបថ្វាយបង្គំលើដី ហើយទូលថាៈ ឱព្រះពុទ្ធ! ភាពដ៏សែនរុងរឿងរបស់ព្រះអង្គ គួរជាទីស្ញប់ស្ញែង ហើយសេចក្តីពន្យល់របស់ព្រះអង្គ ធ្វើឲ្យខ្ញុំព្រះករុណាពេញចិត្តជាខ្លាំង ។ ដោយបានឮការបង្រៀន របស់ព្រះអង្គ ខ្ញុំព្រះករុណាមានអារម្មណ៍ជ្រៅថា មនុស្សក្នុងលោក ដូចព្រះអង្គបានរាប់រៀបដូច្នេះមែន ។ ការប្រកាសឲ្យ ដឹង ប្រកបដោយ សេចក្តីអាណិតអាសូរ របស់ព្រះអង្គ អំពីមហាមាគ៌ា បានបើកភ្នែកនិងត្រចៀករបស់យើងខ្ញុំ ដាស់ពួកយើងឲ្យរំដោះខ្លួន ។ អ្នកដែលបានឮ ការបង្រៀនរបស់ព្រះអង្គ ពេញដោយសេចក្តីរីករាយគ្រប់គ្នា ។ ទេវតា មនុស្ស និងសត្វតូចទាប សូម្បីតែសត្វលូន ក៏ត្រូវបានព្រះអង្គ ជួយស្រោចស្រង់ទាំងអស់ ដោយការដឹកនាំ ប្រកបដោយករុណា របស់ព្រះអង្គ ហើយបានដល់ការរួចរំដោះ ពីសេចក្តីទុក្ខនិងសេចក្តីឈឺចាប់ ។
ការព្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធ ពិតជាជ្រាលជ្រៅ ហើយត្រឹមត្រូវ ហើយព្រះបញ្ញាញាណ ពិនិត្យមើលច្បាស់ នូវអ្វីៗក្នុងទិសទាំង៨ ទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម ចូលទៅក្នុងអតី តកាល បច្ចុប្បន្ន និងអានាគតទាំងអស់ ។ ការរំដោះខ្លួនរបស់យើង ក្នុងជីវិតបច្ចុប្បន្នទាំងអស់ កើតឡើងដោយសារ សេចក្តីទ្រាំទ្រ និងព្យាយាម ប្រកបដោយសេចក្តី ឈឺ ចាប់ របស់ព្រះពុទ្ធ ក្នុងអតីតជាតិរបស់ព្រះអង្គ នៅពេលព្រះអង្គស្វែងរកមាគ៌ា ។ សេចក្តីអាណិតអាសូរ របស់ព្រះអង្គ គ្របលើលោកទាំងមូល ហើយទំហ៊ុំនៃបុណ្យបារមី របស់ព្រះអង្គ ខ្ពង់ខ្ពស់និងរុងរឿងបំផុត ។ ពន្លឺរបស់ព្រះអង្គ ចាំងទៅដល់ទីបំផុត នៃអាកាស ហើយនាំផ្លូវសត្វលោក ទៅកាន់ព្រះនិព្វាន ។ ព្រះអង្គបង្ហាញគម្ពីរសូត្រ កំចាត់បង់សេចក្តីយល់ខុស និងបង្រ្កាបពួកបីសាច ។ ដូច្នេះឥទ្ធិពលរបស់ព្រះអង្គ ផ្សាយចេញទៅគ្រប់ទិសទាំង១០ ដោយគ្មានទីបញ្ចប់ ។ ព្រះពុទ្ធជាស្តេចនៃព្រះធម៌ ។ គុណសម្បត្តិរបស់ព្រះអង្គ លើសលប់លើពួកអរហន្តទាំងអស់ ។ ព្រះអង្គជាគ្រូនៃទេវតា និងមនុស្សទាំងអស់ ហើយជួយអ្នកទាំងនោះ ឲ្យបានចូលក្នុងមាគ៌ា តាមសេចក្តីប្រាថ្នា របស់គេ ។ ដោយអាចបានជួប នឹងព្រះអង្គ ឱព្រះពុទ្ធ! ហើយនឹងបានឮព្រះនាម ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ យើងទាំងអស់គ្នាបានដល់ នូវសេចក្តីរីករាយ និងពន្លឺភ្លឺស្វាង ។
ការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធសក្យមុនីទល់នឹងបាបកម្ម
[កែប្រែ][33] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះពោធិសត្វមេត្រិយថាៈ អ្វីដែលអ្នកនិយាយ ជាការពិត ។ អ្នកដែលស្រឡាញ់ ហើយគោរពបូជាព្រះពុទ្ធ បានបុណ្យកុសលច្រើនណាស់ ។ ព្រះពុទ្ធមិនងាយនឹង មកកាន់លោកនេះណាស់ ។ ដោយបានត្រាស់ដឹង ជា ព្រះពុទ្ធ១អង្គ ក្នុងជីវិតនេះ តថាគតបានបង្រៀនធម៌ ពន្យល់អំពីការបង្រៀនមាគ៌ា បំភ្លឺ សេចក្តីសង្ស័យ របស់មនុស្សទាំងឡាយ ផ្តាច់ឫសនៃហេតុ ដែលបណ្តាលឲ្យកើតរាគៈនិងតណ្ហា ហើយរារាំងប្រភពនៃបាបកម្ម ។ ដោយបានទៅកាន់ ទីកន្លែងផ្សេងៗ ក្នុងត្រៃភព តថាគតពុំដែលជួបនឹងឧបស័គ្គទេ ។ ចំណេះចេះដឹង បង្ហាញនៅក្នុងគម្ពីរ ផ្តល់ឲ្យ សម្រាប់ការរស់នៅគ្រប់យ៉ាង ។ វារក្សាគោលសំខាន់ៗជាមួយគ្នា ហើយប្រាប់យ៉ាងច្បាស់នូវសេចក្តីពិត ។ តថាគតបានពន្យល់ការពិត នៃអាណាចក្រទាំង៥ ដោយសារហេតុនេះ រំដោះអ្នកដែលមិនទាន់បាន ដល់ការរួចរំដោះ ហើយនិងបង្ហាញភាពខុសគ្នានៃផ្លូវសង្សារា(ការកើតស្លាប់) និងផ្លូវព្រះនិព្វាន ។
មេត្រិយ! អ្នកត្រូវដឹងថា អ្នកបានបំពេញការបដិបត្តិ ក្នុងមាគ៌ាព្រះពោធិសត្វ អស់កល្បរាប់ពុំអស់ ដើម្បីជួយដល់សត្វមានវិញ្ញាណ ។ សត្វមានជីវិតច្រើនណាស់ ពុំអាចរាប់ចំនួនបាន ដែលនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់អ្នក បានដល់នូវមាគ៌ា ហើយសម្រេចព្រះនិព្វាន ។ តាំងពីពេលដ៏យូរណាស់មកហើយ អ្នកហើយនិងទេវតា និងមនុស្សទាំងអស់ក្នុងទិសទាំង១០ ព្រមទាំងបរិស័ទ្ធ៤ចំពូក បានវង្វេងនៅក្នុងអាណាចក្រ៥ នៃសង្សារា ទទួលការរងទុក្ខ និងការឈឺចាប់ ពុំអាចពណ៌នាបាន ។ រហូតដល់អ្នកបានកើត ក្នុងជីវិតបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកក៏បានឆ្លងកាត់ ការកើត-ស្លាប់គ្មានទីបញ្ចប់ដែរ ។ ឥឡូវអ្នកបានជួបនឹងព្រះពុទ្ធ១អង្គ បានស្តាប់សេចក្តី ពន្យល់ធម៌របស់ព្រះអង្គ ហើយអាចដឹងបាន អំពីព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ។ នេះជាការគួរឲ្យសប្បាយ និងពេញចិត្តចំពោះអ្នក និងតថាគត ដែលចែកដល់អ្នក ។ គឺពេលនេះហើយ ដែលទាំងអស់គ្នា ត្រូវតែរកការរំដោះខ្លួន ពីការឈឺចាប់នៃជាតិ មរណៈ ជរា និងព្យាធិ ។ ការហូរចេញនៃបាបកម្ម និងអំពើក្រខ្វក់ មានពាសពេញ គ្រប់កន្លែង ហើយគ្មានអ្វីណាមួយ ដែលអ្នករកឃើញ សេចក្តីសប្បាយពិតប្រាកដ។ អ្នកត្រូវប្តេជ្ញាធ្វើ អំពើមានតម្លៃដោយត្រឹមត្រូវ ខិតខំធ្វើអំពើល្អ ឲ្យកាន់តែច្រើនគ្រប់គ្រងនិងសំអាតខ្លួន ឲ្យបរិសុទ្ធ ដុសលាងភាពក្រខ្វក់នៃចិត្ត ស្មោះត្រង់ក្នុងការនិយាយ និងអំពើដែលធ្វើ ហើយកុំបណ្តោយ ឲ្យអ្វីដែលអ្នកធ្វើ ផ្ទុយពីអ្វីដែលអ្នកគិត ។ ស្វែងរកការរំដោះខ្លួនអ្នក ហើយត្រឡប់មកជួយអ្នកដទៃ ប្រាថ្នាដោយត្រង់ ទៅរកការកើតក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធ ហើយសន្សំឫសនៃគុណធម៌ ។ ទោះបីអ្នកខំបដិបត្តិ យ៉ាងពិបាកក្នុងជាតិនេះក៏ដោយ វាគ្រាន់តែ មួយរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ ។ ក្នុងជាតិបន្ទាប់នេះ អ្នកនឹងទៅកើតក្នុងដែនដីរបស់ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ហើយសោយសុខគ្មានទីបញ្ចប់ នៅទីនោះ។ ដោយបានយល់ព្រមនឹងមាគ៌ាជានិច្ច អ្នកលែងមានការកើតស្លាប់ នៅពីមុខទៀតហើយ ហើយបានរួចផុត អំពីសេចក្តីទុក្ខ ដែលបណ្តាលមកពី លោភៈទោសៈមោហៈ ។ ប្រសិនបើអ្នក ចង់ឲ្យអាយុរបស់អ្នក វែងបាន១កល្ប ១រយកល្ប ឬ១រយកោដិកល្ប អ្នកនឹងបានតាមការពេញចិត្ត ។ អ្នកនឹងរស់នៅ ក្នុងភាពដែលអ្វីៗជាទិព្វ ដោយគ្មានការពិបាក ហើយដល់នូវព្រះនិព្វាន ។ អ្នករាល់គ្នាគប្បីខិតខំ រកឲ្យបានសម្រេច នូវបំណងរបស់ខ្លួន ។ ចូរអ្នកកុំលង់ ក្នុងការសង្ស័យណាមួយ ឬបោះបង់សេចក្តីប្រឹងប្រែងចោលព្រោះខ្លាចក្រែង លទ្ធផលនៃកំហុសនោះ ធ្វើឲ្យអ្នកនឹងត្រូវទៅកើត ក្នុងវិមានរតនៈ នៅឯជាយដែនដីបរិសុទ្ធ ហើយត្រូវខាតអ្វីៗ អស់៥រយឆ្នាំ ។
ព្រះពោធិសត្វមេត្រិយ មានបន្ទូលទៅកាន់ព្រះពុទ្ធថាៈ ដោយបានស្តាប់ ការប្រៀនប្រដៅ ប្រកបដោយសេចក្តីករុណា របស់ព្រះអង្គ យើងខ្ញុំនឹងខិតខំ បដិបត្តិមាគ៌ា ហើយនិងធ្វើតាមការបង្រៀន របស់ព្រះអង្គ យើងខ្ញុំមិនបណ្តោយឲ្យ សេចក្តីសង្ស័យណាមួយកើតឡើងបានឡើយ ។
ការប្រៀនប្រដៅទល់នឹងបាបកម្ម៥
[កែប្រែ][34] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះមេត្រិយថាៈ ប្រសិនបើក្នុងលោកនេះ អ្នកមានគំនិតនិងចិត្តទៀងត្រង់ ហើយវៀរចាក ការធ្វើអំពើបាប ពេលនោះអ្នកនឹងបាន គុណធម៌ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត គ្មានអ្វីលើសបាន ក្នុងដែនដីទាំងអស់ គ្រប់ទិសទាំង១០ ។ តើហេតុអ្វីបានជាដូច្នេះ? ទេវតានិងមនុស្ស ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ធ្វើអំពើល្អជាធម្មតា ហើយកម្រនឹងធ្វើបាបកម្ម ហើយដូច្នេះជាការងាយ នឹងបង្ហាត់បង្រៀន អ្នកទាំងនោះ ។ ដោយបានត្រាស់ជាព្រះពុទ្ធ ក្នុងលោកនេះ តថាគតឥឡូវនេះ រស់នៅកណ្តាល នៃឧត្បាត៥យ៉ាង សេចក្តីឈឺចាប់៥ និងអគ្គី៥ ។ ទាំងអស់នេះធ្វើឲ្យ តថាគតឈឺចាប់ខ្លាំងណាស់ ។ តថាគតនឹងបង្រៀន សត្វមានជីវិតគ្រប់ថ្នាក់ ធ្វើឲ្យអ្នកទាំងនោះ បោះបង់បាបកម្មទាំង៥ ជៀសវាងសេចក្តីឈឺចាប់៥ ហើយនិងរត់ចេញពីអគ្គី៥ ។ តថាគតនឹងបង្ហាត់ចិត្ត ហើយដឹកនាំអ្នកទាំងនោះ ឲ្យប្រព្រឹត្តិអំពើបុណ្យ៥ ដើម្បីអ្នកទាំងនោះ បានកុសលនិងគុណធម៌ ហើយបាននូវការរំដោះខ្លួន អាយុវែង និង ព្រះនិព្វាន ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល បន្តទៀតថាៈ តើអ្វីជាឧត្បាត៥យ៉ាង? អ្វីជាសេចក្តីឈឺចាប់៥? អ្វីជាអគ្គី៥? អ្វីជាផ្លូវរំលត់ឧត្បាត៥យ៉ាង ហើយនាំមនុស្ស ទៅកាន់ការប្រព្រឹត្តិ អំពើបុណ្យ៥ ដើម្បីអ្នកទាំងនោះ បានកុសលនិងគុណធម៌ ហើយបាននូវការរំដោះខ្លួន អាយុវែង និង ព្រះនិព្វាន? ។
១) ឧត្បាតទី១
[35] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលថាៈ នេះគឺឧត្បាតទី១ ទេវតា មនុស្ស ព្រមទាំងសត្វតូចទាប សូម្បីពួកសត្វលូន មានលំអៀងទៅរក ការប្រព្រឹត្តិបាបកម្ម ។ គ្មានសត្វមានជីវិតឯណា ដែលគ្មានការលំអៀងនេះទេ ។ អ្នកខ្លាំងសង្កត់សង្កិន លើអ្នកខ្សោយ ទាំងអស់ធ្វើឲ្យរបួស និងសម្លាប់គ្នា ទាំងអស់ហែកគ្នាស៊ី ។ ដោយមិនដឹង ធ្វើអំពើល្អដូចម្តេច គេប្រព្រឹត្តអំពើចង្រៃ និងធ្វើអំពើឃោរឃៅ គ្មានការគ្រប់គ្រង ។ ក្រោយមក គេទទួលការសងសឹក ជាធម្មតាគេត្រូវ ឆ្ពោះទៅរកភពចង្រៃ ។ ពួកទេព្តាកត់ត្រា អ្នកធ្វើអំពើអាក្រក់ ហើយបញ្ជាក់ឲ្យអ្នកនោះ ទទួលទណ្ឌកម្ម ។ ព្រោះហេតុនោះហើយ បានជាអ្នកខ្លះក្រីក្រខ្សត់ខ្សោយ អាក្រក់ ជាស្មូមទាន ជាអ្នកគ្មានញាតិមិត្ត ថ្លង់ គ ខ្វាក់ ល្ងីល្ងើ កំណាច ពិការ ឆ្កួត ឬមិនពេញលក្ខណៈ ។ ប៉ុន្តែអ្នកខ្លះទៀត ជាអ្នកមានយស ជាអ្នកខ្ពង់ខ្ពស់ ជាអ្នកមានសម្បត្តិ ជាអ្នកមានបញ្ញា ឬជាអ្នកឆ្លាត ។ នេះជាផលនៃអំពើល្អ អំពើបុណ្យ នៃសេចក្តីមេត្តា និងការបំពេញករណីយកិច្ច ចំពោះមាតាបិតា ក្នុងជាតិកន្លងមក ។
នៅក្នុងលោកនេះ ពន្ធនាគាររៀបចំឡើង ដោយច្បាប់ ។ អ្នកដែលមិនខ្លាចវា ហើយប្រព្រឹត្តកន្លង ត្រូវគេបញ្ជូនទៅកន្លែងនោះ ដើម្បីធ្វើទោស ។ ទោះជាគ្មានសង្ឃឹមក៏ដោយ គេប្រាថ្នារត់ចេញ ប៉ុន្តែគេពុំអាចធ្វើដូច្នេះបានឡើយ ។ នេះជាការផ្តន្ទាទោស ក្នុងលោកនេះ ។ ក្នុងជាតិក្រោយៗ ការផ្តន្ទាទោសនេះ កាន់តែវែងហើយធ្ងន់ សម្រាប់អ្នកធ្វើអំពើអាក្រក់ ។ សេចក្តីឈឺចាប់ នៃការឆ្លងកំណើត តាមភពងងឹត និងគួរឲ្យសង្វេគ អាចប្រៀបបានទៅនឹង ការធ្វើទោសធ្ងន់បំផុត និងឈឺចាប់បំផុត ដោយច្បាប់អាជ្ញា ។
ដូច្នេះតាមច្បាប់ធម្មជាតិនៃកម្ម គេទទួលការឈឺចាប់ ពុំអាចវាស់ទំហ៊ុំបាន នៅក្នុងភពអាក្រក់៣ ។ ក្នុងការប្តូរកំណើត ជាបន្តបន្ទាប់ គេកើតជារូបផ្សេងៗ ។ អាយុរបស់គេ ជួនកាលវែង ជួនកាលខ្លី ។ អត្តភាពរបស់គេ ក្នុងភពនានា ថាមពលជីវិតនិងចិត្ត ឆ្លងកាត់ភពទៅតាមធម្មជាតិ នៃផលកម្ម ។ ពិតមែនតែបុគ្គលម្នាក់ៗ កើតឡើងតែឯង អ្នកដែលជាប់ជំពាក់កម្មជាមួយគ្នា ក៏កើតជាមួយគ្នា ហើយធ្វើការសងសឹកគ្នា ទៅវិញទៅមក ។ សភាពបែបនេះ កើតឡើងយ៉ាងដូច្នេះ គ្មានឈប់ឈរ ហើយរហូតទាល់តែ អស់អំ ណាចកម្មចង្រៃ មិនអាចជៀសវាងសត្រូវ បានទេ ។ វង្វេងក្នុងសង្សារវដ្ត គេគ្មានវាសនា នឹងរត់ចេញ ឬរំដោះខ្លួនបានឡើយ ។ សេចក្តីឈឺចាប់ ដែលគេត្រូវទទួល មិនអាចរាប់រៀបបាន ។ ដោយច្បាប់នេះ មានជាធម្មជាតិ គ្រប់ទីកន្លែង ក្នុងស្ថានសួគ៌និងដី ទោះបីប្រសិនបើ អំពើល្អនិងឧត្បាតចង្រៃ មិនទាន់ឲ្យផល ឬធ្វើទណ្ឌកម្មភ្លាមៗ វានឹងកើតឡើង ក្នុងពេលខាងមុខមិនខាន ។ នេះតថាគត ហៅថាឧត្បាតធំទី១ សេចក្តីឈឺចាប់ទី១ អគ្គីទី១ ។ ការឈឺចាប់ទាំងនោះ អាចប្រៀបបានទៅនឹង ភ្លើងដ៏ធំដុតមនុស្សទាំងរស់ ។
ប្រសិនបើនៅកណ្តាល នៃសេចក្តីឈឺចាប់នេះ គេគ្រប់គ្រងគំនិតរបស់គេ ដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ប្រព្រឹត្តអំពើមានតម្លៃ ដោយអត្តចរិតត្រឹមត្រូវ វៀរចាកអំពើអាក្រក់ ហើយធ្វើតែអំពើល្អ នៅពេលនោះ ដោយបានទទួល កុសលនិងគុណធម៌ គេអាចដល់ការរួចរំដោះ ហើយអាចរត់ចេញ ពីលោកនេះ ទៅកើតក្នុងស្ថានសួគ៌ ហើយទីបំផុត ក៏ដល់នូវព្រះនិព្វាន ។ នេះជាអំពើបុណ្យធំទី១ ។
២) ឧត្បាតទី២
[36] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល តទៀតថាៈ ឧត្បាតទី២គឺ មនុស្សក្នុងលោក ម្តាយឪពុកបងប្អូនប្រុសស្រី សមាជិកគ្រួសារ ប្តីនិងប្រពន្ធ...ទាំងអស់ខ្វះគោលចរិយា បំពានលើច្បាប់ បង្ហាញភាពក្អេងក្អាង ប្រព្រឹត្តអំពើខុសសីលធម៌ មិនគ្រប់គ្រង តាមរកតែសេចក្តីសប្បាយផ្ទាល់ខ្លួន សប្បាយតាមតែចិត្តរបស់ខ្លួន ហើយបាកបញ្ឆោតគ្នា ។ អ្វីដែលគេគិត ផ្ទុយពីអ្វីដែលគេនិយាយ គេនិយាយដោយគ្មាន សេចក្តីស្មោះត្រង់ ពោលបញ្ចើចបញ្ចើ ដោយបំណងបោកបញ្ឆោត អែបអបអ្នកដទៃ ដោយពាក្យប៉ិនប្រសប់ ច្រណែននឹងកិត្តយស របស់អ្នកប្រាជ្ញ រំលោភលើអ្នកមានគុណធម៌ ធ្វើឧបាយកលដល់អ្នកដទៃដោយគំនិតវៀចវេរ ។
ម្ចាស់ជាអ្នកល្ងិតល្ងង់ ចាត់តាំងអ្នកថែរក្សា ដែលតែងឆ្លៀតឱកាស គ្រប់ពេលវេលា ដើម្បីធ្វើឧបាយកល និងបញ្ឆោត ។ អ្នកគ្រប់គ្រងនគរ ជាអ្នកគ្មានយុត្តិធម៌ ត្រូវពួកនាម៉ឺនបោកបញ្ឆោត ហើយបណ្តេញចោល អ្នកដែលល្អស្មោះត្រង់ ដោយក្តីល្ងង់ខ្លៅ ។ នេះជាការផ្ទុយ នឹងបំណងនៃស្ថានសួគ៌ ។ នាម៉ឺនក្បត់នឹងស្តេច កូនបញ្ឆោតឪពុកម្តាយ ។ បងប្អូនប្រុសស្រី ប្តីប្រពន្ធ ញាតិនិងមិត្ត បោកបញ្ឆោតគ្នា ទៅវិញទៅមក ។ គេបើកទ្វារឲ្យលោភៈទោសៈមោហៈ ហើយប្រាថ្នាទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន និងស្វែងរកចំណេញផ្ទាល់ខ្លួន ។ មនុស្សទាំងអស់មាន នៅក្នុងចិត្តដូចគ្នា ទោះបីគេជាអ្នកខ្ពង់ខ្ពស់ អ្នកមានកិត្តយស ឬជាអ្នកថោកទាប ដែលគេស្អប់ខ្ពើមក៏ដោយ ។ គេធ្វើឲ្យផ្ទះសម្បែង និងខ្លួនគេបែកបាក់ និងបំផ្លាញសាច់សារលោហិត ដោយឥតបើគិត ។ ពិតមែនតែមានសមាជិកគ្រួសារ មិត្តសម្លាញ់ អ្នកភូមិ អ្នកក្រុង ក្រុមអ្នកល្ងង់និងក្រុមអ្នកឆ្លាត ធ្វើការជាមួយគ្នា អ្នកទាំងអស់នោះ រិះរកការចំណេញផ្ទាល់ខ្លួន ម៉្លោះហើយកំហឹង និងជម្លោះជាមួយគ្នាក៏កើតឡើង ។ កាលណាមនុស្សកាន់តែ មានសម្បត្តិច្រើនឡើង គេក្លាយទៅជាកំណាញ់ និងកោងកាច ។ ដោយជាប់ជំពាក់ ទៅលើទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួន គេរងទុក្ខលំបាក តាមផ្លូវចិត្តនិងកាយ ដើម្បីថែរក្សាទ្រព្យនោះ ។ នៅពេលទីបញ្ចប់ នៃជីវិតមកដល់ គេរកអ្វីទីពឹងគ្មាន ។ ទីបំផុតគេកើត និងស្លាប់តែឯកឯង គ្មានអ្នកឯណាផ្សេងតាមទៅជា មួយ ។ សេចក្តីសុខឬទុក្ខ ដែលកើតឡើងដោយសារ អំពើល្អឬអាក្រក់ តាមជាប់ជាមួយទៅជាតិខាងមុខ ។ គេកើតក្នុងភពសប្បាយ ឬឈឺចាប់ យ៉ាងដូច្នេះឯង ។ ទោះបីពេលក្រោយ គេមានសេចក្តីស្តាយ ក៏ឥតបានប្រយោជន៍អ្វីដែរ ។
មនុស្សក្នុងលោក ដែលមានចិត្តខ្មៅ ហើយអាប់បញ្ញា ស្អប់ហើយរំលោភលើអ្នកដទៃ និងគ្មានការគោរព ។ គេជាប់ចិត្តនឹងអំពើខុស ហើយប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់ ដោយចេតនា ។ គេលោភលន់លើទ្រព្យអ្នកដទៃ ហើយមានគំនិតលួចឆក់ ។ ក្រោយពីបានចាយខ្ជះខ្ជាយ អ្វីដែលគេបានឆក់យក ពីអ្នកដទៃ គេរិះរកឲ្យបានអ្វីនោះទៀត ។ ព្រោះមានបំណងលាក់លៀម និងពុតត្បុត គេពិនិត្យមើលប្រតិកម្ម តាមទឹកមុខរបស់អ្នកដទៃ ។ ដោយគេពុំអាចគិតទុក ជាមុនបានឆ្ងាយ កាលណាអ្វីៗខុសផ្លូវ គេក៏ក្លាយទៅជាប្រេះឆាក្នុងចិត្ត ដោយសេចក្តីទុក្ខព្រួយ ។
ក្នុងលោកនេះមានពន្ធនាគារ តាំងឡើងដោយច្បាប់ ដែលអ្នកប្រព្រឹត្តខុស ត្រូវគេបញ្ជូនទៅកាន់ទីនោះ ដើម្បីធ្វើទោសតាម កំហុសរបស់ខ្លួន ។ ក្នុងអតីតជាតិ គេមិនជឿលើមាគ៌ា(ព្រះធម៌) ឬមិនបណ្តុះឫសគុណធម៌ទេ ។ ក្នុងជាតិនេះទៀត បើគេប្រព្រឹត្តអាក្រក់ ទេវតាដឹងហើយកត់ត្រា អំពើរបស់គេ ។ កាលណាគេស្លាប់ទៅ គេនឹងធ្លាក់ចុះ ទៅក្នុងអាបាយភូមិ ។ ដូច្នេះព្រោះតែ អំណោយផលនៃកម្មជាធម្មតា មានអាបាយភូមិ៣ និងការឈឺចាប់រាប់ពុំអស់ ដែលអ្នកធ្វើអាក្រក់ ត្រូវឆ្លងកាត់១ជាតិហើយ ១ជាតិទៀត អស់ជាច្រើនកល្ប មើលពុំឃើញទីបញ្ចប់ ។ ពិតជាការពិបាក ចំពោះអ្នកទាំងនោះ ឲ្យបានរួចខ្លួនវិញ ។
សេចក្តីឈឺចាប់ ដែលគេត្រូវទទួល ពុំអាចរាប់រៀបបាន ។ នេះហៅថាឧត្បាតធំទី២ សេចក្តីឈឺចាប់ទី២ និងអគ្គីទី២ ។ ការឈឺចាប់ទាំងនោះ អាចប្រៀបបាន ទៅនឹងភ្លើងដ៏ធំ ដុតមនុស្សទាំងរស់ ។ ប្រសិនបើនៅកណ្តាល នៃសេចក្តីឈឺចាប់នេះ គេគ្រប់គ្រងគំនិតរបស់គេ ដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ប្រព្រឹត្តអំពើមានតម្លៃ ដោយអត្តចរិតត្រឹមត្រូវ វៀរចាកអំពើអាក្រក់ ហើយធ្វើតែអំពើល្អ នៅពេលនោះ ដោយបានទទួល កុសលនិងគុណធម៌ គេអាចដល់ការរួចរំដោះ ហើយអាចរត់ចេញ ពីលោកនេះ ទៅកើតក្នុងស្ថានសួគ៌ ហើយទីបំផុត ក៏ដល់នូវព្រះនិព្វាន ។ នេះជាអំពើបុណ្យធំទី២ ។
៣) ឧត្បាតទី៣
[37] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល តទៀតថាៈ ឧត្បាតទី៣គឺ មនុស្សក្នុងលោករស់នៅ ជាមួយគ្នា រស់នៅលោកនេះតាំងពី ស្ថានសួគ៌ដល់ផែនដី ដោយមានកំរិតអាយុ ។ ខាងម្ខាងក្នុងចំណោមថ្នាក់ខ្ពស់ មានអ្នកមានចំណេះ អ្នកមានប្រាក់ អ្នកមានកិត្តិយស អ្នកមានថានៈ និងអ្នកមានសម្បត្តិ ។ ម្ខាងទៀតក្នុងចំណោមថ្នាក់ទាប មានអ្នកក្រីក្រ អ្នកតូចទាប អ្នកច្រឡោះបោះ និងអ្នកល្ងីល្ងើ ។ ម៉្យាងទៀតមានអ្នកអាក្រក់ ដែលមានគំនិតថោកទាបជានិច្ច គិតតែបំពេញបំណង របស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ។ គេពេញទៅដោយក្តីព្រួយកង្វល់ លិចលង់ទៅក្នុងតណ្ហា និងឧបាទាន ច្រាសច្រាលក្នុងការរស់នៅរាល់ថ្ងៃ លោភលន់ហើយកំណាញ់ និងចង់បានអ្វី ដែលមិនមែនជារបស់ខ្លួន ។ គេជាប់អារម្មណ៍លើស្រ្តីសម្បុរជ្រះ មានកិរិយាខុសសីលធម៌ ហើយធ្វើអំពើថោកទាប ជាមួយស្រ្តីទាំងនោះ ស្អប់ប្រពន្ធខ្លួនឯង ហើយទៅកាន់ផ្ទះបនបេស្យា ជាញឹកញយដោយសំងាត់ ។ ជាផលវិបាក បន្ទាប់ពីចាយខ្ជះខ្ជាយ អស់ទ្រព្យសម្បត្តិ គេតាំងចាប់ប្តើម បំពានច្បាប់ គេប្រមូលក្រុម បង្កើតចលាចល ចូលរួមក្នុងការប្រយុទ្ធ វាយប្រហារ និងសម្លាប់មនុស្សខុសច្បាប់ ហើយលួចប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិ ។
អ្នកខ្លះមានផែនការណ៍អាក្រក់ លើកម្មសិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ ។ ដោយពុំបានធ្វើការងារ ក្នុងមុខរបររបស់ខ្លួន គេបានអ្វីៗដោយសារការលួច ។ ដឹកនាំដោយចំណង់ គេប្រព្រឹត្តិបំពានកាន់តែជ្រៅទៅ ។ គេកំហែងនិងប្លន់មនុស្ស យកទ្រព្យសម្បត្តិ ទៅផ្តល់ឲ្យប្រពន្ធកូនរបស់ខ្លួន ។ ដោយធ្វើតាមតែបញ្ជា នៃតណ្ហារបស់ខ្លួន គេក្លាយទៅជាញៀន នឹងការសប្បាយព្រៃផ្សៃ ។ គេថែមទាំងមិនគោរព វ័យចាស់ក្នុងខ្សែនៃគ្រួសារ ជាហេតុធ្វើឲ្យសមាជិកគ្រួសារ និងញាតិឯទៀត ទុក្ខព្រួយនិងភ័យបារម្ភ ។ លើសនេះទៅទៀត គេមិនក្រែងរអែង ដល់ច្បាប់នៃប្រទេសឡើយ ។
ប៉ុន្តែអ្នកឯទៀត ព្រមទាំងពួកបីសាចផងដែរ ស្គាល់ជនឧត្បាតទាំងនោះ ។ ព្រះអាទិត្យនិងព្រះចន្ទ ចំណាំអ្នកទាំងនោះ ហើយពួកទេព្តាកត់ត្រា អំពើអាក្រក់របស់គេ ។ ដូច្នេះ ព្រោះតែអំណោយផល នៃកម្មជាធម្មតា មានអាបាយភូមិ៣ និងការឈឺចាប់រាប់ពុំអស់ ដែលអ្នកធ្វើអាក្រក់ ត្រូវឆ្លងកាត់១ជាតិហើយ ១ជាតិទៀត អស់ជាច្រើនកល្ប មើលពុំ ឃើញទីបញ្ចប់ ។ ពិតជាការពិបាក ចំពោះអ្នកទាំងនោះ ឲ្យបានរួចខ្លួនវិញ ។ សេចក្តីឈឺចាប់ ដែលគេត្រូវទទួល ពុំអាចរាប់រៀបបាន ។ នេះហៅថាឧត្បាតធំទី៣ សេចក្តី ឈឺចាប់ទី៣ និងអគ្គីទី៣ ។ ការឈឺចាប់ទាំងនោះ អាចប្រៀបបាន ទៅនឹងភ្លើងដ៏ធំ ដុតមនុស្សទាំងរស់ ។
ប្រសិនបើនៅកណ្តាល នៃសេចក្តីឈឺចាប់នេះ គេគ្រប់គ្រងគំនិតរបស់គេ ដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ប្រព្រឹត្តអំពើមានតម្លៃ ដោយអត្តចរិតត្រឹមត្រូវ វៀរចាកអំពើអាក្រក់ ហើយធ្វើតែអំពើល្អ នៅពេលនោះ ដោយបានទទួល កុសលនិងគុណធម៌ គេអាចដល់ការរួចរំដោះ ហើយអាចរត់ចេញ ពីលោកនេះ ទៅកើតក្នុងស្ថានសួគ៌ ហើយទីបំផុត ក៏ដល់នូវព្រះនិព្វាន ។ នេះជាអំពើបុណ្យធំទី៣ ។
៤) ឧត្បាតទី៤
[38] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល តទៀតថាៈ ឧត្បាតទី៤គឺ មនុស្សក្នុងលោក មិនគិតដល់ការធ្វើល្អទេ ។ គេញុះញុងគ្នា ឲ្យធ្វើអំពើអាក្រក់ផ្សេងៗ និយាយពាក្យប្រទេច និងទ្រគោះបោះបោក និយាយពាក្យកុហក និយាយពាក្យ រាយមាយឥតប្រយោជន៍ ។ គេមួលបង្កាច់អ្នកដទៃ បង្កើតឲ្យមានជម្លោះ ។ គេស្អប់និងច្រណែន នឹងមនុស្សល្អ ហើយបំផ្លាញអ្នកចេះដឹង នៅពេលដែលគេរីករាយ លួចមើលពីក្រោយខ្នង ។ គេមិនរវល់នឹងឪពុកម្តាយ មិនឲ្យតម្លៃគ្រូនិងព្រឹទ្ធាចារ្យ មិនអាចធ្វើឲ្យមិត្តភ័ក្តិទុកចិត្ត ហើយគ្មានសេចក្តី ស្មោះត្រង់ ។ គេលើកតម្កើងខ្លួនឯងខ្ពស់ គេគិតថាខ្លួនគេ ជាអ្នកមានគុណសម្បត្តិ ប៉ុន្តែប្រព្រឹត្តិអំពើស្រេចតែនឹងចិត្ត តាមរបៀបជិះជាន់ ហើយប្រមាថអ្នកដទៃ ។ ដោយមិនដឹងពី អំពើអាក្រក់របស់ខ្លួន គេមិនដែលខ្មាស់ខ្លួនទេ ។ ដោយការអួតអាង ពីកម្លាំង កាយរបស់ខ្លួន គេចង់ឲ្យអ្នកដទៃគោរព និងកោតខ្លាច ។ ដោយមិនរវល់នឹងស្ថានសួគ៌ផែនដី ទេវតា ឬព្រះអាទិត្យនិងព្រះចន្ទ គេប្រមាថមើលងាយ ដល់ការធ្វើអំពើល្អ ។ ដូច្នេះហើយពិបាកនឹង បង្ហាត់បង្រៀន និងផ្លាស់ប្តូរជំនឿ ដល់គេណាស់ ។ ដោយលើកតម្កើងខ្លួនយ៉ាងខ្ពស់ គេទាមទារយកផ្លូវរបស់គេ ។ ដោយក្រអឺតក្រទម និងពុំក្រែងរអែងអ្វីសោះ គេធ្វើឫកជាអ្នកខ្ពង់ខ្ពស់ជានិច្ច ។ ប៉ុន្តែទេព្តាកត់ត្រា អំពើអាក្រក់របស់គេ ។ ប្រ ហែលជាមានអំពើបុណ្យខ្លះ ពីអតីតជាតិមក ហើយគេអាចទទួលផល ពីអំពើល្អដ៏តិចតួចនោះ ។ ប៉ុន្តែដោយគេធ្វើអំពើអាក្រក់ ជាថ្មីទៀតក្នុងជាតិនេះ ឃ្លាំងបុណ្យរបស់គេ នឹងត្រូវអស់ក្នុងពេលឆាប់ៗ ទេវតាល្អទាំងឡាយ បោះបង់គេចោល ទុកឲ្យគេនៅតែឯង ហើយគ្មានអ្នកណាម្នាក់ ជាទីពឹងពាក់អាស្រ័យ ។ នៅពេលអាយុរបស់គេ ដល់ទីបញ្ចប់ អំពើអាក្រក់របស់គេទាំងអស់ រុញច្រាននិងបង្ខំតាម កម្លាំងផលកម្មជាធម្មតា ឲ្យធ្លាក់ចុះទៅកាន់អបាយភូមិ ។ ជាថ្មីទៀត ដោយមានកំណត់ត្រា ក្នុងដៃនៃទេវតា អំពីអំពើរបស់គេ កម្មនៃការប្រព្រឹត្តកន្លង និងរំលោភបំពាន ដាក់ទោសគេទៅកាន់ភពនរក ។ ទណ្ឌកម្មចំពោះអំពើអាក្រក់ កើតឡើងតាមធម្មជាតិ គ្មានអ្វីបញ្ឈប់វាបានទេ ។ គេត្រូវតែចូលក្នុងខ្ទះក្តៅ ដែលខ្លួនប្រាណរបស់គេ ត្រូវរលួយរលេះជាមួយ ទារុណកម្មនិងសេចក្តីភ័យខ្លាច ដ៏ខ្លាំងបំផុត ។ ទោះបីនៅពេលនោះ គេសុំខមាទោសចំពោះ អំពើអាក្រក់របស់គេ ក៏ពុំមានប្រយោជន៍អ្វីដែរ ។ មាគ៌ារបស់ស្ថានសួគ៌ កាន់យកផ្លូវដោយឥតច្រឡំ ។
ដូច្នេះ ព្រោះតែអំណោយផល នៃកម្មជាធម្មតា មានអាបាយភូមិ៣ និងការឈឺចាប់រាប់ពុំអស់ ដែលអ្នកធ្វើអាក្រក់ ត្រូវឆ្លងកាត់១ជាតិហើយ ១ជាតិទៀត អស់ជាច្រើនកល្ប មើលពុំឃើញទីបញ្ចប់ ។ ពិតជាការពិបាក ចំពោះអ្នកទាំងនោះ ឲ្យបានរួចខ្លួនវិញ ។ សេចក្តីឈឺចាប់ ដែលគេត្រូវទទួល ពុំអាចរាប់រៀបបាន ។ នេះហៅថាឧត្បាតធំទី៤ សេចក្តីឈឺចាប់ទី៤ និងអគ្គីទី៤ ។ ការឈឺចាប់ទាំងនោះ អាចប្រៀបបាន ទៅនឹងភ្លើងដ៏ធំ ដុតមនុស្សទាំងរស់ ។
ប្រសិនបើនៅកណ្តាល នៃសេចក្តីឈឺចាប់នេះ គេគ្រប់គ្រងគំនិតរបស់គេ ដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ប្រព្រឹត្តអំពើមានតម្លៃ ដោយអត្តចរិតត្រឹមត្រូវ វៀរចាកអំពើអាក្រក់ ហើយធ្វើតែអំពើល្អ នៅពេលនោះ ដោយបានទទួល កុសលនិងគុណធម៌ គេអាចដល់ការរួចរំដោះ ហើយអាចរត់ចេញ ពីលោកនេះ ទៅកើតក្នុងស្ថានសួគ៌ ហើយទីបំផុត ក៏ដល់នូវព្រះនិព្វាន ។ នេះជាអំពើបុណ្យធំទី៤ ។
៥) ឧត្បាតទី៥
[39] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល តទៀតថាៈ ឧត្បាតទី៥គឺ មនុស្សក្នុងលោករារែក និងខ្ជិលច្រអូស ទើសទាល់ក្នុងការធ្វើល្អ ខ្វះការគ្រប់គ្រងចរិយា ហើយមិនខិតខំ ក្នុងការងារចិញ្ចឹមជីវិត ព្រោះហេតុនោះ ទុកឲ្យគ្រួសារនិងអ្នកក្នុងបន្ទុក ឈឺចាប់ក្នុងការស្រេកឃ្លាននិងរងារ ។ កាលណាឪពុកម្តាយ រំលឹកដាស់តឿន គេតបពាក្យសំដីដោយកំហឹង និងមើលងាយ ។ ដោយមានទំនាស់បែបនេះ គេឆ្ងាយចាកសេចក្តីសុខ គេអាចកំរោលនិងឡប់ស្មារតី ដូចសត្រូវតទល់គ្នា ហើយព្រោះហេតុនោះ ឪពុកម្តាយសុំកុំឲ្យគាត់មានកូនពីកាលមុន ។
ក្នុងការទាក់ទងជាមួយអ្នកដទៃ គេគ្មានការអៀនខ្មាស់ ហើយចចេស បង្កើតឲ្យល្អក់កករ និងរំខានដល់មនុស្សជាច្រើន ។ សូម្បីតែនៅពេលរលឹកគុណ ដល់អ្នកដទៃ គេរាយមាយក្នុងកិច្ចដែលត្រូវធ្វើ ហើយគ្មានចិត្តប្រុងនឹង ការសងគុណគេទេ ។ ទាល់ក្រនិងអស់សង្ឃឹម គេគ្មានវិធីណានឹង រកទ្រពសម្បត្តិបានវិញទេ ។ ពិតមែនតែចង់បានចំណេញច្រើន និងលួចបំបាត់ទ្រព្យអ្នកដទៃ គេខ្ជះខ្ជាយប្រាក់កាស់ ទៅលើការ សប្បាយផ្តេសផ្តាស់ ។ ដោយរបៀបរស់នៅបែបនេះ ក្លាយទៅជាទម្លាប់មួយ គេកាន់តែធ្លាប់នឹងការរកទ្រព្យ ដោយខុសច្បាប់ និងចំណាយទ្រព្យទុច្ចរិតនោះ សម្រាប់វត្ថុប្រណិតផ្ទាល់ខ្លួន ។ គេបណ្តោយខ្លួនទៅក្នុងសុរា និងខ្ជះខ្ជាយម្ហូបអាហារ គេស៊ីផឹកហួសប្រមាណ ។ ដោយគេជាអ្នក ប្រព្រឹត្តិខុសគន្លងធម៌ និងចូលចិត្តទាស់ទែងគ្នា គេចូលរួមក្នុងជម្លោះផ្តេសផ្តាស់ ។ ដោយមិនអាចដឹងចិត្តអ្នកដទៃ គេបង្ខិតបង្ខំអ្នកទាំងនោះ កាលណាគេជួបនឹងមនុស្សល្អ គេស្អប់ហើយធ្វើបាបអ្នកនោះ ។ ដោយខ្វះការគោរពវិន័យ និងសុជីវធម៌ គេមិនគិតដល់ឥរិយាបថ របស់ខ្លួនទេ ដូច្នេះគេគ្មានកោតក្រែង ហើយរឹងរូស មិនទទួលយក ការជួយណែនាំ និងការប្រៀនប្រដៅ របស់អ្នកដទៃឡើយ ។ គេមិន រវល់ ប្រសិនបើបងប្អូន ចាប់តាំងពីញាតិជិត ដល់ទី៦ ខ្វះខាតក្នុងការរស់នៅ គេមាក់ងាយដល់សប្បុរសធម៌ ចំពោះម្តាយឪពុក ហើយមិនបំពេញកាតព្វកិច្ច ចំពោះគ្រូនិងមិត្តរបស់ខ្លួន ។ គេគិតដល់តែការធ្វើអំពើអាក្រក់ គេពោលតែពាក្យព្យាបាទ ហើយតែងប្រព្រឹត្តអំពើចង្រៃ ដោយកាយជានិច្ច ។ ក្នុងមួយជីវិតរបស់ខ្លួន គេមិនដែលធ្វើអំពើល្អ ណាមួយឡើយ ។
លើសពីនេះទៀត គេមិនជឿអ្នកប្រាជ្ញបូរាណ ឬការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធ ឬមាគ៌ានៃការបដិបត្តិ ដែលនាំទៅកាន់ការរំដោះខ្លួនទេ ។ គេក៏មិនជឿថា បន្ទាប់ពីស្លាប់ទៅ គេនឹងទៅកើតទៀត ដែលកម្មល្អនឹងនាំមកនូវ អំណោយល្អ ឬអំពើអាក្រក់នឹងឲ្យផលអាក្រក់ទេ ។ គេធ្វើផែនការណ៍សម្ងាត់ ដើម្បីសម្លាប់ព្រះអរហន្ត បំបែកបំបាក់ក្នុងសង្ឃ ហើយថែមទាំងមានគំនិត សម្លាប់ម្តាយឪពុកខ្លួន បងប្អូនប្រុសស្រី ឬញាតិផ្សេងៗ ។ ព្រោះតែដូច្នេះ សូម្បីបងប្អូនជិត រហូតដល់ញាតិទី៦ ស្អប់គេយ៉ាងខ្លាំង បន់ឲ្យតែគេស្លាប់បាត់ទៅ ។
មនុស្សប្រភេទនេះក្នុងលោក មានចិត្តដូចតែគ្នា ។ គេជាមនុស្សចោលម្សៀត ហើយល្ងង់ខ្លៅ ខ្វះបញ្ញានឹងដឹងថា មកកើតពីទីណា ហើយនឹងទៅកាន់ទីណា បន្ទាប់ពីស្លាប់ទៅ គ្មានមនុស្សធម៌ចំពោះអ្នកដទៃ មិនស្លាប់បង្គាប់ចាស់ទុំ គេសប្បាយនឹងប្រឆាំងដល់លោកទាំងមូល ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ គេសង្ឃឹមលើវាសនាល្អ និងអាយុយ៉ឺនយូរ នៅតែជួបសេចក្តីស្លាប់ដដែល ។ សូម្បីតែបើសិនជានរណាម្នាក់ ដែលមានចិត្តករុណា រំលឹកដាស់តឿន ជួយដឹកនាំទៅរកគំនិតបុណ្យ ហើយពន្យល់ថា មានភពបាបនឹងភពបុណ្យ ក្នុងសង្សារវដ្តជាធម្មតា គេពុំជឿអ្នកនោះទេ ។ ទោះបីនរណាម្នាក់ លាកល្បងនឹងជួយណែនាំ យ៉ាងលំបាក ក៏ឥតប្រយោជន៍ ។ ចិត្តរបស់គេត្រូវបិទជិត គេមិនព្រមស្តាប់អ្នកដទៃ ឬយល់នូវការបង្ហាត់បង្រៀន របស់អ្នកទាំងនោះទេ ។ កាលណាសេចក្តីស្លាប់ ចូលមកដល់ សេចក្តីភ័យខ្លាច និងអារម្មណ៍ស្អប់ខ្លាំង ក៏បែជាកើតឡើង ។ ដោយគ្មានបានធ្វើអ្វីល្អពីមុនសោះ ក្នុងទីបញ្ចប់ ចិត្តរបស់គេពេញទៅដោយ សេចក្តីស្តាយ ។ ប៉ុន្តែ តើស្តាយបានប្រយោជន៍អ្វី?
រវាងស្ថានសួគ៌និងផែនដី ភពទាំង៥ផ្លែកគ្នាយ៉ាងច្បាស់ ។ ភពទាំងនោះទូលាយហើយជ្រៅ វែងគ្មានទីបញ្ចប់ ។ សុខនិងទុក្ខជាផល នៃអំពើល្អឬអាក្រក់ ។ ផលនៃកម្មរបស់មនុស្សម្នាក់ ត្រូវតែអ្នកនោះទទួលតែឯង ហើយគ្មាននរណាផ្សេង ទទួលជំនួស ។ នេះជាច្បាប់ធម្មជាតិ ។ វាសនាអាក្រក់តាមអំពើអាក្រក់ ជាការដាក់ទោសពិន័យ ពុំអាចជៀសបានឡើយ ។ មនុស្សល្អប្រព្រឹត្តអំពើល្អ ហើយដូច្នេះទទួលនូវសេចក្តីរីករាយ ម្តងហើយម្តងទៀត បន្តដំណើរពីភ្លឺតិចទៅភ្លឺខ្លាំង ។ អ្នកធ្វើអាក្រក់ប្រព្រឹត្តអំពើឧក្រឹដ្ឋ ហើយដូច្នេះទទួលការឈឺចាប់ ម្តងហើយម្តងទៀត ហើយវង្វេងពីងងឹតតិច ទៅងងឹតខ្លាំង ។ គ្មាននរណាម្នាក់ ក្រៅពីព្រះពុទ្ធ ដឹងរឿងនេះសព្វគ្រប់ទេ ។ សូម្បីតែមាននរណាដាស់តឿន និងបង្រៀនគេ ចំនួនតិចណាស់ដែលជឿតាម ហើយដូច្នេះរង្វង់នៃការកើតស្លាប់ មិនឈប់ឈរឡើយ ហើយផ្លូវអាក្រក់នៅតែបន្ត ទៅទៀតគ្មានទីបញ្ចប់ ។ ផលវិបាកនៃកម្ម របស់មនុស្សលោកទាំងនោះ មិនអាចរាប់រៀបដោយពិស្តាបាន ។
ដូច្នេះព្រោះតែធម្មជាតិនៃផលកម្ម មានសេចក្តីឈឺចាប់ច្រើនបែប រាប់ពុំអស់ ក្នុងអាណាចក្រឧត្បាត៣ ដែលមនុស្សឧត្បាតត្រូវឆ្លងកាត់ មួយជាតិហើយមួយជាតិទៀត ជាច្រើនកាល្ប មើលមិនឃើញចុងបញ្ចប់ ។ ជាការលំបាកណាស់ ចំពោះអ្នកទាំងនោះ ឲ្យបានរួចខ្លួន ហើយទុក្ខវេទនាដែលគេត្រូវទទួល មិនអាចពណ៌នាបាន ។ នេះហៅថាឧត្បាតធំទី៥ សេចក្តីឈឺចាប់ទី៥ និងអគ្គីទី៥ ។ ការឈឺចាប់ទាំងនោះ អាចប្រៀបបាន ទៅនឹងភ្លើងដ៏ធំ ដុតមនុស្សទាំងរស់ ។
ប្រសិនបើនៅកណ្តាល នៃសេចក្តីឈឺចាប់នេះ គេគ្រប់គ្រងគំនិតរបស់គេ ដោយអារម្មណ៍មូលតែមួយ ប្រព្រឹត្តអំពើមានតម្លៃ ដោយអត្តចរិតត្រឹមត្រូវ ចងចាំក្នុងចិត្ត រក្សាវាចានិងអំពើដោយកាយឲ្យស្របគ្មា ធ្វើអ្វីៗដោយសេចក្តីស្មោះត្រង់ និយាយពាក្យពិតចេញអំពីចិត្ត មិនប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់ ហើយធ្វើតែអំពើល្អ នៅពេលនោះ ដោយបាន ទទួលកុសលនិងគុណធម៌ គេអាចដល់ការរួចរំដោះ ហើយអាចរត់ចេញ ពីលោកនេះ ទៅកើតក្នុងស្ថានសួគ៌ ហើយទីបំផុត ក៏ដល់នូវព្រះនិព្វាន ។ នេះជាអំពើបុណ្យធំទី៥ ។
ការដាស់តឿនបន្ថែមរបស់ព្រះពុទ្ធ
[កែប្រែ][40] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះមេត្រេយថាៈ តថាគតនឹងពន្យល់ បន្ថែមទៀត ។ នេះគឺជាការឈឺចាប់ នៃឧត្បាតទាំង៥ក្នុងលោកនេះ ។ ការឈឺចាប់៥ហើយនិងអគ្គី៥ កើតបន្តឡើងពីឧត្បាតទាំងនោះ ។ មនុស្សធ្វើតែអំពើអាក្រក់ ហើយមិនបានបណ្តុះឬសគុណធម៌ ហើយដូច្នេះជាធម្មតា គេទាំងអស់នឹងកាន់ភពឧត្បាត ។ សូម្បីក្នុងជាតិនេះ គេទទួលការឈឺចាប់ នៃជម្ងឺមើលពុំជា ។ ចង់បានសេចក្តីស្លាប់ គេមិនអាចស្លាប់ ចង់រស់គេមិនអាចរស់ ។ គេជាគំរូដូច្នេះដល់អ្នកដទៃ ថាតើទោសនៃអំពើអាក្រក់យ៉ាងដូចម្តេច ។ បន្ទាប់ពីស្លាប់ទៅ ដោយសារកម្មរបស់ខ្លួន គេធ្លាក់ចុះទៅក្នុង ភពឧត្បាតទាំង៣ ដែលគេទទួលរងទារុណកម្ម រាប់ពុំអស់ ហើយធ្វើខ្លួនគេឲ្យចុះទៅ ក្នុងអណ្តាតភ្លើង ។
ក្រោយពេលដ៏យូរ គេមកកើតក្នុងលោកនេះទៀត គ្រាន់តែបង្កសេចក្តីស្អប់គ្នា ទៅវិញទៅមក ។ ដំបូងសេចក្តីស្អប់មានកំរិតស្រាល ហើយរីកចំរើនទៅជា ឧត្បាតដ៏ធំមួយ ។ ទាំងអស់នេះមកតែអំពី ការជាប់ជំពាក់ទៅលើ សេចក្តីលោភលន់ទ្រព្យសម្បត្តិ និងការសប្បាយក្នុងកាម ហើយមិនព្រមចែករំលែក ជាមួយអ្នកដទៃ ។ លើសពីនេះទៀត គំនិតរឹងរូសកើតឡើង អំពីតណ្ហាដែលកើតមកពី សេចក្តីល្ងង់ខ្លៅ ។ ភាពជាខ្ញុំបំរើ នៃតណ្ហាអាក្រក់របស់គេ មិនកាត់ផ្តាច់សោះ ។ ក្នុងការស្វែងរកចំណេញផ្ទាល់ខ្លួន គេគ្មានឱកាសនឹងត្រិះរិះអំពី ភាពឧត្បាតអាក្រក់ ហើយត្រឡប់ទៅរកល្អវិញទេ ។ នៅពេលមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន ហើយរីកចំរើន គេសប្បាយចិត្ត ហើយមិនរៀនបន្ទាបខ្លួន និងមានគុណធម៌ ។ ព្រោះហេតុនោះ សភាពថ្កុំថ្កើងនិងអំណាចរបស់គេ មិនស្ថិតស្ថេរយូរឡើយ ។ នៅពេលសេចក្តីរុងរឿង ត្រូវសាបសូន្យទៅ គេត្រូវទទួលរងសេចក្តីឈឺចាប់យូរតទៅទៀត ។ ទុក្ខវេទនារបស់គេ កាន់តែកើនឡើងក្នុងពេលខាងមុខ ។
ច្បាប់នៃកម្មប្រព្រឹត្តទៅ ដូចជាសំណាញ់សន្ធឹងគ្រប់ទិសទី ។ អ្នកប្រព្រឹត្តកន្លងទាំងអស់ ត្រូវជាប់ក្នុងក្រឡារបស់វា ជៀសពុំរួច ។ សំណាញ់ត្បាញដោយខ្សែធំតូច គ្របពីលើលោកទាំងមូល ពីលើដល់បាតក្រោម ហើយអ្នកដែលជាប់ ក្នុងសំណាញ់នោះ មិនដឹងជួយខ្លួនឯងដូចម្តេចបាន ហើយញាប់ញ័រដោយការភ័យខ្លាច ។ សំណាញ់នេះកើតមានតាំងពីដើមមក តើឈឺចាប់និងគ្រាំគ្រាចិត្តយ៉ាងណា?
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះមេត្រេយៈ មនុស្សក្នុងលោកនេះ ដូចតថាគតបានរាប់រៀបមកហើយ ។ ព្រះពុទ្ធទាំងអស់ អាណិតគេណាស់ ហើយដោយឫទ្ធិបារមី ព្រះអង្គបំផ្លាញភាពឧត្បាតរបស់គេ ហើយដឹកនាំទាំងអស់គ្នា ឲ្យទៅកាន់ផ្លូវល្អ ។ ប្រសិនបើអ្នកបោះបង់ទិដ្ឋិខុសចោលចេញ ហើយទ្រទ្រង់តាមគម្ពីរនិងសិក្ខាបទ ហើយអនុវត្តមាគ៌ាមិនឲ្យខុស ពេលនោះទីបំផុតអ្នកនឹងអាច ដល់ផ្លូវរំដោះទុក្ខ និងព្រះនិព្វានបាន ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលបន្តទៀតៈ អ្នកនិងទេវតានិងមនុស្ស ក្នុងបច្ចុប្បន្ននេះ និងអ្នកជំនាន់ក្រោយៗទៀត ដោយបានទទួលការបង្រៀន អំពីព្រះពុទ្ធ ត្រូវតែជញ្ជឹងគិតពីការបង្រៀនទាំងនោះ ហើយនៅពេលដែលប្រតិបត្តិតាម ត្រូវរក្សាចិត្តឲ្យត្រង់ ហើយបំពេញកុសលធម៌ ។ អ្នកដឹកនាំនគរ ត្រូវជាប់ចរិយាសម្បត្តិ គ្រប់គ្រងដោយសេចក្តីករុណា និងក្រិតក្រម ដែលម្នាក់ៗត្រូវតែរក្សា ឥរិយាបថត្រឹមត្រូវ គោរពបណ្ឌិត ឱនលំទោនចំពោះអ្នកមានគុណធម៌ មានចិត្តសប្បុរសនិងមេត្តា ដល់អ្នកដទៃ ហើយប្រុងប្រយ័ត្ន កុំប្រងើយកន្តើយចំពោះការបង្រៀន និងការដាស់តឿនរបស់ព្រះពុទ្ធ ។ ទាំងអស់គ្នាត្រូវតែ ស្វែងរកការរំដោះខ្លួន កាត់ផ្តាច់ឫសគល់នៃសង្សារវដ្ត ហើយនិងភាពឧត្បាតរបស់វា ហើយប្រាថ្នាដ៏មុតមាំ ដើម្បីរត់ចេញពីផ្លូវ ដែលមានទុក្ខវេទនា សេចក្តីភ័យខ្លាចនិងការឈឺចាប់វាស់ពុំបាន ក្នុងភពឧត្បាតទាំង៣ ។ ក្នុងលោកនេះអ្នកត្រូវ បណ្តុះឫសគុណធម៌យ៉ាងខ្លាំងក្លា មានចិត្តអាណិតអាសូរ ឲ្យទានដោយសប្បុរស វៀរចាកការទ្រុស្តសីល មានសេចក្តីអត់ធន់និងក្លៀវក្លា បង្ហាត់បង្រៀនគេដោយក្តីស្មោះនិងបញ្ញា បំពេញកុសលធម៌ ហើយប្រព្រឹត្តអំពើល្អ ។ ប្រសិនបើអ្នករក្សាសីលវៀរចាកហ្មត់ចត់ ដោយចិត្តត្រង់និងសតិរលឹក សូម្បីត្រឹមមួយថ្ងៃមួយយប់ អានិសង្សដែលបានមក លើសពីការធ្វើល្អ១០០ឆ្នាំ នៅក្នុងដែនដីរបស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ។ នេះមកពីនៅក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ដែលអ្វីៗកើតឡើង ដោយមិនបាច់ខំ អ្នករស់នៅទី នោះទាំងអស់ធ្វើអំពើល្អ ដោយមិនប្រព្រឹត្តអាក្រក់ សូម្បីមួយសសៃសក់ឡើយ ។ ក្នុងលោកនេះ ប្រសិនបើអ្នកធ្វើអំពើល្អ ចំនួន១០ថ្ងៃ១០យប់ អានិសង្សដែលបានមក លើសពីការធ្វើល្អ១ពាន់ឆ្នាំ ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធក្នុងទិសឯទៀត ។ នេះមកអំពីក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ក្នុងទិសឯទៀត ភាគច្រើនធ្វើអំពើល្អ ភាគតិចណាស់ដែលធ្វើអាក្រក់ ។ គឺជាដែនដីដែលអ្វីៗផ្តល់ឲ្យជាធម្មតា ដោយសារបុណ្យកុសល និងគុណធម៌របស់គេ ដូច្នេះគ្មានអំពើអាក្រក់ទេ ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងលោកនេះ ការធ្វើអំពើអាក្រក់មានច្រើនណាស់ ហើយការផ្តល់ឲ្យជាធម្មតា មានតិចណាស់ ។ គេត្រូវតែធ្វើការងារពិបាក ដើម្បីឲ្យបានអ្វីដែលគេចង់បាន ។ ដោយមកពីគេចង់បញ្ឆោតគ្នា ទៅវិញទៅមក ចិត្តរបស់គេវិលវល់ កាយរបស់គេអស់កម្លាំង ហើយគេទទួលការជូរចត់ និងទុក្ខលំបាក ។ គេរវល់តែនឹងការតស៊ូនឹងទុក្ខលំបាកយ៉ាងនេះ គ្មានពេលនឹងឈប់សម្រាក ។
ដោយសេចក្តីអាណិត ចំពោះអ្នកនិងទេវតា និងមនុស្សឯទៀត តថាគតសុខចិត្តទទួលទុក្ខលំបាក ក្នុងការជំរុញអ្នក ឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើល្អ ។ តថាគតបានឲ្យរបៀបធ្វើ ដែលល្មមសំគួរដល់សមត្ថភាពរបស់អ្នកហើយ ។ អ្នកបានទទួលយក ការបង្ហាត់បង្រៀនរបស់តថាគត ហើយប្រតិបត្តិតាម ហើយក៏បានចូលទាំងអស់ ក្នុងមាគ៌ាតាមបំណង របស់អ្នកហើយ ។
ពេលណាក៏ដោយ ដែលព្រះពុទ្ធយាងមក ហើយគង់នៅ គ្មានប្រទេស ក្រុងបូរី ឬភូមិស្រុក ដែលមិនបានទទួលពរជ័យ ពីគុណធម៌របស់ព្រះអង្គទេ ។ នគរទាំងមូលបានស្ងប់ក្នុងសន្តិភាព និងការស្រុះស្រួលគ្នា ។ ព្រះអាទិត្យនិងព្រះច័ន្ទ ចែងចាំងពន្លឺបរិសុទ្ធខ្យល់បក់និងភ្លៀងធ្លាក់ ត្រូវតាមពេលវេលាល្អ ។ គ្មានភ័យវិបត្តិ ឬជម្ងឺរាតត្បាតទេ ហើយដូច្នេះប្រទេសក្លាយជា សម្បូរភោគសម្បត្តិ ហើយប្រជាជនបានសុខសន្តិភាព ។ ទាហាននិងអាវុធ ក្លាយជាឥតប្រយោជន៍ ហើយមនុស្សឲ្យតម្លៃ ដល់គុណធម៌ ធ្វើសប្បុរសធម៌ ហើយហ្មត់ចត់ក្នុងការមិនប្រកាន់ខ្លួន ដោយឥរិយាបថទន់ភ្លន់ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលបន្តទៀតថាៈ សេចក្តីកង្វល់របស់តថាគត ចំពោះអ្នក ទេវតានិងមនុស្ស ច្រើនជាងរបស់មាតាបិតាចំពោះបុត្រ ។ តថាគតបានត្រាស់ ជាព្រះពុទ្ធក្នុងលោកនេះ បំផ្លាញចោលនូវឧត្បាត៥ កំចាត់សេចក្តីឈឹចាប់៥ ហើយនិងពន្លត់អគ្គី៥ ។ តថាគតបានតទល់នឹងសេចក្តីអាក្រក់ ដោយសេចក្តីល្អ ផ្តាច់ឫសនៃសេចក្តីទុក្ខ ពីការកើត-ស្លាប់ ហើយជួយមនុស្សឲ្យយកបាន នូវគុណធម៌៥ ហើយបានដល់បរមសុខ នៃព្រះនិព្វានដែលប្រាសចាកសង្ខារ ។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់អំពីតថាគត ចាកចេញអំពីលោកនេះ ទៅ ការបង្រៀនរបស់តថាគត នឹងចុះអន់ថយបន្តិចម្តងៗ មនុស្សនឹងធ្លាក់ចុះទៅក្នុង ការបញ្ចើចបញ្ចើនិងបោកបញ្ឆោត ហើយធ្វើអំពើអាក្រក់ផ្សេងៗ បណ្តាលឲ្យសេចក្តីឈឺចាប់៥ និងអគ្គី៥ កើតត្រឡប់មកវិញ ។ លុះពេលកន្លងយូរទៅ សេចក្តីឈឺចាប់កាន់តែកើនខ្លាំងឡើងៗ ។ ដោយមិនអាចរាប់រៀប បានសព្វគ្រប់ តថាគតគ្រាន់តែប្រាប់អ្នក ដោយត្រួសៗប៉ុណ្ណោះ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលទៅកាន់ ព្រះមេត្រេយថាៈ អ្នករាល់គ្នាត្រូវពិចារណា រឿងនេះឲ្យបានល្អិតល្អន់ បង្រៀននិងដាស់តឿនគ្នា ទៅវិញទៅមក ហើយប្រុងប្រយ័ត្ន កុំឲ្យធ្វើខុសនឹងសេចក្តីពន្យល់ របស់ព្រះពុទ្ធ ។
ព្រះពោធិសត្វមេត្រេយ សំពះព្រះពុទ្ធ ហើយទូលថាៈ ព្រះពុទ្ធជាអម្ចាស់! ការរំលឹកដាស់តឿនរបស់ព្រះអង្គ ពិតជាដោយព្រះទ័យស្មោះត្រង់ និងដោយយកព្រះទ័យទុកដាក់ ពិតប្រាកដមែន ។ មនុស្សក្នុងលោក ពិតជាដូចព្រះអង្គបានរាប់រៀបមែន ។ ឱព្រះតថាគត! ព្រះអង្គអាណិតអាសូរ និងថែរក្សាយើងខ្ញុំ ដោយឥតរើសមុខ ហើយរកវិធីរំដោះយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា ពីសេចក្តីឈឺចាប់ ។ ដោយបានទទួលយល់ព្រម ចំពោះសេចក្តីក្រើនរំលឹកជាញឹកញយ របស់ព្រះពុទ្ធ ខ្ញុំព្រះករុណានឹងប្រុងប្រយ័ត្ន មិនប្រព្រឹត្តកន្លងសេចក្តីរំលឹកដាស់តឿន ទាំងនោះឡើយ ។
ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈនិងដែនដីបរិសុទ្ធបង្ហាញដល់ក្រុមប្រជុំ
[កែប្រែ][41] ព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី)មានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទថាៈ ម្នាលអានន្ទ! ចូរអ្នក ក្រោកឈរឡើង រៀបចីពររបស់អ្នកឲ្យបានល្អ ផ្គុំបាតដៃទាំងពីរសំពះ ហើយធ្វើគារវកិច្ចនិងគោរពបូជា ចំពោះព្រះអមិតាភៈ ។ ព្រះពុទ្ធនិងព្រះតថាគតទាំងឡាយ ក្នុងដែនដីនៃទិសទាំង១០ ពោលសរសើរដោយព្រម ជានិច្ចដល់គុណធម៌ របស់ព្រះពុទ្ធអង្គនេះ ដែលគ្មានការជាប់ជំពាក់ និងព្រះសកម្មភាពគ្មានអ្វីរារាំងបាន ។
ព្រះអានន្ទក្រោកឈរ តម្រង់ចីពររបស់ព្រះអង្គ ឲ្យបានរៀបរយល្អ ធ្វើឥរិយាបថត្រឹមត្រូវ បែរព្រះភ័ក្រ្តទៅទិសខាងលិច ហើយបង្ហាញនូវការគោរពដ៏ស្មោះ ផ្គុំព្រះហស្ថសំពះ ក្រាបចុះលើដី ហើយគោរពបូជាចំពោះ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ។ រួចហើយព្រះអង្គទូលព្រះពុទ្ធសក្យមុនីថាៈ ព្រះដ៏មានយសក្នុងលោក! ខ្ញុំព្រះអង្គសូមឲ្យបានឃើញ ព្រះពុទ្ធអង្គនោះ ដែនដីសុខាវតីរបស់ព្រះអង្គ ហើយនិងព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័ក ដែលរស់នៅក្នុងដែនដីនោះ ។
បន្ទាប់ពីព្រះអានន្ទ បានពោលនូវពាក្យទាំងនេះភ្លាម ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈបញ្ចេញពន្លឺដ៏អស្ចារ្យ ដែលបំភ្លឺគ្រប់ដែនដីព្រះពុទ្ធទាំងអស់ ។ ភ្នំដែកដែលព័ទ្ធជុំវិញ ភ្នំសុមេរុ ព្រមទាំងភ្នំធំនិងភ្នំតូច និងអ្វីៗទាំងអស់ទៀត ទទួលពន្លឺដូចមាសចាំងទៅលើដូចគ្នា ។ ពន្លឺនោះដូចជាទឹកជំនន់ ដែលបំពេញចក្រវាឡទាំងមូល នៅពេលបញ្ចប់នៃការប្រែប្រួល ដែលអ្វីៗរាប់ពុំអស់ ត្រូវលេចក្នុងទឹក ហើយគ្មានអ្វីក្រៅពីផ្ទៃទឹក វែងឆ្ងាយតាមតែភ្នែកមើលឃើញ ។ ពន្លឺភាយចេញពីព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ មានសភាពយ៉ាងដូច្នេះ ។ ពន្លឺទាំងអស់នៃព្រះសាវ័ក និងព្រះពោធិសត្វ ត្រូវស្រអាប់និងអន់ថយ ហើយនៅមានតែពន្លឺព្រះពុទ្ធ ចាំងត្រចះត្រចង់ដ៏រុងរឿង ។
នៅពេលនោះព្រះអានន្ទ ឃើញព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ មានសភាពដ៏រុងរឿងនិងខ្ពង់ខ្ពស់ ដូចជាភ្នំសុមេរុ ដែលលេចឡើងផុតលោកទាំងមូល ។ គ្មានកន្លែងណាមួយ ដែលមិនភ្លឺដោយពន្លឺ ដែលចាំងភាយចេញពីកាយ របស់ព្រះអង្គឡើយ ។ បរិវានៃព្រះពុទ្ធ(សក្យមុនី) ទាំង៤ពួកក្នុងទីប្រជុំ បានឃើញទិដ្ឋភាពទាំងនេះ ព្រមគ្នាក្នុងពេលតែមួយ ។ អ្នកដែលនៅក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធឯណោះ ក៏ឃើញអ្វីៗក្នុងលោកនេះដូចគ្នាដែរ ។
កំណើត២យ៉ាងក្នុងដែនដីបរិសុទ្ធ
[កែប្រែ][42] បន្ទាប់មកព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះអានន្ទ និងព្រះពោធិសត្វមេត្រេយថាៈ តើអ្នកបានឃើញដែនដីនោះ ពេញទៅដោយរបស់ប្រណិតនិងរុងរឿង ទាំងអស់នោះជារបស់ទិព្វ សុទ្ធតែកើតឡើងដោយឯកឯង តាំងពីដីរហូតដល់ស្ថានសួគ៌បរិសុទ្ធ?
ព្រះអានន្ទឆ្លើយថាៈ ព្រះករុណាព្រះអង្គ ខ្ញុំព្រះករុណាបានឃើញពិតមែនហើយ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលសួរថាៈ តើអ្នកបានឮសម្លេងរំពង របស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ កំពុងពន្យល់ធម៌ដល់លោកទាំងអស់ ដឹកនាំសត្វមានវិញ្ញាណ ទៅកាន់មាគ៌ារបស់ព្រះពុទ្ធ ដែរឬទេ?
ព្រះអានន្ទឆ្លើយថាៈ ព្រះករុណាព្រះអង្គ ខ្ញុំព្រះករុណាបានឮពិតមែនហើយ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលសួរបន្ថេមទៀតថាៈ តើអ្នកបានឃើញអ្នករស់នៅ ក្នុងដែនដីនោះ ធ្វើដំណើរទៅមកដោយសេរី ជិះវិមានអណ្តែតនៃរតនៈ៧យ៉ាង ដែលមានទំហ៊ុំធំរហូតដល់រាប់រយពាន់យោជន៍ ទៅធ្វើសក្ការៈចំពោះព្រះពុទ្ធ នៃដែនដីទាំងឡាយក្នុងទិសទាំង១០ ដែរឬទេ?
ព្រះអានន្ទឆ្លើយថាៈ ព្រះករុណាព្រះអង្គ ខ្ញុំព្រះករុណាបានឃើញពិតមែនហើយ ។
តើអ្នកបានឃើញថា អ្នករស់នៅដែនដីនោះខ្លះ មានលក្ខណៈជាអ្នកមិនទាន់ពេញរូបដែរឬទេ?
ព្រះករុណាព្រះអង្គ ខ្ញុំព្រះករុណាបានឃើញ ។ អ្នកដែលមានលក្ខណៈមិនទាន់ពេញរូបនោះ រស់នៅក្នុងវិមានខ្ពស់ ១រយទៅ៥រយយោជន៍ ដែលអ្នកទាំងនោះសោយសម្បត្តិទិព្វ ដូចទេវតានៅស្ថានតាវតឹង្សដែរ ។
ហេតុដែលបណ្តាលឲ្យមានកំណើត២យ៉ាង
[កែប្រែ][43] ពេលនោះព្រះពោធិសត្វមេត្រេយ ក្រាបទូលសួរព្រះពុទ្ធថាៈ បពិតព្រះអង្គដ៏មានយសក្នុងលោក! តើព្រោះហេតុអ្វី បានជាអ្នករស់នៅខ្លះ ក្នុងដែនដីនោះ កើតឡើងមិនទាន់ពេញរូប ហើយអ្នកខ្លះទៀត កើតឡើងដោយការប្រែរូប ពេញលក្ខណៈ?
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលឆ្លើយថាៈ មេត្រេយ! ប្រសិនណាបើមាន សត្វមានវិញ្ញាណដែលខិតខំធ្វើកុសលបុណ្យផ្សេងៗ ដើម្បីឲ្យបានទៅកើត ក្នុងដែនដីនោះ នៅពេលដែលគេមានសេចក្តីសង្ស័យ អ្នកទាំងនោះមិនអាចយល់ នូវបញ្ញារបស់ព្រះពុទ្ធ បញ្ញាដែលមិនអាចយល់បាន បញ្ញាដែលមិនអាចពិពណ៌នាបាន បញ្ញាមហាយានគ្មានព្រំដែន ហើយពុំអាចប្រៀបធៀបបាន គ្មានអ្វីស្មើ ហើយនិងបញ្ញាដែលខ្ពស់បំផុត គ្មានអ្វីលើសបាន ។ ថ្វីដ្បិតតែគេសង្ស័យ ចំពោះបញ្ញាទាំងនោះ គេនៅតែជឿទៅលើ ទោសនៃអំពើបាប ផលល្អនៃអំពើបុណ្យ ហើយបណ្តុះបណ្តាលឃ្លាំងបុណ្យ ប្រាថ្នាឲ្យបានកំណើតក្នុងដែនដីនោះ ។ បុគ្គលបែបនេះកើតនៅក្នុងវិមាន ដែលគេរស់នៅអស់៥០០ឆ្នាំ មិនអាចឃើញព្រះពុទ្ធ មិនអាចស្តាប់ការបង្រៀនធម៌របស់ព្រះអង្គ ឬឃើញព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័ក ដែលរស់នៅក្នុងដែនដីនោះទេ ។ ព្រោះហេតុនេះហើយ ទើបកំណើតបែបនេះ ក្នុង ដែនដីបរិសុទ្ធ ហៅថាកំណើតមិនទាន់ពេញរូប ។
ប្រសិនបើមានសត្វមានវិញ្ញាណ ដែលជឿជាក់ចំពោះបញ្ញាទាំងនោះ តាំងពីបញ្ញាព្រះ ពុទ្ធ ដល់បញ្ញាខ្ពស់បំផុត សាងអំពើបុណ្យកុសល ហើយឧទិសបុណ្យកុសលនោះ ឆ្ពោះទៅរកដែនដីបរិសុទ្ធ ដោយចិត្តស្មោះ បុគ្គលប្រភេទនេះនឹងកើត ដោយប្រែរូបភ្លាម អង្គុយពែនភ្នែន លើផ្កាឈូករតនៈ៧ពណ៌ ហើយបាននូវរូបសម្បត្តិដ៏រុងរឿង បញ្ញានិងគុណសម្បត្តិ ដូចគ្នានឹងព្រះពោធិសត្វឯទៀត ដែលរស់នៅក្នុងទីនោះ ។
ព្រះពុទ្ធសក្យមុនីលើកទឹកចិត្តអំពីជំនឿ
[កែប្រែ][44] ម្នាលមេត្រេយ! លើសពីនេះទៀត ប្រសិនបើព្រះពោធិសត្វខ្ពង់ខ្ពស់ ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ នៃទិសផ្សេងៗ មានបំណងចង់ជួបព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ហើយគោរពបូជា ថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈដល់ព្រះអង្គ និងព្រះពោធិសត្វ និងព្រះសាវ័កដែលរស់នៅទីនោះ អ្នកទាំងនោះបន្ទាប់ពីមរណៈភាព នឹងបានទៅកើតក្នុងដែនដី របស់ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈ ។ គេនឹងកើតក្នុងផ្កាឈូករតនៈ៧ពណ៌ ដោយការប្រែរូបភ្លាម ។
មេត្រេយ! អ្នកគប្បីដឹងថា អ្នកដែលកើតដោយការប្រែរូប មានញាណដ៏ឧត្តម ចំណែកអ្នកដែលកើតក្នុងភាព មិនទាន់ពេញរូបលក្ខណៈ ខ្វះញាណទាំងនោះ ហើយត្រូវចំរើនឡើងអស់៥០០ឆ្នាំ ដោយមិនអាចឃើញព្រះពុទ្ធ ឮការបង្រៀនធម៌របស់ព្រះអង្គ ឃើញព្រះពោធិសត្វនិងព្រះសាវ័ក ថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈដល់ព្រះពុទ្ធ សិក្សាសិក្ខាបទសំរាប់ពោធិសត្វ ឬធ្វើកុសលកម្មឡើយ ។ អ្នកត្រូវដឹងថា ហេតុនេះមកពីអ្នកទាំងនោះ កើតមានសេចក្តីសង្ស័យ ហើយខ្វះបញ្ញា ក្នុងជាតិដែលកន្លងមកហើយនោះ ។
កំណើតមិនទាន់ពេញរូប
[កែប្រែ][45] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះពោធិសត្វមេត្រេយថាៈ ឧបមាថាស្តេចចក្រពត្រាធិរាជ មានបន្ទប់ពិសេសមួយ ដែលលំអរដោយរតនៈវត្ថុ៧យ៉ាង ហើយមានគ្រែពូក តុបតែងទៅដោយផ្ទាំងបដាសូត្រ ព្យួរពីពិដានខាងលើ ។ ប្រសិនបើក្សត្រខ្លះធ្វើខុសវិន័យ ប្រឆាំងនឹងស្តេច ត្រូវគេយកទៅដាក់ក្នុងបន្ទប់នោះ ហើយចងដោយច្រវាក់មាស ។ នៅទីនោះ ក្សត្រទាំងនោះមានគេបំរើ ម្ហូបចំណីភេសជ្ជៈ សម្លៀកបំពាក់ គ្រែអង្គុយនិងពូកខ្នើយ ផ្កានិងគ្រឿងក្រអូប ហើយអាចកំសាន្តដូរ្យដន្ត្រី ។ ត្រូវគេបំរើដូចស្តេចចក្រពត្រាធិរាជដែរ ក្សត្រទាំងនោះគ្មានចង់បានអ្វីទៀតទេ ។ តើអ្នកគិតថា ក្សត្រទាំងនោះ ចង់រស់នៅទីនោះឬទេ?
ព្រះមេត្រេយឆ្លើយថាៈ ទេ! ក្សត្រទាំងនោះមិនចង់រស់នៅ ក្នុងទីនោះទេ ។ គេនឹងរកវិធីផ្សេងៗ ដើម្បីសុំឲ្យអ្នកមានអំណាច ជួយគេឲ្យរំដោះខ្លួនចេញពីទីនោះ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះពោធិសត្វមេត្រេយថាៈ អ្នកដែលកើតក្នុងផ្កាឈូកមិនទាន់រីក ក៏ដូចគ្នាដែរ ។ ដោយមកពីសេចក្តីសង្ស័យ របស់អ្នកទាំងនោះ ចំពោះបញ្ញាញាណរបស់ព្រះពុទ្ធ គេក៏កើតនៅក្នុងវិមាន ។ ពិតមែនតែ គេមិនទទួលទោស ឬការប្រមាថណាមួយ សូម្បីត្រឹមតែមួយពេលក៏ដោយ ប៉ុន្តែគេត្រូវឆ្លងកាត់៥០០ឆ្នាំ ដោយមិនអាចឃើញត្រៃរតនៈ ថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈបូជាដល់ព្រះពុទ្ធ ឬបណ្តុះគុណធម៌ណាមួយបានឡើយ ។ នេះជាការចង្អៀតចង្អល់ចិត្ត ចំពោះអ្នកទាំងនោះ ។ ពិតមែនតែមានការកំសាន្តសប្បាយផ្សេងៗ គេមិនរីករាយ នឹងការរស់នៅទីនោះទេ ។
ប្រសិនបើអ្នកទាំងនោះ ត្រឡប់ជាដឹងកំហុសរបស់ខ្លួន ដែលមានពីអតីតជាតិ ហើយសូមខមាទោស ដោយការស្តាយយ៉ាងខ្លាំង ប្រសិនបើគេមានបំណង គេអាចចាកចេញពីវិមាន ហើយទៅកាន់ទីកន្លែង ដែលព្រះពុទ្ធអមិតាភៈគង់នៅ ។ ពេលនោះគេអាច គោរពបូជា និងថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈ ដល់ព្រះអង្គបាន គេថែមទាំងអាចទៅមើល ព្រះពុទ្ធ ដទៃទៀតរាប់ពុំអស់ ដើម្បីបំពេញបុណ្យកុសលផ្សេងៗ ។ មេត្រេយ! អ្នកគប្បីដឹងថា ព្រះពោធិសត្វណា ដែលបណ្តោយឲ្យ សេចក្តីសង្ស័យកើតឡើង នឹងខាតបង់នូវផលប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ ។ ព្រោះហេតុនេះ អ្នកត្រូវតែតាំងចិត្តមាំក្នុងសទ្ធា ចំពោះបញ្ញាញាណ ខ្ពស់បំផុតរបស់ព្រះពុទ្ធ ។
ទស្សនកិច្ចនៃព្រះពោធិសត្វពីដែនដីព្រះពុទ្ធដទៃ
[កែប្រែ][46] ព្រះពោធិសត្វមេត្រេយ មានបន្ទូលទៅកាន់ព្រះពុទ្ធថាៈ ព្រះដ៏មានយសក្នុងលោក! តើមានពោធិសត្វដែលមិនធ្លាក់ចុះ ប៉ុន្មានអង្គក្នុងលោកនេះ ដែលនឹងទៅកើតក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធនោះ
(អមិតាភៈ)?
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលតបថាៈ ពោធិសត្វដែលមិនធ្លាក់ចុះ ពីលោកនេះ៦៧កោដិ នឹងទៅកើតនៅទីនោះ ។ ព្រះពោធិសត្វទាំងអស់នេះ សុទ្ធតែបានថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈ ដល់ព្រះពុទ្ធរាប់ពុំអស់ ដោយសេចក្តីប្រឹងប្រែង ដូចអ្នកបានធ្វើដែរ មេត្រេយ! ។ ក្រៅពីនេះទៀត ព្រះពោធិសត្វ ដែលមានការបដិបត្តិតិចជាង និងអ្នកដែលបានបំពេញ កុសលតូចៗ ដែលមានចំនួនមិនអាចធ្វើលេខបាន ក៏នឹងទៅកើតនៅទីនោះដែរ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះមេត្រេយថាៈ មិនត្រឹមតែពោធិសត្វ អំពីលោកនេះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែពោធិសត្វពីដែនដីព្រះពុទ្ធ ក្នុងទិសដទៃទៀត ក៏កើតនៅទីនោះដែរ ។
ដំបូងនៅក្នុងដែនដីនៃ ព្រះពុទ្ធព្រះនាម បំភ្លឺដល់ទីឆ្ងាយ មានព្រះពោធិសត្វ១៨០កោដិ ដែលទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី២ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ឃ្លាំងរតនៈ មានព្រះពោធិសត្វ៩០កោដិ ដែលទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី៣ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ សម្លេងអប្បមាណ មានព្រះពោធិសត្វ២២០កោដិ ដែលទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី៤ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ រសនៃទឹកដមផ្កា មានព្រះពោធិសត្វ២៥០កោដិ ទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី៥ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ បង្ក្រាបនាគ មានព្រះពោធិសត្វ១៤០កោដិ ដែលទស្សនាទី នោះទាំងអស់ ។ ទី៦ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ឧត្តមឫទ្ធី មានព្រះពោធិសត្វ១៤ពាន់ ដែលទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី៧ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ សឹង្ហៈ មានព្រះពោធិសត្វ៥០០កោដិ ដែលទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី៨ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ពន្លឺឥតធូលី មានព្រះពោធិ សត្វ៨០កោដិ ដែលទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី៩ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ កំពូលគុណធម៌ មានព្រះពោធិសត្វ៦០កោដិ ដែលទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី១០ក្នុងដែនដី
ព្រះពុទ្ធ ភ្នំនៃគុណធម៌ប្រណិត មានព្រះពោធិសត្វ៦០កោដិ ដែលទៅទស្សនាទីនោះ ទាំងអស់ ។ ទី១១ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ ស្តេចនៃបុរស មានព្រះពោធិសត្វ១០កោដិ ដែលទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី១២ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ បុផ្ផាល្អត្រចង់ មានព្រះពោធិ សត្វច្រើនរាប់ពុំអស់ និងពុំអាចគិតលេខបាន ដែលជាអ្នកមិនធ្លាក់ចុះ ហើយមានបញ្ញាគ្មានអ្វីស្មើ ដែលពីអតីតកាល បានថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈ ដល់ព្រះពុទ្ធរាប់ពុំអស់ ហើយអាចសិក្សាការបង្រៀនធម៌ដ៏រឹងមាំ ក្នុង៧ថ្ងៃ ដែលមានតែព្រះមហាសត្វ ទើបចាប់យកបាន បន្ទាប់ពីហាត់រៀនអស់រយៈ ១រយពាន់កោដិកល្ប ។ ព្រះពោធិសត្វទាំងនោះ
ទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។ ទី១៣ក្នុងដែនដីព្រះពុទ្ធ គ្មានសេចក្តីខ្លាច មានព្រះពោធិសត្វឧត្តម៧៩០កោដិ និងព្រះពោធិសត្វថ្នាក់ទាប និងភិក្ខុរាប់ពុំអស់ ទៅទស្សនាទីនោះទាំងអស់ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះមេត្រេយថាៈ មិនត្រឹមតែព្រះពោធិសត្វ មកពីដែនដីព្រះពុទ្ធ១៤នោះ ទៅទស្សនាដែនដីនោះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែនៅមានព្រះពោធិសត្វ ពីដែនដីព្រះពុទ្ធរាប់ពុំអស់ ក្នុងទិសទាំង១០ ដែលពុំអាចគិតលេខបាន ។ សូម្បីប្រសិនបើតថាគតគ្រាន់តែប្រាប់អ្នក ឈ្មោះព្រះពុទ្ធក្នុងទិសទាំង១០ ហើយនិងចំនួនព្រះពោធិសត្វ និងភិក្ខុ ដែលទៅទស្សនាដែនដីនោះ រាប់ចំនួនទាំងថ្ងៃទាំងយប់ អស់១កល្ប ក៏តថាគតនៅតែរាប់ពុំចប់ ។ ព្រោះហេតុនេះហើយ បានជាតថាគត រាប់រៀបប្រាប់អ្នកដោយខ្លីៗប៉ុណ្ណោះ ។
ព្រះពុទ្ធសក្យមុនីលើកទឹកចិត្តឲ្យទទួលយកសូត្រនេះ
[កែប្រែ][47] ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះមេត្រេយថាៈ ប្រសិនបើមានអ្នក ដែលឮឈ្មោះ ព្រះពុទ្ធអង្គនោះ ហើយរីករាយយ៉ាងខ្លាំង ដូចបានរាំ ហើយចងចាំព្រះអង្គបានត្រឹមមួយដង នោះអ្នកត្រូវដឹងថា អ្នកទាំងនោះ បានផលប្រយោជន៍ដ៏ច្រើន ដោយបានទទួលនូវគុណធម៌ គ្មានអ្វីលើស ។ ព្រោះហេតុនេះហើយ មេត្រេយ! សូម្បីតែប្រសិនបើភ្លើងឆេះពេញក្នុងលោកទាំង១រយកោដិ ក៏អ្នកត្រូវតែឆ្លងកាត់វា ដើម្បីបានស្តាប់សូត្រនេះ ដើម្បីបង្កើតសទ្ធាដ៏រីករាយ ដើម្បីលើកស្ទួយនិងសូត្រ ហើយប្រតិបត្តិតាមការបង្រៀន របស់សូត្រនេះ ។ នេះព្រោះតែមានព្រះពោធិសត្វជាច្រើន ដែលចង់ឮការបង្រៀននេះ ប៉ុន្តែនៅពុំទាន់បានឮ ។ ប្រសិនបើមានសត្វមានវិញ្ញាណ ដែលបានឮសូត្រនេះ អ្នកទាំងនោះនឹងបាននូវការមិនធ្លាក់ចុះ ក្នុងការសម្រេចការត្រាស់ដឹង ខ្ពស់បំផុត ។
ព្រោះហេតុដូច្នេះ អ្នកត្រូវទទួលយកជំនឿ ដោយចិត្តតែមួយ លើកស្ទួយហើយសូត្រ និងប្រតិបត្តិតាមការប្រៀនប្រដៅ នៃសូត្រនេះ ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូលបន្ថែមទៀតថាៈ តថាគតបានពន្យល់ អំពីការបង្រៀននេះ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ នៃសត្វមានវិញ្ញាណ ហើយធ្វើឲ្យអ្នកអាចឃើញ ព្រះពុទ្ធអមិតាភៈនិងអ្វីៗទាំងអស់ ក្នុងដែនដីរបស់ព្រះអង្គ ។ ចូរអ្នកខិតខំធ្វើ អ្វីដែលអ្នកត្រូវធ្វើ ។ បន្ទាប់ពីតថាគតចូលបរិនិព្វានទៅ កុំបណ្តោយឲ្យ សេចក្តីសង្ស័យកើតឡើងឲ្យសោះ ។ ក្នុងអនាគតខាងមុខ គម្ពីរធម៌និងការប្រៀនប្រដៅ របស់ព្រះពុទ្ធ នឹងត្រូវសាបសូន្យ ។ ដោយក្តីអាណិតនិងករុណា តថាគតនឹងរក្សាទុកសូត្រនេះ ជាពិសេស ហើយទ្រទ្រង់វាក្នុងលោក ឲ្យស្ថិតស្ថេរ១រយឆ្នាំថែមទៀត ។ សត្វលោកទាំងឡាយណា ដែលជួបប្រទះសូត្រនេះ នឹងបានដល់ការរួចរំដោះ តាមសេចក្តីប្រាថ្នារបស់ខ្លួន ។
ព្រះពុទ្ធមានព្រះបន្ទូល ទៅកាន់ព្រះមេត្រេយថាៈ ជាការពិបាកនឹងបានជួប និងឃើញព្រះតថាគត នៅពេលដែលព្រះអង្គ ត្រាស់ដឹងក្នុងលោក ។ ការបង្រៀនរបស់ព្រះពុទ្ធនិងគម្ពីរធម៌ ពិបាកនឹងចូលដល់ ពិបាកនឹងឮ ។ ជាការពិបាកថែមទៀតគឺ ឮការបង្រៀនឧត្តម បារមីតាសម្រាប់ព្រះពោធិសត្វ ។ ជាការពិបាកទៀតគឺ ជួបនឹងគ្រូល្អ ស្តាប់ព្រះធម៌ និងអនុវត្តន៍ការបដិបត្តិ ។ ប៉ុន្តែក្នុងការពិបាកទាំងអស់នោះ ការពិបាកជាងគេបំផុតគឺ ការបានឮនូវសូត្រនេះ មានសទ្ធាទៅលើសូត្រនេះ ដោយសេចក្តីរីករាយ ហើយចាប់យកដោយរួសរាន់ ។ គ្មានអ្វីពិបាកជាងនេះទៀតទេ ។ តថាគតបានប្រមូលធម៌ របស់តថាគតយ៉ាងនេះ តថាគតបានពន្យល់ធម៌ របស់តថាគតយ៉ាងនេះ តថាគតបានបង្រៀនធម៌ របស់តថាគតយ៉ាងនេះ ។ អ្នកត្រូវទទួលយកធម៌ទាំងនេះ ហើយបដិបត្តិវា តាមវិធីដែលបានបញ្ញត្តិមកហើយ ។
សេចក្តីបញ្ចប់
[កែប្រែ][48] នៅពេលដែលព្រះដ៏មានយសក្នុងលោក បានបញ្ចប់សេចក្តីពន្យល់ នៃសូត្រនេះសេចក្តីប្រាថ្នាចង់បាន ការត្រាស់ដឹងខ្ពស់បំផុត ត្រូវបានរលឹកឡើងនៅក្នុងចិត្ត របស់សត្វមានវិញ្ញាណរាប់ពុំអស់ ។ មនុស្ស១២ពាន់នយុត្ត បានសម្រេចធម្មចក្ខុបរិសុទ្ធ ទេវតានិងមនុស្ស២២កោដិ បានសម្រេចអនាគាមិ ភិក្ខុ៨សែនបានសម្រេច អាសវក្ខយ្យេញាណ(បញ្ញាកំចាត់អាសវកិលេស) ព្រះពោធិសត្វ៤០កោដិ បានសម្រេចការមិនធ្លាក់ចុះ(នៅជាពោធិសត្វដរាបដល់ ត្រាស់ដឹងជាព្រះពុទ្ធ) ហើយអ្នកទាំងអស់គ្នា ប្រដាប់ដោយគុណធម៌ នៃអធិដ្ឋានសកល នឹងបានសម្រេច ការត្រាស់ដឹងពេញបរិបូណ៌
នៅទីបំផុត ។
នៅពេលនោះ ភពចក្រវាឡទាំងមូល នៃលោកទាំង១០០កោដិ កក្រើករញ្ជួយ៦បែបហើយពន្លឺដ៏អស្ចារ្យក្រៃលែង ចាំងបំភ្លឺដែនដីទាំងអស់ ក្នុងទិសទាំង១០ ។ ភ្លេងតន្រី្ត១០០ពាន់យ៉ាង លេងប្រគំដោយឯកឯង ហើយបុផ្ផាដ៏អស្ចារ្យធ្លាក់ចុះ ពីលើមេឃមកពាសពេញ ។
ពេលដែលព្រះពុទ្ធ បានប្រទាននូវសូត្រនេះ ចប់សព្វគ្រប់ហើយ ព្រះពោធិសត្វមេត្រេយ ហើយនិងព្រះពោធិសត្វ ដែលមកពីដែនដីក្នុងទិសទាំង១០ ជាមួយនឹងព្រះអានន្ទជារាមច្បង សាវ័កធំៗឯទៀត ហើយនិងអ្នកទាំងអស់ក្នុងអង្គប្រជុំ គ្មានសល់ មានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយ ចំពោះធម្មទេសនា របស់ព្រះពុទ្ធគ្រប់ៗគ្នា ៕
ចប់មហាសុខាវតីវ្យូហសូត្រ
This Sutra expounds the Sacred Story of Amitabha and was delivered by Shakyamuni Buddha
and translated into Chinese during the Ts'ao-Wei dynasty by
the Tripitaka Master Samghavarman from India.
Translated from Chinese by Hisao Inagaki
បកប្រែជាភាសាខ្មែរដោយ ហេង ជា