ផានផាន
| 3rd century CE–7th century CE | |||||||||
 Approximate location of Pan Pan. | |||||||||
| ធានី | Unknown | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ភាសាទូទៅ | Unknown | ||||||||
| សាសនា | Hinduism | ||||||||
| រដ្ឋាភិបាល | Monarchy | ||||||||
| |||||||||
| សព្វថ្ងៃជាផ្នែកនៃ | Malaysia Thailand | ||||||||
ផាន់ផាន គឺជាអាណាចក្រ ហិណ្ឌូ តូចមួយដែលគេជឿថាមាននៅប្រហែលសតវត្សទី 3 ដល់ទី 7 នៃគ.ស។ វាត្រូវបានគេជឿថាមានទីតាំងនៅឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងកើតនៃ ឧបទ្វីបម៉ាឡេ ដែលមានមតិខុសគ្នាពីកន្លែងណាមួយនៅ Kelantan ឬ Terengganu ក្នុង ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី សម័យទំនើប [១] រហូតដល់តំបន់ជុំវិញ ស្រុក Phunphin ខេត្ត Surat Thani ក្នុង ប្រទេសថៃ ទំនើប។ [២]
យោងតាមអត្ថបទរបស់ចិន Jiu Tang Shu ផាន់ផានមានព្រំប្រទល់នៅភាគខាងត្បូងជាមួយ Langkasuka, [១] :53និងនៅភាគខាងជើងជាមួយ Tun Sun នៅជិត Isthmus Kra ។ [៣] :259Jacq-Hergoualc'h ប៉ាន់ស្មានថា ព្រំដែនប្រហែលជាស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងនៃ ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជប្រហែលជានៅជិត សងខ្លា ។ [១] :53
បន្ទាប់ពីប្រទេសជិតខាងខាងជើង ទុន ស៊ុន ទទួលបានឯករាជ្យពី ហ្វូណន ហើយបានក្លាយជា ឡាង-ចៀ ឬ ឡាង-យ៉ា-សៀ នៅចុងសតវត្សទី៥នៃគ.ស ភាគខាងត្បូងរបស់វាបានចូលរួមជាមួយផានផានក្នុងសតវត្សទី៦ [៣] :262–263ចំណែកទឹកដីខាងជើងបានក្លាយជា ទ្វារវតី ។ [៣] :268–269
វាត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានទំនាក់ទំនងជាមួយ ព្រះរាជាណាចក្រប៉ាតានី ដែលបានកាន់កាប់តំបន់ដូចគ្នាជាច្រើនសតវត្សក្រោយមក និងមានភាពខុសគ្នាខ្លះនៅក្នុងវប្បធម៌ និងភាសាទៅកាន់តំបន់ម៉ាឡេផ្សេងទៀតនៅក្បែរនោះ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
[កែប្រែ]មានគេដឹងតិចតួចអំពីនគរនេះ។
ផានផាន បានបញ្ជូនបេសកកម្មដំបូងរបស់ខ្លួនទៅកាន់ រាជវង្ស លីវ សុង របស់ចិននៅចន្លោះឆ្នាំ 424 នៃគ.ស 453 [៤] :52ពីទីនេះ កៅណ្ឌិន្យទី២ ត្រូវបានគេនិយាយថាបានព្យាយាមបញ្ចូល សាសនាហិណ្ឌូ ឡើងវិញទៅកាន់ ព្រះរាជាណាចក្រហ្វូណន នៅផ្នែកម្ខាងទៀតនៃ ឈូងសមុទ្រសៀម ។ [៥]
ផានផានបានផ្ញើសួយសារអាករដល់ រាជវង្ស លាង និង រាជវង្ស ឈិន នៃប្រទេសចិន។ នៅឆ្នាំ 529, 533, 534, 535 និង 571 [៦] នៅឆ្នាំ 616 និង 637 ផានផាន បានផ្ញើសួយសារអាករដល់ រាជវង្សថាង។ [៧]
នគរនេះត្រូវបានសញ្ជ័យដោយ ស្រីវិជ័យ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ ធម៌សេតុ មុនឆ្នាំ 775 ។ [៨]
ទោះបីជាកម្រក៏ដោយ ការរកឃើញខាងបុរាណវត្ថុបង្ហាញពីភស្តុតាងនៃការរីកដុះដាលសេដ្ឋកិច្ចដ៏រស់រវើកនៅក្នុងតំបន់ តាមរយៈពាណិជ្ជកម្មតាមសមុទ្រអន្តរជាតិ។ [៩]
សូមមើលផងដែរ
[កែប្រែ]- នគរស៊ីធម្មរាជ
- ជ្រលងភ្នំប៊ូចាង
- ប្រវត្តិសាស្រ្តនៃ Kedah
ឯកសារយោង
[កែប្រែ]- ↑ ១,០ ១,១ ១,២ Early Civilizations of Southeast Asia. 2007. ល.ស.ប.អ. 978-0-7591-0279-8.
- ↑ Origin of Man in Southeast Asia 3 Volume 3: Indianization and the Temples of the Mainland; Part 3 Pre-Modern Thailand, Laos and Burma. 2016. ល.ស.ប.អ. 978-1633237278.
- ↑ ៣,០ ៣,១ ៣,២ Lawrence Palmer Briggs (1950). "The Khmer Empire and the Malay Peninsula". The Far Eastern Quarterly 9 (3). DOI:10.2307/2049556. Retrieved on 5 កក្កដា 2024.
- ↑ Coedès, George (1968). Walter F. Vella. រៀ. The Indianized States of Southeast Asia. trans.Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ល.ស.ប.អ. 978-0-8248-0368-1.
- ↑ Hall, D.G.E. (1981). A History of South-East Asia, Fourth Edition. Hong Kong: Macmillan Education Ltd.. pp. 38. ល.ស.ប.អ. 0-333-24163-0.
- ↑ Annals of Liang dynasty. Annals of Chen dynasty
- ↑ Annal of Tang dynasty. Foreign countries at the South.
- ↑ Munoz (2006). Early Kingdoms of the Indonesian Archipelago and the Malay Peninsula. Singapore: Editions Didier Millet. pp. 130–131. ល.ស.ប.អ. 981-4155-67-5.
- ↑ Jacq-Hergoualc'h (2002) (ជាen). The Malay Peninsula: Crossroads of the Maritime Silk-Road (100 Bc-1300 Ad). BRILL. pp. 158–159. ល.ស.ប.អ. 978-90-04-11973-4. https://books.google.com/books?id=a5rG6reWhloC.