ខេត្តឈៀងម៉ៃ

ពីវិគីភីឌា
(ត្រូវបានបញ្ជូនបន្តពី ខេត្តឆៀងម៉ៃ)
ខេត្តឈៀងម៉ៃ
ចង្វាត
เชียงใหม่
[[File:
|250px|none|alt=|ពីឆ្វេងទៅស្តាំពីលើចុះក្រោម : វត្តព្រះធាតុដយសុទេព, ដយឥន្ទនន្ទ៍, ដយអាងខាង, ឧទ្យានជាតិអបហ្លួង, វត្តព្រះសិង្ហ, សាកលវិទ្យាល័យឈៀងម៉ៃ, ទឹកជ្រោះម៉ែសា, សួនសត្វឈៀងម៉ៃ]]ពីឆ្វេងទៅស្តាំពីលើចុះក្រោម : វត្តព្រះធាតុដយសុទេព, ដយឥន្ទនន្ទ៍, ដយអាងខាង, ឧទ្យានជាតិអបហ្លួង, វត្តព្រះសិង្ហ, សាកលវិទ្យាល័យឈៀងម៉ៃ, ទឹកជ្រោះម៉ែសា, សួនសត្វឈៀងម៉ៃ

ទង់

ត្រា
បាវចនា: "ดอยสุเทพเป็นศรี ประเพณีเป็นสง่า บุปผชาติล้วนงามตา นามล้ำค่านครพิงค์" ("ដយសុទេពគឺស្រ៊ី, ប្រពៃណីគឺឆើតឆាយ, ផ្ការីកដ៏ស្រស់ស្អាត ឈ្មោះដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបានរបស់នគរពិង្គ")
   ខេត្តឈៀងម៉ៃ នៅ    ថៃ
   ខេត្តឈៀងម៉ៃ នៅ    ថៃ
បង្កើតឡើងដោយម៉ាំងរ៉ាយ
រាជធានីឈៀងម៉ៃ
រដ្ឋាភិបាល
 • អភិបាលប្រចញ ប្រាជ្ញសកុល
(ចាប់តាំងពីខែតុលាឆ្នាំ 2021)
ផ្ទៃក្រឡា[១]
 • សរុប២២១៣៥ គម2 (៨.៥៤៦ ម៉ាយ ការ)
ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡាចំណាត់ថ្នាក់លេខទី 1
ប្រជាជន (2019)[២]
 • សរុប១,៧៧៩,២៥៤
 • ចំណាត់ថ្នាក់ចំណាត់ថ្នាក់លេខទី 5
 • សន្ទភាព៧៩/km2 (២០០/sq mi)
 • ចំណាត់ថ្នាក់សន្ទភាពចំណាត់ថ្នាក់លេខទី 63
សន្ទស្សន៍សមិទ្ធិផលរបស់មនុស្ស[៣]
 • HAI (2017)0.6159 
"somewhat high"
Ranked 21st
ល្វែងម៉ោងICT (ម.ស.ស.+7)
លេខ​កូដ​ប្រៃ​ស​ណី​យ50xxx
លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរសព្ទ052 & 053
ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦TH-50
ការចុះឈ្មោះយានយន្តเชียงใหม่
ចូលមកកាន់ប្រទេសសៀម (ថៃ)1910
គេហទំព័រchiangmai.go.th

ខេត្តឈៀងម៉ៃ (ថៃ: เชียงใหม่, ត្រូវបញ្ចេញសំឡេង [t͡ɕʰīa̯ŋ.màj] ( ស្ដាប់); ខាំមឿង: ᨩ᩠ᨿᨦᩉᩲ᩠ᨾ᩵, pronounced [tɕiaŋ.màj]) គឺជាខេត្ត (ចង្វាត) ធំទីពីររបស់ប្រទេសថៃ ស្ថិតនៅភាគខាងជើងប្រទេសថៃ មានព្រំប្រទល់ជាប់ខេត្តឈៀងរ៉ាយទៅភាគឦសាន​ ខេត្តលំប៉ាងនិងខេត្តលំពូនទៅភាគខាងត្បូង ខេត្តតាកទៅនិរតី ខេត្តម៉ែហងសនទៅភាគខាងលិច និងរដ្ឋសានរបស់ប្រទេសភូមាទៅភាគខាងជើង រាជធានី​ខេត្តឈៀងម៉ៃនៅ​អោយ​ឆ្ងាយ​ពីបាងកកទៅភាកខាងជើង 685 គីឡូម៉ែត្រ (426 ម៉ាយ)

ប្រវត្តិសាស្ត្រ[កែប្រែ]

ឈៀងម៉ៃ ជារាជធានីនៃខេត្តឈៀងម៉ៃ គឺជារាជធានីនៃ ព្រះរាជាណាចក្រ លន់ណា បន្ទាប់ពីការបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១២៩៦ ក្នុងកំឡុងពេលដូចគ្នាជាមួយនឹងការបង្កើត នគរសុខោទ័យ ។  ចាប់ពីពេលនោះមក ឈៀងម៉ៃមិនត្រឹមតែក្លាយជារាជធានី និងស្នូលវប្បធម៌នៃអាណាចក្រឡានណាប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏ជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃព្រះពុទ្ធសាសនានៅភាគខាងជើងប្រទេសថៃ ហើយស្តេច ម៉េងរ៉ៃបាន សាងសង់ប្រាសាទជាច្រើនរាប់មិនអស់។

នៅឆ្នាំ ១៥៥៨ ឈៀងម៉ៃបានក្លាយជាអាណានិគមរបស់ ភូមា ។ ឈៀងម៉ៃ​ជា​អាណានិគម​របស់ ​ភូមា ​អស់​រយៈពេល​ជាង​២០០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ រហូត​ដល់​ក្នុង​រជ្ជកាល ​ព្រះបាទ​តាក់ស៊ីន ។ នៅឆ្នាំ ១៧៧៤ ជនជាតិភូមាត្រូវបានបណ្តេញចេញពីឈៀងម៉ៃ ហើយឈៀងម៉ៃក៏ត្រឡប់ទៅ សៀម ម្តងទៀត។

ក្នុងរជ្ជកាលរបស់ ស្តេចរាមាទីរ V ខេត្តឈៀងម៉ៃបានផ្លាស់ប្តូររហូតដល់កម្រិតទីពីរនៃដ្នករងប្រទេសថៃនៅពេលនោះអង្គភាពរដ្ឋបាលនៃ មណ្ឌល Phayap , នៅសល់នៃព្រះរាជាណាចក្រនគរស្រែមួយលាននេះត្រូវបានរំលាយ។

ក្រោយមក ឈៀងម៉ៃ បានកែលម្អរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួន និងលើកឋានៈជា “ខេត្ត” តាំងពីឆ្នាំ ១៩៣៣ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

ប្រជាសាស្រ្ត[កែប្រែ]

១៣,៤ ភាគរយនៃប្រជាជនក្នុងខេត្ត គឺជាសមាជិកនៃ កុលសម្ព័ន្ធភ្នំ ៖

  • អាខា ជាប្រជាជនច្រើនជាងគេនៃកុលសម្ព័ន្ធភ្នំណាមួយនៅក្នុងតំបន់។ មានប្រភពមកពីទីបេ និងភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន ពួកគេរស់នៅលើដីខ្ពស់ប្រហែល 1,200 ម៉ែត្រ (3,937 ហ្វីត) ពីលើនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ។ ក្នុង​ភូមិ​របស់​ពួក​គេ ពួក​គេ​បាន​សង់​ទ្វារ​វិញ្ញាណ​ដើម្បី​ការពារ​ពួក​គេ​ពី​វិញ្ញាណ​អាក្រក់។
  • ម៉ុង មកពីភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន។ ចូលចិត្តកម្ពស់ខ្ពស់ជាងនេះ។ ពួកគេចិញ្ចឹមសត្វ និងដាំស្រូវ ពោត ថ្នាំជក់ និងស្ពៃក្តោប។ គេស្គាល់ថាសម្រាប់ប៉ាក់និងប្រាក់របស់ពួកគេ។
  • ការ៉ែន កាន់កាប់ជ្រលងភ្នំ និងច្រាំងទន្លេ។
  • ឡាហ៊ូ មកពីភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន ហើយរស់នៅក្នុងតំបន់ខ្ពស់។ ពួកគេត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកប្រមាញ់និងអ្នកដាំ។
  • លីស៊ូ មកពីភាគខាងត្បូងប្រទេសចិន និងទីបេមានភាពល្បីល្បាញដោយសារសម្លៀកបំពាក់ចម្រុះពណ៌របស់ពួកគេ ហើយថែមទាំងសាងសង់លំនៅដ្ឋានរបស់ពួកគេនៅលើបង្គោលខ្ពស់ផងដែរ។ ពួកគេច្រូតស្រូវ និងពោត ហើយបុរសរបស់ពួកគេមានជំនាញក្នុងការបរបាញ់។
  • ថៃលឺ រស់នៅក្នុងផ្ទះធម្មតាតែផ្ទះឈើមួយបន្ទប់ ដែលសង់លើបង្គោលខ្ពស់។ ពួកគេមានជំនាញក្នុងការត្បាញ។
  • ថៃយ៉ៃ ភូមា មានដើមកំណើត ច្រូតស្រូវ ធ្វើស្រែចម្ការ ចិញ្ចឹមគោក្របី និងពាណិជ្ជកម្ម។ សិល្បៈហត្ថកម្មរបស់ពួកគេស្ថិតនៅលើផ្នែកតម្បាញ គ្រឿងស្មូន ចម្លាក់ឈើ និងសំរិទ្ធ។
  • យ៉ៅ រស់នៅលើភ្នំ និងដាំពោត និងដំណាំផ្សេងៗទៀត។ ពួកគេជាជាងដែក ជាងដែក និងជាងដេរប៉ាក់ដែលមានជំនាញ។

រដ្ឋបាលខេត្តនិង[កែប្រែ]

ខេត្តនេះបែងចែកជា 25 ស្រុក (អាំភើ). ស្រុកត្រូវបានបែងចែកបន្ថែមទៀតជា 204​ សង្កាត់ (តាំបល់) និង​​ 2,066 ភូមិ

ឈ្មោះភាសាថៃ ឈ្មោះភាសាខ្មែរ (ប្រតិចារិក) ឈ្មោះតួរ៉ូម៉ាំង អានថា
เมืองเชียงใหม่ មឿងឈៀងម៉ៃ Mueang Chiang Mai មឿងឈៀងម៉ៃ
จอมทอง ចមទង Chom Thong ចំថង
แม่แจ่ม ម៉ែជែម Mae Chaem ម៉ែជែម
เชียงดาว ឈៀងដាវ Chiang Dao ឈៀងដាវ
ดอยสะเก็ด ដយស្កេត Doi Saket ដយសៈគេត
แม่แตง ម៉ែតែង Mae Taeng ម៉ែទែង
แม่ริม ម៉ែរិម Mae Rim ម៉ែរិម
สะเมิง ស្មើង Samoeng សៈមើង, សៈម៉ឺង
ฝาง ហ្វាង Fang ហ្វាង
แม่อาย ម៉ែអាយ Mae Ai ម៉ែអាយ
พร้าว ព្រាវ Phrao ផ្រាវ, ផាវ
สันป่าตอง ស័ន្ប៉ាតង San Pa Tong សាន់ប៉ាតង
สันกำแพง ស័ន្កំពែង San Kamphaeng សាន់កាំភែង
สันทราย ស័ន្ទ្រាយ San Sai សាន់សាយ
หางดง ហាងដុង Hang Dong ហាងដុង
ฮอด ហត Hot ហត
ดอยเต่า ដយតៅ Doi Tao ដយតៅ
อมก๋อย អម្កយ Omkoi អុំកយ
สารภี សារភី Saraphi សារ៉ៈភី
เวียงแหง វៀងហែង Wiang Haeng វៀងហែង
ไชยปราการ ជេយ្យប្រាការ, ជ័យប្រាការ Chai Prakan ឆៃយ៉ៈប៉្រាកាន
แม่วาง ម៉ែវ៉ាង Mae Wang ម៉ែវ៉ាង
แม่ออน ម៉ែអន Mae On ម៉ែអន
ดอยหล่อ ដយហ្ល Doi Lo ដយឡរ
กัลยาณิวัฒนา កល្យាណិវឌ្ឍនា Galyani Vadhana កាន់យ៉ានិវ៉ាតថៈណា

ឯកសារយោង[កែប្រែ]

  1. "ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562" [Table 2 Forest area Separate province year 2019]. Royal Forest Department (in Thai). 2019. Retrieved 6 April 2021, information, Forest statistics Year 2019, Thailand boundary from Department of Provincial Administration in 2013{{cite web}}: CS1 maint: postscript (link) CS1 maint: unrecognized language (link)
  2. รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ส.2562 [Statistics, population and house statistics for the year 2019]. Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior. stat.bora.dopa.go.th (in ថៃ). 31 December 2019. Archived from the original on 14 មិថុនា 2019. Retrieved 26 February 2020.
  3. Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1