អានីមេ

តំណាងសិល្បៈរបស់ក្មេងស្រីដែលមានចរិតលក្ខណៈនៃចរិតលក្ខណៈជីវចល។

អានីមេ (「アニメ」 anime) ជាពាក្យភាសាជប៉ុនដែលមកពីពាក្យភាសាអង់គ្លេសថា «animation» ពាក្យភាសាបារាំងថា «animé» និងពាក្យភាសាឡាតាំង ដែលមានន័យថា «ចលនា» ប៉ុន្តែអត្ថន័យបានក្លាយថាពាក្យជាក់លាក់នៅភាសាជប៉ុន មានន័យថា «ភាពយន្តគំនូរជីវចល»។ នៅខាងក្រៅប្រទេសជប៉ុន អានីមេមានន័យថាភាពយន្តគំនូរជីវចលសញ្ជាតិជប៉ុន ដោយមានលក្ខណៈផ្លូវសិល្បៈដែលខុសគ្នាពីភាពយន្តគំនូរជីវចលដែលមកពីប្រភពផ្សេងទៀត។ ជាមួយរឿងសម្រួលពីអក្សរសិល្ប៍ប្រភេទផ្សេងៗគ្នា ទាំងរឿងប្រឌិត ឬពីសៀវភៅម៉ាងង៉ះប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលធ្វើឱ្យខ្សែអានីមេមានភាពទូលំទូលាយនៃរឿងរ៉ាវដែលគ្របដណ្ដប់លើអក្សរសាស្ត្រស្ទើរតែគ្រប់ប្រភេទ រួមទាំងប្រភេទរូបភាពអាសអាភាស អានីមេត្រូវបានបង្កើតឡើងជាញឹកញាប់នៅក្នុងភាគប្រចាំសប្តាហ៍ដើម្បីបង្ហាញនៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ ផ្នែកខ្លះនៃខ្សែភាពយន្តអានីមេត្រូវបានផលិតជាខ្សែភាពយន្តពេញដែលនឹងត្រូវចាក់បញ្ចាំងនៅក្នុងរោងភាពយន្ត ហើយផ្នែកផ្សេងទៀតត្រូវបានធ្វើឡើងជាស៊េរី សម្រាប់ការលក់ដោយផ្ទាល់ជាទ្រង់ទ្រាយឌីវីឌី វីស៊ីឌី និងវីដេអូ ដែលជាភាគជាក់លាក់ដែលមិនត្រូវបានចាក់ផ្សាយ បានហៅ អូវីអេ (Original Video Animation) ហើយឥឡូវនេះមានមាតិកាដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយដោយផ្ទាល់តាមអ៊ីនធឺណិត បានហៅ អូអិនអេ (Original Net Animation) វាក៏មានខ្សែអានីមេដែលត្រូវបានគេកែសម្រួលជាស៊េរីទូរទស្សន៍ផងដែរ បច្ចុប្បន្នមានខ្សែអានីមេប្រហែល ៥០០ កំពុងត្រូវបានផលិតនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនក្នុងមួយឆ្នាំ

ប្រវត្តិ

ប្រទេសជប៉ុនបានចាប់ផ្តើមផលិតកម្មពាណិជ្ជកម្មនៃខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩១៧ ប៉ុន្តែរូបភាពជាឧបករណ៍ផ្ទុកសម្រាប់កុមារនៃខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលបណ្តាលឱ្យការចែកចាយមានកម្រិត និងការរញ្ជួយដីដ៏អស្ចារ្យរាបកានតូនៅឆ្នាំ ១៩២៣ ស្ទូឌីយោនិងការងារដំបូងត្រូវបានបំផ្លាញភាគច្រើន គំនូរជីវចលអានីមេរឿងវែងដំបូង គឺ Momotaro Uminoshinpei (桃太郎 海の神兵) ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ រាជកងទ័ពជើងទឹករបស់អធិរាជជប៉ុន នៅឆ្នាំ ១៩៤៤ សម្រាប់ប្រើក្នុងការឃោសនាក្នុងសង្គ្រាម នៅសម័យក្រោយសង្គ្រាមប្រជាប្រិយភាព ក្នុងខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលដែលវាត្រូវបានស្ដារឡើងវិញតាម រហូតទសវត្សរ៍ដល់ឆ្នាំ ១៩៦០ អ្នកផលិតខ្សែចលនា ថេស៊ឹកា អូសាមុ បច្ចេកទេសត្រួសត្រាយសម្រាប់ផលិតខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលជប៉ុន ដោយធ្វើត្រាប់តាមបច្ចេកទេសរបស់អ្នកផលិតចលនានៃឌីសនីយ៍និងការគិតពីវិធីដើម្បីកាត់បន្ថយភាពស្មុគស្មាញនិងការចំណាយ ការងាររបស់អូសាមុទទួលបានប្រជាប្រិយភាពយ៉ាងសម្បើមនៅក្រៅប្រទេសជប៉ុន ហើយត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងខ្សែភាពយន្តជាច្រើននៅអាមេរិកនិងអឺរ៉ុប រហូតដល់ចុងទសវត្សឆ្នាំ ១៩៧០ ខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលជប៉ុនបានបង្កើតលក្ខណៈបុគ្គលរបស់ពួកគេរហូតដល់ពួកគេអាចត្រូវបានបំបែកចេញពីខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលរបស់អាមេរិកច្បាស់ណាស់ នៅទសវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ អានីមេទទួលបានប្រជាប្រិយភាពយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន អាជីវកម្មផលិតអានីមេកំពុងតែរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយនៅទសវត្សឆ្នាំ ១៩៩០ និង ២០០០ ភាពល្បីល្បាញនៃខ្សែអានីមេបានរីករាលដាលនៅខាងក្រៅប្រទេសជប៉ុន ទន្ទឹមនឹងការពង្រីកទីផ្សារអានីមេនៅក្រៅប្រទេសសម្រាប់មនុស្សដែលចូលចិត្ត។

វាក្យសព្ទ

អានីមេ (アニメ) គឺជាអក្សរកាត់សម្រាប់ អានីមេសឹន (Animation) ដែលជាពាក្យដែលខ្ចីពីភាសាអង់គ្លេស (គេកត់សម្គាល់ថាវាត្រូវបានសរសេរជាកាតាកាណា) អានីមេសឹន (Animation) ដែលមានន័យថាខ្សែភាពយន្តតុក្កតា ពាក្យទាំងពីរនេះអាចផ្លាស់ប្តូរបានជាភាសាជប៉ុន ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយអក្សរកាត់ត្រូវបានប្រើជាទូទៅ ពាក្យ អានីមេ មានវិសាលភាពធំទូលាយដើម្បីគ្របដណ្តប់ខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចលទាំងមូល មិនកំណត់ចំពោះប្រភេទឬទ្រង់ទ្រាយណាមួយនៃខ្សែភាពយន្តគំនូរជីវចល

ជេប៉េននិមេសឹន (Japanimation) ដែលបណ្តាលមកពីការលាយពាក្យ ជេប៉េន ឫ ចាភែន (Japan) និង អានីមេសឹន (Animation) គឺជាពាក្យមួយទៀតដែលមានន័យដូចគ្នា អានីមេ ពាក្យនេះមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងនៅទសវត្ស ១៩៧០ និង ១៩៨០ ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រើតិចជាងញឹកញាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩០ ហើយបានបាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពមុនពាក់កណ្តាលទសវត្សឆ្នាំ ១៩៩០ នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្នពាក្យនេះប្រើតែនៅក្នុងប្រទេសជប៉ុន ដើម្បីបែងចែករវាងខ្សែភាពយន្តតគំនូរជីវចលទូទៅ (ដែលប្រជាជនជប៉ុនហៅរួមថាជា អា​នីមេ) និងភាពយន្តគំនូរជីវចលនោះផលិតកម្មក្នុងស្រុក

ប្រភេទ

អានីមេមានច្រើនប្រភេទដូចភាពយន្តអញ្ចឹង ជាឧទាហរណ៍ សកម្មភាព ដំណើរផ្សងព្រេង កំប្លែង សោកនាដកម្ម រវើរវាយ ភ័យរន្ធត់ ហារេម រ៉ូមែនទិច ចំអិន រឿងប្រឌិតបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ហើយដូច្នេះនៅលើល។

ខ្សែអានីមេភាគច្រើនមានមាតិកាពីប្រភេទអានីមេច្រើនជាងមួយ ហើយអាចផ្ទុកសារធាតុលើសពីមួយ ធ្វើឱ្យវាពិបាកក្នុងការចាត់ថ្នាក់ខ្សែអានីមេ វាជារឿងធម្មតាទេដែលខ្សែអានីមេសកម្មភាពភាគច្រើនមានលក្ខណៈកំប្លែង ហើយនៅទីនោះអាចនឹងមានការរិះគន់ផងដែរក្នុងសង្គម ដូចគ្នានេះដែរខ្សែអានីមេស្នេហាជាច្រើន មានឈុតឆាកប្រយុទ្ធដែលខ្លាំងដូចខ្សែអានីមេសកម្មភាព

ប្រភេទដែលអាចរកបានតែនៅក្នុងខ្សែភាពយន្តគឺ

• ប៊ិឆូចូ (美少女, Bishōjo, មានន័យថា: ក្មេងស្រីវ័យក្មេងដែលមានរាងស្អាត)
• ប៊ិឆូនេន (美少年, Bishōnen, មានន័យថា: ក្មេងប្រុសស្អាតល្អ)
• អេតឈិ (エッチ, Ecchi) វាត្រូវបានចាក់ឫសចេញពីអក្សរ H ក្នុងន័យជាភាសាជប៉ុនមានន័យថា អាសអាភាស ខ្សែភាពយន្តនៅក្នុងប្រភេទនេះមានរឿងកំប្លែងមនុស្សពេញវ័យអាសអាភាស ហើយមានរូបភាពងងឹតប៉ុន្តែមិនធ្លាក់ចូលក្នុងប្រភេទអាសអាភាសជាចំណុចលក់ទេ
• ហេនតៃ (変態, hentai, មានន័យថា: មិនធម្មតាទេក្នុងន័យផ្លូវចិត្ត) វាគឺជាពាក្យដែលប្រើនៅខាងក្រៅប្រទេសជប៉ុនសម្រាប់ការហៅអានីមេដែលអាចត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ជាអាសគ្រាម នៅប្រទេសជប៉ុនខ្សែអានីមេប្រភេទនេះត្រូវបានគេហៅថា Juuhachikin Anime (18禁アニメ, អានីមេសម្រាប់មនុស្សធំអាយុលើសពី ១៨ ឆ្នាំ) ឬ អេរ៉ុអានីមេ (エロアニメ, Ero Anime, មានន័យថា: អានីមេរំញោចផ្លូវភេទ)
• អានីមេសម្រាប់កុមារ កំណត់គោលដៅនៅវ័យកុមារភាព
• ឆូនេន (少年, Shounen, មានន័យថា: បុរសវ័យក្មេង) អានីមេផ្តោតលើក្មេងប្រុស
• ឆូចុ (少女, Shoujo, មានន័យថា: ក្មេងស្រី​តូច) អានីមេផ្តោតលើក្មេងស្រី
• សេនេន (青年, Seinen) អានីមេផ្តោតលើក្មេងប្រុសវ័យជំទង់ដល់បុរសដែលមានអាយុប្រហែលជា ២០ ឆ្នាំ
• ចុសេ (女性, Josei) អានីមេផ្តោតលើក្មេងស្រីវ័យជំទង់ដល់បុរសដែលមានអាយុប្រហែលជា ២០ ឆ្នាំ
• ម៉ាហុឆូចុ (魔法 少女, Mahō shōjo) ប្រភេទរងរបស់អានីមេប្រភេទឆូចុ ចរិតសំខាន់គឺក្មេងស្រីមានថាមពលវេទមន្តតែមួយ
• ម៉ាហុឆូនេន (魔法少年, Mahō shōnen) ដូចជាប្រភេទក្មេងស្រីវេទមន្ត ប៉ុន្តែតួឯកគឺជាបុរស
• ឆូចុអៃ/យូរិ (少女愛/百合, Shōjoai/Yuri) អានីមេផ្តោតលើការស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នារវាងស្ត្រី
• ឆូនេនអៃ/យ៉ាអូអ៊ិ (少年愛/やおい, Shōnenai/Yaoi) អានីមេផ្តោតលើការស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នារវាងបុរស