ខុង ជឺ៖ ភាពខុសគ្នារវាងកំណែនានា
ត r2.7.1) (រ៉ូបូ បន្ថែម: tk:Konfusiý |
ត r2.7.1) (រ៉ូបូ កែសំរួល: tk:Konfusiý |
||
បន្ទាត់ទី១៦៩៖ | បន្ទាត់ទី១៦៩៖ | ||
[[tg:Конфусиус]] |
[[tg:Конфусиус]] |
||
[[th:ขงจื๊อ]] |
[[th:ขงจื๊อ]] |
||
[[tk: |
[[tk:Konfusiý]] |
||
[[tl:Confucius]] |
[[tl:Confucius]] |
||
[[tpi:Kongzi]] |
[[tpi:Kongzi]] |
កំណែនៅ ម៉ោង១៤:១០ ថ្ងៃពុធ ទី០១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២
ខុង ជឺ (ភាសាអង់គ្លេស: Confucius, ភាសាចិន: 孔子) តាមអក្សរសាស្ត្រចិនត្រូវបានគេស្គាល់ថា "លោកគ្រូខុង" (តាមប្រតិទិនបុរាណ: ២៨ កញ្ញា ៥៥១ មុនគ.ស – ៤៧៩ មុនគ.ស) គឺជាមហាទស្សនវិទូចិនមួយរូបដ៏ល្បីល្បាញ ដែលបានបង្រៀន និងបន្សល់ទុកនូវទស្សនវិជ្ជាដ៏មានឥទ្ធិពលយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះផ្នត់គំនិត និងជីវិតរស់នៅរបស់ប្រជាជនចិន កូរ៉េ ជប៉ុន និងវៀតណាម។
ទស្សនវិជ្ជារបស់គាត់ បានបញ្ជាក់ពីធម្មចរិយាបុគ្គល និងការគ្រប់គ្រង ដោយសច្ចធម៌នៃទំនាក់ទំនងសង្គម យុត្តិធម៌ និងភាពស្មោះត្រង់។ តម្លៃទាំងនេះ បានលេចត្រដែតឡើងនៅក្នុងប្រទេសចិន លើសលទ្ធិដទៃទៀតដូចជា លទ្ធិនីតិនិយម ឬ លទ្ធិតាវ ក្នុងសម័យរាជវង្សហាន (២០៦ មុនគ.ស – គ.ស ២២០)។ ផ្នត់គំនិតរបស់ខុង ជឺ ត្រូវបានវិវឌ្ឍទៅជាប្រព័ន្ធទស្សនវិជ្ជា ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា លទ្ធិខុងជឺ។ លទ្ធិនេះ ត្រូវបាននាំចូលទៅអឺរ៉ុប ដោយអ្នកបួសនិកាយយ៉េស៊ូអ៊ិតជាតិអ៊ីតាលីឈ្មោះ Matteo Ricci ដែលបានសរសេរឈ្មោះខុង ជឺ ជាភាសាឡាតាំងលើកដំបូងថា "Confucius" (កុង.ហ្វូ.ស៊ីយូស)។
ការបង្រៀនរបស់គាត់ អាចត្រូវបានគេប្រទះឃើញនៅក្នុងចំណានអក្សរសាស្ត្រខុងជឺ គឺជាការប្រមូលផ្ដុំសម្រង់សុភាសិតខ្លី ដែលត្រូវបានគេចងក្រងឡើងអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំក្រោយមរណភាពរបស់គាត់។ ប្រវត្តិសាស្ត្រសម័យទំនើប មិនជឿថា មានឯកសារជាក់លាក់ណាមួយ អាចបញ្ជាក់បានថា ត្រូវបានសរសេរដោយខុង ជឺ នោះឡើយ។ ប៉ុន្តែ អស់រយៈពេលជិត ២,០០០ មកនេះ គាត់ត្រូវបានគេជឿថា ជាអ្នកកែសម្រួល ឬ ជាអ្នកនិពន្ធ នូវគម្ពីរបុរាណទាំងប្រាំ ដូចជា គម្ពីរប្រតិបត្តិបញ្ញត្តិសាសនាបុរាណ Classic of Rites (五經) (អ្នកកែសម្រួល) និងគម្ពីរនិទាឃៈរដូវនិងសរទរដូវ Spring and Autumn Annals (春秋) (អ្នកនិពន្ធ)។